Kala u na omutima hau tila Jehova
“[Ngeno, OB-1986] va kale ve nomutima wa tya ngaha va kale nokutila nge nokudiinina alushe oipango yange aishe.”—DEUTERONOMION 5:29.
OUMBADA owa holoka movanhu oule womafelemido. Oumbada wokutila ondjala, omikifi, oukolokoshi ile oita owa tula omamiliyona ovanhu va kale noisho keshe efimbo. Omolwetomheno eli eenhetekelindjovo dEshiivifo Laapeshe lOmaufemba Omunhu da popya ehalo lokweeta ounyuni oo ovanhu aveshe tava ka hafela emanguluko koumbada.a Lao linene, Kalunga mwene ote tu shilipaleke kutya ounyuni wa tya ngaha otau ke uya—nonande hakeenghendabala dopanhu. Okupitila momuprofeti waye Mika, Jehova ote tu udanekele kutya mounyuni waye mupe wouyuki, ‘kape na ou ta ka tilifa oshiwana shaye.’—Mika 4:4.
2. (a) Ongahelipi Omishangwa tadi tu ladipike tu tile Kalunga? (b) Omapulo elipi taa holoka ngeenge hatu konakona oshinakuwanifwa shetu shokutila Kalunga?
2 Mepingafano naasho, oumbada otau dulu yo okukala eenghono diwa. MOmishangwa, ovapiya vaKalunga ova ladipikwa oikando noikando va tile Jehova. Moses okwa lombwela Ovaisrael ta ti: “Ove u nokutila Omwene Kalunga koye noku mu kalela.” (Deuteronomion 6:13) Omafelemido konima yaasho Salomo okwa shanga ta ti: “Tila Kalunga u diinine oipango yaye. Osheshi omunhu keshe osho e nokuninga.” (Omuudifi 12:13) Okupitila moilonga yetu yokuudifa, tai longwa koshi yewiliko lovaengeli, nafye ohatu ladipike ovanhu aveshe va ‘tile Kalunga, nove mu fimaneke.’ (Ehololo 14:6, 7) Kakele kokutila Jehova, Ovakriste ove na oku mu hola nomitima davo adishe. (Mateus 22:37, 38) Ongahelipi hatu dulu okuhola Kalunga nosho yo oku mu tila pefimbo limwe alike? Omolwashike sha fimana tu tile Kalunga omunahole? Omauwa elipi hatu mono mokukala tu na etilokalunga? Okunyamukula omapulo oo, tete otu na okuuda ko kutya etilo lokutila Kalunga otali ti shike nongahelipi etilo eli tali tungu po oshitukulwa shekanghameno lekwatafano letu naYe.
Onghumwe, efimaneko nosho yo etilo
3. Etilo lokutila Kalunga otali ti ngahelipi?
3 Etilo lokutila Kalunga olo omaliudo oo Ovakriste ve na okukala ve na shi na sha nOmushiti wavo. Efatululo limwe loumbada ou olo “onghumwe nosho yo efimaneko lomoule lOmushiti noumbada muwa woku he mu nyematifa.” Kungaha, etilo lokutila Kalunga otali nwefa mo oinima ivali ya fimana monghalamwenyo yetu: oikala yetu i na sha naKalunga nosho yo oikala yetu i na sha nelihumbato olo ha tondo. Osha yela kutya, oinima oyo aishe ivali oya fimana noya wana okukonakonwa. Ngaashi oVine’s Expository Dictionary of New Testament Words tai ulike kutya, kOvakriste etilofimaneko olo ‘elinyengo tali pangele onghalamwenyo, moinima yopamhepo noyopaenghedi.’
