Ovanyasha, otamu ka longifa ngahelipi onghalamwenyo yeni?
“Ihandi kondjo nda fa handi denge momhepo.” — 1 KOR. 9:26.
1, 2. Ngeenge owa hala u kale to pondola eshi to ende to kulu, owa pumbwa okukala u na shike?
NGEENGE to i koima oko uhe shii nawa, otashi dulika wa pumbwa okaalita nokombasa. Okaalita otake ke ku kwafela u mone kutya ou li peni nonokutya ondjila ilipi u na okuya nayo. Okombasa otai ke ku kwafela uha kanduke mo mondjila oyo wa hala okuya nayo. Ndelenee okaalita nokombasa itai ke ku kwafela lela ngeenge ku shii kutya owa yuka peni. Onghee hano, opo u henuke okukala to elaela, ou na okukala u shii nawa kutya owa yuka peni.
2 Naave owa taalela onghalo ya faafana naayo eshi to ende to kulu. Ndele ove ou na okaalita nokombasa i shii okulineekelwa. Ombibeli oyo okaalita oko taka dulu oku ku kwafela u shiive kutya ondjila ilipi u na okuya nayo. (Omayel. 3:5, 6) Ngeenge owa deula nawa eliudo loye, otali ke ku kwafela neenghono u twikile okweenda mondjila oyo ya yuka. (Rom. 2:15) Eliudo otali dulu okukala hali longo ngaashi okombasa. Ndele opo u pondole monghalamwenyo, owa pumbwa okukala u shii kutya owa yuka peni, sha hala okutya, okukala u na omalalakano okondadalunde.
3. Omauwa elipi haa di mokulitulila po omalalakano oo Paulus a tumbula mo 1 Ovakorinto 9:26?
3 Omuyapostoli Paulus okwa ngonga pauxupi kutya omauwa elipi hatu ka mona ngeenge otwe litulile po omalalakano nokukendabala tu a wanife po, a ti: “Ame inandi hala ndi tondoke inandi shiiva efikilo, ngaashi ihandi kondjo nda fa handi denge momhepo.” (1 Kor. 9:26) Ngeenge owe litulila po omalalakano, oto ka dula okutondoka u shii kefikilo. Mafiku oto ka pumbwa okuninga omatokolo a kwata moiti e na sha nelongelokalunga, oilonga, ohombo nosho yo oukwaneumbo, okutumbula po ashike imwe. Omafimbo amwe otashi dulika u kale u wete pe na omahoololo mahapu oo taa ngwangwaneke. Ndele ngeenge owa shiiva komesho yefimbo kutya ondjila ilipi u na okweenda nayo nokukanghamekela omatokolo oye keeshili nokomafinamhango Eendjovo daKalunga, ito ka yelekwa u landule ondjila ya puka. — 2 Tim. 4:4, 5.
4, 5. (a) Oshike tashi dulu okuningwa po ngeenge ino litulila po omalalakano? (b) Omolwashike u na okuninga omatokolo oo ta hafifa Kalunga?
4 Ngeenge ito litulile po omalalakano, oomakula voye nosho yo ovahongifikola otashi dulika ve ke ku nwefe mo u ninge osho tava diladila kutya oshe ku wapalela. Oshoshili kutya nonande ou litulile po omalalakano okondadalunde, vamwe otashi dulika ve ku pe natango omaetepo avo. Ngeenge to pwilikine komaetepo avo, lipula kutya: ‘Mbela omalalakano oo tava lombwele nge otaa ka kwafela nge ngoo shili ndi dimbuluke Omushiti wange ofimbo ndi li omunyasha ile otaa ka imba nge ndi shi ninge?’ — Lesha Omuudifi 12:1.
5 Omolwashike u na okuninga omatokolo monghalamwenyo oo taa hafifa Kalunga? Etomheno limwe ololo kutya Jehova oye e tu pa oinima iwa aishe oyo tu na. (Jak. 1:17) Doshili, keshe umwe womufye oku na oshikolo shokupandula Jehova. (Eh. 4:11) Mbela ope na ngoo vali onghedi imwe ya denga mbada yokupandula Jehova ihe fi oku mu kaleka momadiladilo ngeenge to litulile po omalalakano? Natu ka konakoneni kutya omalalakano elipi a fimanenena oo twa pumbwa okulitulila po nonokutya otu na okuninga shike opo tu a hange.
