Ombibeli ohai lundulula onghalamwenyo yovanhu
OMOLWASHIKE omukainhu womido 60 nasha a efa po okwiilikana oihongwafano? Oshike she linyengifa omupristeri Omushinto a fiye po oilonga yaye kotembeli ndele ta ningi omukalele Omukriste? Ongahelipi omukainhu oo a li a ka tekulwa kovadali vehe fi vaye okudja pokudalwa, a li a dula okulididimikila omaliudo okukala e udite a ekelwashi? Natu ka tale osho va ti.
“Kandi fi vali omupika woihongwafano.” — ABA DANSOU
ODULA OMO A DALWA: 1938
OSHILONGO OMO A DALELWA: BENIN
ONAKUDIWA: OKWA LI HA ILIKANA OIHONGWAFANO
ONGHALAMWENYO YANGE YONALE: Onda putukila moTchahoué, omukunda u li metapa popepi netale. Ovanhu vomomukunda oo ohava kwata eeshi, hava munu eengobe, oikombo, eedi, oingulu nosho yo oudila. Kamu na eepate moshitukulwa, ovanhu ohava longifa eembautu nouwato okuya apa va hala. Nonande vamwe va tunga ngoo needopi, luhapu ohava diki omaumbo avo nomiti nosho yo omwiidi. Ovanhu vamo ova hepa neenghono. Ndele nande ongaho, ekaulonyanga inali hapupala ngaashi moilando.
Eshi nda li okaana, tate okwa li e tu tumina konhele yovalikaleli velongelokalunga lopamufyuululwakalo fye nomukulu wange. Eshi nda kula, onda li nda tambula ko Dudua (Oduduwa) womeputuko lOvayoruba e li kalunga kange. Onda li nda tungila Dudua eumbo nonda kala handi mu ningile alushe omayambo omidika, omaadi eendunga, eenghofya, eexuxwa, eenghuti nosho yo oinamwenyo imwe i lili noku lili. Omayambo a tya ngaho okwa li e na ondilo, naluhapu okwa li haa pula nge hanga oimaliwa aishe oyo nda li ndi na.
NGHEE OMBIBELI YA LUNDULULA ONGHALAMWENYO YANGE: Eshi nda hovela okukonakona Ombibeli, onde lihonga kutya Jehova oye aeke Kalunga kashili. Onde lihonga yo kutya ina hokwa okulongifwa kwoihongwafano melongelokalunga. (Exodus 20:4, 5; 1 Ovakorinto 10:14) Onda li nda didilika kutya ondi na okuninga shike. Onghee hano, onda ekelashi oihongwafano aishe nokuwapaleka mo meumbo lange oinima aishe i na ekwatafano nokwiilikana oihongwafano. Onda li nda xulifa po ekwatafano novaxunganeki noihandi kufa vali ombinga meenghulunghedi dopalongelokalunga domomudingonoko nosho yo di na sha nomafudiko.
Kasha li shipu kwaame, omukainhu womido 60 nasha, okuninga omalunduluko a tya ngaho. Ookaume kange, ovapambele nosho yo ovashiinda ova li tava pataneke nge nokuyola nge. Ndele onda li nda ilikana kuJehova a pe nge eenghono opo ndi longe osho sha yuka. Onda li nda hekelekwa keendjovo dOmayeletumbulo 18:10 odo tadi ti: “Edina lOmwene olo oshungongulu ya pama. Omuyuki ta hondama mo ndee ta amenwa.”
Oshinima shimwe vali osho sha li sha kwafela nge, okuya kokwoongala kwEendombwedi daJehova. Onda li nda ulikilwa ohole yopaKriste pokwoongala kwa tya ngaho nonda li nda kumwa molwaashi Eendombwedi ohadi kendabala okukala pamifikamhango dOmbibeli dopaenghedi da denga mbada. Eshi nda mona osha li sha tomha nge ndi itavele kutya Eendombwedi daJehova odi li melongelokalunga lashili.