4. Ongahelipi hatu dulu okukulika omaliudo onghumwe nosho yo efimaneko omolwOmushiti wetu?
4 Ongahelipi hatu dulu okukulika omaliudo onghumwe nefimaneko omolwOmushiti wetu? Ohatu kala nonghumwe ngeenge hatu tale omushitilo muwa wedu, ewo lomeva likumwifi ile eningino letango litunhula. Omaliudo aa ohaa pamekwa ngeenge hatu mono nomesho eitavelo eke laKalunga olo tali longo oilonga ya tya ngaha yeshito. Natango, ngaashi ohamba David, otu wete okuhafimana kwetu moku ku faafanifa noilonga yeshito yaJehova ikumwifa. “Ngenge handi tale keulu, koshilongwa shominwe doye, kohani nokeenyofi, edi wa shita, omunhu omushike, eshi ho mu dimbulukwa?” (Epsalme 8:4, 5) Onghumwe ei yomoule otai twala kefimaneko, olo tali tu linyengifa tu pandule nokutanga Jehova omolwaaishe oyo e tu ningila. David okwa shanga yo ta ti: “Ohandi ku pandula, eshi nda tungwa nda tungikikika; oilonga yoye oya longekekeka, nomwenyo wange otau shi shiiva nawa.”—Epsalme 139:14.
5. Omolwashike tu na okutila Jehova, noshihopaenenwa shilipi tu na shi na sha naashi?
5 Omaliudo onghumwe nefimaneko otaa eta etilo liwa li na efimaneko lokutila eenghono daKalunga e li Omushiti nosho yo eenghonopangelo daye e li Omupangeli e na oufemba wokupangela eshito alishe. Memoniko olo omuyapostoli Johannes a mona, ‘ava va finda oshilyani noshiyelekela shasho’—ovashikuli ovavaekwa vaKristus monhele yavo yomeulu—tava udifa tava ti: “Oilonga yoye oinene noikumifa, Omwene Kalunga, Omunamapangelo aeshe, eendjila doye oda yuka nodoshili. Oove ohamba yoiwana aishe. Olyelye ou ite ku tila, Omwene, ndee ita fimaneke edina loye?” (Ehololo 15:2-4) Etilo lokutila Kalunga, olo la dja mefimaneko lomoule lokufimaneka ounene waye, otali wilike ovapangeli ovo pamwe naKristus mOuhamba womeulu va fimaneke Kalunga e li omupangeli a shiya ko. Ngeenge hatu konakona aishe oyo Jehova a wanifa nosho yo onghedi youyuki omo ta pangele eshito alishe, mbela katu na nande etomheno la wana loku mu tila?—Epsalme 2:11; Jeremia 10:7.
6. Omolwashike tu na okukala noumbada muwa wokuhanyematifa Jehova?
6 Ndelenee kakele konghumwe nefimaneko, etilo lokutila Kalunga oli na okukwatela mo oumbada muwa woku he mu nyematifa ile okukala itatu dulika kuye. Omolwashike? Omolwaashi Jehova nande oku li “omunanheni, nomunene mouwanghenda,” otu na okudimbuluka kutya “ita efa okuhandukila.” (Exodus 34:6, 7) Nonande omunahole nomunanghenda, Jehova ihe lididimikile okuhenouyuki nokunyonena owina. (Epsalme 5:4, 5; Habakuk 1:13) Ovo tava longo owina osho shii momesho aJehova noitave livele ombedi naavo tave litula vo vene moku mu pataneka itava kala inava handukilwa. Ngaashi omuyapostoli Paulus e shi popya ta ti: “Oixuna yongaho okuwila momake aKalunga omunamwenyo.” Okukala noumbada muwa wokuhaya monghalo oyo, xuuninwa otashi tu amene.—Ovaheberi 10:31.
‘Ou na okukanyatela muye’
7. Omatomheno elipi tu na omolwokulineekela meenghono daJehova dokwaamena?
7 Etilofimaneko lokutila Kalunga nosho yo okukala tu na ko nasha neenghono daye dikumwifi olo etameko lokulineekela muYe. Ngaashi ashike okaana haka kala ke udite ka amenwa ngeenge xe e li popepi nako, onghee hano fye ohatu udu twa amenwa notu na elineekelo koshi yeke laJehova olo tali tu wilike. Didilika nghee Ovaisrael ve linyenga konima eshi Jehova e va wilika okudja muEgipti ta ti: “Israel okwa mona yo oshilonga shinene eshi shi neenghono, Omwene eshi a nyonauna po Ovaegipti. Opo nee oshiwana sha tila Omwene, nosha itavela Omwene.” (Exodus 14:31) Oshimoniwa shaElisa nasho otashi ulike oushili kutya “omwengeli wOmwene ota ongo nokudingilila onhanda kuava have mu tila, ndee te va xupifa.” (Epsalme 34:8; 2 Eehamba 6:15-17) Ondjokonona yomomafimbo onena yoshiwana shaJehova notashi dulika oimoniwa yetu yopaumwene otai koleke kutya Kalunga oha longifa eenghono daye kwaavo tave mu longele. (2 Omafimbo 16:9) Kungaha otwa uda ko kutya “metilo lOmwene omu nelineekelo la pama.”—Omayeletumbulo 14:26.
