Henuka “oinima yongaho”
‘Ou ta lalakanene oinima yongaho ke na eendunge.’ — OMAYEL. 12:11.
1. Oinima imwe oyo twa lenga oilipi, nohatu dulu oku i longifa monghedi ya denga mbada ilipi?
TU LI Ovakriste, atusheni otu na oinima yonhumba oyo twa lenga. Oinima oyo twa lenga otashi dulika i kale ya kwatela mo oukolele muwa, eenghono, eendunge dopaudalelwa mo ile emona. Ndele molwaashi otu hole Jehova, ohatu longifa oinima oyo nehalo liwa moilonga yaye, nokungaho ohatu katuka metwokumwe neendjovo da nwefwa mo odo tadi ti: “Omwene mu fimaneka neliko loye.” — Omayel. 3:9.
2. Ombibeli oya yandja elondwelo lilipi li na sha noinima yongaho, nelondwelo olo ola hala lelalela okutya shike?
2 Ombibeli oya popya yo shi na sha noinima yongaho, noye tu londwela tuha hepeke oiniwe yetu mokulalakanena oinima ya tya ngaho. Natu tale keendjovo odo di li mOmayeletumbulo 12:11 odo tadi popi shi na sha noinima yongaho tadi ti: “Ou [ta longo, OB-1986] epya laye, e nomungome muhapu. Ndelenee ou ta lalakanene oinima yongaho e he neendunge.” Oshipu okuuda ko kutya omayeletumbulo oo okwa hala lelalela okutya shike. Ngeenge omulumenhu oha longifa efimbo laye neenghono daye mokulonga noudiinini opo a kwafele oukwaneumbo waye, otashi dulika ye noukwaneumbo waye va ka kale ve udite va amenwa. (1 Tim. 5:8) Ndele ngeenge okwa hepifa oiniwe yaye mokulalakanena oinima yongaho, ota ulike kutya ke na “eendunge,” sha hala okutya, iha dulu okuninga omatokolo opandunge noke na omalinyengotomheno a yuka. Omunhu a tya ngaho oshi na oupu a ka kale a hepa.
3. Ongahelipi elondwelo lOmbibeli li na sha noinima yongaho tali dulu okuyukifwa kokulongela kwetu Jehova?
3 Ongahelipi ngeenge otwa yukifa efinamhango olo li li momayeletumbulo kokulongela Kalunga kwetu? Ohatu ka mona kutya Omukriste oo ha longele Jehova nouladi nonoudiinini okwa amenwa shili. Ota dulu okukala e lineekela kutya Jehova ote ke mu nangeka noupuna paife nota dulu yo okukala e na eteelelo la twa li na sha nonakwiiwa. (Mat. 6:33; 1 Tim. 4:10) Ndele Omukriste oo ta twalwatwalwa koinima yongaho ota tula ekwatafano laye naJehova nosho yo etimaumbwile laye li na sha nomwenyo waalushe moshiponga. Ongahelipi hatu dulu okuhenuka okuya monghalo ya tya ngaho? Opo osho shiha ningwe, otu na okukala tu shii oinima “yongaho” monghalamwenyo yetu nokukala twa tokola toko oku i henuka. — Lesha Titus 2:11, 12.
4. Oinima yongaho oshike meityo la mbwalangadja?
4 Oinima yongaho oshike? Meityo la mbwalangadja, otai dulu okukala keshe oshinima osho tashi dulu oku tu imba tu longele Jehova nomutima aushe. Pashihopaenenwa, otai dulu okukala ya kwatela mo omalihafifo e lili noku lili. Oshoshili kutya otwa pumbwa omalihafifo e li pandjele, ndele ngeenge otwa kala hatu longifa efimbo lihapu momalihafifo nokulongifa efimbo linini momalipyakidilo e na sha nelongelokalunga letu, omalihafifo oo otaa ka ninga oinima yongaho, naasho otashi ka nyona po ekwatafano letu naJehova. (Omuud. 2:24; 4:6) Opo Omukriste aha ye monghalo ya tya ngaho, oku na okukala e na ondjele, nokutala nawa kutya oha longifa ngahelipi efimbo laye li na ondilo. (Lesha Ovakolossi 4:5.) Ndele ope na natango oinima yongaho oyo ya nyika oshiponga i dule omalihafifo. Imwe yomuyo oyo oikalunga.
