Ciũria Kuuma Kũrĩ Athomi

Nĩ kĩĩ gĩtũmaga rũgano rwa Mathayo na rwa Luka rũkorũo rũrĩ ngũrani ũhoro-inĩ wĩgiĩ ũtũũro wa Jesu arĩ mũnini?

Rũgano rwa Mathayo rwĩgiĩ gũciarũo kwa Jesu na ũtũũro wake arĩ mũnini nĩ rũkoragwo rũrĩ ngũrani hanini na rũrĩa Luka aandĩkire tondũ andĩki acio a Injiri maaheanire ũhoro ũcio marĩ na muonere ngũrani.

Rũgano rwa Mathayo rwarĩrĩirie makĩria maũndũ megiĩ Jusufu. Rũtaaragĩria ũrĩa Jusufu aaiyũkirie ũhoro wa atĩ Mariamu arĩ na nda, ũrĩa mũraika aamũtaarĩirie ũndũ ũcio kĩroto-inĩ, na Jusufu gwĩtĩkĩra ũhoro ũcio. (Mat. 1:19-25) Mathayo acokete agataarĩria ũhoro wa kĩroto kĩa Jusufu kĩrĩa aarotire mũraika akĩmwĩra orĩre Misiri, ũhoro wĩgiĩ Jusufu kũũrĩra Misiri na famĩlĩ yake, ũrĩa mũraika aamwĩrire kĩroto-inĩ acoke Isiraeli, gũcoka gwake, na itua rĩake rĩa gũikara Nazarethi na famĩlĩ yake. (Mat. 2:13, 14, 19-23) Mĩrango-inĩ ya kĩambĩrĩria ya ibuku rĩa Mathayo, rĩĩtwa rĩa Jusufu rĩgwetetwo maita mũgwanja no rĩa Mariamu rĩgwetetwo maita mana tu.

Naruo rũgano rwa Luka rwarĩrĩirie makĩria ũhoro wa Mariamu. Nĩ rwarĩrĩirie ũhoro wa Mariamu agĩceererũo nĩ mũraika Gaburieli, Mariamu agĩceerera Elizabethi ũrĩa warĩ wa mbarĩ ciao, na ciugo cia Mariamu cia kũgooca Jehova. (Luk. 1:26-56) Ningĩ Luka nĩ agwetete ciugo iria Simeoni eerire Mariamu ciĩgiĩ ũrĩa Jesu angĩkanyamarĩka thutha-inĩ. O na akĩheana rũgano rwa rĩrĩa famĩlĩ ĩyo yathiĩte hekarũ-inĩ Jesu arĩ na mĩaka 12, Luka agwetaga ciugo cia Mariamu no ti cia Jusufu. Luka nĩ ongereire atĩ Mariamu nĩ aahutirio mũno nĩ maũndũ macio mothe. (Luk. 2:19, 34, 35, 48, 51) Thĩinĩ wa mĩrango ya mbere ĩĩrĩ ya ibuku rĩa Luka, rĩĩtwa rĩa Mariamu rĩgwetetwo maita 13, no rĩa Jusufu rĩgwetetwo o maita 3 tu. Kwoguo, Mathayo ataarĩirie makĩria maũndũ megiĩ Jusufu, nake Luka akaheana makĩrĩa ũhoro wĩgiĩ itemi rĩa Mariamu na maũndũ marĩa aageragĩra.

O ũndũ ũmwe na ũguo, rũciaro rũrĩa rũheanĩtwo nĩ andĩki acio erĩ a Injiri rũkoragwo rũrĩ ngũrani. Mathayo onanĩtie ũhoro wa rũciaro rũrĩa Jusufu oimanĩte naruo na akonania atĩ Jesu nĩwe warĩ na kĩhooto gĩa kũgaya gĩtĩ kĩa ũthamaki kĩa Daudi, kũgerera Jusufu arĩ we ithe mũmũreri. Nĩkĩ? Tondũ Jusufu oimanĩte na rũciaro rwa Mũthamaki Daudi kũgerera Suleimani mũrũ wa Daudi. (Mat. 1:6, 16) No kuonekaga Luka onanĩtie rũciaro rũrĩa Mariamu oimanĩte naruo na akonania atĩ Jesu nĩwe warĩ mũgai, “na njĩra ya kĩĩmwĩrĩ,” wa ũthamaki wa Daudi. (Rom. 1:3) Nĩkĩ? Tondũ Mariamu aarĩ wa rũciaro rwa Mũthamaki Daudi kũgerera mũriũ wa Daudi wetagwo Nathani. (Luk. 3:31) No nĩ kĩĩ gĩtũmĩte Luka akĩandĩka rũciaro rũgano-inĩ rwake age kwandĩka Mariamu arĩ mwarĩ wa Heli, ũrĩa warĩ ithe? Tondũ ũhoro wa rũciaro watuĩragio kũgerera athuri. Kwoguo rĩrĩa Luka aandĩkire Jusufu arĩ mũriũ wa Heli, andũ nĩ maataũkagĩrũo atĩ Jusufu aahikĩtie mwarĩ wa Heli.—Luk. 3:23.

Rũgano rwa rũciaro rũrĩa rwandĩkĩtwo nĩ Mathayo na Luka ruonanagia wega biũ atĩ Jesu nĩwe warĩ Mesia ũrĩa weranĩirũo. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, ũũma wĩgiĩ rũciaro rwa Jesu woĩkaine wega biũ ũũ atĩ nginya Afarisai na Asadukai matingĩareganire naguo. Ũmũthĩ, ũhoro wĩgiĩ rũciaro ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa Mathayo na Luka ũkoragwo ũrĩ gĩcunjĩ kĩa mũthingi wa wĩtĩkio witũ na ũira wa ũrĩa ciĩranĩro cia Ngai irĩ cia kwĩhokeka.