Kala u na ondjele noho tifuka

‘Va dimbulukifa va kale hava tifuka.’ — TIT. 3:1, 2, yelekanifa neshangelo lopedu mo-NW.

1, 2. Omishangwa otadi ti shike shi na sha nokukala nondjele, nomolwashike sha fimana okukala nondjele?

JEHOVA, Tate yetu omunahole womeulu, oye omunongo a shiya ko. Ohatu kongo ewiliko kuye monghalamwenyo yetu, molwaashi oye e tu shita. (Eps. 48:14) Omuhongwa Jakob okwa shanga a ti: “Ounongo ou hau di kombada, tete ou wa yela nopo nee u nombili nou [na ondjele, NW] nowiitaveleli nou yadi onghenda noiimati iwa; kau nomalimbililo ile oihelele.” — Jak. 3:17.

² Omuyapostoli Paulus okwe tu kumaida a ti: “[Ondjele yeni nai, NW] shiivike kovanhu aveshe.”a (Fil. 4:5) Kristus Jesus oye Omwene wetu noku li Omutwe weongalo lopaKriste. (Ef. 5:23) Osha fimana okukala tu na ondjele ngeenge hatu ungaunga novanhu vakwetu nokudulika nehalo liwa kewiliko olo Kristus te tu pe.

3, 4. (a) Yelifa kutya okukala hatu tifuka ohaku eta ouwa ulipi. (b) Ohatu ka kundafana shike?

³ Ohatu dulu okumona ouwa ngeenge otwa kala hatu tifuka pandjele. Oku shi faneka: Eshi epangelo laBritania la li la mona kutya ovanhu ohava longifa shike opo va ninge omaponokelo opaukulo, ovaendi vomeedila vahapu ova li va dulika nehalo liwa keemhango dipe di na sha nokuhaya modila noinima yonhumba oyo ya li nale inai dilikwa okwiiwa mo nayo. Ngeenge hatu shingi oihauto, otu shii kutya osha fimana okukala hatu tifuka pomashakeneno eendjila opo pe na omadidiliko oo taa ulike kutya ovashingi ove na okulipa eemhito opo ohauto keshe i pite po ya yuka oku ya yuka nopehe na okulipuma mumwe.

⁴ Molwaashi kashipu kuvahapu vomufye okukala hatu tifuka, natu ka konakoneni oinima itatu oyo tai dulu oku tu kwafela opo tu kale hatu tifuka pandjele. Oinima itatu oyo hatu ka kundafana oyo nee: omalinyengotomheno etu, oikala yetu i na sha nokudulika kwaavo ve na eenghonopangelo nosho yo kutya otu na okukala hatu tifuka shi fike peni.

Omolwashike tu na okukala hatu tifuka?

5. Pefimbo lOmhango yaMoses, oshike sha li hashi dulu okulinyengifa omupika a hoolole okutwikila okukala omupika womwene waye?

⁵ Ope na oshihopaenenwa shimwe shopefimbo olo la tetekela Oukriste tashi ulike kutya otu na okukala nelinyengotomheno la yuka ngeenge hatu tifuka. PaMhango yaMoses, Ovaheberi ovo va li ovapika ova li hava mangululwa momudo omuti-7 woupika ile momudo wEkuwililo ngeenge oo wa tetekela omudo omuti-7 woupika. Ndele omupika okwa li ha dulu okuhoolola a twikile okukala omupika. (Lesha Exodus 21:5, 6.) Mbela oshike sha li hashi linyengifa omupika a hoolole okutwikila ta longo e li omupika? Ohole oyo ya li hai mu linyengifa a ninge ehoololo la tya ngaho, sha hala okutya, a kale koshi yepangelo lomwene waye omunahole.

6. Ohole oya pambafana ngahelipi nokukala hatu tifuka?

⁶ Ohole yokuhola Kalunga nayo ohai tu linyengifa tu mu liyapulile notu kale metwokumwe neliyapulo letu. (Rom. 14:7, 8) Omuyapostoli Johannes okwa ti: “Ohole yokuhola Kalunga oyo tuu ei nokutya, tu diinine oipango yaye. Noipango yaye kai fi idjuu.” (1 Joh. 5:3) Ohole ya tya ngaho ihai kongo shayo vene. (1 Kor. 13:4, 5) Ohole yokuhola ovanhu vakwetu ohai tu linyengifa tu kale hatu tifuka ngeenge hatu ungaunga navo nokukala hatu pitifa komesho eemhumbwe davo. Ponhele yokukala tu lihole fye vene, ohatu yavelele vamwe. — Fil. 2:2, 3.