8. (a) Omolwashike etilo lokutila Kalunga tali tu linyengifa tu ende meendjila daye? (b) Yelifa nghee tu na ‘okukanyatela’ muJehova.
8 Etilo liwa lokutila Kalunga itali pameke ashike elineekelo muye ndelenee otali tu linyengifa yo tu ende meendjila daye. Eshi Salomo a yapula otembeli, okwa ilikana kuJehova ta ti: “Opo [Ovaisrael] ve ku tile, va ende neendjila doye momafiku aeshe okukala kwavo moshilongo Ove we shi pa ootate yetu.” (2 Omafimbo 6:31) Nale Moses okwa ladipika Ovaisrael ta ti: “Nye mu nokushikula Omwene Kalunga keni noku mu tila nokudiinina oipango yaye, nokupwilikina ondaka yaye noku mu longela nokukanyatela muye.” (Deuteronomion 13:4) Ngaashi ovelishe oyo tai shi ulike sha yela, ehalo lokweenda meendjila daJehova nosho yo ‘okukanyatela’ kuye oya dja kokulineekela muKalunga. Heeno, etilokalunga otali tu twala kokudulika kuJehova, oku mu longela nokukanyatela kuye, ngaashi ashike okaana taka dulu okukanyatela muxe oo ke lineekela naanaa.—Epsalme 63:9; Jesaja 41:13.
Okuhola Kalunga otashi ti oku mu tila
9. Ekwatafano lilipi li li pokati kohole yokuhola Kalunga nosho yo etilo lokutila Kalunga?
9 Oku shi tala ko pamishangwa, okutila Kalunga itaku ti kutya ito dulu okukala u mu hole. Mepingafano naasho, Ovaisrael ova li va lombwelwa va ‘tile Kalunga, nokweenda alushe neendjila daye, noku mu hola.’ (Deuteronomion 10:12) Kungaha, etilo lokutila Kalunga nosho yo ohole yokuhola Kalunga otai twaafana kumwe. Etilo lokutila Kalunga otali tu linyengifa tu ende meendjila daye, naashi otashi yandje euliko lohole yetu yoku mu hola. (1 Johannes 5:3) Eshi oshi li pandunge omolwaashi ngeenge otu hole umwe, ohatu tila shi li mondjila oku mu yahameke. Ovaisrael ova ehameka Jehova nonghatu yavo younashibofa mombuwa. Doshili, inatu hala okuninga sha tu etele Tate yetu womeulu oluhodi. (Epsalme 78:40, 41) Mepingafano naasho, molwaashi “Omwene oha hokwa ava, have mu tila,” eduliko noudiinini wetu otau hafifa omutima waye. (Epsalme 147:11; Omayeletumbulo 27:11) Ohole yokuhola Kalunga otai tu linyengifa tu mu hafife nokutila Kalunga otaku tu kelele tu he mu nyemateke. Omaukwatya oo otaa twaafana kumwe noitaa kondjifafana.
