Thiĩ na Mbere Kũrũmbũiya ‘Mabataro Maku ma Kĩĩroho’

1. Jehova aatũmbire twĩ na mabataro marĩkũ? (Mathayo 5:3)

JEHOVA oombire andũ marĩ na mabataro ma o mũhaka. Kwa ngerekano, nĩ tũbataraga irio, nguo cia kwĩhumba, na handũ hega ha gũikara. Na tũngĩaga kĩndũ kĩmwe harĩ icio o na akorũo no kwa ihinda inini, ũtũũro no ũtũritũhĩre mũno. Makĩria ma ũguo, Jehova ningĩ nĩ aatũmbire twĩ na mabataro ma kĩĩroho. (Thoma Mathayo 5:3.) Angĩkorũo nĩ tũkwenda gũkorũo na gĩkeno kĩa ma, no mũhaka tũmenye atĩ nĩ tũkoragwo na mabataro macio ma kĩĩroho na tũthiĩ na mbere kũmarũmbũiya.

2. ‘Kũrũmbũiya mabataro ma kĩĩroho’ kuugĩte atĩa? Heana ngerekano.

² Hihi ‘kũrũmbũiya mabataro ma kĩĩroho’ nĩ kuuga atĩa? Kũringana na rũthiomi rwa Kĩngiriki, ciugo icio irehaga rĩciria rĩa mũndũ mũthĩni ũrahoya ũteithio. Ũndũ ũcio ũratũma tũhũũre mbica ya mũndũ mũhinyĩrĩrĩku wĩhumbĩte nguo thiru aikarĩte mũkĩra-inĩ wa bara. Mũndũ ta ũcio onekaga atarĩ na hinya nĩ ũndũ wa kwaga irio, na andũ nĩ mamwĩthemaga nĩ ũndũ wa ũrĩa ahaana. Mũthenya atindaga akĩhĩa nĩ riũa narĩo ũtukũ akaraara heho-inĩ. Hatarĩ nganja mũndũ ta ũcio nĩ amenyaga atĩ nĩ arabatara ũteithio nĩguo ũtũũro wake wagagĩre. Na njĩra o ta ĩyo, mũndũ ũramenya e na ũbataro wa maũndũ ma kĩĩroho nĩ oĩ atĩ nĩ arabatara ũteithio wa Ngai nĩguo agagĩrie ũtũũro wake. Kwoguo nĩ akoragwo ehaarĩirie kũgunĩka kuumana na ũteithio wa kĩĩroho ũrĩa Jehova aheaga arĩa mamwendete.

3. Nĩ maũndũ marĩkũ tũkwarĩrĩria gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?

³ Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, tũkwamba kuona ũrĩa tũngĩĩruta kuumana na mũtumia Mũfoenicia ũrĩa wathaithire Jesu amũteithie. Rũgano rũu nĩ ruonanagia ngumo ithatũ tũrabatara gũkũria nĩguo tũrũmbũiye mabataro maitũ ma kĩĩroho. Thutha ũcio nĩ tũkwarĩrĩria kĩonereria kĩa mũtũmwo Petero, mũtũmwo Paulo, na Mũthamaki Daudi, tondũ maarĩ andũ a kĩĩroho.

NGUMO YA WĨNYIHIA, KWAGA GŨKUA NGORO, NA WĨTĨKIO

4. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũtumia Mũfoenicia eendaga kuuma harĩ Jesu?

⁴ Mũthenya ũmwe mũtumia Mũfoenicia nĩ aathiire harĩ Jesu, tondũ mũirĩtu wake nĩ “[aanyarirĩtwo] ũũru mũno nĩ ndaimono.” (Mat. 15:​21-28) Aathiire harĩ Jesu agĩturia maru, akĩmũthaitha mũno amũteithie. Mũtumia ũcio nĩ oonanirie ngumo cia bata. Rekei twarĩrĩrie imwe ciacio.