7. Okukala hatu tifuka otaku dana onghandangala ilipi moukalele wetu?

⁷ Katu na nande okupundukifa vamwe okupitila meendjovo detu ile melihumbato letu. (Ef. 4:29) Ohole otai ke tu linyengifa tu henuke okuninga sha osho tashi dulika shi imbe ovanhu vomomaputuko e lili va ninge exumokomesho lopamhepo. Osho otashi tu pula tu kale hatu tifuka. Pashihopaenenwa, ovamwameme ovatumwa ovo va ika okulongifa oinima yokulifeweka moshipala ile okudjala oikaufino yolutu ihava twikile okulongifa oinima oyo moitukulwa omo ovanhu tashi dulika hava diladila kutya ovanhu ovo have lifeweke moshipala nohava djala oikaufino yolutu kave na eenghedi, naasho otashi dulu oku va pundukifa. — 1 Kor. 10:31-33.

8. Ongahelipi ohole yokuhola Kalunga tai dulu oku tu kwafela tu kale twe litala ko tu ‘vanini’?

⁸ Ohole yokuhola Jehova ohai tu kwafele tuha kale tu na ounhwa. Eshi ovahongwa vaJesus va li tava tu eemhata kutya olyelye a li munene mokati kavo, Jesus okwa li a ifana okaana kanini ndele te ka kaleke ofika mokati kavo. Opo nee okwe va lombwela a ti: “Ou ta tambula okaana aka medina lange, Ame ota tambula, naau ta tambula nge, oye ta tambula ou a tuma nge, osheshi ou omunini womunye amushe, oye omunene.” (Luk. 9:48; Mark. 9:36) Otashi dulika shi li eshongo kufye okukala twe litala ko tu ‘vanini’ pauhandimwe. Okuhawanenena oko twa fyuulula nosho yo eamo lokukala nounhwa otaku dulu oku tu ningifa tu lalakanene efimano, ndele elininipiko otali dulu oku tu kwafela tu kale hatu tifuka. — Rom. 12:10.

9. Otwa pumbwa okudimina shike opo tu kale hatu tifuka?

⁹ Opo tu kale hatu tifuka otu na okudimina eenghonopangelo daavo va tulwa po kuKalunga. Ovakriste vashili aveshe ove shii efinamhango la fimana li na sha noukwamutwe. Omuyapostoli Paulus okwa li a yelifila Ovakorinto efinamhango olo a ti: “Onda hala nye mu shiive nokutya, Kristus Oye omutwe wakeshe omulumenhu, nomutwe womukainhu omulumenhu, nomutwe waKristus oKalunga.” — 1 Kor. 11:3.

10. Okudulika kwetu keenghonopangelo daJehova otaku ulike shike?

¹⁰ Okukala hatu dulika keenghonopangelo daKalunga otashi ulike kutya otwe mu lineekela e li Tate yetu omunahole. Oku wete keshe osho tashi ningwa note ke tu pa ondjabi ngeenge otwa kala twe mu lineekela. Okukala tu na oushili wa tya ngaho otashi ke tu kwafela ngeenge vamwe tava ungaunga nafye nopehe na efimaneko ile va handuka. Paulus okwa shanga a ti: “Ngenge tashi dulika, kombinga yeni kaleni nombili novanhu aveshe.” Paulus okwa divilika ekumaido olo nelombwelo a ti: “Ovaholike, nye vene inamu alulila omunhu owii, ndelenee peni ehandu laKalunga omhito. Shaashi opa shangwa: Ehandu olange, ame handi futu, Omwene osho ta ti.” — Rom. 12:18, 19.

11. Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya ohatu dulika koukwamutwe waKristus?