Omalalakano elipi to dulu okulitulila?
6. Elalakano la fimanenena lilipi to dulu okulitulila po, nomolwashike?
6 Ngaashi sha kundafanwa moshitukulwa sha tetekela, elalakano la fimanenena olo to dulu okulitulila po olo okukala wa tomhwa kutya osho Ombibeli tai hongo oshoshili. (Rom. 12:2; 2 Kor. 13:5) Oomakula voye otashi dulika va itavela mehongo loevolusi ile momahongo omalongelokalunga oipupulu e lili noku lili molwaashi va lombwelwa kuvamwe kutya osho osho ve na okwiitavela. Ndele nande ongaho, itashi ti kutya naave ou na okwiitavela osho vamwe va hala u itavele. Dimbulukwa kutya Jehova okwa hala u mu longele nomadiladilo oye aeshe. (Lesha Mateus 22:36, 37.) Tate yetu womeulu okwa hala u kale u na eitavelo la kanghamena koumbangi. — Heb. 11:1.
7, 8. (a) Omalalakano oo wa hala okuhanga meni lefimbo lixupi elipi tae ke ku kwafela u pameke eitavelo loye? (b) Ouwa ulipi to ka mona ngeenge owa hange amwe omomalalakano oo wa hala okuhanga meni lefimbo lixupi?
7 Omolwashike ito litulile po omalalakano onhumba oo wa hala okuhanga meni lefimbo lixupi opo u pameke eitavelo loye? Elalakano limwe olo to dulu okulitula po olo okukala ho ilikana efiku keshe. Opo omailikano oye a kale itae liendulula nookondadalunde, ou na okudiladila ile okushanga oiningwanima oyo ya ningwa momukokomoko wefiku, oyo wa hala okukwatela momailikano oye. Ino kala ashike ho ilikana kombinga yomashongo oo wa shakeneka, ndele kwatela mo yo oinima oyo wa hafela. (Fil. 4:6) Elalakano vali limwe olo to dulu okulitulila po olo okukala ho lesha Ombibeli efiku keshe. Mbela owa shiiva ngoo kutya ngeenge owa kala ho lesha omapandja ane lwaapo efiku keshe, oto ka mana ko okulesha Ombibeli aishe moule womudo umwe?a Epsalme 1:1, 2 ola ti: ‘Omulumenhu omunelao oyoo ha hokwa omhango yOmwene noku i diladila omutenya noufiku.’
8 Elalakano etitatu olo to dulu okulitulila po meni lefimbo lixupi olo okulilongekida oku ka yandja enyamukulo pokwoongala keshe. Potete, oto dulu ashike okukala ho lesha enyamukulo loye ngaashi li li mokatendo ile u leshe omushangwa. Mokweendela ko kwefimbo, oto dulu okulitulila po elalakano lokukala to nyamukula noitya yoye mwene. Doshili, keshe efimbo to nyamukula, oto yandje oshali kuJehova. (Heb. 13:15) Ngeenge owa hange amwe omomalalakano oo, oto ka kala we lineekela Jehova filufilu nolupandu loye loku mu pandula otali ka kala linene, noto ka dula yo okulitulila po omalalakano oo wa hala okuhanga monakwiiwa.
9. Ngeenge ku fi omuudifi wOuhamba natango, omalalakano omonakwiiwa elipi to dulu okulitulila po?
9 Omalalakano omonakwiiwa elipi to dulu okulitulila po? Ngeenge iho udifa natango onghundana iwa moipafi, elalakano lomonakwiiwa limwe olo to dulu okulitulila po olo okuninga omuudifi wOuhamba. Shimha wa hange elalakano olo la fimanenena, oto ka kala wa hala okukufa ombinga pandjikilile moilonga oyo nokukala ho pondola, noito ka efa nande pa pite omwedi umwe ino longa oshilonga osho. Oto ka kala yo wa hala okulihonga nghee u na okulongifa Ombibeli moukalele. Mokuninga ngaho, otashi dulika u ka mone kutya oto hafele neenghono oilonga yokuudifa. Opo nee, oto dulu okuweda ko kefimbo olo ho longo eumbo neumbo ile nokuli u kendabale okuhovela ekonakonombibeli. U li omuudifi ina ninginifwa, mbela ope na ngoo vali elalakano la denga mbada to dulu okulitulila po lihe fi okuliyapulila Jehova Kalunga nokuninginifwa u ninge Ondombwedi yaye?
