Litulila po OMALALAKANO OPAMHEPO, opo u fimanekife Omushiti woye
“N GEENGE omulumenhu ke shii kutya etuliloshikepa oku a finda oli li peni, okwa fa ashike omunhu ta shikula omhepo.” Eendjovo odo oda popiwa komufilosofi Omuroma womefelemudo lotete notadi tu kumwe nomupopyo wonale kutya omunhu okwa pumbwa okulitulila po omalalakano, opo a kale melandulafano.
MOmbiibeli omu na oihopaenenwa yoohandimwe ovo va li ve litulila po omalalakano. Pashihopaenenwa, oule hanga womido 50, Noa okwa “tunga onguluwato opo a xupife ovaneumbo laye.” Omuprofeti Moses okwa li a “tala kondjabi oyo a li ta ka mona.” (Ovaheberi 11:7, 26) Josua, oo a li a pingena po Moses, okwa li a pewa oshinakuwanifwa kuKalunga shokukwata ko edu lOvakanaan. — Deuteronomion 3:21, 22, 28; Josua 12:7-24.
Mefelemudo lotete O.P., omuyapostoli Paulus okwa li e litulila po elalakano lopamhepo, la kanghamena keendjovo daJesus odo tadi ti kutya “onghundana ei iwa yOuhamba otai ka udifilwa ounyuni aushe.” (Mateus 24:14) Omwene Jesus okwa li e mu twa omukumo komudidi noku mu pa omatumwalaka nosho yo oku mu ulikila omamoniko, mwa kwatelwa oshinakuwanifwa ‘shokuudifila oiwana kombinga yaJesus.’ Paulus okwa ka kala ta dana onghandangala ya fimana mokupameka omaongalo opaKriste, oo e li muAsia Linini nosho yo muEuropa. — Oilonga 9:15; Ovakolossi 1:23.
Onghee hano, ovapiya vaJehova aveshe okudja nale ova kala have litulile po omalalakano e li pandjele noku a hanga, opo va fimanekife Kalunga. Ndele ongahelipi hatu dulu okulitulila po omalalakano opamhepo kunena? Mbela omalalakano elipi hatu dulu okulitulila po, neenghatu dilipi twa pumbwa okukatuka, opo tu a hange?
Kala u na omalinyengotomheno a yuka
Oto dulu okulitulila po elalakano moshinima keshe monghalamwenyo, novanhu ove hole okukala naavo ve na omalalakano. Ashike omalalakano opamhepo, inaa faafana nao omounyuni. Omalinyengotomheno omalalakano avahapu oku na sha ashike nokupunapala, nolwisho, nokukondjela eendodo nosho yo eenghonopangelo. Inashi nyika tuu oulai okulitulila po elalakano lokukala wa hala eenghonopangelo nosho yo efimano! Omalalakano oo taa fimanekifa Jehova Kalunga oyoo a pambafana noku mu longela nosho yo nOuhamba. (Mateus 6:33) Omalalakano a tya ngaho okwa kanghamena kohole yetu yokuhola Kalunga, ovanhu vakwetu nosho yo ketilokalunga. — Mateus 22:37-39; 1 Timoteus 4:7.
Onghee hano, natu kale tu na omalinyengotomheno a yuka, eshi a tu litulile po omalalakano opamhepo, oo e na sha nokutamununa mo oukalele wetu nosho tuu. Kakele kaasho, omafimbo amwe otashi dulika tuha hange omalalakano oo, nonande otwe litulila po omalalakano nomalinyengotomheno a yuka. Ongahelipi hatu dulu okulitulila po omalalakano nokukendabala oku a hanga?
Kala u na ehalo lokuhanga omalalakano oye
Diladila nghee Jehova a dula okushita oinima aishe oyo i li mounyuni. Eendjovo odo tadi ti kutya “opa ningwa onguloshi nongula,” otadi ulike kutya Jehova okwa didilika eshi a pondola mokushita. (Genesis 1:5, 8, 13, 19, 23, 31) Efimbo keshe ta hovele noilonga yaye yokushita, okwa li he litulile po elalakano laasho ta ka longa mefiku olo. Kalunga okwa kala ta wanifa po elalakano laye lokushita oinima aishe. (Ehololo 4:11) Tatekulululwa Job okwa ti: “[Jehova] osho we shi hala, ote shi ningi.” (Job 23:13) Jehova ka li tuu a hafa neenghono, eshi a mona kutya “aishe ei a ninga” oya “wapala unene”! — Genesis 1:31.