Henuka okulongela oikalunga
5. Outumbulilo “yongaho” oo wa longifwa mOmbibeli luhapu otau ulike kushike?
5 Oshihokwifa okumona kutya meevelishe dihapu dOmbibeli omo mwa tumbulwa outumbulilo “yongaho” otau ulike koikalunga. Pashihopaenenwa, Jehova okwa li a lombwela Ovaisrael a ti: “Inamu liningila oikalunga [yongaho, NW]. Ndele inamu lidikila oshihongwafano ile ongudimanya, ndele inamu dika moshilongo sheni emanya mulo mwa pandelwa omafano opo mu linyongamene kulo.” (Lev. 26:1) Ohamba David oya shanga ya ti: “Omwene Ye omunene nomuhambelelwa pombada, Ye ota tilika kombada yookalunga aveshe. Osheshi ookalunga aveshe voiwana ovo oikalunga [yongaho, OB-1986]. Ndelenee Omwene okwa shita omaulu.” — 1 Omaf. 16:25, 26.
6. Omolwashike oikalunga i li oinima yongaho?
6 Ngaashi David a popya shi na sha nounene waJehova meendjovo odo di li mokatendo ka tetekela, otwa dingililwa koinima oyo tai yandje oumbangi wounene waJehova. (Eps. 139:14; 148:1-10) Ovaisrael kava li tuu ve na oufembanghenda munene eshi va li va ninga ehangano naJehova! Kasha li tuu sha nyika oulai eshi va li va pilamena Jehova ndele tava ilikana oihongwafano neengudimanya diyapuki! Eshi va li momaudjuu, oikalunga yavo oya li yongaho elela, molwaashi kaya li ya dula okulixupifa yovene nokaya li ya dula okuxupifa ovailikani vayo. — Ovatok. 10:14, 15; Jes. 46:5-7.
7, 8. Ongahelipi ‘emona’ tali dulu okuninga oshikalunga?
7 Moilongo ihapu kunena, ovanhu natango ohava ilikana oihongwafano, noikalunga ya tya ngaho kai na ekwafo lasha, ngaashi ashike ya li pefimbo lonale. (1 Joh. 5:21) Ndele Ombibeli oya popya yo vali kombinga yoinima imwe oyo ihe fi oihongwafano ndele oi li oikalunga. Pashihopaenenwa, tala keendjovo daJesus odo tadi ti: “Kaku na ou ta dulu okukalela oovene vavali; osheshi ota tondo umwe, ye e hole omukwao, ile a hokwa ou ndee ta dini winya. Kamu dulu okukalela Kalunga nemona.” — Mat. 6:24.
8 Ongahelipi ‘emona’ tali dulu okuninga oshikalunga? Pashihopaenenwa, diladila kemanya li li mepya muIsrael shonale. Emanya olo ola li tali dulu okulongifwa okutunga eumbo ile ekuma. Ndele mepingafano naasho, ngeenge emanya olo ola ningwa “ongudimanya” iyapuki ile la “pandelwa omafano,” ola li tali dulu okupundukifa oshiwana shaJehova. (Lev. 26:1) Sha faafana, oimaliwa nayo oya pumbiwa notai dulu okulongifwa monghedi ya yuka. Otwe i pumbwa opo tu lande oipumbiwa yomonghalamwenyo nohatu dulu yo oku i longifa nawa moilonga yaJehova. (Omuud. 7:12; Luk. 16:9) Ndele ngeenge otwa kala twa pitifa komesho oimaliwa ponhele yokupitifa komesho oilonga yetu yopaKriste, kungaho, oimaliwa oya ninga oshikalunga shetu. (Lesha 1 Timoteus 6:9, 10.) Otu na okukala tu na etaleko li li pandjele shi na noupuna, mounyuni omu ovanhu va lenga okulikola oupuna. — 1 Tim. 6:17-19.
9, 10. (a) Omukriste oha tale ko ngahelipi ehongo? (b) Omonghedi ilipi ehongo lopombada la nyika oshiponga?
