ITHOMO RĨA 44
Kũhũthĩra Ciũria Wega
TONDŨ ciũria nĩ ibataraga macokio ma ĩmwe kwa ĩmwe kana ma meciria-inĩ-rĩ, nĩ iteithagia athikĩrĩria aku meingĩrie ũhoro-inĩ ũcio. Ciũria no igũteithie kwambĩrĩria ndeereti na gũkenera kwaranĩria na andũ. Ũrĩ mwaria na mwarimũ, no ũrie ciũria nĩguo warahũre wendi wa mũndũ, ũteithie mũndũ ataũkĩrũo nĩ ũndũ mũna, kana wĩkĩre hinya ũndũ ũrĩa ũroiga. Rĩrĩa wahũthĩra ciũria wega, ũteithagia arĩa angĩ gwĩciria handũ ha gũgũthikĩrĩria tu. Gĩa na muoroto meciria-inĩ, na ũrie ciũria na njĩra ĩgũgũteithia kũũkinyĩra.
Gwĩkĩra Andũ Ngoro Meyarie. Rĩrĩa ũrahunjia, caria mĩeke ya gũteithia andũ meyarie angĩkorũo nĩ marenda gwĩka ũguo.
Aira aingĩ a Jehova mambagĩrĩria ndeereti na kũria, “Hihi ũrĩ weciria . . . ?” Mũndũ angĩthuura kĩũria kĩrĩ meciria-inĩ ma andũ aingĩ, no kũhoteke akenere ũtungata. O na angĩkorũo mũndũ ũrĩa worio kĩũria ndaramenya macokio makĩo, no kĩarahũre wendi wake wa kũmenya. Maũndũ matiganĩte no maarũkwo na ciugo ta “Ũgwĩciria atĩa . . . ?,” “Ũiguaga atĩa . . . ?,” na “Nĩ wĩtĩkĩtie . . . ?”
Rĩrĩa Filipu aathiire harĩ Mũethiopia ũrĩa wathomaga na kayũ ũrathi wa Isaia, Filipu aamũririe: “Ũhoro ũcio ũrathoma, nĩũkũũmenya [kana, nĩ ũrataũkĩrũo]?” (Atũm. 8:30) Kĩũria kĩu nĩ kĩahingũrĩire Filipu njĩra ya gũtaarĩria ma ciĩgiĩ Jesu Kristo. Makĩhũthĩra kĩũria kĩa mũthemba ũcio, Aira amwe a Jehova a mahinda maya maanateithia andũ arĩa makoragwo na wendi mũnene wa gũtaũkĩrũo nĩ ma ya Bibilia.
Andũ aingĩ no magũthikĩrĩrie ũngĩamba kũmahe mweke wa kwĩyaria. Thutha wa kũria kĩũria, thikĩrĩria na kinyi. Muonie na njĩra ya ũcayanĩri atĩ nĩ ũkũmũthikĩrĩirie handũ ha kũmũruta mahĩtia. Mũcokerie ngatho kuuma ngoro. Hĩndĩ ĩmwe thutha wa mwandĩki ũmwe ‘gũcokia ũhoro ta mũndũ mũũgĩ,’ Jesu nĩ aamũgathĩrĩirie, akĩmwĩra: “Ndũrĩ haraya na ũthamaki wa Ngai.” (Mar. 12:34) O na angĩkorũo mawoni maku na ma mũndũ ũcio matihanaine, no ũmũcokerie ngatho nĩ ũndũ wa kwĩyaria. Kĩrĩa oiga no gĩgũteithie kũmenya mwerekera mũna ũkũbatara kũririkana ũkĩmũhunjĩria.
Ũkĩambĩrĩria Kwarĩrĩria Maũndũ ma Bata. Ũkĩarĩria andũ aingĩ kana mũndũ ũmwe, geria kũhũthĩra ciũria kwarũka maũndũ ma bata. Tigĩrĩra atĩ ciũria ciaku nĩ ihutĩtie maũndũ mangĩgucĩrĩria athikĩrĩria aku. Ningĩ no ũhũthĩre ciũria cia kwarahũra andũ iria macokio ma cio matakoragwo meyumĩrĩtie. Watithia hanini thutha wa kũria kĩũria, athikĩrĩria aku mahota kũgĩa na wendi mũnene wa kũmenya ũrĩa ũgũcoka uuge.
Hĩndĩ ĩmwe mũnabii Mika nĩ aahũthĩrire ciũria cigana ũna. Thutha wa kũria kĩrĩa Ngai erĩgagĩrĩra kuuma kũrĩ athathaiya ake, mũnabii ũcio nĩ oririe ciũria ingĩ inya, o kĩũria kĩrĩ na macokio. Ciũria icio ciothe iteithagia kũhaarĩria athomi nĩguo mone macokio marĩ na ũtaũku marĩa aatirihire gĩcunjĩ kĩu kĩa ndeereti yake namo. (Mik. 6:6-8) Hihi no wĩke ũndũ ta ũcio rĩrĩa ũrarutana? Geria gwĩka ũguo.