5. Nĩ ngumo irĩkũ mũtumia Mũfoenicia oonanirie, na Jesu aarũmbũyanirie nake atĩa? (Ningĩ rora mbica.)

⁵ Mũtumia ũcio Mũfoenicia nĩ oonanirie wĩnyihia. Tũngiuga ũguo nĩkĩ? Tondũ ndaarakaririo nĩ ũrĩa Jesu aamũcokeirie. Jesu aamũringithanirie na tũgui tũrĩa hihi andũ a ndũrĩrĩ maakoragwo natuo mĩciĩ-inĩ yao. Korũo nĩwe werirũo ũguo ũngĩekire atĩa? Hihi nĩ ũngĩaiguire ta warumwo na ũtige gũcaria ũteithio wa Jesu? Ũguo tiguo mũtumia ũcio eekire. Gũkorũo atĩ nĩ aathiire na mbere gũthaitha Jesu amũteithie, kuoonanirie atĩ makĩria ma gũkorũo arĩ mwĩnyihia, ningĩ ndaakuire ngoro. Na wĩtĩkio harĩ Jesu nĩguo wamũtindĩkire gwĩka ũguo. Jesu nĩ aahutirio mũno nĩ wĩtĩkio wa mũtumia ũcio nginya akĩmũteithia. O na gũtuĩka Jesu aakoretwo auga atĩ ookĩte gũteithia tu “ngʼondu iria ciũrĩte cia nyũmba ya Isiraeli,” nĩ aateithirie mũtumia ũcio na njĩra ya kũruta mũirĩtu wake ndaimono.

6. Tũreruta atĩa kuumana na mũtumia Mũfoenicia?

⁶ Nĩguo tũhote kũrũmbũiya mabataro maitũ ma kĩĩroho, no mũhaka o na ithuĩ tũkũrie ngumo ya wĩnyihia, kwaga gũkua ngoro, na wĩtĩkio mũrũmu. Mũndũ mwĩnyihia nowe ũngĩhota gũthiĩ na mbere kũhoya Ngai ũteithio ategũkua ngoro. Ningĩ no mũhaka tũkorũo na wĩtĩkio mũrũmu harĩ Jesu Kristo na twĩhoke arĩa arahũthĩra gũtongoria arũmĩrĩri ake. (Mat. 24:​45-47) Jehova na Mũrũwe nĩ makoragwo mehaarĩirie kũhingĩria arĩa marĩ na ngumo ta icio mabataro mao ma kĩĩroho. (Ringithania Jakubu 1:​5-7.) Rĩu rekei tuone ũrĩa Jehova atũheaga irio cia kĩĩroho, agatũteithia kwĩhumba ũmũndũ mwerũ, na agatũgitĩra. Nĩ tũkuona ũrĩa tũbatiĩ gwĩka nĩguo tũgunĩke kuumana na ũteithio ũcio, na njĩra ya gũthuthuria kĩonereria kĩa mũtũmwo Petero, mũtũmwo Paulo, na Mũthamaki Daudi.

RĨAGA IRIO CIA KĨĨROHO O TA PETERO

7. Nĩ wĩra ũrĩkũ Petero aaheirũo, no nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩ aabataraga gwĩka? Taarĩria. (Ahibirania 5:14–6:1)

