Kũhũthĩra Maandĩko Ũrĩa Kwagĩrĩire

RĨRĨA tũraruta andũ, kũmathomera mĩhari ya Bibilia kuo gwiki ti kũiganu. Mũtũmwo Paulo aandĩkĩire mũthiritiwe Timotheo ũũ: ‘Ĩkĩra kĩyo kwĩonania kũrĩ Ngai wĩ mũndũ mwĩtĩkĩrĩku, na wĩ mũruti-wĩra ũtarĩ ũndũ ũngĩmũconora, o na wĩ mũndũ ũheanaga ũhoro-ũrĩa-wa-ma na mũheanĩre ũrĩa mũrũngarũ.’—2 Tim. 2:15.

Gwĩka ũguo nĩ kuuga atĩ njĩra itũ ya gũtaarĩria maandĩko no mũhaka ĩtwarane na ũrĩa Bibilia yo nyene ĩrutanaga. Ũndũ ũcio ũbataraga twĩcirie ũhoro wa maũndũ marĩa mathiũrũrũkĩirie rĩandĩko, handũ ha gũthuura ciugo iria iratũgucĩrĩria na kuongerera maũndũ maitũ. Akĩhũthĩra mũnabii Jeremia, Jehova nĩ eerire andũ ake memenyerere anabii arĩa moigaga atĩ maaragia ciugo ciumĩte kanua-inĩ ka Jehova no nĩ “mohoro ma ngoro ciao o ene” maarutanaga. (Jer. 23:16) Mũtũmwo Paulo nĩ aakanirie Akristiano gũtukania Kiugo kĩa Ngai na morutani ma andũ rĩrĩa aandĩkire ũũ: “Nĩtũregete kũgĩa na maũndũ marĩa mũndũ ahithaga nĩ ũndũ wa gũconoka, tũgakĩrega gũthiaga na mĩthiĩre ya wara, kana tũgathombocania uuge wa Ngai.” Mahinda-inĩ macio ahũri biacara ya ndibei matarĩ ehokeku maacambicũraga ndibei nĩguo ĩingĩhe mone mbeca nyingĩ makĩria. Ithuĩ tũtithombocanagia Kiugo kĩa Ngai na morutani ma andũ. Paulo oigire ũũ: “Ithuĩ-rĩ, tũtihaana ta andũ arĩa aingĩ matukanagia uuge wa Ngai na ũhoro ũtarĩ waguo, no rĩrĩ, tũũheanaga na mũheanĩre ũtarĩ wa ũhinga, ta tũtũmĩtwo nĩ Ngai, tũkaaragia twĩ thĩinĩ wa Kristo o tũkĩonagwo nĩ Ngai.”​—2 Kor. 2:17; 4:2.

Rĩmwe na rĩmwe no ũgwete rĩandĩko ũkĩenda gũtĩtĩrithia ũtaaro mũna. Bibilia ĩkoragwo na motaaro maingĩ marĩa matũheaga ũtongoria ũrĩa wagĩrĩire harĩ kũhiũrania na maũndũ matiganĩte. (2 Tim. 3:16, 17) O na kũrĩ ũguo wagĩrĩirũo nĩ gũtigĩrĩra atĩ ũrahũthĩra rĩandĩko ũrĩa kwagĩrĩire, ti na njĩra ĩranyita mbaru ũrĩa wee ũrenda. (Thab. 91:11, 12; Mat. 4:5, 6) No mũhaka mũhũthĩrĩre waku wa maandĩko ũkorũo ũringaine na muoroto wa Jehova, na ũtwarane na Bibilia ĩrĩ yothe.

Ningĩ mũndũ “ũheanaga ũhoro-ũrĩa-wa-ma na mũheanĩre ũrĩa mũrũngarũ” nĩ ataũkagĩrũo nĩ ũrĩa Bibilia yugaga. Bibilia ti “njũgũma” ya kũhũũra andũ nayo. Arutani a ndini arĩa maakararagia Jesu Kristo nĩ maagwetaga maũndũ kuuma Maandĩko-inĩ, ĩndĩ matiatindanagĩrĩra na maũndũ maritũ—marĩa maahutĩtie kĩhooto na tha na wĩhokeku—marĩa Ngai endaga mekwo. (Mat. 22:23, 24; 23:23, 24) Jesu akĩrutana Kiugo kĩa Ngai, onanagia ngumo cia Ithe. Hamwe na gũkorũo na kĩyo ũhoro-inĩ wa ma, Jesu nĩ aakoragwo na wendo mũnene harĩ arĩa aarutaga. Twagĩrĩirũo kwĩrutanĩria kwĩgerekanagia nake.—Mat. 11:28.

Tũngĩkorũo na ma atĩa atĩ nĩ tũrahũthĩra rĩandĩko na njĩra ĩrĩa yagĩrĩire? Gũthomaga Bibilia tũtegũtĩrĩria no gũtũteithie. Ningĩ nĩ tũkũbatara kũhũthĩra indo iria Jehova atũheete kũgerera “ngombo ĩrĩa ĩĩhokekete na njũgĩ,” Akristiano aitĩrĩrie maguta arĩa ahũthagĩra kũhe andũ ake irio cia kĩĩroho. (Mat. 24:45) Wĩruti wa mũndũ kĩũmbe o hamwe na gũthiaga mĩcemanio tũtegũtĩra na gũkoragwo na itemi thĩinĩ wayo nĩ kũrĩtũteithagia tũgunĩke nĩ ũrutani ũrĩa ũheanagwo nĩ ngombo ĩyo ĩĩhokekete na njũgĩ.