10, 11. Ovanyasha ovo va ninginifwa otava dulu okulitulila po omalalakano elipi omonakwiiwa?
10 Ngeenge ou li nale omupiya waJehova a ninginifwa, apa otapa shikula amwe omomalalakano omonakwiiwa oo to dulu okulalakanena. Otashi dulika omafimbo amwe u ka kale wa hala okuyambidida eongalo leni ngeenge tali ka longa koitukulwa oyo hai longwa omalufe. Oto dulu yo okulongifa eenghono doye noukolele woye mokuudifa u li omukwafelikokolindjila ile omukokolindjila wondjikilile. Ovakokolindjila omayovi omilongo otave ke ku lombwela kutya oilonga yefimbo li yadi oi li onghedi iwa yokudimbuluka Omushiti woye pefimbo lounyasha woye. Omalalakano oo oto dulu oku a hanga ofimbo u li natango novadali voye. Eongalo leni nalo otali dulu oku ku kwafela u hange omalalakano oye.
11 Omalalakano amwe omonakwiiwa otashi dulika e ku pe omhito u mone omauwa e dulife pwaao to mono meongalo leni. Pashihopaenenwa, oto dulu okuninga omalongekido u ka longe konhele imwe ile koshilongo shimwe oko ku na omhumbwe inene yovaudifi. Oto dulu oku ka kwafela okutunga Omalupale Ouhamba ile oitaimbelewa koilongo imwe. Oto dulu nokuli oku ka longa koBetel ile u ninge omutumwa. Ndelenee elalakano la fimanenena olo wa pumbwa okuwanifa po tete fimbo ino lalakanena omalalakano mahapu omonakwiiwa olo okuninginifwa. Ngeenge ino ninginifwa natango, tala kutya oshike wa pumbwa okuninga opo u hange elalakano olo la fimanenena monghalamwenyo yoye.
Hanga elalakano lokuninginifwa
12. Vamwe ohava ninginifwa omolwomatomheno elipi, nomolwashike omatomheno a tya ngaho inaa wana?
12 Elalakano lokuninginifwa oshike naanaa? Vamwe otashi dulika va diladile kutya eninginifo otali ke va amena vaha nyone. Vamwe otashi dulika va kale va hala okuninginifwa molwaashi ashike oomakula vavo va ninginifwa. Ovanyasha vamwe otashi dulika va hala okuninginifwa opo va hafife ovadali vavo. Ndele eninginifo kali fi eudaneko olo tali ku imbi uha ninge oinima oyo to ka kala wa hala okuninga meholeko, ku na yo okuninginifwa molwaashi vamwe tave ku fininike u shi ninge. Ou na ashike okuninginifwa ngeenge wa shiiva filufilu kutya okukala Ondombwedi yaJehova osha kwatela mo shike, nongeenge ou wete kutya owe lilongekida nowa halelela okuwanifa po oshinakuwanifwa osho. — Omuud. 5:4, 5.
13. Omolwashike u na okuninginifwa?
13 Etomheno limwe molwaashi u na okuninginifwa ololo kutya Jesus okwa lombwela ovahongwa vaye va ka ‘ninge ovanhu ovahongwa, noku va ninginifa.’ Okwe tu tulila po yo oshihopaenenwa eshi a li a ninginifwa. (Lesha Mateus 28:19, 20, yelekanifa no-NW; Markus 1:9.) Shimwe vali, eninginifo oli li onghatu ya fimana kwaavo va hala oku ka xupifwa. Konima eshi omuyapostoli Petrus a li a popya kombinga yokutungwa kwongulu yomomeva omo Noa noukwaneumbo waye va li va xupifilwa pefimbo lEyelu, okwa ti: “Pafaneko eli paife nanye yo tamu xupifwa komeva, [“eninginifo,” NW] . . . omolwenyumuko laJesus Kristus.” (1 Pet. 3:20, 21) Ndele osho inashi hala okutya ou na okuninginifwa molwaashi ashike wa hala oku ka xupifwa. Ponhele yaasho, ou na okuninginifwa molwaashi u hole Jehova nowa hala oku mu longela nomutima aushe, nomwenyo woye aushe, nomadiladilo oye aeshe neenghono doye adishe. — Mark. 12:29, 30.