9 Oshinima shimwe shomoinima oyo ya pumbiwa osho tashi dulu okuninga oshinima shongaho osho ehongo lomounyuni. Otwa hala ounona vetu va mone ehongo liwa opo va ka mone ouxupilo muwa. Shimwe vali osho sha fimana oshosho kutya Omukriste oo a mona ehongo liwa oha dulu okulesha Ombibeli noku i uda ko nawa. Oha ungaunga pandunge nomaupyakadi, nota dulu okuhonga vamwe Ombibeli monghedi ya yela noku va tomha va itavele. Okumona ehongo liwa ohashi pula efimbo, ndele oshi na ouwa.
10 Ongahelipi shi na sha nehongo lopombada lokokolidji ile kounivesiti? Ovanhu vahapu ohava diladila kutya opo omunhu a pondole monghalamwenyo osha fimana okumona ehongo la tya ngaho. Ndelenee ovanhu vahapu ovo va lalakanena ehongo olo ova nwefwa mo kounongo wounyuni ou wa nyika oshiponga. Ehongo olo ohali hepifa omido di na ondilo dounyasha odo tadi dulu okulongifwa nawa mokulongela Jehova. (Omuud. 12:1) Itashi kumwifa eshi moilongo omo mu na ovahongwanhu vahapu mu na ovanhu vahapu ovo inava itavela muKalunga. Omukriste ota ka kala e lineekela muJehova, ponhele yokukonga eameno mehongo lopombada longhalelo younyuni ou. — Omayel. 3:5.
Ino efa omahalo opambelela a ninge oshikalunga shoye
11, 12. Omolwashike Paulus a li a ula vamwe kutya ‘edimo lavo olo kalunga kavo’?
11 Omuyapostoli Paulus okwa li a tumbula monhumwafo yaye oyo a li a shangela Ovafilippi oshinima shimwe vali osho tashi dulu okuninga oshikalunga. Okwa li a popya shi na sha navamwe ovo va li ovalongelikalunga a ti: ‘Vahapu, ngaashi nde ve mu lombwela luhapu nohandi mu lombwele vali, ndi nomahodi, ohava ende ovatondi [vomuti womahepeko, NW] waKristus. Exulilo lavo olo ekano, nedimo lavo olo kalunga kavo, nohava diladila ei yopadu.’ (Fil. 3:18, 19) Ongahelipi edimo lomunhu tali dulu okuninga oshikalunga shaye?
12 Otashi dulika ovanhu vonhumba ovo Paulus a li e shii nawa va li va lenga omahalo opambelela shi dulife okulongela Jehova pamwe naye. Vamwe otashi dulika va li va duka okulya ile okunwa oikolwifa fiyo va ninga ovafukulume neengholwe. (Omayel. 23:20, 21; yelekanifa Deuteronomion 21:18-21.) Mefelemudo lotete, vamwe otashi dulika va li tava longifa pauyadi eemhito odo va li ve na mounyuni, nokungaho osha li sha ya moshipala oilonga yavo yokulongela Jehova. Inatu efa nande ehalo lokukala twa hala onghalamwenyo oyo ya talika ko iwa li tu imbe tu longele Jehova nomutima aushe. — Kol. 3:23, 24.
13. (a) Olwisho oshike, na Paulus okwa li e li hokolola ngahelipi? (b) Ongahelipi hatu dulu okuhenuka okukala nolwisho?
13 Paulus okwa li yo a popya oludi limwe vali lokulongela oikalunga. Okwa shanga a ti: ‘Dipaeni hano oinhimbu yeni yopadu: oluhaelo, onyata, olwisho loipala, okahalu kai, nolwisho leliko olo elongelo loikalunga.’ (Kol. 3:5) Olwisho olo okukala wa halelela oshinima shonhumba osho shihe fi shoye. Otashi dulika u kale wa twila olwisho oinima yopamaliko yavamwe. Omunhu ota dulu yo okukala e na olwisho lokuya momilele inadi koshoka. (Ex. 20:17) Onghee hano, itashi kumwifa eshi omahalo a tya ngaho a faafanifwa nokulongela oikalunga. Jesus okwa longifa efaneko la twa opo a ulike kutya osha fimana okupangela omahalo a puka a tya ngaho, kashi na nee mbudi kutya otashi pula shike. — Lesha Markus 9:47; 1 Joh. 2:16.