¹¹ Otu na yo okudimina eenghonopangelo daavo va nangekwa po kuKalunga meongalo lopaKriste. Ehololo etukulwa lo-1 otali hokolola kutya Kristus Jesus oku kwete “eenyofi” deongalo meke lokolulyo. (Eh. 1:16, 20) Meityo la mbwalangadja, “eenyofi” odo otadi faneke olutu lovakulunhuongalo ile lovapashukili momaongalo. Ovapashukili ovo va nangekwa po ohava dulika kewiliko laKristus nohava hopaenene onghedi yaye yokuungaunga navamwe pahole. Ovakriste aveshe meongalo ohava dulika kelongekido olo Jesus a ninga eshi a nangeka po “omupiya omudiinini nomunaendunge” opo e va pe eendja dopamhepo pefimbo lado. (Mat. 24:45-47) Okukonakona nehalo liwa nokutula moilonga ouyelele oo hatu mono meendja odo dopamhepo ohatu ulike kutya ohatu dulika pauhandimwe koukwamutwe waKristus, naasho otashi xumifa komesho ombili noukumwe meongalo. — Rom. 14:13, 19.

Otu na okukala hatu tifuka shi fike peni?

12. Omolwashike okutifuka ku na ongaba?

¹² Okukala hatu tifuka itashi ti kutya otu na okweefa po eitavelo letu ile okunyona omafinamhango opakalunga. Ovakriste vonale ova li ve linyenga ngahelipi eshi va li va lombwelwa kovawiliki vomalongelokalunga va efe po okuudifa medina laJesus? Petrus novayapostoli vakwao ova li va popya nouladi va ti: “Okudulika kuKalunga ku dule okudulika kovanhu.” (Oil. 4:18-20; 5:28, 29) Sha faafana kunena, ngeenge omapangelo tae tu fininike tu efe po okuudifa onghundana iwa, ihatu efa po okuudifa ndele ohatu lundulula ashike eenghedi detu dokuudifa opo tu dule okuungaunga nonghalo ya tya ngaho nelungi. Ngeenge oukalele wetu weumbo neumbo wa shilikwa, ohatu kongo eenghedi dimwe di lili omo hatu dulu okuninga ekwatafano novaneumbo opo tu twikile noshilonga shetu osho twa pewa kuKalunga. Sha faafana, ngeenge ‘ovapangeli’ va shilika okwoongala kwetu, ohatu ongala nelungi moungudu vanini. — Rom. 13:1; Heb. 10:24, 25, OB-1986.

13. Jesus okwa ti shike shi na sha nokukala hatu tifuka ngeenge ovo ve na eenghonopangelo tave tu pula tu ninge sha?

¹³ Jesus okwe tu kwafela mEudifo laye lokOmhunda tu mone kutya osha fimana okukala hatu tifuka ngeenge ovo ve na eenghonopangelo tave tu pula tu ninge sha. Okwa ti: “Ngenge ku na ou te ku twala koihokolola a hala e ku kufe ngeno oshikutu shoye shokoshi, mu pa yo oshikutu shoye shokombada; ndele ngenge ku na ou te ku fininike u mu findikile oshinano shimwe, mu findikila ivali.” (Mat. 5:40, 41)b Okukala hatu yavelele vamwe nosho yo okukala nehalo loku va kwafela ohashi tu linyengifa yo tu va ningile shihapu shi dulife pwaasho ve tu pula. — 1 Kor. 13:5; Tit. 3:1, 2.

14. Omolwashike tuhe na nandenande okutambula ko omadiladilo ovashunimonima?

¹⁴ Nonande otwa hala okukala hatu tifuka, katu na nandenande okutambula ko omadiladilo ovashunimonima. Okukala twa tokola toko moshinima osho otaku kaleke elongelokalunga lashili la koshoka notaku xumifa komesho oukumwe meongalo. Paulus okwa popya shi na sha ‘novamwatate ovanaipupulu’ ovo va li ko pefimbo laye, a ti: “Fye inatu liyandja kuvo nande okafimbo kamwe, opo oshili yevangeli i kalelele mokati keni.” (Gal. 2:4, 5) Ngeenge pa holoka ovashunimonima, Ovakriste ovadiinini ohava kala va dama kwaasho sha yuka.

