Mawatho ma Ngai Megiĩ Ũtheru Maarĩ ma Gĩkĩro kĩa Igũrũ
Ihinda inini mbere ya rũrĩrĩ rwa Isiraeli rũingĩrĩte Bũrũri wa Kĩĩranĩro mĩaka ta 3,500 mĩthiru, Ngai nĩ aamerĩte atĩ nĩ akaamagitĩra kuumana na ‘mĩrimũ mĩũru’ ĩrĩa mooĩ marĩ Misiri. (Gũcokerithia Maathani 7:15) Njĩra ĩmwe Ngai aamagitĩrire nayo nĩ kũmahe mawatho megiĩ ũtheru na ũrĩa mangĩgirĩrĩria mĩrimũ. Kwa ngerekano:
Watho ũrĩa rũrĩrĩ rũu rwarũmagĩrĩra woigĩte andũ nĩ maagĩrĩirũo gwĩthamba na kũhũũra nguo.—Maũndũ ma Alawii 15:4-27.
Ũhoro-inĩ wĩgiĩ gĩko kĩa andũ, Ngai ooigĩte ũũ: “Wagĩrĩirũo gũthondeka handũ keheri-inĩ nja ya kambĩ, na hau nĩho ũrĩthiaga gwĩteithia. Harĩ indo ciaku cia wĩra nĩ wagĩrĩirũo gũkoragwo na kamũtĩ ga kwenja. Rĩrĩa wainamĩrĩra nja nĩguo wĩteithie, wagĩrĩirũo kwenja irima nako na ũcoke ũthike gĩko gĩaku.”—Gũcokerithia Maathani 23:12, 13.
Andũ arĩa moonekaga marĩ na mĩrimũ ĩngĩgwatanio nĩ maamũranagio na andũ arĩa angĩ kwa ihinda. Andũ arĩa mahona no mũhaka mangĩambire kũhũũra nguo ciao na methambe na maĩ matanacoka kũrĩ andũ nĩguo gũtuĩke atĩ nĩ ‘mathirũo nĩ thahu.’—Maũndũ ma Alawii 14:8, 9.
Mũndũ angĩahutirie kĩimba nĩ aamũranagio na andũ arĩa angĩ.—Maũndũ ma Alawii 5:2, 3; Ndari 19:16.
Ũũgĩ ũrĩa warĩ watho-inĩ ũcio wa Isiraeli wĩgiĩ ũrigitani na ũtheru wacokire gũtaũkĩka wega nĩ athomi a sayansi thutha-inĩ.
Ndũrĩrĩ iria ingĩ ciathiũrũrũkĩirie Aisiraeli, itiarĩ na ithimi cia ũtheru. Kwa ngerekano:
Gĩko gĩateagwo barabara-inĩ. Maĩ matarĩ matheru, irio irĩ na gĩko, na gĩko kĩa mĩthemba ĩngĩ nĩ ciatũmaga gũkorũo gũtarĩ gũtheru na ũndũ ũcio nĩ watũmaga gũkorũo na mĩrimũ mĩingĩ na ciana nyingĩ igakua.
Mandagĩtarĩ a mahinda macio matioĩ ũhoro wĩgiĩ njamuthi na indo ingĩ ta icio. Amisiri maarigitanaga na indo ta thakame ya njagathi, mai ma gakuua ũrogi, mbĩa nguũ, mathugumo, na mũgate mũgumu. Ningĩ mai ma andũ o na ma nyamũ nĩ maahũthagĩrũo mũno harĩ ũrigitani mahinda-inĩ macio.
Amisiri nĩ maarwaraga nĩ ũndũ wa maĩ marĩ na gĩko ma Rũũĩ rwa Nailo na marĩa maakoragwo mĩtaro-inĩ ya kũrĩma. Ningĩ ciana nyingĩ thĩinĩ wa Misiri nĩ ciakuuaga nĩ ũndũ wa kũharũo na mĩrimũ ĩngĩ ta ĩyo ĩrĩa yoimanaga na irio irĩ na gĩko.
Ngũrani na ũguo, Aisiraeli nĩ maagunĩkaga na magakorũo na ũgima mwega wa mwĩrĩ maringithanĩtio na ndũrĩrĩ icio ingĩ tondũ wa kũrũmĩrĩra ithimi iria ciarĩ Watho-inĩ wa Ngai.