‘Tondokeni mu i hakane’

“Tondokeni ngaashi winya mu i hakane.” — 1 KOR. 9:24.

1, 2. (a) Paulus okwa li a longifa shike opo a twe Ovakriste Ovaheberi omukumo? (b) Ovapiya vaKalunga ova ladipikwa va ninge shike?

OMUYAPOSTOLI Paulus okwa li a longifa efaneko li na eenghono opo a ladipike Ovakriste vakwao monhumwafo oyo a li a shangela Ovaheberi. Okwa li e va dimbulukifa kutya havo aveke va li tava tondoka mefiyafanepo lomwenyo. Okwa ti kutya ova li va dingililwa ‘koshilemo sheendombwedi,’ osho sha mana efiyafano nomupondo. Okudimbuluka oilonga youdiinini nosho yo eenghendabala da mana mo dovatondoki ovo vonale osha li tashi ka twa omukumo Ovakriste Ovaheberi va twikile okutondoka mefiyafanepo nopehe na okusholola.

² Moshitukulwa sha tetekela, otwa kundafana shi na sha nonghalamwenyo yavahapu ‘vomoshilemo sheendombwedi.’ Aveshe ova li va kwafelwa keitavelo ihali tengauka opo va kale ovadiinini kuKalunga, onga va fa va li tava tondoka mefiyafano fiyo va mana. Ohatu dulu okulandula oshihopaenenwa shavo. Ngaashi sha tumbulwa moshitukulwa sha tetekela, Paulus okwa li a kumaida ovapiya vakwao nafye twa kwatelwa mo, a ti: “Tu liduleni keshe eshi tashi tu findile poshi, noulunde u he kwete oku tu dingatela, fye tu lotoke nokudiinina mefiyafane po li li komesho yetu.” — Heb. 12:1.

3. Paulus okwa li a hala okudivilika oshitwa shilipi eshi a li a tumbula ovatondoki momaudano Omugreka?

³ Embo ledina Backgrounds of Early Christianity ola popya shi na sha nomaudano okutondoka, oo a li a fimana neenghono pefimbo opo, la ti kutya “Ovagreka ova li hava ningi omalideulo nova li hava fiyafana po ve li hamunghele.”a Kungaho, ovatondoki ova li have lidula oshinima keshe osho shidjuu ile omutengi keshe oo tau dulu oku va endifa kanini. Nonande itatu tu kumwe nonghedi yavo ihe fi okufimanekwa noinai wapala, ova li hava tondoka nelalakano limwe, sha hala okutya, okufindana ondjabi. Paulus okwa li a hala okudivilika kutya opo omunhu a ka mone ondjabi mefiyafano lomwenyo, osha fimanenena komutondoki okulidula omitengi doludi keshe. Omayele oo okwa li taa longo kOvakriste vonale, ndele otaa longo yo nokufye kunena. Omitengi dilipi tadi dulu oku tu imba tu ka mone ondjabi mefiyafano lomwenyo?

“Tu liduleni keshe eshi tashi tu findile poshi”

4. Ovanhu vopefimbo laNoa ova li va pwila mokuninga shike?

⁴ Paulus okwa li a yandja omayele kutya otu na ‘okulidula keshe eshi tashi tu findile poshi.’ Osho osha kwatela mo oshinima keshe osho tashi dulu oku tu imba tu yandje elitulemo letu alishe kefiyafano olo tu li mulo notuha ninge eenghendabala da mana mo. Oshike mbela tashi dulu oku tu findila poshi? Jesus okwa popya kombinga yefimbo laNoa, umwe womwaavo va tumbulwa kuPaulus, a ti: “Ngaashi pa ningilwe pomafiku aNoa, osho tapa ka ningwa pomafiku Omona wOmunhu.” (Luk. 17:26) Jesus ka li ta popi unene kombinga yehanauno olo la li pokuuya, ndele okwa li ta popi shi na sha nonghedi yokukalamwenyo yovanhu. (Lesha Mateus 24:37-39.) Ovanhu vahapu vopefimbo laNoa kava li ve na ko nasha naKalunga, nokava li va ninga eenghendabala va longe osho ta hokwa. Mbela oshike sha li she va piyaaneka? Ova li va piyaanekwa koinima inai fimana lela, oinima yakwalukeshe monghalamwenyo, ngaashi okulya, okunwa nokuhombola. Ngaashi Jesus a popya, ovanhu ovo kava li ‘ve shi shiiva.’

5. Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu mane efiyafanepo nomupondo?

⁵ Ngaashi Noa noukwaneumbo waye, nafye otu na okulonga shihapu efiku keshe. Otu na okulonga opo tu lifile oshisho nosho yo omaukwaneumbo etu. Osho otashi dulu okumana po efimbo letu, eenghono detu nosho yo oiniwe yetu ihapu. Oshipu okukala tu na oshisho shoipumbiwa, unene tuu pefimbo eli pe na omaupyakadi e na sha nouxupilo. Tu li Ovakriste ve liyapula, otu na yo oinakuwanifwa yopauteokratika ya fimana. Ohatu kufa ombinga moukalele, okulilongekidila okwoongala kwopaKriste noku ya kuko nosho yo okupameka oupamhepo wetu mokuninga ekonakono lopaumwene nosho yo elongelokalunga loukwaneumbo. Noa okwa li a “ninga ngaashi” Kalunga a tonga, kashi na nee mbudi kutya okwa li e na okulonga shike. (Gen. 6:22) Osha fimanenena okupupaleka omitengi detu odo twa humbata nokuhenuka okulitwika omitengi inadi pumbiwa ngeenge otwa hala okumana efiyafanepo lopaKriste.

6, 7. Otu na okukaleka momadiladilo omayele aJesus elipi?

⁶ Mbela Paulus okwa li a hala okutya shike eshi a ti kutya “tu liduleni keshe eshi tashi tu findile poshi”? Oshoshili kutya itatu dulu okweefa po filufilu oinakuwanifwa yetu aishe oyo tu na. Natu dimbulukeni eendjovo daJesus odo tadi ti: “Inamu kala mu noshisho mu tye: Ohatu li shike? ndee: Hatu nu shike? ndee: Hatu djala shike? Osheshi eshi ashishe ovapaani tave shi kongo. Osheshi Xo yeni meulu oku shi shii mwa pumbwa ei aishe.” (Mat. 6:31, 32) Eendjovo daJesus odo otadi ulike kutya nokuli noipumbiwa yonghalamwenyo, ngaashi oikulya noidjalomwa nayo otai dulu okukala omutengi ile emanya lepundukifo kufye ngeenge katu na etaleko li li pandjele li na sha nayo.

⁷ Natu yandje elitulemo keendjovo daJesus odo tadi ti: “Xo yeni meulu oku shi shii mwa pumbwa ei aishe.” Eendjovo odo otadi ulike kutya Tate yetu womeulu, Jehova, ota ka fila oshisho eemhumbwe detu. Oshoshili kutya okukala tu na “ei aishe” inashi hala okutya ohatu ka kala tu na oinima aishe oyo tashi dulika tu hole ile twa hala. Ndele nande ongaho, otwa lombwelwa tuha kale noshisho shi na sha ‘naashishe osho ovapaani tava kongo.’ Omolwashike mbela? Jesus okwa li vali a pa ovapwilikini vaye omayele a ti: “Lipashukileni, omitima deni di ha lolokifwe koitendele nokokukolwa nokoshisho shoipalwifa, efiku olo li he mu vakele ngaashi omwiyo, osheshi olo otali hange aveshe hava kala kombada yedu alishe.” — Luk. 21:34, 35.