OUWA OO NDA MONA: Okutula moilonga omafinamhango Ombibeli okwa kwafela nge ndi xwepopaleke ekwatafano lange novana vange. Ondi udite yo kutya onda kufwa omutengi komapepe. Onda kala handi hepeke oyuuyemo yange moihongwafano oyo inai etela nge nande ouwa washa. Paife ohandi longele Jehova, oo ta ka eta ekandulepo laalushe lomaupyakadi etu aeshe. (Ehololo 21:3, 4) Onda hafa neenghono eshi ndihe fi vali omupika woihongwafano, ndele ponhele yaasho, ondi li omupiya waJehova. Ondi li meameno lashili eshi ndi li omupiya waJehova.
“Onda kala handi kongo Kalunga okudja kounona.” — SHINJI SATO
ODULA OMO A DALWA: 1951
OSHILONGO OMO A DALELWA: JAPAN
ONAKUDIWA: OMUPRISTERI OMUSHINTO
ONGHALAMWENYO YANGE YONALE: Onda putukila modoolopa yaFukuoka Prefecture. Ovadali vange ova li ve hole elongelokalunga neenghono nova li va honga nge okudja kounona ndi kale nda fimaneka oikalunga yaShinto. Eshi nda li okamatyona, onda li handi diladila luhapu kombinga yexupifo lange nonda kala nda halelela okukwafela ovanhu ovo tava mono oixuna. Ohandi dimbuluka efiku limwe kofikola eshi omuhongifikola a li e tu pula mongudu yetu kutya otwa hala oku ka ninga shike ngeenge twa kulu. Ovahongwa vomongudu yetu ova li ve na omalalakano okondadalunde, ngaashi oku ka ninga ovanongononi. Ame onda li nda popya kutya onda hala oku ka longela Kalunga. Aveshe ova li va yola nge.
Eshi nda mana ondodo 12, onda li nda ya kofikola yovahongi vopalongelokalunga. Pefimbo ledeulo olo, onda li nda shakeneka omupristeri Omushinto, oo kwa li ha longifa efimbo laye lopaumwene mokulesha embo li na oshipeko shilaula. Efiku limwe okwa li a pula nge a ti, “Sato, mbela ou shii kutya embo eli oshike?” Molwaashi onda li nde li dimbuluka koshipeko, onda nyamukula kutya, “Ombibeli.” Okwa ti, “Keshe ou a hala okuninga omupristeri waShinto oku na okulesha embo eli.”
Okudja opo onda ya ndi ka lande Ombibeli. Onda li nde i tula ponhele ya fimanenena mokashikopa komambo ange noku i fila oshisho nawa. Ndele kanda li nda mona efimbo loku i lesha molwaashi onda kala nde lipyakidila unene noilonga yofikola. Eshi nda mana ofikola, onda li nda hovela okulonga kotembeli ndi li omupristeri waShinto. Onda li nda mona osho nda li nda hala okudja kounona.
Ashike onda li nda didilika diva kutya okukala omupristeri waShinto kasha li ngaashi nda li nda teelela shi kale. Ovapristeri vahapu kave hole lela ovanhu ile kave na ko nasha navo. Vahapu kave na yo eitavelo. Omuhongi wange umwe wopalongelokalunga okwa li nokuli a lombwela nge a ti: “Ngeenge owa hala okupondola omu, ou na okukala ho popi ashike oinima youfilosofi. Ino pitikwa okupopya kombinga yeitavelo.”
Onda li nda fya ounye elongelokalunga lOshishinto omolwokupopya kwa tya ngaho. Nonande onda li nda twikila oilonga yange motembeli, onda li nda hovela okukonakona kombinga yomalongelokalunga amwe. Ashike kape na limwe nda li nda mona la fa li li xwepo. Apa ngoo pa li pe fike okukonakona omalongelokalunga, opo ngoo pa li pe fike okukala nda teka omukumo. Onda li ndi udite kutya kape na elongelokalunga li na oshili.