Angĩkorũo nĩ kũrĩ ibuku rĩa Kutoa Sababu kwa Kutumia Maandiko na rũthiomi ũngĩtaũkĩrũo na wĩrute kũrĩhũthĩra wega, nĩ ũkũgĩa na ũtongoria ũrĩa ũrabatara wa kũhũthĩra ũrĩa kwagĩrĩire maandĩko marĩa kaingĩ tũhũthagĩra ũtungata-inĩ. Angĩkorũo ũrabanga kũhũthĩra rĩandĩko ũtoĩ wega, wĩnyihia nĩ ũgũgũteithia gwĩka ũthuthuria ũrĩa ũrabatarania nĩguo ũkĩrĩtaarĩria, ũhũthĩre ũhoro wa ma na njĩra nũngĩrĩru.—Thim. 11:2.

Onania Wega Ũrĩa Maandĩko Marahũthĩka. Rĩrĩa ũraruta andũ, tigĩrĩra atĩ nĩ mona wega ũkuruhanu wa ũhoro ũrĩa ũrarĩrĩria na maandĩko marĩa ũrahũthĩra. Ũngĩũria kĩũria mbere ya gũthoma rĩandĩko, wagĩrĩirũo kuonia athikĩrĩria aku ũrĩa rĩandĩko rĩu rĩracokia kĩũria kĩu. Angĩkorũo ũrahũthĩra rĩandĩko kũnyita mbaru rĩciria rĩna, tigĩrĩra atĩ mũrutwo nĩ ona wega ũrĩa rĩandĩko rĩu rĩranyita mbaru rĩciria rĩu.

Kaingĩ gũthoma rĩandĩko gwiki, o na angĩkorũo nĩ na njĩra ya kũrĩtĩtĩrithia, ti kũiganu. Ririkana atĩ andũ aingĩ matikoragwo na ũmenyo wa Bibilia na no mage gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa ũramaruta nĩ ũndũ wa kũmathomera rĩandĩko tu. Tĩtĩrithia gacunjĩ ka rĩandĩko karĩa kahutanĩtie ĩmwe kwa ĩmwe na kĩrĩa ũrarĩrĩria.

Kaingĩ ũndũ ũcio ũbataraga wonanie ciugo iria ikuuĩte ũhoro ũrĩa wa bata, iria ciĩtainwo ĩmwe kwa ĩmwe na ũndũ ũrĩa ũrarĩrĩrio. Njĩra ĩrĩa hũthũ ya gwĩka ũguo nĩ gũthoma ciugo icio rĩngĩ. Angĩkorũo ũraria na mũndũ ũmwe-rĩ, no ũmũrie ciũria cia kũmũteithia one ciugo iria ikuuĩte ũhoro ũrĩa wa bata. Nĩguo mahingie muoroto ũcio, aria amwe makĩarĩria gĩkundi kĩa andũ, monaga arĩ wega kũhũthĩra ciugo ingĩ ciugĩte ũndũ ũmwe na icio kana na njĩra ya gũcokera rĩciria rĩu. O na kũrĩ ũguo ũngĩtua itua rĩa gwĩka ũguo, menyerera nĩguo athikĩrĩria matikage kuona ũkuruhanu wa rĩciria rĩrĩa ũrarĩrĩria na ciugo iria irĩ rĩandĩko-inĩ.

Warĩkia kuonania ciugo iria ikuuĩte ũhoro ũrĩa wa bata, ũgũkorũo ũigĩte mũthingi. Rĩu thoma rĩandĩko. Hihi ũtanathoma rĩandĩko nĩ wonanirie wega gĩtũmi gĩaku gĩa kũrĩhũthĩra? Angĩkorũo nĩ wĩkire ũguo-rĩ, onania ũrĩa ciugo iria watĩtĩrithia ũkĩrĩthoma ikonainie na ũrĩa ũkwĩrĩte athikĩrĩria ũtanarĩthoma. Onania ũkuruhanu ũcio wega. O na angĩkorũo ndũnaarũka rĩandĩko na njĩra ya ĩmwe kwa ĩmwe, wagĩrĩirũo kuonania bata wa kũrĩthoma.

Hĩndĩ ĩmwe Afarisai mooririe Jesu kĩũria gĩkĩ meeciragia atĩ kĩarĩ kĩritũ: “Nĩkwagĩrĩire mũndũ ate mũtumia wake nĩ ũndũ wa gĩtũmi o na kĩrĩkũ?” Jesu aahũthĩrire Kĩambĩrĩria 2:24 gũcokia kĩũria kĩu. Rora wone atĩ aatĩtĩrithirie o gacunjĩ kamwe ka rĩandĩko rĩu, agĩcoka akĩonania ũrĩa kaabataire kũhũthĩka. Thutha wa kũgweta atĩ mũthuri na mũtumia wake matuĩkaga “mwĩrĩ ũmwe,” Jesu aatirihire na ciugo ici: “Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, arĩa Ngai agwatanĩtie mũndũ ndakanamatigithanie.”—Mat. 19:3-6.