⁷ Ta wĩcirie ũhoro wĩgiĩ mũtũmwo Petero. Aarĩ ũmwe wa Ayahudi a mbere kũmenya atĩ Jesu nĩwe warĩ Mesia, ũrĩa Jehova aahũthagĩra kũhe andũ ake “ciugo cia muoyo wa tene na tene.” (Joh. 6:​66-68) Na Jesu atanacoka igũrũ thutha wa kũriũkio, eerire Petero ũũ: “Heaga tũgondu twakwa gĩa kũrĩa.” (Joh. 21:17) Petero nĩ aahingirie wĩra ũcio arĩ na wĩhokeku, na o na Jehova akĩmũhũthĩra kwandĩka marũa merĩ marĩa macokire gũtuĩka gĩcunjĩ kĩa Bibilia. No ningĩ Petero nĩ aabataraga gũikara akĩrĩaga wega kĩĩroho. Kwa ngerekano, nĩ aathuthuragia marũa marĩa mũtũmwo Paulo aandĩkĩte. O na gũtuĩka Petero nĩ oonaga maũndũ mamwe Paulo aandĩkĩte marĩ “maritũ gũtaũkĩrũo,” ndaakuire ngoro. (2 Pet. 3:​15, 16) Aarĩ na wĩtĩkio atĩ Jehova nĩ angĩamũteithirie gũtaũkĩrũo nĩ “irio [icio] nyũmũ” ciarĩ marũa-inĩ ma Paulo na kũhũthĩra maũndũ marĩa angĩerutire.—Thoma Ahibirania 5:14–6:1.

8. Petero aaiyũkirie atĩa ũtongoria mwerũ ũrĩa aaguũrĩirio nĩ Jehova?

⁸ Petero nĩ oonanirie atĩ aarĩ na wĩtĩkio harĩ Jehova na njĩra ya gwathĩkĩra ũtongoria wake. Kwa ngerekano, Petero arĩ itũũra-inĩ rĩa Jopa nĩ oonirio kĩoneki kĩrĩa mũraika amwĩrire athĩnje na arĩe nyamũ cioonagwo irĩ na thahu kũringana na Watho wa Musa. Ũtongoria ũcio nĩ ũngĩonekire ũrĩ wa kũmakania harĩ Ayahudi. O na Petero erũo ũguo aaugire ũũ: “Aca Mwathani, tondũ ndirĩ ndarĩa kĩndũ o na kĩ kĩrĩ thahu na gĩtarĩ gĩtheru.” No mũraika ũcio aamwĩrire: “Tiga kuuga atĩ indo iria Ngai atheretie irĩ na thahu.” (Atũm. 10:​9-15) Petero nĩ aathĩkire na akĩrũnga mwĩcirĩrie wake. Tũmenyaga ũguo atĩa? Thutha wa kĩoneki kĩu, arũme atatũ nĩ mookire kũrĩ Petero matũmĩtwo nĩ Korinelio makĩmwĩra athiĩ gwake mũciĩ. Mbere ĩyo Petero ndangĩatonyire mũciĩ wa mũndũ wa Ndũrĩrĩ tondũ Ayahudi moonaga andũ acio marĩ na thahu. (Atũm. 10:​28, 29) No Petero eetĩkĩrire o na ihenya ũtongoria ũcio mwerũ Jehova aamũguũrĩirie. (Thim. 4:18) Nĩ aahunjĩirie Korinelio na andũ a nyũmba yake, na agĩkenera kuona magĩtĩkĩra ũhoro wa ma, makĩamũkĩra roho mũtheru, na makĩbatithio.—Atũm. 10:​44-48.