NGHEE OMBIBELI YA LUNDULULA ONGHALAMWENYO YANGE: Mo 1988, onda li nda shakena nOmubudda oo a li a ladipika nge ndi leshe Ombibeli. Onda li nda dimbuluka omupristeri Omushinto oo naye a li a ladipika nge ndi ninge sha faafana eedula da pita. Onda li nda tokola okutula moilonga omayele oo. Diva eshi nda hovela okulesha Ombibeli, onda ka kala nde i hokwa. Omafimbo amwe onda li handi lesha oufiku aushe fiyo ongula eshi etango tali piti.
Osho nda lesha osha li she linyengifa nge ndi kale nda hala okwiilikana kuKalunga oo a popiwa mOmbibeli. Onda li nda hovela neilikano loshihopaenenwa olo li li muMateus 6:9-13. Onda li handi endulula eilikano olo konima yeevili mbali keshe, nokuli nofimbo nda li handi longo oilonga yange motembeli yaShinto.
Onda li ndi na omapulo mahapu kombinga yaasho nda li handi lesha. Pefimbo opo onda hangika nda hombola nonda li ndi shii kutya Eendombwedi daJehova ohadi hongo ovanhu kombinga yOmbibeli, molwaashi oda li da talela po omukulukadi wange monakudiwa. Onda li nda ka konga umwe womEendombwedi nonda li nde mu pula omapulo mahapu. Onda li nda kumwa eshi a li a longifa Ombibeli okunyamukula omapulo ange aeshe. Ondombwedi oyo yomukainhu oya li ya unganeka opo Ondombwedi imwe yomulumenhu i konakone naame.
Diva konima yaasho, onda li nda hovela okuya kokwoongala kwEendombwedi daJehova. Mokati kEendombwedi odo da li pokwoongala, omwa li vamwe ovo nda li handi ungaunga navo nai nale, ashike kanda li nde shi didilika pefimbo opo. Ndele nande ongaho, ova li va popifa nge nohamu nova li va ningifa nge ndi kale ndi udite nda tambulwa ko.
Pokwoongala kwa tya ngaho onda li nde lihonga po kutya Kalunga okwa teelela ovashamane va kale hava ulikile ohole oilyo yomaukwaneumbo avo nove i fimaneke. Onda li nda yandja elitulemo lihapu koilonga yange youpristeri nokanda li handi file oshisho omukulukadi wange nounona vetu vavali. Onda li nda didilika kutya onda kala handi pwilikine nelitulemo kovanhu ovo have uya kelongelokalunga kotembeli ndele inandi kala handi pwilikine nandenande komukulukadi wange.
Eshi nda ninga exumokomesho mekonakono, onde lihonga oinima ihapu kombinga yaJehova oyo ya ehenifa nge puye. Onda li nda kumwa unene komishangwa ngaashi Ovaroma 10:13 oo tau ti: “Keshe tuu ou ta ifana edina lOmwene, oye ota xupifwa.” Onda kala handi kongo Kalunga okudja kounona, onghee paife onde mu mona.
Onda li nda hovela okukala ndi udite kutya nghi fi vali oshitukulwa shotembeli. Pehovelo onda li handi lipula kutya ovanhu otava ka tya ngahelipi ngeenge onda fiye po elongelokalunga laShinto. Ndele onda kala handi lipopile kutya ngeenge onda mono Kalunga kashili pamwe pelili, ohandi fiye po elongelokalunga olo. Onghee hano, mokwenye kwomo 1989, onda li nda tokola okulandula eliudo lange. Onda li nda fiya po otembeli nonde liyandja momake aJehova.
Kasha li shipu kwaame okufiya po otembeli. Ovahongi vange ova li va tangunina nge nova kendabala okufininika nge ndiha ye. Osha li nokuli shidjuu neenghono oku ka lombwela ovadali vange. Ofimbo nda li mondjila nda finda keumbo lavo, onda li ndi udite nda wililwa po koshisho nonhulo yange oya li tai ehama nomaulu ange okwa li a tyololoka neenghono. Onda li nda kanghama po lwoikando mondjila opo ndi ilikane Jehova a pameke nge.