8. Omolwashike twa pumbwa ‘okulidula keshe eshi tashi tu findile poshi,’ unene tuu kunena?

⁸ Omufinda opo tu na okukanghama ou li popepi elela. Ndele itashi ka kala tuu shinyikifa oluhodi ngeenge otwa efa tu wililwe po komitengi inadi pumbiwa odo tadi dulu oku tu imba tu tondoke noupu eshi tu li pokumana filufilu! Onghee hano, omayele omuyapostoli Paulus oku li pandunge oo taa ti: “Etilokalunga olo eliko linene shili, shamha omunhu a wana naai yaye.” (1 Tim. 6:6) Ngeenge otwa kaleke eendjovo daPaulus momadiladilo, otashi ka kala shipu okutwikila okutondoka fiyo twa findana ondjabi.

‘Oulunde oo uhe kwete oku tu dingatela’

9, 10. (a) Outumbulilo ‘oulunde oo uhe kwete oku tu dingatela’ otau ulike kushike? (b) Ongahelipi hatu dulu okudingatelwa?

⁹ Kakele ‘kokulidula keshe eshi tashi tu findile poshi,’ Paulus okwa ti yo kutya natu efe po ‘oulunde oo uhe kwete oku tu dingatela.’ Mbela osho osha hala okutya shike? Outumbulilo wOshigreka oo wa tolokwa “u he kwete oku tu dingatela” owa holoka mo ashike lumwe mOmbibeli. Omuhongwanhu umwe wedina Albert Barnes okwa ti: “Ngaashi ashike omutondoki ha kala a lungama opo aha djale oikutu oyo tai dulu oku mu inda komaulu fimbo ta tondoka noku mu imba a kale a manguluka, Omukriste naye osho e na okuninga ngaho, aha efe nande osha shi mu imbe.” Ongahelipi mbela Omukriste ta dulu okudingatelwa, ndele eitavelo laye tali nghundipala?

¹⁰ Eitavelo lOmukriste ihali nghundipala ashike oufiku umwe. Osho otashi dulu okuningwa mokweendela ko kwefimbo notashi dulika a kale ina didilika nokuli kutya eitavelo laye ola nghundipala. Paulus okwa londwela pehovelo lonhumwafo yaye shi na sha noshiponga ‘shokutwalwaatwalwa’ nosho yo okukala ‘nomutima mwii uhe neitavelo.’ (Heb. 2:1; 3:12, yelekanifa no-NW.) Ngeenge omaulu omutondoki a indwa koshikutu, konyala oha punduka ashike. Omutondoki ota dulu okupunduka noupu nongeenge okwe lipwililike ndele ta ka tondoka a djala oikutu yonhumba. Oshike mbela tashi dulu okuningifa omutondoki e lipwililikile oshinima sha tya ngaho? Otashi dulika a kale ehe na ko nasha ile e lineekela unene muye mwene ile a piyaanekwe koinima yonhumba. Oshike hatu dulu okulihonga momayele aPaulus?

11. Oshike tashi dulu oku tu ningifa tu kanife eitavelo letu?

¹¹ Otu na okudimbuluka kutya okukanifa eitavelo ohaku etifwa kwaasho tashi dulika twa kala hatu ningi oule wefimbo. Omuhongwanhu umwe vali okwa popya kombinga ‘youlunde oo uhe kwete okutu dingatela’ a ti kutya “oulunde oo hau tu kumu neenghono oo eenghalo odo tu li mudo, eendafano letu nosho yo omahalo a puka.” Osho osha hala okutya omudingonoko wetu, omaunghundi etu nosho yo eendafano letu otai dulu oku tu nwefa mo neenghono. Oinima ya tya ngaho otai dulu okunghundipaleka eitavelo letu ile tu li kanife nokuli. — Mat. 13:3-9.