9. Nĩ njĩra irĩkũ igĩrĩ tũgunĩkaga nacio rĩrĩa twarĩa irio nyũmũ cia kĩĩroho?

⁹ O ta Petero, no mũhaka tũnyuage iria tũtegũtĩrĩria, na ũguo nĩ kuuga twĩrutage ma cia mũthingi kuuma Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Ningĩ no mũhaka tũkũrie wendi wa kũrĩa irio nyũmũ, na ũguo nĩ kuuga tũgathuthuragia ma cia Bibilia iria ingĩkorũo irĩ nditũ gũtaũkĩrũo. Nĩ tũrabatara gũcaragia mahinda na kwĩrutanĩria nĩguo tũtaũkĩrũo nĩ Kiugo kĩa Ngai na njĩra ndikĩru. Tweka ũguo nĩ tũrĩkoragwo na maumĩrĩro mega. Ta wĩcirie njĩra ici igĩrĩ tũgunĩkaga nacio: Ya mbere nĩ atĩ maũndũ marĩa twĩrutaga megiĩ Jehova nĩ matũmaga tũmwende na tũmũtĩe o na makĩria; na ya kerĩ nĩ atĩ nĩ tũiguaga tũkĩhĩahĩa kwĩra andũ arĩa angĩ maũndũ ma magegania marĩa twĩrutĩte megiĩ Ithe witũ wa igũrũ. (Rom. 11:33; Kũg. 4:11) Ningĩ kĩonereria kĩa Petero nĩ kĩratũruta ũndũ ũngĩ: Rĩrĩa twamũkĩra ũtaũku mwerũ wĩgiĩ Kiugo kĩa Ngai, tũbatiĩ kũgarũrĩra o na ihenya mwĩcirĩrie na ciĩko citũ. Tweka maũndũ macio nĩ tũrĩonanagia atĩ nĩ tũrarĩa wega kĩĩroho, na Jehova nĩ arĩthiaga na mbere gũtũhũthĩra.

WĨHUMBE ŨMŨNDŨ MWERŨ O TA PAULO

10. Nĩ atĩa tũbatiĩ gwĩka nĩguo tũkenie Jehova kũringana na Akolosai 3:​8-10?

¹⁰ Nĩgetha tũkenie Jehova, no mũhaka ningĩ twĩhumbe ũmũndũ mwerũ, na nĩ atũteithĩtie ũrĩa tũngĩka ũguo. Mũtũmwo Paulo aaugire atĩ no mũhaka ‘twĩyaũre ũmũndũ ũrĩa wa tene’ na twĩhumbe “ũmũndũ mwerũ.” (Thoma Akolosai 3:​8-10.) No kwĩhumba ũmũndũ mwerũ nĩ kuoyaga ihinda na nĩ kũbataraga kĩyo. Ta wĩcirie ũhoro wa Paulo. Kuuma arĩ mũnini nĩ eerutanagĩria mũno nĩguo etĩkĩrĩke harĩ Ngai. (Gal. 1:14; Afil. 3:​4, 5) No ndaarĩ na ũmenyo wa ma wĩgiĩ muoroto wa Ngai, na kwoguo ndaamũthathayagia ũrĩa kwagĩrĩire. Gũkorũo arĩ na mwĩtĩo na atoĩ morutani ma Jesu gwatũmaga akorũo arĩ “mũndũ ũtaarĩ gĩtĩo,” ũteeyaũrĩte ngumo njũru.—1 Tim. 1:13.

11. Nĩ wathe ũrĩkũ Paulo aabataraga kũrũa naguo? Taarĩria.

¹¹ Paulo atanatuĩka Mũkristiano, nĩ aarakaraga mũno. Ibuku rĩa Atũmwo rĩonanagia atĩ Paulo aarĩ na ‘marũrũ maingĩ ma kwĩhĩtĩra arutwo a Jesu akĩenda kũmoraga.’ (Atũm. 9:1) Rĩrĩa aatuĩkire Mũkristiano, no nginya akorũo nĩ eerutanĩirie mũno kwĩyaũra ũmũndũ ũcio wa tene. (Ef. 4:​22, 31) O na kũrĩ ũguo, harĩ hĩndĩ Paulo na Baranaba maagire kũiguithania na “magĩkararania marakarĩte mũno.” (Atũm. 15:​37-39) Hĩndĩ ĩyo Paulo nĩ aaterethire, no ndakuire ngoro. Aathiire o na mbere ‘kũhũũra mwĩrĩ wake’ kana kũrũa na mawathe make nĩguo athiĩ na mbere gwĩtĩkĩrĩka nĩ Jehova.—1 Kor. 9:27.

12. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Paulo kwĩyaũra ũmũndũ wake wa tene?