Eshi nda fika peumbo lovadali vange, tete onda li nda tila neenghono oku va lombwela. Konima yeevili donhumba nokwiilikana lwoikando, onda li nda lombwela tate keshe shimwe. Onda li nde mu lombwela kutya onda mona Kalunga kashili nonokutya ohandi di mo melongelokalunga laShinto opo ndi ka longele Kalunga kashili. Tate okwa li a haluka nokwa nyemata. Ovapambele vetu vamwe ova li ve uya keumbo lovadali vange nokukendabala okulundulula omadiladilo ange. Kanda li nda hala okunyemateka ovapambele vange, nopefimbo opo tuu opo, onda li ndi shii kutya okulongela Jehova oko oshinima sha yuka. Mokweendela ko kwefimbo, ovapambele vange ova ka fimaneka nge omolwetokolo lange.
Nonande kanda li vali handi i kotembeli, onda li ndi na okulundulula omadiladilo ange. Kasha li shipu okweefa po onghalamwenyo yokukala omupristeri. Onda li nda kendabala neenghono oku i dimbwa ndele keshe shimwe osho nda li handi ningi osha li sha fa tashi dimbulukifa nge onghalamwenyo yange yonale.
Onda li nda kwafelwa koinima ivali opo ndi efe po enwefemo la tya ngaho. Tete, onda li nda konga mo nawanawa oinima aishe meumbo lange oyo i na ekwatafano nelongelokalunga lange lonale. Opo nee onda li nda xwika po oinima aishe oyo nda li ndi na, ngaashi omambo, omafano nosho yo nokuli noinima ikwao yondilo. Oshitivali, onda li nda konga eemhito dihapu ngaashi handi dulu opo ndi kale handi endafana nEendombwedi. Oukaume neyambidido lado ola kwafela nge neenghono. Mokweendela ko kwefimbo, kanda li vali handi dimbuluka onghedi yange yonale.
OUWA OO NDA MONA: Kanda li handi kala ndi na ko nasha nomukulukadi wange nounona vange, naasho osha li she va ningifa va kale ve udite ouwike neenghono. Ndele eshi nda hovela okukala handi kala pamwe navo, ngaashi Ombibeli ya lombwela ovashamane va ninge, otwa panga oukaume wa kola. Konima yefimbo, omukulukadi wange okwa hovela okulongela Jehova pamwe naame. Paife ame nomukulukadi wange, omonamati wetu, omonakadona wetu nomushamane waye otwa hangana melongelokalunga lashili.
Ngeenge handi diladila kombinga yaasho nda li nda hala oku ka longela Kalunga noku ka kwafela vamwe eshi nda li okaana, ondi wete kutya onda mona keshe osho nda li nda hala nosho yo ikwao ya wedwa po. Nghi shii kutya nandi tye shike opo ndi pandule Jehova.
“Onda kala ndi shii kutya ope na sha sha kambela mo monghalamwenyo yange.” — LYNETTE HOUGHTING
ODULA OMO A DALWA: 1958
OSHILONGO OMO A DALELWA: SOUTH AFRICA
ONAKUDIWA: OKWA LI HA KALA E UDITE A EKELWASHI
ONGHALAMWENYO YANGE YONALE: Onda dalelwa muGermiston, odoolopa ya punapala omo mu na eemina nokamu na ekaulonyanga lihapu. Ovadali vange ova li va tokola va yandje nge po molwaashi ova li ve udite kutya itava dulu okufila nge oshisho. Eshi nda li ndi na omafiku 14, onda li nda kufwa po kovalihomboli ovanahole, ovo nda ka kala nda tala ko kutya ovo tate nameme. Ndele eshi nda ka shiiva kombinga yonakudiwa yange, onda kala handi kondjo nomaliudo okukala ndi udite nda ekelwashi. Onda li nda hovela okukala ndi udite kutya ovadali vange ovo tava tekula nge havo va dala nge nonokutya kave udite ko lela omaliudo ange.
Eshi nda li ndi na eedula 16 lwaapo, onda li nda hovela okukala handi i keembaa pamwe nookaume kange, oko twa li hatu ka ndanisha nokupwilikina komusika. Eshi nda li ndi na omido 17, onda li nda hovela okushila omakaya. Onda li nda hala okukala ndi na okalutu kanini ngaashi ovanhu ovo hava longifwa momashiivifo okushila omakaya. Eshi nda wanifa omido 19, onda li nda hovela okulonga moJohannesburg, omo nda li nda hovela diva okweendafana novanhu va puka. Diva onda li nda hovela okulongifa elaka la kaka, okushila omakaya neenghono nosho yo okunwa neenghono momaxuliloshivike.
