Omolwashike sha fimanenena okushiiva oshili kombinga yoshikunino shaEden?
OVAHONGWANHU ohava tomhafana monghedi imwe tai kumwifa neenghono eshi hava ti kutya ehokololo li na sha naEden itali yambididwa komishangwa dikwao dOmbibeli. Pashihopaenenwa, Omuprofesa umwe oo ha konakona oinima yopalongelokalunga, wedina Paul Morris, okwa ti: “MOmbibeli kamu na vali Omishangwa dimwe dokondadalunde odo da ka popya kombinga yehokololo laEden.” Nonande vakwao vamwe ovo have liti kutya ovahongwanhu ova tambula ko epopyo la tya ngaho, okutomhafana kwaye itaku tu kumwe nomaumbangi oo e li po.
Ombibeli oya popya lwoikando kombinga yoshikunino shaEden, Adam, Eva nosho yo eyoka.a Nonande ovahongwanhu vamwe vomounyuni ova fika pexulifodiladilo la puka li na sha nehokololo loshikunino shaEden, ovawiliki vomalongelokalunga nosho yo ovakembauli vOmbibeli ovo unene ve na okupewa oushima moshinima osho. Omolwashike mbela?
Osha fimanenena okuuda ko osho sha ningilwe muEden, molwaashi osho otashi ke ku kwafela u ude ko Ombibeli aishe. Pashihopaenenwa, Eendjovo daKalunga oda nuninwa oku tu kwafela tu mone omanyamukulo komapulo a fimanenena oo hatu shakeneke monghalamwenyo. Ohadi tu ladipike lwoikando tu tale kwaasho sha li sha ningwa po moshikunino shaEden ngeenge tai nyamukula omapulo a tya ngaho. Natu ka taleni koihopaenenwa imwe.
● Omolwashike hatu kulupa nohatu fi? Ngeno Adam naEva ova li va dulika kuJehova, ngeno ova kala nomwenyo fiyo alushe. Ova li ashike tava ka fya mefiku tuu olo ngeenge ova tukululile Jehova ounashibofa. (Genesis 2:16, 17; 3:19) Ova li va kanifa ewaneneno nova ka taambekida ashike oulunde nosho yo okuhawanenena koludalo lavo. Ombibeli oya ti: “Ngaashi oulunde wa etwa mounyuni komunhu umwe, nefyo okoulunde, osho nee efyo ole uya movanhu aveshe, shaashi aveshe va nyona.” — Ovaroma 5:12.
● Omolwashike Kalunga a efa oukolokoshi u kale po? Satana okwa li a ula Kalunga moshikunino shaEden a ti kutya omunaipupulu noina halela ovashitwa vaye ouwa wonhumba. (Genesis 3:3-5) Kungaho, Satana okwa tula momalimbililo oufemba waJehova wokupangela. Adam naEva ova li va hoolola okuyambidida Satana; nokungaho ova li va anya okuyambidida ounamapangelo waJehova. Paulelalela, Adam naEva ova ti kutya ovanhu otava dulu okutokola kuvo vene kutya oshike shiwa naasho shii. Molwaashi Jehova oku na ouyuki nounongo wa wanenena, okwa li e shii kutya ope na ashike onghedi imwe omo ta dulu okuyandja enyamukulo la denga mbada komhata oyo, sha hala okutya, okwa li e na okweefa pa pite efimbo la wana opo ovanhu ve lipangele kuvo vene ngaashi va hala. Oukolokoshi oo luhapu hau xumifwa komesho kuSatana, owa kala tau yandje oumbangi kanini nakanini u na sha noshili ya tongomana ei kutya: Ovanhu itava dulu okulipangela vo vene va manguluka ko kuKalunga. — Jeremia 10:23.
● Elalakano laKalunga olashike li na sha nedu? Eshi Adam naEva va li moshikunino shaEden, Jehova okwa li e va pa omulandu wokuwapeka edu. Okwa li e va lombwela kutya nava yadife edu alishe noludalo lavo noli “kale mepangelo” lavo, ve li longe noku li wapeka. (Genesis 1:28) Onghee hano, elalakano laKalunga ololo kutya okwa li a hala edu li kale oparadisa mu na ovanhu va wanenena, sha hala okutya, oukwaneumbo waAdam naEva wa hangana. Oitukulwa ihapu yOmbibeli otai yelifa nghee Kalunga ta ka wanifa po elalakano laye olo lopehovelo.