¹² Paulo nĩ aahotire kwĩyaũra ũmũndũ wake wa tene na akĩĩhumba ũmũndũ mwerũ tondũ ndehokire hinya wake mwene. (Afil. 4:13) O ta Petero, Paulo eehokire “hinya ũrĩa Ngai aheanaga.” (1 Pet. 4:11) O na kũrĩ ũguo, rĩmwe Paulo nĩ eekoraga nĩ ahĩtirie na ũndũ ũcio ũkamũũraga ngoro. No rĩrĩa aaiguaga akuĩte ngoro, nĩ eeririkanagia maũndũ mega marĩa Jehova aamwĩkĩire, na ũndũ ũcio ũgekĩra hinya itua rĩake rĩa gũthiĩ na mbere kũmũkenia.—Rom. 7:​21-25.

13. Tũngĩĩgerekania atĩa na Paulo?

¹³ No twĩgerekanie na Paulo na njĩra ya kũririkana atĩ gũtekũmakania tũtungatĩire Jehova ihinda rĩigana atĩa, nĩ tũrabatara gũthiĩ na mbere kwĩyaũra ũmũndũ wa tene na kwĩhumba ũmũndũ mwerũ. Na tũngĩteretha, ta hihi twĩkore nĩ tũremirũo kũgirĩrĩria marakara kana twarĩria mũndũ ũũru, tũtibatiĩ gũkua ngoro. Handũ ha ũguo, twagĩrĩirũo gũthiĩ na mbere kwĩrutanĩria kũgarũrĩra mwĩcirĩrie na ciĩko citũ. (Rom. 12:​1, 2; Ef. 4:24) Ĩndĩ tũgĩka ũguo nĩ wega kũririkana ũndũ ũyũ wa bata: Ngũrani na nguo cia kwĩhumba iria tũthondekaga nĩguo itũigane, ũhoro-inĩ wĩgiĩ kwĩhumba ũmũndũ mwerũ nĩ ithuĩ tũbataraga kũgarũrĩra nĩguo ũmũndũ witũ ũtwarane na ithimi cia Jehova.

IKARAGA ŨGITĨRI-INĨ WA JEHOVA O TA DAUDI

14-15. Nĩ na njĩra irĩkũ Jehova agitagĩra andũ ake? (Thaburi 27:5) (Ningĩ rora mbica.)

¹⁴ Makĩria ma kũrĩa irio cia kĩĩroho na kwĩhumba ũmũndũ mwerũ, nĩ tũrabatara gũikaraga ũgitĩri-inĩ wa Jehova nĩguo tũgĩe na gĩkeno kĩa ma. Hihi Jehova atũgitagĩra atĩa, na tũngĩka atĩa nĩguo tũikare ũgitĩri-inĩ wake?

¹⁵ Mũthamaki Daudi nĩ aaririe ũhoro wĩgiĩ ũgitĩri wa kĩĩroho ũrĩa Jehova aheanaga. (Thoma Thaburi 27:5.) Jehova agitagĩra andũ ake atĩa ũmũthĩ? Nĩ atũgitagĩra kuumana na mũndũ o wothe kana kĩndũ o gĩothe kĩngĩtũma tũtiganĩrie wĩtĩkio witũ biũ. Atwĩrĩire atĩ gũtirĩ itharaita rĩa mbaara rĩthondeketwo nĩ ũndũ witũ rĩkaagaacĩra. (Thab. 34:7; Isa. 54:17) O na gũtuĩka Shaitani na arĩa ahũthagĩra marĩ na hinya mũingĩ, matingĩtũtooria tondũ Jehova arĩ na hinya kũmakĩra. O na mangĩtũma tũũrũo nĩ mĩoyo itũ, Jehova nĩ agaatũriũkia. (1 Kor. 15:​55-57; Kũg. 21:​3, 4) Ningĩ Jehova nĩ atũteithagia kũhiũrania na mĩtangĩko nĩguo tũtikaremererũo kũmũtungatĩra. (Thim. 12:25; Mat. 6:​27-29) Ũndũ ũngĩ nĩ atĩ Ithe witũ ũrĩ wendo nĩ atũheete famĩlĩ ya aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa matũtiiragĩrĩra, o hamwe na athuri a kĩũngano arĩa matũrĩithagia. (Isa. 32:​1, 2) Na rĩrĩa twathiĩ mĩcemanio, nĩ tũririkanagio maũndũ mangĩ mangĩtũteithia gũikara ũgitĩri-inĩ wa Jehova.—Ahib. 10:​24, 25.