Nafye opo tu dule okuhanga omalalakano etu, otwa pumbwa okukala twa halelela oku a hanga. Oshike tashi tu kwafele tu kale tu na ehalo la tya ngaho? Nokuli naashi edu la li la tokekwa nola li hamungaho, Jehova okwa li e wete nale nghee tali ka kala shimha a mane okushitila ko oinima aishe, tali ka kala tali monika nawa notali mu fimanekifa. Sha faafana, ohatu ka kala ashike tu na ehalo lokuhanga elalakano letu, ngeenge otwa kala hatu dilonga koidjemo iwa oyo hatu ka mona, ngeenge otwe li hange. Tony, womido 19, osho a li a ninga ngaho. Ka li a dimbwa eshi a li a ka talele po oshitaimbelewa shEendombwedi daJehova osho shi li kOuninginino waEuropa. Okudja efiku olo, Tony okwa kala he lipula kutya, ‘Mbela otashi ka kala shi li ngahelipi, ngeenge owa kala ho di noho longele monhele ya fa ei?’ Okwa kala alushe ha diladila kombinga yaasho nokwa twikila okulitulila po elalakano loku ka longela konhele oko. Ina ka kala tuu a hafa eshi a ka tambulwa, konima yomido odo a kala a teelela eindilo laye loku ka longela koshitaimbelewa li tambulwe!
Ohatu ka kala yo tu na ehalo lokuhanga omalalakano etu, ngeenge otwa kala hatu endafana naavo va hanga nale omalalakano oo. Jayson, womido 30, ka li ha hafele oilonga yokuudifa, eshi a li omunyasha. Konima eshi a mana ofikola, okwa li a hala okuninga omukokolindjila, nokwa ka ninga omuudifi wOuhamba wefimbo li yadi. Oshike sha kwafela Jayson a kale e na ehalo lokukokola ondjila? Okwa ti: “Okupopya naavo tava kokola ondjila nosho yo okulonga pamwe navo moukalele osho unene sha nwefa nge mo.”
Okushanga omalalakano etu otashi kwafele tu a hange
Ngeenge otwa hoolola oitya tu shange omalalakano etu, otaa ka kala a yela. Salomo okwa popya kutya eendjovo nda shangwa oda fa oivela notadi kwafele omunhu a kale e na onghalamwenyo ya unganekwa. (Omuudifi 12:11) Ngeenge eendjovo odo da shangwa, ohadi mu kwafele e di kaleke momadiladilo nomomutima. Jehova naye okwa li a lombwela eehamba daIsrael di lishangele Omhango poima. (Deuteronomion 17:18) Nafye ohatu ka hanga omalalakano nosho yo eemhangela odo twa pumbwa okuninga, ngeenge otwe di shange poima, opo tu di hange. Ohatu dulu yo okushanga omashongo oo tashi dulika tu ka shakeneke nanghee hatu dulu oku a finda. Natango otashi ka kala ekwafo linene, ngeenge otwa konakona oitukulwa oyo tai dulu oku tu kwafela, ounongo oo twa pumbwa nosho yo oohandimwe ovo tava dulu oku tu kwafele noku tu yambidida.
Okulitulila po omalalakano opamhepo okwa kwafela Geoffrey, oo a kala omukokolindjila e likalekelwa oule wefimbo nokwa kala ta longele koshitukulwa she likalela muAsia. Shinyikifa oluhodi, omukulukadi waye okwa ka fya. Nonande okwa li e na okuninga omalunduluko penya naapenya, Geoffrey okwa li e litulila po omalalakano okukala ashike ta kokola ondjila. Konima eshi a shanga eemhangela daye adishe pombapila, okwa li a ilikana, opo a hovela okukonakona Ombiibeli novanhu vape vatatu pexulilo lomwedi. Efiku keshe okwa li ha tale nghee te shi endifa, nokonima yomafiku omulongo okwa li ha tale exumokomesho laye. Mbela okwa li ngoo a hanga elalakano laye? Okwa li a mona ovakonakonimbiibeli vane vape, naasho osha li she mu hafifa neenghono.
Hovela nomalalakano oo to dulu okuhanga diva
Omalalakano amwe otashi dulika a kale taa monika madjuu okuhanga. Tony, oo a tumbulwa metetekelo, okwa li e wete sha fa ondjodi oku ka longela koshitaimbelewa shEendombwedi daJehova. Okwa li ha kala e udite ngaho, molwaashi ka li ha dulika noka li e liyapulila Kalunga. Opo nee okwa ka tokola okukala metwokumwe neendjila daJehova nokwe litulila po elalakano lokukala a wana okuninginifwa. Konima eshi a hanga elalakano olo, okwe litulila po vali lokukufa oukwafelikokolindjila nolokukala omukokolindjila wondjikilile, nokwa tula po efiku kutya onaini ta hovele. Konima eshi a ka kala ta kokola ondjila oule wefimbo lonhumba, okwa ka mona kutya elalakano loku ka longa koshitaimbelewa kali fi ondjodi, ndele ota dulu oku li hanga.
