Tila Kalunga, opo u kale omunongo!

“Efina lounongo olo okutila Omwene.” — OMAYELETUMBULO 9:10.

1. Omolwashike ovanhu vahapu hava diladila kutya oshidjuu okuuda ko eityo letilokalunga?

NALE, ovanhu ovo va li va talika ko ve li ovatilikalunga ova li hava talwa ko ve li ovanhu vawa. Ndele ovanhu vahapu kunena ohava diladila kutya etilokalunga oshinima shonghuluyonale noitashi dulu okuudiwa ko. Otashi dulika va pule kutya: ‘Ngeenge Kalunga ohole, omolwashike ndi na oku mu tila?’ Kave wete sha yeleka okutila Kalunga, molwaashi ova tala ko outumbulilo okutila u li oshinima tashi mbadameke ovanhu neenghono. Ndele etilokalunga lashili oli na eityo olo la kwatela mo shihapu, nohatu ka mona kutya kali fi ashike okukala u udite wa tila.

2, 3. Etilokalunga lashili ola kwatela mo shike?

² Ombibeli otai ulike kutya etilokalunga oli li oukwatya muwa. (Jesaja 11:3) Etilokalunga olo etilofimaneko lomoule lokufimaneka Kalunga, eliudo lomoule lokukala ino hala oku mu nyemateka. (Epsalme 115:11) Ola kwatela mo yo okutambula ko nokudulika filufilu komifikamhango daKalunga dopaenghedi nosho yo okukala nehalo lokutwa kumwe nomalombwelo aye e na sha naasho sha puka nosho yo osho shi li mondjila. Embo limwe lomauyelele ola ti kutya etilokalunga la yuka la tya ngaho ohali holola “etaleko la yuka li na sha naKalunga olo hali ningifa omunhu e lihumbate nawa noku henuke owii keshe.” Hano osha yeleka eshi Eendjovo daKalunga tadi ti: “Efina lounongo olo okutila Omwene.” — Omayeletumbulo 9:10.

³ Etilokalunga ohali dana onghandangala inene mokukalamwenyo kwovanhu. Ihali nongopaleke ashike ovanhu, ndele otali dulu yo oku va kwafela va kale ve na ehafo, ombili, ehepuluko, okukalamwenyo kule, eteelelo nova kale ve lineekela Kalunga. (Epsalme 2:11; Omayeletumbulo 1:7; 10:27; 14:26; 22:4; 23:17, 18; Oilonga 9:31) Etilokalunga ola pambafana yo filufilu neitavelo nosho yo ohole. Doshili, otali dana onghandangala inene mekwatafano letu naKalunga nosho yo mokukalafana novanhu vakwetu. (Deuteronomion 10:12; Job 6:14; Ovaheberi 11:7) Natango, etilokalunga ola kwatela mo okukala noushili filufilu kutya Tate yetu womeulu oku na ko nasha nafye pauhandimwe nonokutya okwe lilongekida okudima po omanyono etu. (Epsalme 130:4) Ovakolokoshi ovo inave livela ombedi ovo ashike ve na okukala noutile wokutila okuhandukilwa kuKalunga.a — Ovaheberi 10:26-31.

Nghee hatu dulu okulihonga okutila Jehova

4. Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu “shiive okutila Omwene Kalunga”?

⁴ Molwaashi otwa pumbwa filufilu etilokalunga opo tu kale hatu ningi omatokolo opandunge notu mone omanangeko noupuna aKalunga, ongahelipi hatu dulu ‘okushiiva okutila Omwene Kalunga’ monghedi ya yuka? (Deuteronomion 17:19) Omishangwa odi na oihopaenenwa ihapu yovalumenhu novakainhu, ovo va li ovatilikalunga, oyo ya shangelwa “elongo letu.” (Ovaroma 15:4) Opo tu ude ko lela osho etilokalunga tali ti, natu taleni kushimwe shomoihopaenenwa oyo, shohamba David yaIsrael shonale.