Kuonania Kĩhooto kĩa Ũndũ Mũna. Ciũria no ihũthĩrũo gũteithia andũ mone kĩhooto kĩa ũndũ mũna. Jehova nĩ eekire ũguo akĩruta matuĩro maritũ ma cira harĩ Isiraeli, ta ũrĩa honanĩtio thĩinĩ wa Malaki 1:2-10. Aambire kũmeera: “Inyuĩ nĩndĩmwendete.” Nĩ maaregire kuonania ngatho nĩ ũndũ wa wendo ũcio, kwoguo akĩmoria: “Githĩ Esau ndaarĩ mũrũ wa nyina na Jakubu?” Jehova agĩcoka akĩaria ũhoro wa kwanangwo kwa Edomu ũrĩ ũira atĩ waganu wao nĩguo watũmire mage kwendwo nĩ Ngai. Agĩcoka akĩrũmanĩrĩria ũhoro ũcio na cionereria irĩ na ciũria cia gũtĩtĩrithia ũrĩa Aisiraeli maaregete kuonania ngatho harĩ wendo wake. Ciũria imwe itariĩ ta cioimaga kũrĩ athĩnjĩri Ngai arĩa mataarĩ ehokeku. Nacio ingĩ nĩ iria Jehova oragia athĩnjĩri Ngai acio. Ndeereti ĩyo nĩ ĩhutagia ngoro na ĩkanyita meciria maitũ; ihooto ciayo itingĩkararĩka na ndũmĩrĩri ĩyo ndĩngĩriganĩra.
Aria amwe mahũthagĩra ciũria wega na njĩra ta ĩyo. O na gũtuĩka athikĩrĩria no maage gũcokia na kanua, nĩ matwaranaga na mĩario meciria-inĩ, o ta arĩ kwaranĩria mũraranĩria nao.
Tũkĩruta andũ Bibilia, tũhũthagĩra njĩra ya gũteereta na mũrutwo. Nĩ wega makĩria mũrutwo angĩcokia na ciugo ciake mwene handũ ha gũthoma macokio marĩa macabe. Na njĩra ya ũhoreri, hũthĩra ciũria ingĩ gũteithia mũrutwo one ihooto. Maũndũ-inĩ marĩa ma bata makĩria, mwĩkĩre ngoro ahũthĩre Bibilia ĩrĩ mũthingi wa macokio make. Ningĩ no ũmũrie: “Ũndũ ũrĩa tũraarĩrĩria ũkonainie atĩa na ũyũ ũngĩ twĩrutĩte? Nĩ wa bata nĩkĩ? Wagĩrĩirũo kũhutia mũtũũrĩre witũ atĩa?” Njĩra ĩyo nĩ ĩrĩ moimĩrĩro gũkĩra kwĩra mũndũ maũndũ marĩa wĩtĩkĩtie kana kũmũtaarĩria maũndũ na njĩra ndaihu. Weka ũguo, ũteithagia mũrutwo ahũthĩre ‘ũhoti wake wa gwĩciria’ harĩ gũthathaiya Ngai.—Rom. 12:1, NW.
Angĩkorũo mũrutwo ndarataũkĩrũo nĩ ũndũ mũna, gĩa na wetereri. No gũkorũo arageria kũringithania ũrĩa ũroiga na ũrĩa akoretwo etĩkĩtie mĩaka mĩingĩ. Kwarĩrĩria ũndũ ũcio na njĩra ngũrani kwahota gũteithia. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe na rĩmwe kĩrĩa kĩbataranagia nĩ kũruta ihooto ũkĩhũthĩra maũndũ ma mũthingi. Hũthĩra Maandĩko biũ. Hũthĩra ngerekano. Hamwe na maũndũ macio, hũthĩra ciũria hũthũ cia gũteithia mũndũ ũcio one ihooto.
Kũmenya Methugunda ma Ngoro. Andũ magĩcokia ciũria, ti hingo ciothe maguũragia ũrĩa maraigua kũna. Mahota gũcokia ũrĩa mareciria nĩguo ũrerĩgĩrĩra macokie. Ũtaũku nĩ ũkũbatarania. (Thim. 20:5) O ta Jesu, no ũrie ũũ: ‘Nĩ wĩtĩkĩtie ũguo?’—Joh. 11:26.