14. Omolwashike vamwe tashi dulika va kale tava ongaonga okuninginifwa, ndele ou na eshilipaleko lilipi?
14 Vamwe otashi dulika va ongaonge okuninginifwa molwaashi va tila kutya otashi dulika va ka kondwe mo meongalo konahiya. Mbela naave ou na outile wa tya ngaho? Inashi puka lela okukala u na oumbada wa tya ngaho. Osho otashi ulike ashike kutya ou udite ko kutya okukala Ondombwedi yaJehova oshinima sha kwata moiti. Mbela ope na vali etomheno limwe olo tali ningifa omunhu a kale a tila? Otashi dulika ino tomhwa natango u itavele kutya okukala to dulika komifikamhango daKalunga oko onghedi yokukalamwenyo ya denga mbada. Ngeenge osho ngaho, okudiladila kombinga yoilanduliko oyo hai hange ovo have lipwililikile omifikamhango dOmbibeli otaku ke ku kwafela u dule okuninga etokolo. Mepingafano naasho, otashi dulika u hole omifikamhango dOmbibeli ndele ku na elineekelo kutya oto dulu okukala metwokumwe nado. Okukala u udite ngaho inashi puka, ndele osho otashi ulike kutya owe lininipika. Ndele Ombibeli oya popya kutya omitima dovanhu aveshe inava wanenena odi na omakoto. (Jer. 17:9) Ashike oto dulu okupondola ngeenge owa twikile ‘okuliyandja meulikilo londjovo yaKalunga.’ (Lesha Epsalme 119:9.) Kashi na nee mbudi kutya oto ongaonga okuninginifwa omolwomatomheno elipi, owa pumbwa okukandula po omaupyakadi nomalimbililo a tya ngaho.b
15, 16. Ongahelipi to dulu okumona kutya owa wana okuninginifwa?
15 Ndele ongahelipi to dulu okumona kutya owa wana okuninginifwa? Onghedi imwe omo to dulu oku shi ninga, okulipula omapulo ngaashi: ‘Mbela ohandi dulu ngoo okuyelifila vamwe omahovelohongo Ombibeli? Mbela ohandi i ngoo moukalele nokuli nonande ovadali vange itava i mo? Mbela ohandi kendabala ngoo okukala pokwoongala kwopaKriste nopehe na okufaula? Mbela ope na ngoo eemhito dokondadalunde eshi nda li nda kondjifa omafininiko oomakula? Ohandi ka twikila ngoo okulongela Jehova ngeenge ovadali vange nosho yo ookaume kange ova efa po oku mu longela? Mbela onda ilikana ngoo kombinga yekwatafano lange naKalunga? Mbela onde liyapulila ngoo Jehova filufilu okupitila meilikano?’
16 Eninginifo oli li onghatu oyo hai lundulula onghalamwenyo yomunhu, notu na oku li tala ko li li oshinima sha kwata moiti. Mbela owa kula to dulu okudiladila kombinga yonghatu oyo ya kwata moiti? Oukulunhu inashi hala ashike okutya okukala u shii okuyandja oipopiwa iwa ile okuyandja omanyamukulo mawa pokwoongala. Ndele oukulunhu oo okudula okuninga omatokolo a kanghamena keudeko lomafinamhango Ombibeli. (Lesha Ovaheberi 5:14.) Ngeenge owa fika ponghatu oyo, oto dulu okumona oufembanghenda wa shiya ko, sha hala okutya, oufembanghenda wokulongela Jehova nomutima aushe nokukala nonghedi yokukalamwenyo oyo tai ulike kutya owe mu liyapulila shili.