Henuka eendjovo dongaho
14, 15. (a) “Oinima yongaho” ilipi ya li ya pundukifa ovanhu vahapu pefimbo laJeremia? (b) Omolwashike eendjovo daMoses da li da fimana?
14 Oinima yongaho oya kwatela mo yo eendjovo. Pashihopaenenwa, Jehova okwa li a lombwela Jeremia a ti: “Ovaprofeti otava xunganeke oipupulu medina lange; Ame inandi va tuma nongaashi inandi va lombwela noinandi va popifa. Otave mu xunganekele omamoniko oipupulu nomaxunganeko oipupulu [noinima yongaho, NW] nomakoto omitima davo vene.” (Jer. 14:14) Ovaprofeti ovo ovanaipupulu ova kala tave liti kutya otava popi medina laJehova, ndele ova kala tava xumifa komesho omadiladilo avo, sha hala okutya, ounongo wavo vene. Onghee hano, eendjovo davo oda li ‘oinima yongaho.’ Oda li eendjovo dongaho noda li da nyika oshiponga filufilu koshiwana shaKalunga. Momudo 607 K.O.P., ovanhu vahapu ovo va li va pwilikina keendjovo dongaho da tya ngaho ova li va fya efyo lomhiva eshi va li va dipawa kovakwaita vaBabilon.
15 Mepingafano novaprofeti ovo ovanaipupulu, Moses okwa li a lombwela Ovaisrael a ti: “Diinineni eendjovo adishe edi nde mu londwela nado nena eli, . . . Osheshi eendjovo edi kadi fi dongaho kunye, ndelenee odo oukalimwenyo weni. Ndee molweendjovo edi tamu ka hapupalifa omafiku eni moshilongo omo tamu ka ya nokutauluka Jordan mu shi nangale.” (Deut. 32:46, 47) Eendjovo daMoses odo oda li da nwefwa mo kuKalunga. Onghee hano, oda li eendjovo di na oshilonga, da fimanenena omolwouwa woshiwana shaIsrael. Ovo va li va dulika kudo ova kala nomwenyo mule nova li va hepuluka. Natu kale alushe hatu henuka eendjovo dongaho nokudama keendjovo doshili.
16. Ohatu tale ko ngahelipi omapopyo ovanongononi oo ehe li metwokumwe nEendjovo daKalunga?
16 Mbela ohatu udu oinima yongaho tai popiwa kunena? Heeno ohatu i udu. Pashihopaenenwa, ovanongononi vamwe otava ti kutya ehongo loevolusi nosho yo ouyelele umwe vali oo ovanongononi va mona otau ulike kutya ovanhu inava pumbwa vali okwiitavela muKalunga, nonokutya oinima inai shitwa ndele oye uya po ashike kuyo vene. Mbela otu na okukala twa hokwa omapopyo a tya ngaho ounhwa? Hasho nandenande! Ounongo wopanhu owa yooloka ko kounongo wopakalunga. (1 Kor. 2:6, 7) Ndele otu shii kutya ngeenge omahongo opanhu itaa tu kumwe nomahongo aKalunga, omahongo opanhu oo alushe haa kala a puka. (Lesha Ovaroma 3:4.) Nonande ovanongononi ova ninga exumokomesho mounongononi, osho Ombibeli tai popi shi na sha nounongo wopanhu oshi li alushe paushili, eshi ya ti: “Ounongo wounyuni ou oo oulai koshipala shaKalunga.” Ngeenge hatu yelekanifa ounongo wopanhu nounongo waKalunga oo wa shiya ko, ounongo wopanhu owongaho. — 1 Kor. 3:18-20.
17. Otu na okutala ko ngahelipi eendjovo dovawiliki vOukwakriste nosho yo dovashunimonima?
17 Eendjovo odo hadi popiwa kovawiliki vomalongelokalunga Oukwakriste odi li yo oshihopaenenwa sheendjovo dongaho. Ohava ti kutya otava popi medina laKalunga ndele dihapu domeendjovo davo inadi likolelela kOmishangwa, naasho hava popi oshongaho elela. Ovashunimonima navo ohava popi eendjovo dongaho, hava kala ve wete ve na ounongo muhapu u dule ‘womupiya omudiinini nomunaendunge’ oo a nangekwa po kuJehova. (Mat. 24:45-47) Ndelenee ovashunimonima ohava popi ounongo wavo vene neendjovo davo odongaho, notadi dulu okupundukifa keshe oo tashi dulika ta pwilikine kudo. (Luk. 17:1, 2) Ongahelipi hatu dulu okuhenuka okupukifwa kovashunimonima?