5. Okukala kwaDavid omufita weedi okwe mu kwafela ngahelipi e lihonge okutila Jehova?

⁵ Jehova okwa li a ekelashi Saul, ohamba yotete yaIsrael, molwaashi oya li ya kanifa etilokalunga ndele tai kwatwa koumbada wokutila ovanhu. (1 Samuel 15:24-26) Mepingafano naasho, okukalamwenyo kwaDavid nosho yo ekwatafano laye lopofingo naJehova oya li ya ulika kutya David okwa li shili omutilikalunga. Eshi David a li omunyasha, okwa li omufita weedi daxe. (1 Samuel 16:11) Okukala ha tale keulu li yadi eenyofi oufiku fimbo a nangela eedi daxe okwa li kwe mu kwafela a kulike etilokalunga. Nonande okwa li ashike a dula okunongonona oshitukulwa shinininini shevalelwa, osha li she mu kwafela a fike pexulifodiladilo li li mondjila kutya, Kalunga okwa wana okufimanekwa nokulongelwa. Konima yefimbo okwa ka shanga a ti: “Ngenge handi tale keulu, koshilongwa shominwe doye, kohani nokeenyofi, edi wa shita, omunhu omushike, eshi ho mu dimbulukwa, nomona womunhu eshi ho mu file oshisho?” — Epsalme 8:4, 5.

6. David okwa li e udite ngahelipi eshi a li a mona kutya Jehova omunenenene?

⁶ Osha yeleka eshi David a li a kumwa eshi a mona kutya omunini neenghono mokuyelekanifa neulu li yadi eenyofi. Ponhele yokukwatwa koumbada, eshiivo olo ola li le mu linyengifa a tange Jehova ta ti: “Eulu olo hali hepaulula oshinge shaKalunga, nevalelwa lalo otali udifa oshilonga shomake aye.” (Epsalme 19:2) Etilofimaneko lokufimaneka Kalunga ola li la ehenifa David popepi elela naKalunga nola li le mu ningifa a kale a hala okulihonga kombinga yeendjila daYe da wanenena noku di landula. Diladila ashike nghee David a li e udite eshi a imbila Jehova a ti: “Oove omunene nomulongi woikumifi, Oove auke Kalunga. Omwene, ulikile nge ondjila yoye, ame ndi ende moshili yoye, omutima wange u mangeleka mokutila edina loye.” — Epsalme 86:10, 11.

7. Ongahelipi etilokalunga la li la kwafela David a lwife Goljat?

⁷ Eshi Ovafilisti va li va homona Ovaisrael, Goljat, ofule yOvafilisti, oo a li e na ofika youle weemeta nhatu lwaapo, okwa li a sheka Ovaisrael nodino a ti: ‘Hoololeni omulumenhu umwe e uye kwaame, a lwife nge. Ngeenge okwa dipaa nge, ohatu ka ninga ovapika veni.’ (1 Samuel 17:4-10) Saul novakwaita vaye aveshe ova li va mbadapala neenghono, ndele David ka li a tila. David okwa li e shii kutya Jehova oye aeke e na okutilika, ndele havanhu, kashi na nee mbudi kutya ove na eenghono di fike peni. David okwa li a lombwela Goljat a ti: ‘Ame ohandi uya kuove medina lOmwene womatanga ovakwaita. Opo nee ongudu ei inene tai ka shiiva nokutya, Omwene ita xupifa neongamukonda neonga. Osheshi olwoodi olOmwene.’ David okwa li a dipaa omutongolume oo kekwafo laJehova, moku mu umba nokamanya kamwe noshiumbifo shaye. — 1 Samuel 17:45-47.

8. Oshike hatu lihongo moihopaenenwa yovatilikalunga oyo i li mOmbibeli?

⁸ Oshike hatu dulu okuninga ngeenge otwa shakeneke ovatondi vatilifi ile omashongo ngaashi oo a li a shakenekwa kuDavid? Ohatu dulu okuungaunga nao monghedi omo David nosho yo ovadiinini vakwao vonale va li va ungaunga nao — mokukala netilokalunga. Etilokalunga otali dulu oku tu kwafela tu finde oumbada wokutila ovanhu. Omupiya waKalunga omudiinini Nehemia okwa li a ladipika Ovaisrael vakwao, ovo va li tava fininikwa kovatondi vavo, a ti: ‘Inamu va tila. Dimbulukweni Omwene oo e na okutilika.’ (Nehemia 4:14) Jehova okwa li a kwafela David, Nehemia nosho yo ovapiya vaYe vakwao ovadiinini va dule okuwanifa po oinakuwanifwa yavo oyo a li e va pa. Nafye ngeenge otu na etilokalunga, ote ke tu kwafela tu wanife po oinakuwanifwa yetu oyo e tu pa.