Ovapashukili ova pumbwa okukala hava tifuka

15. Omonghedi ilipi ovapashukili Ovakriste tava dulu okutifuka ngeenge va ongala?

¹⁵ Ovo hava nangekwa po va kale ovapashukili ove na okukala hava tifuka nehalo liwa. Paulus okwa shanga a ti: ‘Omufitaongalo e nokukala ha tifuka.’ (1 Tim. 3:2, 3, yelekanifa NW.) Oukwatya oo owa fimanenena unene tuu ngeenge ovalumenhu ovo va nangekwa po tava ongala opo va kundafane oinima i na sha neongalo. Fimbo inava ninga etokolo lonhumba, keshe umwe oha kala a manguluka okuninga eetepo laye shi na sha naasho tava kundafana, nonande inashi pumbiwa opo keshe omukulunhuongalo a ninge etyekosha. Momukokomoko weenghundafana, omukulunhuongalo umwe oo tashi dulika a li e na etaleko la yooloka ko kwaalo lavakwao, otashi dulika a lundulule etaleko laye eshi ta udu vakwao tava popi omafinamhango opamishangwa oo a kwatelwa mo. Ponhele yokukala ashike a kanyatela ketaleko laye, omukulunhuongalo a pyokoka oha tifuka. Pehovelo leenghundafana, ovakulunhuongalo otashi dulika va kale ve na omataleko a yoolokafana, ndele ngeenge ova dilonga pamwe neilikano, ovakulunhuongalo ovalixupipiki nohava tifuka ohava xumifa komesho oukumwe mokati kavo. — 1 Kor. 1:10; Lesha Ovaefeso 4:1-3.

16. Omupashukili Omukriste oku na okukala e na oikala ilipi?

¹⁶ Omukulunhuongalo Omukriste oku na okukendabala alushe okukala ta ningi oinima pauteokratika. Osho oshi na okukala shi liwetikile nokuli nomonghedi omo ha lifa oufita, naasho otashi ke mu kwafela a kale ha yavelele vamwe noku kale omunambili. Petrus okwa shanga a ti: “Lifeni oufita waKalunga mwe u pewa, hakefininiko, ndelenee omehalo liwa; hamolweliko la kaka, ndelenee okehalo liwa.” — 1 Pet. 5:2.

17. Ongahelipi Ovakriste aveshe meongalo tava dulu okuulika kutya ohava tifuka eshi tava ungaunga navakwao?

¹⁷ Ovakriste ovanamido meongalo ohava fimaneke ovanyasha nohava pandula neenghono ekwafo olo have va pe. Osho ohashi ningifa yo ovanyasha va kale va fimaneka ovanamido ovo va longela Jehova oule womido. (1 Tim. 5:1, 2) Ovakulunhuongalo Ovakriste ohava tale ovalumenhu ovo va wana, ovo tava dulu okupa oinakuwanifwa yonhumba, noku va deula opo ve va kwafele mokupashukila oufita waKalunga. (2 Tim. 2:1, 2) Omukriste keshe oku na okukala ha dulika keendjovo daPaulus da nwefwa mo odo tadi ti: “Shikuleni ovakwatelikomesho veni, nye mu [liyandje, NW] kuvo, osheshi ovo ohava pashukile eemwenyo deni ngaashi ovo tave ke di pulwa, opo ve shi ninge nehafo, hanokukema, osheshi osho itashi mu wapalele.” — Heb. 13:17.

Oilyo yomaukwaneumbo oya pumbwa okukala hai tifuka

18. Omolwashike oilyo youkwaneumbo ya pumbwa okukala hai tifuka?

¹⁸ Oilyo youkwaneumbo nayo oya pumbwa okukala hai tifuka. (Lesha Ovakolossi 3:18-21.) Ombibeli oya tumbula kondadalunde oinakuwanifwa yoilyo youkwaneumbo wopaKriste. Omushamane oku li omutwe womukulukadi waye, noye unene e na oshinakuwanifwa shokutekula ounona vavo. Omukulukadi oku na okudimina eenghonopangelo domushamane waye, nounona ove na okuninga eenghendabala opo va kale hava dulika kovadali vavo, molwaashi osho osho sha wapalela Omwene. Oshilyo keshe shoukwaneumbo otashi dulu okuxumifa komesho oukumwe nombili youkwaneumbo mokukala hashi tifuka pandjele. Ombibeli oi na oihopaenenwa yonhumba oyo tai tu kwafele tu ude ko oshitwa osho.