10. Ongahelipi Jesus a ulika kutya okwa mona ehafo mokutila Jehova?
10 Onghalamwenyo yaJesus Kristus osha yela kutya otai faneke nghee hatu dulu okuhola nokutila Kalunga pefimbo limwe alike. Shi na sha naJesus, omuprofeti Jesaja okwa shanga ta ti: “[Omhepo] otai ka kala nokutulumukwa kombada yaye, Omhepo yeendunge noyounongo, Omhepo yomayele noyeenghono, Omhepo yeshiivo noyokutila Omwene. Ndele Oye oku nohokwe yokutila Omwene.” (Jesaja 11:2, 3) Paxunganeko eli, omhepo yaKalunga oye linyengifa Jesus a tile Xe womeulu. Natango, otu wete kutya oumbada ou inau mu ngabeka, ndele owa li odjo yehafo. Jesus okwa mona ehafo mokulonga ehalo laKalunga noku mu hafifa, nokuli nomeenghalo didjuu. Eshi kwa li a taalelwa kedipao komuti womahepeko olo la li popepi, okwa lombwela Jehova ta ti: “Hangaashi Ame nda hala, ndelenee ongaashi Ove wa hala.” (Mateus 26:39) Omolwetilokalunga eli, Jehova okwa pwilikina komailikano Omona nohokwe, okwe mu pameka nokwe mu xupifa mefyo.—Ovaheberi 5:7.
Lihonga okutila Jehova
11, 12. (a) Omolwashike tu na okulihonga okutila Kalunga? (b) Ongahelipi Jesus te tu hongo okutila Jehova?
11 Etilo lokutila Kalunga itali uya ombaadilila ngaashi onghumwe yopaushitwe oyo hatu kala tu udite ngeenge hatu mono eenghono deshito. Omolwaashi David Munene, Jesus Kristus, e tu ifana paxunganeko ta ti: “Ileni nye ounona, mu pwilikine nge: onda hala oku mu longa okutila Kalunga.” (Epsalme 34:12) Ongahelipi hatu dulu okulihonga kuJesus okutila Jehova?
12 Jesus ote tu hongo okutila Jehova moku tu kwafela tu ude ko oukwatya ukumwifi waTate yetu yomeulu. (Johannes 1:18) Oshihopaenenwa shaJesus otashi holola nghee Kalunga ha diladila nonghee ha ungaunga navamwe, omolwaashi Jesus okwa ulika oukwatya waXe filufilu. (Johannes 14:9, 10) Natango, okupitila meyambo laJesus, ohatu mono oupitilo okuya kuJehova ngeenge hatu ilikana omolwokudiminwa po omanyono etu. Euliko eli la tongomana longhenda yaKalunga oli na etomheno li na eenghono omolwoku mu tila. Omupsalme okwa shanga ta ti: “Puove ope nekufilo, opo u tilike.”—Epsalme 130:4.
13. Eenghatu dilipi da popiwa membo lOmayeletumbulo tadi tu kwafele tu tile Jehova?
13 Embo lOmayeletumbulo otali popi eenghatu da landulafana odo tadi tu dulifa tu kale tu na etilokalunga. “Omumwange, ove ngenge ho tambula eendjovo dange noipango yange ho i tuvikile muove, opo u pakalekele omatwi oye okupwilikina ounongo nokulemena omutima woye keendunge; heeno, ngenge ho ifana omayele, ho yelulile ondaka yoye keendunge, . . . opo nee to ka uda ko etilo lokutila Omwene nokumona eshiivo lokushiiva Kalunga.” (Omayeletumbulo 2:1-5) Onghee hano, okutila Kalunga otu na okukonakona Eendjovo daye, hatu kendabala twa mana mo tu ude ko omalongo ado nokuyandja elitulemo momayele ado.
14. Ongahelipi hatu dulu okushikula omayele oo a pewa eehamba daIsrael?
14 Ohamba keshe yaIsrael shonale oya li ya lombwelwa i ninge okopi yOmhango “noku i lesha omafiku aeshe omokukala kwayo, opo i shiive okutila Omwene Kalunga kayo omolweendjovo adishe domomhango ei.” (Deuteronomion 17:18, 19) Okulesha nokukonakona Ombibeli oko ashike kwa fimana kufye ngeenge otwa hala okulihonga okutila Jehova. Eshi hatu tula moilonga omafinamhango Ombibeli monghalamwenyo yetu, ohatu mono kanini nakanini ounongo neshiivo laKalunga. Ohatu kala ‘nokuuda ko etilo lokutila Kalunga’ molwaashi otu wete oidjemo iwa oyo tali imike monghalamwenyo yetu notwa diinina ekwatafano letu naYe. Natango, mokwoongala alushe novaitaveli vakwetu, ovanyasha nosho yo ovakulunhu otava dulu okupwilikina kehongo lopakalunga, ve lihonge okutila Kalunga nokweenda meendjila daye.—Deuteronomion 31:12.