Nafye ohatu dulu okuninga sha faafana, okukala hatu hovele nokulitulila po omalalakano e li pandjele, oo hatu dulu okuhanga tete fiyo osheshi twa hanga oo manene. Omalalakano oo e li paunafangwa otae tu palele ondjila yokuhanga aa manene. Okukala hatu tale pandjikilile exumokomesho letu otashi ke tu kwafela tu kale hatu yandje elitulemo komalalakano etu, oo twe litulila po. Okukala hatu ilikana kuJehova pandjikilile shi na sha nomalalakano etu nasho otashi ke tu kwafela tu kale hatu yandje elitulemo kuo. Omuyapostoli Paulus okwe tu ladipika a ti: “Ilikaneni muhe na edimbuko.” — 1 Ovatessalonika 5:17.
Kala wa tokola toko
Omalalakano amwe, oo tashi dulika tu litulile po, otashi dulika tuhe a hange, nonande otwa ninga eemhangela notu na ehalo loku a hanga. Kasha li tuu sha nyemateka omuhongwa Johannes Markus eshi omuyapostoli Paulus ina ya naye molweendo laye olutivali loutumwa! (Oilonga 15:37-40) Markus oku na okukala e lihonga oshilihongomwa sha fimana moshinima osho nokuninga omalunduluko melalakano olo e litulila po lokutamununa mo oukalele waye. Osha yela kutya osho a li a ninga ngaho. Lwanima, Markus okwa ka popilwa mouwa kuPaulus nokwa hafela okweendafana nomuyapostoli Petrus muBabilon. (2 Timoteus 4:11; 1 Petrus 5:13) Otashi dulika a li e na oshinakuwanifwa she likalekelwa shokushanga omahokololo a nwefwa mo e na sha nonghalamwenyo yaJesus noukalele waye.
Nafye otashi dulika twa pumbwa okuninga ngaho shi na sha nomalalakano oo twe litulila po. Ponhele yokusholola, otwa pumbwa ashike okukala hatu a talulula nokuninga omalunduluko apa sha pumbiwa. Shimha twa shakeneke omainda, otashi dulika ashike twa pumbwa okuninga eenghendabala twa mana mo nokukala twa tokola toko okuninga exumo komesho. Ohamba inaendunge Salomo oye tu shilipaleka tai ti: “Oilonga yoye i yandja kOmwene, opo nee eemhangela doye tadi ka wanifwa.” — Omayeletumbulo 16:3.
Omafimbo amwe, eenghalo donhumba nodongadi otadi dulu oku tu imba tuha hange omalalakano etu. Pashihopaenenwa, okuhe na oukolele otaku dulu okukala endangalati linene. Inatu dimbwa kutya ohatu ka mona ondjabi inene, oyo itai yelekwa nasha, yoku ka kala nomwenyo fiyo alushe, kutya nee omeulu, ile omOparadisa kombada yedu. (Lukas 23:43; Ovafilippi 3:13, 14) Ohatu ke i mona ngahelipi? Omuyapostoli Johannes okwa shanga a ti: “Ou ta longo ehalo laKalunga ota kala fiyo alushe.” (1 Johannes 2:17) Nonande onghalo yetu itai tu pitike tu hange elalakano lonhumba, ohatu dulu okutwikila ‘okutila Kalunga nokudiinina oipango yaye.’ (Omuudifi 12:13) Omalalakano opamhepo ohae tu kwafele tu yandje elitulemo lokulonga ehalo laKalunga. Onghee hano, natu e litulile po, opo tu dule okufimanekifa Omushiti wetu.
[Oshimhungu pepandja 22]
Omalalakano opamhepo oo hatu dulu okulitulila po
○ Okulesha Ombiibeli efiku keshe
○ Okulesha oshifo keshe shOshungonangelo nosho yo shaKala oupafi!
○ Okuxwepopaleka onghedi yetu yokwiilikana
○ Okuulika oiimati yopamhepo
○ Okutamununa mo oukalele wetu
○ Okukala hatu pondola moilonga yokuudifa nokuhonga
○ Okuxwepopaleka ounghulungu wetu u na sha nokuudifa okupitila mongodi, oundombwedi wohangelela nosho yo okuudifila meenhele domalandifilo