Okuungaunga nomaupyakadi tu na etilokalunga

9. David okwa li a ulika etilokalunga meenghalo da tya ngahelipi?

⁹ Konima eshi David a dipaa Goljat, Jehova okwa li e mu pa omafindano mahapu. Ndele Saul okwa li a hala okudipaa David, molwaashi okwa li e mu twila ondubo. Tete, okwa li te shi ningi te shi lihaluka, opo nee okwa ka kendabala okulongifa ekonda nohauxuuninwa okwa li a longifa etangakwaita monghendabala yaye yokudipaa David. Nonande Jehova okwa li a udanekela David ouhamba, David okwa kala oule wefimbo e li onauki, omukwaita nokwa kala a teelela efimbo laJehova la wapala loku mu ninga ohamba. Kungaha, David okwa ulika kutya okwa li ha tila Kalunga kashili. — 1 Samuel 18:9, 11, 17; 24:3.

10. David okwa li a ulika ngahelipi etilokalunga eshi a li monghalo ya nyika oshiponga?

¹⁰ Pomhito imwe, David okwa li a konga ouhondameno kuAkis, ohamba yaGat, oshilando shOvafilisti omo mwa li hamu di Goljat. (1 Samuel 21:10-15) Ovapiya vohamba oyo ova li va tala ko David e li omutondi wOvafilisti. David okwa li e linyenga ngahelipi eshi a li monghalo oyo ya nyika oshiponga? Okwa li a ilikana kuJehova a mana mo. (Epsalme 56:1-4, 11-13) Nonande okwa li e liningifa a fa omupwidi opo e lixupife, okwa li e shii kutya Jehova oye a li lela a nangeka noupuna eenghendabala daye. Okulineekela kwaye Jehova nomutima aushe okwa li kwa ulika kutya okwa li omutilikalunga shili. — Epsalme 34:5-7, 10-12.

11. Ongahelipi hatu dulu okuulika etilokalunga ngaashi David, nonande ope na omashongo?

¹¹ Ngaashi David, nafye ohatu dulu okuulika etilokalunga mokulineekela omaudaneko aKalunga e na sha noku tu kwafela tu ungaunge nomupondo nomaupyakadi. David okwa ti: “Ondjila yoye i tula meke lOmwene, u mu lineekele; Oye note shi ningi.” (Epsalme 37:5) Osho inashi hala kutya otu na ashike okuundulila omaupyakadi etu kuJehova nopehe na okuninga po sha, fye hatu teelele ashike e a kandule po. David ka li ashike a pula ekwafo kuJehova meilikano ndele ta mwena, ndele ponhele yaasho, okwa li a longifa omadiladilo oo a pewa kuJehova nokukatuka eenghatu opo a ungaunge noupyakadi waye. David okwa li e shii kutya ka li ta dulu okupondola keenghono daye mwene. Nafye itatu dulu okupondola keenghono detu vene. Otu na okuninga ngaashi hatu dulu, ndele opo twa nyengwa, otu na okweefela aishe momake aJehova. Luhapu, otashi dulika tu kale itatu dulu okuninga po sha nandenande, nomolwaasho otu na ashike okweefela oinima momake aJehova. Kungaha, ohatu ka ulika kutya otu na etilokalunga shili. David okwa li a popya tashi di komutima eendjovo tadi hekeleke, a ti: “Eendafano lOmwene oli li naava have mu tila.” — Epsalme 25:14.

12. Omolwashike twa pumbwa okukala twa lenga oufembanghenda wetu weilikano, noikala ilipi tu na okuhenuka filufilu?

¹² Doshili, otu na okukala twa lenga oufembanghenda wetu wokwiilikana kuKalunga nosho yo ekwatafano letu naye. Ngeenge hatu ilikana kuJehova, otu “nokwiitavela nokutya, oko e li, naava tave mu kongo, ote va pe ondjabi.” (Ovaheberi 11:6; Jakob 1:5-8) Peemhito odo te tu kwafele, otu na okukala hatu mu pandula ngaashi omuyapostoli Paulus e tu kumaida tu kale tu ‘shii okupandula.’ (Ovakolossi 3:15, 17) Katu na nande okukala twa fa vamwe ovo va popiwa kOmukriste umwe omuvaekwa omunawino, oo a ti: “Ohava diladila kutya Kalunga oku li omupiya wavo womeulu. Ngeenge va pumbwa sha, otave mu ifana ashike ndele te va yakula meendelelo. Ndele ngeenge va mono osho va hala, ihava kala vali ve na ko nasha naye.” Oikala ya tya ngaho otai ulike kutya omunhu ke na etilokalunga.