Keshe oo ta tila Jehova omunelao
15. Omeenghedi dilipi etilo lokutila Kalunga la pambafana noku mu longela kwetu?
15 Okudja mwaasho sha tetekela, ohatu dulu okumona kutya okutila Kalunga oko oikala iwa oyo hatu dulu okukulika atushe, molwaashi oi li oshitukulwa sha fimana shokulongela kwetu Jehova. Otaku tu ningifa tu lineekele muye filufilu, tu ende meendjila daye nokukanyatela kuye. Ngaashi shi li shoshili kuJesus Kristus, okutila Kalunga otaku dulu yo oku tu linyengifa tu wanife etokolo leliyandjo letu paife nosho fiyo alushe.
16. Omolwashike Jehova te tu ladipike tu mu tile?
16 Etilokalunga kali tilifa nande ile ihali ngabeke unene omunhu. Ombibeli otai tu shilipaleke tai ti: “Keshe tuu ou ha tila Kalunga nota ende meendjila daye, oye omunelao.” (Epsalme 128:1) Jehova ote tu ladipike tu mu tile molwaashi oku shii kutya oukwatya ou otau ke tu amena. Ohatu didilike olukeno laye lopahole meendjovo daye kuMoses: ‘Akutu, ngeno Ovaisrael va kale ve nomutima wa tya ngaha va kale nokutila nge nokudiinina alushe oipango yange aishe, opo vo vene novana vavo va mone elao fiyo alushe.’—Deuteronomion 5:29, yelekanifa OB-1986.
17. (a) Omauwa elipi hatu mono mokutila Kalunga? (b) Oinima ilipi i na ko nasha netilokalunga tai ka konakonwa moshitukulwa tashi landula?
17 Sha faafana, ngeenge ohatu kala tu na omitima hadi tila Kalunga, otashi ke tu endela nawa. Mbela omeenghedi dilipi? Shotete, oikala ya tya ngaha otai ka hafifa Kalunga notai ke tu nanena popepi naye. David okwe shi shiivila moshimoniwa shaye shopaumwene kutya “ava, have mu tila, ote va wanifile eshi va hala, nonghuwo yavo ohe i udu, ndee te va xupifa.” (Epsalme 145:19) Oshitivali, etilokalunga otali tu kwafele molwaashi otali nwefa mo oikala yetu i na sha naasho shii. (Omayeletumbulo 3:7) Oshitukulwa tashi landula otashi ka yelifa nghee etilo eli tali tu amene koshiponga shopamhepo, notashi ka endulula oihopaenenwa imwe yopamishangwa yovalumenhu ovo va li va tila Kalunga nova amuka ko kowii.
[Omashangelo opedu]
a Oshoongalele shaAveshe shOiwana yaHangana osha tambula ko Eshiivifo Laapeshe lOmaufemba Omunhu mo 10 Desemba 1948.
1. Ongahelipi hatu dulu okukala tu na oushili kutya efiku limwe ovanhu otava ka hafela emanguluko koumbada?
[Efano pepandja 20]
Stars: Photo by Malin, © IAC/RGO 1991
[Efano pepandja 22]
Eehamba daIsrael oda lombwelwa di ninge okopi yOmhango yopaumwene noku i lesha efiku keshe
[Efano pepandja 23]
Etilo lokutila Jehova otali tu ningi tu lineekele muye ngaashi omonamati e lineekela xe
[Efano pepandja 23]
Oto dulu okunyamukula eshi tashi shikula?
• Etilo lokutila Kalunga otali ti ngahelipi, nongahelipi tali tu nwefa mo?
• Ekwatafano lashike li li pokati kokutila Kalunga nosho yo okweenda naKalunga?
• Ongahelipi oshihopaenenwa shaJesus tashi ulike kutya etilo lokutila Kalunga ola pambafana nohole yokuhola Kalunga?
• Omeenghedi dilipi hatu dulu okukala nomitima hadi tila Jehova?