12. Otu na okukaleka omadimbulukifo elipi momadiladilo opo tuha kanife eitavelo letu?

¹² Oule womido, ongudu yomupiya omudiinini nomunaendunge oya kala tai tu dimbulukifa tu kale twa lungama shi na sha noinima oyo hatu tale nosho yo oyo hatu pwilikine molwaashi oinima oyo ohai nwefa mo omitima detu nosho yo omadiladilo etu. Otwa kala yo hatu londwelwa tu henuke okudingatelwa kokulalakanena oimaliwa noiniwe. Ohatu dulu okupiyaanekwa komalihafifo mahokwifa ounyuni ou ile kokukala twa hala okumona oinima ipe efimbo keshe. Ohatu ka ninga epuko la kwata moiti ngeenge otwa kala tu wete omayele a tya ngaho tae tu ngabeke unene ile kutya otaa longo ashike kuvamwe, ofimbo fye pauhandimwe hatu diladila kutya itatu dulu okuya moiponga ya tya ngaho. Ounyuni waSatana ohau longifa ekonda neheka opo u tu dingatele. Okuhenakonasha, okukala u na elineekelo la pitilila mwoove mwene nosho yo omapiyaaneko oya kuma ovanhu vamwe notai dulu okukuma eteelelo letu loku ka mona ondjabi yomwenyo. — 1 Joh. 2:15-17.

13. Ongahelipi hatu dulu okuliamena komanwefemo mai?

¹³ Efiku keshe ohatu shakeneke ovanhu ovo tava xumifa komesho omalalakano, omifikamhango nosho yo okudiladila kwounyuni. (Lesha Ovaefeso 2:1, 2.) Ndele nande ongaho, shihapu oshe likolelela unene kunghee hatu linyenge komanwefemo a tya ngaho. ‘Omhepo’ oyo Paulus a popya oya nyika oshiponga neenghono. Otu na alushe okukala twa lungama opo tuha fye oshuungungu ndele hatu kala inatu mana efiyafano letu. Oshike tashi dulu oku tu kwafela tu twikile okutondoka mefiyafanepo? Ohatu dulu okuhopaenena Jesus oo e li omutondoki a denga mbada. (Heb. 12:2) Otu na yo oshihopaenenwa shaPaulus, molwaashi okwe lipopya ye mwene kutya oku li mokati kOvakriste ovo ve li mefiyafano nokwa ladipika ovaitaveli vakwao ve mu hopaenene. — 1 Kor. 11:1; Fil. 3:14.

Ongahelipi hatu dulu ‘okuhakana’ ondjabi?

14. Paulus okwa li a tala ko ngahelipi okukufa ombinga kwaye mefiyafano?

¹⁴ Paulus okwa li a tala ko ngahelipi okukufa ombinga kwaye mefiyafano? Okwa popya meendjovo daye daxuuninwa odo a li a lombwela ovakulunhuongalo vokuEfeso, a ti: “Ame kombinga yange ndi he na nasho shomwenyo wange, shamha tuu handi wanifa nehafo okweenda kwange noshilonga eshi nde shi pewa kOmwene Jesus, ndi hepaulule evangeli longhenda yaKalunga.” (Oil. 20:24) Paulus okwa li a hala okuyamba po keshe shimwe, mwa kwatela omwenyo waye, opo a dule okumana efiyafano. Okwa li e shii kutya eenghendabala daye noilonga youdiinini aishe oyo a longa omolwonghundana iwa otai ka kala yoshimha ngeenge okwa kala ina mana efiyafanepo. Ndele nande ongaho, ka li e lineekela muye mwene, ta diladila ngeno kutya oku na ashike okufindana. (Lesha Ovafilippi 3:12, 13.) Okwa ka popya ashike pexulilo longhalamwenyo yaye e na elineekelo a ti: “Ame onda lwa olwoodi liwa, onda xulifa etondoko, neitavelo nde li diinina.” — 2 Tim. 4:7.

15. Etwomukumo lilipi Paulus a pa ovatondoki vakwao mefiyafanepo?

¹⁵ Paulus okwa li yo a halelela Ovakriste vakwao va mane efiyafanepo. Pashihopaenenwa, okwa li a ladipika Ovakriste vokuFilippi va longe noudiinini opo va ka xupifwe. Ova li va pumbwa ‘okudiinina eendjovo domwenyo.’ Paulus okwa ti vali: “Mu kale elitango lange mefiku laKristus opo ndi kale inandi tondoka epwanga noinandi lihepeka oshimha.” (Fil. 2:16) Okwa li yo a ladipika Ovakriste vomuKorinto a ti: ‘Tondokeni ngaashi winya mu hakane’ ondjabi. — 1 Kor. 9:24.