17. Oshike tashi ke ku kwafela u dule okuungaunga nomayeleko oo tashi dulika a holoke po konima eshi wa ninginifwa?
17 Ngeenge opo wa ninginifwa, otashi dulika u kale wa xwama neenghono mokulongela Kalunga. Ndele diva konima yaasho, otashi dulika u shakeneke omashongo oo taa yeleke eitavelo loye nosho yo ouladi woye. (2 Tim. 3:12) Ino lipula kutya ou na okuungaunga nomayeleko a tya ngaho oove auke. Ou na okupula omayele kovadali voye. Oto dulu yo okukonga ekwafo kwaavo va pyokoka pamhepo meongalo. Ou na okupanga oukaume naavo tava dulu oku ku yambidida. Ino dimbwa nandenande kutya Jehova ohe ku file oshisho, note ke ku pa eenghono odo wa pumbwa opo u dule okutaalela onghalo keshe oyo tai dulu okuholoka po. — 1 Pet. 5:6, 7.
Ongahelipi to dulu okuhanga omalalakano oye?
18, 19. Ongahelipi to dulu okumona ouwa ngeenge owa tale kutya oinima ilipi wa pitifa komesho?
18 Nonande oho kala u na omalinyengotomheno mawa, mbela oho mono shidjuu okukala u na efimbo la wana lokuninga oinima oyo wa hala nosho yo wa pumbwa okuninga? Ngeenge osho ngaho, ou na okutala kutya oinima ilipi wa pitifa komesho. Oku shi faneka: Kufa okavela koshiplastika ndele to tula mo omamanya mahapu makula. Opo nee, tula mo edu fiyo taka yada. Kufa mo omamanya nomadu oo mokavela ndele to a tile moshinima shonhumba. Shuna mo tete edu mokavela, opo nee, kendabala okushuna mo omamanya. Otaa wana mo ngoo vali? Itaa wana mo vali molwaashi mokavela owa tula mo tete edu.
19 Naave owa taalela eshongo la faafana eshi to unganeke efimbo loye. Ngeenge owa pitifa komesho oinima ngaashi omalihafifo, oto ka kala u udite kutya ku na nande efimbo lokuninga oinima oyo ya fimana monghalamwenyo, sha hala okutya, omalalakano opamhepo. Ndele ngeenge owa dulika kekumaido lOmbibeli olo kutya natu kale tu shii “okutongola oinima [oyo ya fimanenena, NW],” oto ka mona omhito yokuwanifa po oinima yOuhamba nosho yo yomalihafifo e li pandjele. — Fil. 1:10.
20. Ngeenge owa kala u na oshisho nou li momalimbililo eshi to kendabala u hange omalalakano oye, ou na okuninga po shike?
20 Eshi to kendabala okuhanga omalalakano oye, mwa kwatelwa eninginifo, efimbo limwe otashi dulika u kale u na oshisho nou li momalimbililo. Ngeenge we lihange monghalo ya tya ngaho, ‘undulila omutengi woye kOmwene, opo nee Ye ote ku kalele noshisho.’ (Eps. 55:23) Ndele paife ou na omhito yokukufa ombinga moilonga ihafifa noya fimana mondjokonona yovanhu, sha hala okutya, oilonga yokuudifa nokuhonga oyo tai longwa mounyuni aushe. (Oil. 1:8) Oto dulu okuhoolola u ninge ashike omutali nomesho, to tale eshi vamwe tava longo oilonga oyo ile u hoolole okulonga oilonga oyo itunhula. Ino ongaonga okulongifa ounghulungu woye mokuxumifa komesho oinima yOuhamba. Ito ke lipa nande oushima eshi to “dimbulukwa Omushiti woye momafiku ounyasha woye.” — Omuud. 12:1.
[Omashangelo opedu]
a Tala Oshungonangelo yOshiingilisha ye 1 Auguste 2009, epandja 15-18.
b Opo u mone ekwafo moshinima osho, tala embo Questions Young People Ask — Answers That Work, Embo 2, etukulwa 34.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Omolwashike u na okulitulila po omalalakano?
• Omalalakano amwe a fimana elipi u na okulitulila po?
• Oshike u na okuninga po opo u hange elalakano lokuninginifwa?
• Ongahelipi okutala kutya oshike wa pitifa komesho taku dulu oku ku kwafela u hange omalalakano oye?
[Efano pepandja 23]
Mbela owe litulila po ngoo elalakano lokukala ho lesha Ombibeli efiku keshe?
[Efano pepandja 24]
Oshilihongomwa shilipi we lihonga mefaneko eli?