19, 20. (a) Yelifa eyooloko olo li li pokati koshihopaenenwa shaEli nosho yo oshihopaenenwa shaJehova shi na sha nokutifuka. (b) Ovadali otava dulu okulihonga mo shike moihopaenenwa oyo?

¹⁹ Eli okwa li omupristeri omukulunhu muIsrael, eshi Samuel a li munini. Ndelenee Eli okwa li e na ovanamati Hofni naPinehas ovo va li “ovapwidi” nokava li hava “yavala Omwene.” Eli okwa li a uda omahokololo mai e na sha novanamati vaye ovo. Pashihopaenenwa, Eli okwa li a uda kutya ovanamati ohava haele novakainhu ovo va li hava yakula poshivelo shetwali leongalo. Mbela Eli okwa li a ninga po shike? Okwa li e va lombwela kutya ngeenge ova nyona kuJehova, kape na oo a li te ke va ilikanena, ndele ka li e va hanyena noku va katukila onghatu. Onghee ovanamati vaEli ova li va twikila okulonga owii. Xuuninwa, Jehova okwa li e va tokolela efyo. Eshi Eli a li a uda kutya ovanamati vaye ova fya, naye okwa fya yo. Kai fi tuu oilanduliko inyikifa oluhodi! Osha yela kutya okutifuka kwaEli kakwa li ku li pandjele, molwaashi okwa li a efa ovana vaye va twikile okulonga owii. — 1 Sam. 2:12-17, 22-25, 34, 35; 4:17, 18.

²⁰ Mepingafano naEli oo a li ina tifuka pandjele, tala koshihopaenenwa shi na sha nanghee Kalunga a li a ungaunga novanamati vaye vopamhepo. Omuprofeti Mika okwa li a mona emoniko likumwifi li na sha neenghundafana odo da li pokati kaJehova novaengeli vaYe. Jehova okwa li a pula kutya omweengeli elipi a li ta ka heka ohamba Ahab opo ouhamba womupangeli oo omukolokoshi u teke po. Jehova okwa li a pwilikina komaetepo e lili noku lili ovanamati vaye vopamhepo. Opo nee omweengeli umwe okwa li a popya kutya oye ta ka heka Ahab, na Jehova okwa li e mu pula kutya ote ke shi ninga ngahelipi. Eshi omweengeli a nyamukula Jehova kutya ote ke shi ninga ngahelipi, Jehova okwa li e mu pa epitikilo e shi ninge. (1 Eeh. 22:19-23) Mbela oilyo yomaukwaneumbo itai lihongo mo oshilihongomwa memoniko olo shi na sha nokukala hai tifuka? Omulumenhu Omukriste noku li omudali oku na okupwilikina komadiladilo nokomaetepo omukainhu waye nosho yo ounona vaye. Mepingafano naasho, omukainhu nosho yo ounona ove na okukala ve shii kutya ngeenge ova ninga eetepo ile ehoololo otashi dulika ve na okutifuka opo va dulike komalombwelo oo tava pewa komushamane molwaashi omishangwa otadi ti kutya oye e na eenghonopangelo dokuninga omatokolo.

21. Ohatu ka kundafana shike moshitukulwa tashi landula?

²¹ Inatu hafa tuu eshi Jehova te tu pe omadimbulukifo opahole noopandunge! (Eps. 119:99, NW) Moshitukulwa tashi landula ohatu ka kundafana nghee okutifuka pandjele haku xumifa komesho ehafo mohombo.

[Omashangelo opedu]

Oto nyamukula ngahelipi?

• Okutifuka ohaku eta oidjemo iwa ilipi?

• Ongahelipi ovapashukili tava dulu okukala hava tifuka?

• Omolwashike okutifuka kwa fimana moukwaneumbo?

[Efano pepandja 10]

Ovakulunhuongalo ohava hopaenene onghedi yaKristus yokuungaunga navamwe pahole

[Efano pepandja 12]

Okudilonga pamwe neilikano nosho yo okutifuka ohaku xumifa komesho oukumwe mokati kovakulunhuongalo ngeenge va ongala