Rĩrĩa arutwo aingĩ a Jesu maaiguire ũũru nĩ ũrĩa oigire na makĩmũtiganĩria, Jesu aaheire atũmwo ake mweke wa kwĩyaria. Aamoririe: “Mũkwenda gũthiĩ, o na inyuĩ?” Petero akiuga ũrĩa maaiguaga ngoro-inĩ, agĩcokia: “Mwathani, tũgĩthiĩ kũrĩ ũ? Wee wĩ na ndeto cia muoyo wa tene na tene. Na ithuĩ nĩtwĩtĩkĩtie, tũkamenya nĩwe Ũrĩa Mũtheru wa Ngai.” (Joh. 6:67-69) Hĩndĩ ĩngĩ, Jesu oririe arutwo ake: ‘Andũ moigaga Mũrũ wa mũndũ nũ?’ Agĩcoka akĩmoria kĩũria kĩamaheire mweke wa kwĩyaria maũndũ marĩa maarĩ ngoro-inĩ ciao. ‘Inyuĩ na inyuĩ mugaga nĩ niĩ ũ?’ Petero akĩmũcokeria: “Wee, nĩwe Kristo, Mũrũ wa Ngai ũrĩa wĩ muoyo.”—Mat. 16:13-16.
Kũhũthĩra njĩra ta ĩyo gũtaarĩria maũndũ mamwe ũkĩruta mũndũ Bibilia no gũkorũo na ũguni. No ũrie: “Arĩa mũthomaga nao (kana mũrutaga wĩra nao) monaga ũndũ ũyũ atĩa?” Ũcoke ũrie: “Wee wonaga atĩa ũndũ ũyũ?” Kũmenya biũ mawoni ma mũndũ nĩ gũgũkũhotithia ũrĩ mwarimũ kũmũteithia.
Gũtĩtĩrithia. Ningĩ ciũria no ihũthĩrũo gũtĩtĩrithia ũndũ mũna. Ũguo nĩguo mũtũmwo Paulo eekire, ta ũrĩa honanĩtio thĩinĩ wa Aroma 8:31, 32: “Akorũo Ngai arĩ mwena witũ-rĩ, nũ ũngĩhota gũtũtuma ũthũ? Ũcio ũtaigana gũcaĩra Mũriũ wake mwene-rĩ, tiga o kũmũruta aamũrutire nĩ ũndũ witũ ithuothe-rĩ, agĩtũheete Ũcio, angĩkĩrega atĩa gũtũtugaga na indo iria ingĩ ciothe?” Rora wone atĩ o kĩũria kĩheanĩte macokio ma ũndũ ũrĩa ũgwetetwo mbere yakĩo.
Thutha wa kwandĩka matuĩro ma Jehova ma ciira harĩ Mũthamaki wa Babuloni, mũnabii Isaia onanirie ũũma mũrũmu na njĩra ya kuongerera ũũ: “Jehova Mũnene wa Ita nĩwe ũtuĩte ũndũ ũcio wĩkwo, na rĩrĩ, ũrĩa ũngĩkĩhota kũũthahia nũ? Guoko gwake nĩgũtambũrũkĩtio-ĩ! Ũrĩa ũngĩkĩhota gũgũthuna-rĩ, nũ?” (Isa. 14:27) Ũrĩa ciũria ta icio itariĩ wonanagia atĩ ũndũ ũrĩa ũrarĩrĩrio ndũngĩkanĩka. Gũtirĩ macokio merĩgagĩrĩrũo.
Kũguũria Mwĩcirĩrie Mũru. Ningĩ ciũria ihaarĩirio wega nĩ cia bata mũno harĩ kũguũria mwĩcirĩrie mũru. Atanahonia mũthuri ũmwe, Jesu oririe arutani amwe a Watho na Afarisai: “Watho nĩwĩtĩkĩrĩtie kũhonanio mũthenya wa thabatũ, kana aca?” Thutha wa kũmũhonia, akĩmoria kĩũria kĩngĩ: “Nũ wanyu wĩ na ndigiri kana ndegwa ĩrĩa ĩgũĩte irima-inĩ rĩa maĩ ũtangĩmĩruta o rĩmwe mũthenya wa thabatũ?” (Luk. 14:1-6) Jesu ndeerĩgagĩrĩra macokio, na gũtirĩ mũndũ wacokirie. Ciũria icio nĩ ciaguũririe mwĩcirĩrie wao mũru.
Rĩmwe na rĩmwe, o na Akristiano a ma no magĩe na mwĩcirĩrie mũũru. Amwe thĩinĩ wa Korintho ya karine ya mbere nĩ maatwaraga ariũ a Ithe wao igoti-inĩ nĩ ũndũ wa maũndũ maagĩrĩirũo gũcaria kĩhonia o ene. Mũtũmwo Paulo aahiũranirie atĩa na ũndũ ũcio? Oririe ciũria irũmanĩrĩire nĩguo agarũre mwĩcirĩrie wao.—1 Kor. 6:1-8.
Ũngĩĩmenyeria, no ũkũrie ũhoti wa kũhũthĩra ciũria wega. O na kũrĩ ũguo, ririkana kuonania gĩtĩo, makĩria ũkĩaria na anene, andũ akũrũ, na andũ ũtoĩ. Hũthĩra ciũria kũrutana ma ya Bibilia na njĩra ĩragucĩrĩria.