Oilanduliko oyo hai etifwa kokukanifa etilokalunga

13. Opomhito ilipi David a li a dopa okufimaneka Omhango yaKalunga?

¹³ Eshi David a kala nokukwafelwa kuJehova ofimbo a li momaudjuu, okwa li she mu kwafela a kulike etilokalunga nokwa li sha pameka elineekelo laye muye. (Epsalme 31:22-24) Ndele nande ongaho, David okwa li a kanifa etilokalunga laye peemhito nhatu dididilikwedi, naasho osha li sha etifa oilanduliko inyikifa oluhodi. Omhito yotete oya li i na sha nokuunganeka kwaye opo oshikefa shehangano shaJehova shi twalwe kuJerusalem netemba, ponhele yokuhumbatwa komapepe Ovalevi ngaashi Omhango ya li tai ti. Eshi Ussa, oo a li ta shingi etemba olo, a li a kwata Oshikefa ngeno e shi yambidide, okwa dipawa kuKalunga pefimbo opo “omolwokuhenetilofimaneko” kwaye. Odoshili kutya Ussa okwa li a nyona sha kwata moiti, ndele okuhafimaneka Omhango yaKalunga kwaDavid oko lela kwa li kwa etifa oshiponga osho shinyikifa oluhodi. Ngeenge otu na etilokalunga, otu na okuninga oinima metwokumwe nehalo laKalunga. — 2 Samuel 6:2-9, NW; Numeri 4:15; 7:9.

14. Okuvalula ovakwaita kwaDavid okwa etifa oilanduliko ya tya ngahelipi?

¹⁴ Konima yefimbo, David okwa li a xwaxwamekwa kuSatana a valule ovakwaita vaIsrael. (1 Omafimbo 21:1) Pomhito oyo natango, David okwa li a kanifa etilokalunga, ndele ta valula ovakwaita, naasho osha li sha etifa efyo lOvaisrael 70 000. Nonande David okwa li e livela ombedi koshipala shaJehova, ye nosho yo Ovaisrael vakwao ova li va nyikifwa oluhodi linene omolwoshiningwanima osho. — 2 Samuel 24:1-16.

15. Oshike sha li sha ningifa David a ye moluhaelo?

¹⁵ Pomhito imwe vali eshi David a li a kanifa etilokalunga, osha li she mu ningifa a ye moluhaelo naBatseba, omukainhu waUria. David okwa li e shi shii kutya osha puka okunyona ohombo nosho yo okuhaluka omukainhu wamukweni. (Exodus 20:14, 17) Oupyakadi owa li wa hovela eshi David a li a mona Batseba fimbo a li te likosho. Etilokalunga la yuka ola li li na okulinyengifa David a alule ko omesho aye meendelelo kuBatseba nokudiladila kombinga yoinima imwe i lili. Ndele osha yela kutya David okwa kala “ta tale” omukainhu oo fiyo okahalu ke mu dula eenghono ndele ta kanifa etilokalunga laye. (Mateus 5:28; 2 Samuel 11:1-4) Okwa li a dimbwa kutya oshinima keshe osho ta ningi mokukalamwenyo kwaye ohashi kumu ekwatafano laye lopofingo naJehova. — Epsalme 139:1-7.

16. Okunyona kwaDavid okwa li kwa etifa oilanduliko ilipi?

¹⁶ Batseba okwa li a dala okaana okamati omolwokuhaela naDavid. Konima yefimbo lixupi, Jehova okwa li a tuma omuprofeti waye Natan opo a ka nyaneke pomutenya enyono laDavid. Osho osha li sha pendula etilokalunga laDavid nosha li she mu linyengifa e livele ombedi. Okwa li a ilikana Jehova ehe mu ekeleshi nokuhe mu kufe omhepo yaYe iyapuki. (Epsalme 51:9, 13) Jehova okwa li a dimina po David nokwa li a pupaleka ehandukilo laye, ndelenee ka li e mu amena koilanduliko ii aishe oyo ya li ya etifwa keenghatu daye. Okaana kaDavid oka ka fya, nopa ka kala pe na omaupyakadi a nyikifa oluhodi mepata laye. Okukanifa etilokalunga kwaDavid kakwa li tuu kwa etifa oilanduliko ya kwa moiti! — 2 Samuel 12:10-14; 13:10-14; 15:14.