Ndele nande ongaho, onda kala nde lipyakidila monghalamwenyo. Onda kala handi dana etanga lokeemhadi loukadona nosho yo omaudano amwe. Onda li yo nda longa noudiinini omolweifano lange, nda kala nda shiivika nawa omolweshiivo lange lokompiuta. Oshidjemo, onda li nda ninga oshipuna navahapu ova li ve wete nda pondola. Ndele nande ongaho, ngha li nda hafa nandenande, onda li nda lyalyakana nonda nyemata monghalamwenyo. Onda kala ndi shii kutya ope na sha sha kambela mo monghalamwenyo yange.
NGHEE OMBIBELI YA LUNDULULA ONGHALAMWENYO YANGE: Eshi nda hovela okukonakona Ombibeli, onde lihonga kutya Jehova oKalunga kohole. Onde lihonga yo kutya okwe tu ulikila ohole yaye eshi e tu pa Eendjovo daye, Ombibeli. Ombibeli oya fa onhumwafo oyo e tu shangela paumwene i wilike eenghatu detu. (Jesaja 48:17, 18) Onda li nda didilika kutya ondi na okuninga omalunduluko onhumba manene monghalamwenyo yange ngeenge onda hala okumona ouwa mewiliko laJehova lopahole.
Limwe lomomalunduluko oo nda li ndi na okuninga oli na sha neendafano lange. Onda diladila moule shi na sha neendjovo odo di li mOmayeletumbulo 13:20, odo tadi ti: “Kala nokweenda novanongo, opo nee naave yo u ninge omunongo. Ndelenee ou ha endafana novashima, ota ka laipala.” Efinamhango olo ola kwafela nge opo ndi fiye po ookaume ovo vakulu nokupanga oukaume nEendombwedi daJehova.
Osha li eshongo linenenene okweefa po okushila omakaya, molwaashi okwa li a pika nge neenghono. Eshi ngoo nda li handi efa po okushila omakaya kanini nakanini, onda li nda shakeneka vali oupyakadi umwe. Okweefa po omakaya okwa li kwa ningifa nge ndi wede ko koshivixa eekilograma di dule po 13, 6. Osho osha li sha ningifa nge ndi kale ndi wete ndihe na oshilonga nosha pula nge omido omulongo lwaapo okukanifa oshivixa sha pitilila. Ndele nande ongaho, onda li ndi shii kutya okweefapo omakaya oshi li mondjila. Onda li nda twikila okwiilikana kuJehova nokwa pange eenghono opo ndi pondole.
OUWA OO NDA MONA: Paife ondi na oukolele nonda wanenwa, ihandi lalakanene vali ehafo lopakafimbo olo hali etifwa keifano lomounyuni, ondodo nosho yo oupuna. Ponhele yaasho, ohandi mono ehafo mokuudifila vamwe oshili yOmbibeli. Oshidjemo, vatatu vomwaavo nda li handi longo nale pamwe navo otava longele Jehova pamwe naame nosho yo omushamane wange. Fimbo ovadali vange ovo va tekula nge inava fya, onda li nda dula oku va lombwela kombinga yeudaneko lOmbibeli li na sha noku ka nyumukila moparadisa kombada yedu.
Okweehena popepi naJehova okwa kwafela nge ndi ungaunge nomaliudo okukala ndi udite nda ekelwashi. Jehova okwa kwafela nge ndi kale oshitukulwa shoumwainafana womounyuni aushe wovaitaveli vakwetu. Paife ondi na oomeme, ootate, ovamwatate novamwameme vahapu. — Markus 10:29, 30.
[Efano pepandja 28]
Onda ulikilwa ohole yopaKriste mokati kEendombwedi daJehova
[Efano pepandja 29]
Otembeli yaShito omo nda li nale handi i kelongelokalunga