Nghee hatu dulu okuhenuka eendjovo dongaho
18. Omeenghedi dilipi hatu dulu okutula moilonga omayele oo e li mu 1 Johannes 4:1?
18 Omunamido omuyapostoli Johannes okwa yandja omayele mawa e na sha neendjovo dongaho. (Lesha 1 Johannes 4:1.) Metwokumwe neendjovo daJohannes, otu na okukala hatu ladipike ovo hatu shakeneke moilonga yokuudifa opo va yelekanife osho va hongwa naasho shi li mOmbibeli. Nafye otwa pumbwa yo okukala hatu ningi ngaho. Ngeenge otwa udu umwe ta popi oinima i li omhinge noshili ile ta popile eongalo mowii, ovakulunhuongalo ile ovamwatate, katu na okutambula ko omapopyo aye nopehe na oku a konakona nawa. Fimbo inatu tambula ko omapopyo oo, otu na okulipula kutya: “Omunhu oo ta tandavelifa ehokololo la tya ngaho mbela oha katuka ngoo metwokumwe naasho Ombibeli tai ti? Mbela omahokololo aye ile omapopyo aye oku li ngoo metwokumwe nelalakano laJehova? Mbela otaa xumifa ngoo komesho ombili meongalo?” Oshinima keshe osho hatu udu tashi teya po oumwainafana wetu ponhele yoku u pameka, oshi li oshinima shongaho. — 2 Kor. 13:10, 11.
19. Ovakulunhuongalo ove na okushilipaleka ngahelipi kutya eendjovo davo ka di fi dongaho?
19 Ovakulunhuongalo navo otave lihongo yo oshilihongomwa sha fimana ngeenge tashi uya pokuhenuka eendjovo dongaho. Ngeenge tava yandje omayele, ove na okudimbuluka kutya ova ngabekwa nokave na okuyandja omayele e likolelela kounongo wavo vene. Ove na alushe okuyukifa elitulemo kwaasho Ombibeli tai ti. Efinamhango la fimanenena ololo hatu hange meendjovo domuyapostoli Paulus odo tadi ti: ‘Inamu ya kombada yaasho sha shangwa.’ (1 Kor. 4:6) Ovakulunhuongalo kave na okuya kombada yoinima oyo ya shangwa mOmbibeli. Oku shi popya meityo la mbwalangadja, kave na okupitilila omayele e likolelela kOmbibeli oo e li moishangomwa yomupiya omudiinini nomunaendunge.
20. Omeenghedi dilipi twa kwafelwa tu henuke oinima yongaho?
20 Oinima yongaho, kutya nee “oikalunga,” eendjovo ile oinima imwe i lili, oya nyika oshiponga neenghono. Molwaashi oinima ya tya ngaho oya nyika oshiponga, ohatu ilikana alushe kuJehova opo e tu kwafele tu i didilike mo, nohatu kongo ewiliko laye shi na sha nanghee tu na oku i henuka. Ngeenge otwa ningi ngaho, ohatu tu kumwe neendjovo domupsalme oo a ti: “Omesho ange a alula ko, a ha tale koinima yongaho, nyatipalife nge meendjila doye.” (Eps. 119:37) Ohatu ka twikila okukundafana shi na sha nanghee sha fimana okutambula ko ewiliko laJehova moshitukulwa tashi landula.
Oto dulu okuyelifa?
• Meityo la mbwalangadja, “oinima yongaho” ilipi oyo tu na okuhenuka?
• Ongahelipi hatu dulu okuhenuka okuninga oimaliwa oshikalunga shetu?
• Omonghedi ilipi omahalo opambelela taa dulu okuninga oshikalunga shetu?
• Ongahelipi hatu dulu okuhenuka eendjovo dongaho?
[Omafano pepandja 13]
Ino efa nandenande omahalo oinima yopamaliko aye moshipala okulongela kwoye Jehova