16. Nĩ na njĩra irĩkũ Jehova aagitagĩra Daudi?

¹⁶ Rĩrĩa rĩothe Daudi aathĩkagĩra Jehova, nĩ aamũgitagĩra kuumana na maumĩrĩro moru marĩa makoraga andũ arĩa ehia. (Ringithania Thimo 5:​1, 2.) No rĩrĩa Daudi aagaga kũrũmĩrĩra ithimi cia Ngai, Jehova ndamũgitagĩra kuumana na maumĩrĩro ma ciĩko ciake. (2 Sam. 12:​9, 10) Ĩ rĩrĩa Daudi aacemanagia na mathĩna mataaumanĩte na mahĩtia make? Nĩ aaitũrũragĩra Jehova ngoro yake kũgerera mahoya, na Jehova akamũũmĩrĩria na njĩra ya kũmũhe ũũma atĩ nĩ aamwendete mũno na atĩ nĩ angĩamũrũmbũirie.—Thab. 23:​1-6.

17. Tũngĩĩgerekania atĩa na Daudi?

¹⁷ No twĩgerekanie na Daudi na njĩra ya gũcaragia ũtaaro wa Jehova rĩrĩa tũratua matua. Ningĩ nĩ wega kũririkana atĩ rĩmwe no tũcemanie na moritũ nĩ ũndũ wa gũtua matua matarĩ ma ũũgĩ, no ti tondũ atĩ Jehova nĩ agĩte gũtũgitĩra. (Gal. 6:​7, 8) Na rĩrĩa twacemania na mathĩna mataumanĩte na mahĩtia maitũ, tũbatiĩ gũitũrũrĩra Jehova ngoro citũ kũgerera mahoya, twĩ na ma atĩ nĩ ekũgitĩra ngoro na meciria maitũ.—Afil. 4:​6, 7.

THIĨ NA MBERE KŨRŨMBŨIYA MABATARO MAKU MA KĨĨROHO

18. Nĩ ũgucania ũrĩkũ tũbatiĩ gwĩthema, na tũngĩthiĩ na mbere atĩa kũrũmbũiya mabataro maitũ ma kĩĩroho? (Ningĩ rora mbica.)

¹⁸ Rĩandĩko ritũ rĩa mwaka wa 2026 rĩrauga ũũ: “Gũkena-rĩ, nĩ arĩa marũmbũyagia mabataro mao ma kĩĩroho.” Tũrabatara gwathĩkĩra ciugo icio cia Jesu ihinda-inĩ rĩrĩ gũkĩra hĩndĩ ĩngĩ o yothe. Nĩkĩ? Tondũ tũthiũrũrũkĩirio nĩ andũ matarĩ na gĩkeno arĩa matetĩkagĩra atĩ marĩ na ũbataro wa kĩĩroho kana mageragia kũhingia ũbataro ũcio na njĩra ciao ene kũgerera morutani ma ndini cia maheeni kana ũũgĩ wa andũ. No mũhaka twĩtheme ũgucania wa andũ ta acio na njĩra ya kũrĩaga irio cia kĩĩroho iria Jehova atũheaga, kwĩhumba ũmũndũ mwerũ, na gũikara ũgitĩri-inĩ wa Jehova.