Hihi nĩ ũhoro ũigana atĩa wagĩrĩirũo kũheana nĩguo wonanie wega ũrĩa rĩandĩko rĩrahũthĩka? Gũkũringana na ũrĩa athikĩrĩria aku matariĩ na bata wa ũhoro ũrĩa ũrarĩrĩria. Wĩigĩre muoroto wa kũhũthĩra njĩra hũthũ na ya ĩmwe kwa ĩmwe.

Ruta Ihooto Ciumĩte Maandĩko-inĩ. Rĩandĩko rĩa Atũmwo 17:2, 3 rĩkĩaria ũhoro wa ũtungata wa mũtũmwo Paulo thĩinĩ wa Thesalonike rĩtwĩraga atĩ ‘aaheanaga ihooto ciumĩte Maandĩko-inĩ.’ Ndungata cia Jehova irĩ mũndũ kĩũmbe nĩ ciagĩrĩirũo nĩ gũkũria ũhoti ũcio. Kwa ngerekano, Paulo nĩ aatarĩirie maũndũ ma ma megiĩ ũtũũro na ũtungata wa Jesu, akĩonania atĩ nĩ maarathĩtwo Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania, agĩcoka agĩtiriha na ciugo ici: “Jesu o ro ũcio ngũmũhe ũhoro wake, nĩwe Kristo.”

Akĩandĩkĩra Ahibirania, nĩ maita maingĩ Paulo aagwetire maũndũ kuuma Maandĩko-inĩ ma Kĩhibirania. Akĩenda gũtĩtĩrithia kana gũthathaũra ũndũ mũna, kaingĩ oyaga kiugo kĩmwe kana ciugo cigana ũna agacoka akonania ũrĩa cingĩhũthĩka. (Ahib. 12:26, 27) Ũhoro-inĩ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Ahibirania mũrango wa 3, Paulo aagwetire maũndũ kuuma thĩinĩ wa Thaburi 95:7-11. Rora wone atĩ aacokire agĩthathaũrania tũcunjĩ tũtatũ twarĩo: (1) ũhoro wĩgiĩ ngoro (Ahib. 3:8-12), (2) bata wa kiugo “Ũmũthĩ” (Ahib. 3:7, 13-15; 4:6-11), na (3) ũrĩa ciugo ici ciugĩte: “Matigatonya kĩhurũko-inĩ gĩakwa.” (Ahib. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Wĩrutanĩrie kwĩgerekanagia na kĩonereria kĩu ũkĩhũthĩra rĩandĩko o rĩandĩko.

Rora wone ũrĩa Jesu aagaacĩrire harĩ kũruta ihooto ciumĩte Maandĩko-inĩ ũhoro-inĩ ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Luka 10:25-37. Mũndũ ũmwe warĩ na ũũgĩ wa Watho aamũririe ũũ: “Mũrutani, ngwĩka atĩa nĩ getha ngagaĩrũo muoyo ũtagathira?” Akĩmũcokeria, Jesu aambire kũria mũndũ ũcio mawoni make, agĩcoka akĩmũtĩtĩrithĩria bata wa gwĩka ũrĩa Kiugo kĩa Ngai kiugĩte. Rĩrĩa Jesu onire atĩ mũndũ ũcio ndarataũkĩrũo, agĩthathaũra na njĩra njariĩ ciugo nyinyi tu kuuma rĩandĩko-inĩ rĩu—“mũndũ wa itũũra rĩanyu.” Handũ ha kũmwĩra tu ũrĩa ciugo icio ciugĩte, aahũthĩrire ngerekano gũteithia mũndũ ũcio akinyĩrĩre itua rĩrĩa rĩagĩrĩire we mwene.

Hatarĩ nganja Jesu agĩcokia ciũria ndaagwetaga tu maandĩko marĩa mangĩaheanire macokio mahũthũ ma ĩmwe kwa ĩmwe. Aathathaũraga ũrĩa maandĩko macio mooigĩte agacoka akonania ũrĩa maahũthĩkaga kũringana na kĩũria kĩrĩa kĩrĩ ho.

Rĩrĩa Asadukai maakararirie Jesu ũhoro-inĩ wĩgiĩ kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũriũka, aahũthĩrire o gacunjĩ kamwe ga Thama 3:6. No thutha wa kũgweta ũrĩa rĩandĩko rĩu riugĩte, ndaatigĩire hau. Nĩ aarĩhũthĩrire kũruta ihooto cia kuonania atĩ kũriũka nĩ gĩcunjĩ kĩa muoroto wa Ngai.—Mar. 12:24-27.

Angĩkorũo nĩ ũgũtuĩka mũrutani mwega, gũkũria ũhoti wa kũruta ihooto wega kuuma Maandĩko-inĩ nĩ kwa bata mũno.