17. Yandja oshihopaenenwa u yelife nghee okunyona haku dulu okweetifa oilanduliko inyikifa oluhodi.

¹⁷ Kunena, okukala tuhe na etilokalunga ngeenge tashi uya pelihumbato lopaenghedi otaku dulu yo okweetifa oilanduliko ya kwata moiti notai kalelele. Diladila nghee omukainhu umwe omunyasha a li e udite eshi a li a shiiva kutya omushamane waye Omukriste ka li omudiinini kohombo yavo ofimbo a li a ka longa koilongo yokombada yomafuta. Omukainhu oo okwa li a lila neenghono, molwaashi okwa li a haluka nokwa li a uda nai unene. Mbela otashi ka kufa omukainhu oo efimbo li fike peni opo a kale vali e lineekela omulumenhu waye noku mu fimaneke? Ohatu dulu okuhenuka oilanduliko inyikifa oluhodi ya tya ngaho ngeenge otwa kala tu na etilokalunga lashili. — 1 Ovakorinto 6:18.

Etilokalunga otali tu amene tuha nyone

18. Oshike osho Satana ta lalakanene noha longifa eenghedi dilipi?

¹⁸ Satana ota ningifa elihumbato lounyuni lopaenghedi li xutuke neendelelo, nokwa hala unene okunyona po elihumbato lOvakriste vashili. Opo e shi ninge, oha kendabala okunwefa mo omauko omitima detu nomadiladilo etu, unene tuu okupitila mwaasho hatu dulu okumona ile okuuda. (Ovaefeso 4:17-19) Oto ke linyenga ngahelipi ngeenge owa mono oinima ombadilila oyo inai koshoka ile wa udu eendjovo inadi koshoka ile wa shakeneka ovanhu ovo ve na elihumbato lopaenghedi la nyata?

19. Etilokalunga ola li la kwafela ngahelipi Omukriste umwe a finde omayeleko?

¹⁹ Diladila koshihopaenenwa shomukulunhuongalo umwe Omukriste wedina Andréb wokuEuropa, oo e li xe omudali nondokotola yopaunamiti. Eshi a li molufo lokulonga oufiku koshipangelo, ovalongi pamwe naye ovakainhu ova li have mu shangele oumbapila va fanekwa omitima, tave mu pula vaye naye momilele noku va tula koshiwilo shaye. André okwa kala ha henuka okuyandja elitulemo komaheka a tya ngaho. Ndele opo a dje momayeleko oo filufilu, okwa konga oilonga pamwe pelili. Okwa li a katuka onghatu oyo yopandunge omolwetilokalunga, noshe mu etela omanangeko noupuna, molwaashi kunena oha longo etatafiku koshitaimbelewa shEendombwedi daJehova koshilongo shavo.

20, 21. (a) Ongahelipi etilokalunga tali dulu oku tu amena tuha nyone? (b) Oshike tashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula?

²⁰ Okukala hatu diladila oinima inai yuka otaku dulu oku tu ningifa tu kale neamo lokudina ekwatafano letu naJehova li na ondilo, ndele hatu ningi oinima oyo inai yuka. (Jakob 1:14, 15) Ndele ngeenge otu na etilokalunga, ohatu ka henuka ovanhu, eenhele, oilonga ile omalihafifo oo taa dulu okunyona po omufika wetu muwa wopaenghedi. (Omayeletumbulo 22:3) Oshixwepo okufifwa ohoni ile okuninga omaliyambo shi dulife okukala inatu hokiwa vali kuKalunga. (Mateus 5:29, 30) Ngeenge otu na etilokalunga, katu na nande okutala owina oinima oyo inai koshoka, ngaashi omafano oipala, kashi na nee mbudi kutya okupitila mushike. Ponhele yaasho, omesho etu otu na oku a “alula ko, a ha tale koinima yongaho.” Ngeenge otwa ningi ngaho, ohatu dulu okukala nelineekelo kutya Jehova ote ke tu ‘amena’ note ke tu fila oshisho. — Epsalme 84:11;119:37, yelekanifa NW.

²¹ Doshili, oshi li alushe pandunge okuninga oinima netilokalunga lashili. Ohashi ningifa yo omunhu a kale e na elao lashili. (Epsalme 34:10) Osho otashi ka yelifwa nawa moshitukulwa tashi landula.

[Omashangelo opedu]

Oto dulu okuyelifa?

• Etilokalunga ola kwatela mo omaukwatya opaKriste elipi?

• Ongahelipi etilokalunga tali dulu oku tu kwafela tu finde oumbada wokutila ovanhu?

• Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otwa lenga oufembanghenda wetu wokwiilikana?

• Ongahelipi etilokalunga tali dulu oku tu amena tuha nyone?

[Efano pepandja 25]

David okwa li a kulika etilokalunga omolwokutala koikumwifilonga yaJehova yomeshito

[Efano pepandja 26]

Oto ke linyenga ngahelipi ngeenge owe lihange ombadilila momayeleko?