16. Omolwashike tu na okukaleka momadiladilo ondjabi oyo hatu ka mona?

¹⁶ Omutondoki oo e li mefiyafanepo lile iha kala e wete omufinda waxuuninwa opo e na okukanghama fimbo ina fika po. Ndele nande ongaho, momukokomoko wefiyafano alishe, oha kaleke efikilo momadiladilo. Oha kala te lipula unene nefikilo ngeenge a mono kutya oli li popepi. Nafye osho tu na okuninga ngaho eshi tu li mefiyafano. Ondjabi oyo hatu ka mona oi na okukala yoshili kufye, naasho otashi ke tu kwafela tu i mone.

17. Omolwashike twa pumbwa eitavelo opo tu kale twa tala kondjabi?

¹⁷ Paulus okwa ti: “Eitavelo olo elineekelo la pama okulineekela osho tashi teelelwa nokuliukifa painima i he wetike.” (Heb. 11:1) Abraham naSara ova li va fiya po nehalo liwa onghalamwenyo youdjeko noku ka ‘kala ovanailongo medu leudaneko.’ Oshike sha li she va kwafela? ‘Ova li va tala’ okuwanifwa kwomaudaneko aKalunga e li “kokule.” Moses okwa li a anya “ouwa wokafimbo womoulunde” nosho yo “omamona omuEgipti.” Mbela oshike sha li sha kwafela Moses a kale e na eitavelo nosho yo eenghono dokuninga ngaho? Omolwaashi okwa li “a taalela kondjabi.” (Heb. 11:8-13, 24-26) Oshi shii okuudiwa ko eshi Paulus a tumbula omadina ovanhu ovo a hovela noutumbulilo “meitavelo.” Eitavelo ola li le va kwafela vaha yandje elitulemo komayeleko nokomaudjuu oo va li va shakeneka nokuyandja elitulemo kwaasho Kalunga a li te va ningile nosho yo osho te ke va ningila monakwiiwa.

18. Otu na okukatuka eenghatu tadi longo dilipi opo tu henuke ‘oulunde oo uhe kwete oku tu dingatela’?

¹⁸ Ngeenge otwa dilonga kombinga yovalumenhu novakainhu veitavelo ovo va tumbulwa mOvaheberi etukulwa 11 nokulandula oshihopaenenwa shavo, ohatu dulu okukulika eitavelo nokuhenuka ‘oulunde oo uhe kwete oku tu dingatela.’ (Heb. 12:1) Natango, ohatu dulu ‘okufilafana oshisho nokutwaafana omukumo mohole nomoilonga iwa’ mokukala hatu ongala pamwe novaitaveli vakwetu. — Heb. 10:24.

19. Omolwashike sha fimana okutwikila okutondoka mefiyafanepo?

¹⁹ Otu li pokumana efiyafanepo nefikilo letu oli li popepi neenghono. Nafye ohatu dulu ‘okulidula keshe eshi tashi tu findile poshi noulunde oo uhe kwete oku tu dingatela,’ ngeenge otwa kala tu na eitavelo nosho yo kekwafo laJehova. Ohatu dulu okutondoka opo tu dule oku ka mona ondjabi, sha hala okutya, omanangeko noupuna oo a udanekwa kuKalunga Tate yetu, Jehova.

[Eshangelo lopedu]

Oto dimbuluka?

• Okulidula “keshe eshi tashi tu findile poshi” okwa kwatela mo shike?

• Oshike tashi dulu okuningifa Omukriste a kanife eitavelo laye?

• Omolwashike tu na okukala twa tala kondjabi?

[Efano pepandja 23]

‘Oulunde oo uhe kwete oku tu dingatela’ oshike, nongahelipi tau dulu oku tu dingatela?