● Omolwashike Jesus Kristus a li e uya kombada yedu? Ounashibofa womoshikunino shaEden owa etela Adam naEva efyo nosho yo oludalo lavo. Ndele nande ongaho, Kalunga okwa pa oludalo lavo eteelelo omolwohole yaye. Okwa tuma Omona waye kombada yedu opo a yandje oshinima osho Ombibeli otai shi ifana ekulilo. (Mateus 20:28) Mbela osho osha hala okutya shike? Osho osha hala okutya ‘Adam waxuuninwa,’ Jesus, okwa futila po osho sha kanifwa kuAdam wotete. Jesus okwa kanyatela oudiinini waye kuJehova eshi a li kombada yedu e li omunhu a wanenena. Lwanima, okwa ka yamba po omwenyo waye, ile tu tye, a yandja ekuliloyambo. Ekuliloyambo olo olo le shi ninga tashi shiiva opo ovanhu ovadiinini va dule okudiminwa po omatimba avo, nohauxuuninwa, otava ka kala nonghalamwenyo ya fa oyo Adam naEva va li ve na eshi va li moshikunino shaEden fimbo inava nyona. (1 Ovakorinto 15:22, 45; Johannes 3:16) Onghee hano, Jesus okwa ulika kutya elalakano laJehova loku ka ninga vali edu eli oparadisa ya fa oshikunino shaEden, otali ka wanifwa shili.b
Elalakano laKalunga ola yelifwa nawa nokali fi ashike ehongo longaho lopalongelokalunga. Ngaashi ashike oshikunino shaEden sha li onhele yolela kombada yedu omo mwa li mu na oinamwenyo novanhu volela, elalakano laKalunga li na sha nonakwiiwa oloshili notali ka wanifwa mafiku. Mbela naave owa hala oku ka kala nonakwiiwa ya tya ngaho? Enyamukulo kepulo olo ole likolelela kwoove mwene. Kalunga okwa hala ovanhu vahapu ngaashi tashi dulika va ka kale nonakwiiwa ya tya ngaho, nokuli naavo ihava kala metwokumwe nomifikamhango daye. — 1 Timoteus 2:3, 4.
Eshi Jesus a li pokufya, okwa li a lombwela sha omulumenhu umwe oo a li e na onghedi ii yokukalamwenyo. Omulumenhu oo okwa li omukolokoshi nokwa li e shii kutya okwa wana okutokolwa. Ndele okwa li a popya naJesus opo e mu hekeleke noku mu pe etimaumbwile. Mbela Jesus okwa li e linyenga ngahelipi? Okwe mu lombwela a ti: “Oto ka kala pamwe naame mOparadisa.” (Lukas 23:43, NW) Ngeenge Jesus okwa hala omulumenhu oo a li nale omukolokoshi a ka nyumunwe noku pewe omhito yoku ka kala nomwenyo fiyo alushe moparadisa ya fa oshikunino shaEden, mbela naave ina hala u ka mone omanangeko noupuna a faafana? Heeno, Jesus nosho yo Xe osho va hala ngaho! Ngeenge naave owa hala oku ka kala nomwenyo fiyo alushe meduparadisa, ninga eenghendabala ngaashi to dulu opo u lihonge kombinga yaKalunga oo a li a twika oshikunino shaEden.
[Omashangelo opedu]
a Pashihopaenenwa, tala Genesis 13:10; 1 Omafimbo 1:1; Jesaja 51:3; Hesekiel 28:13; 31:8, 9; Lukas 3:38; Ovaroma 5:12-14; 1 Ovakorinto 15:22, 45; 2 Ovakorinto 11:3; 1 Timoteus 2:13, 14; Judas 14 nosho yo Ehololo 12:9.
b Opo u mone ouyelele muhapu u na sha nekuliloyambo laKristus, tala embo Ombibeli otai hongo lela shike?, etukulwa 5, la nyanyangidwa kEendombwedi daJehova.
[Oshimhungu/Omafano pepandja 10]
EXUNGANEKO OLO TALI DANA ONGHANDANGALA MOMBIBELI
“Ohandi ka tula outondanhu pokati koye [eyoka] nomwalikadi [ile omukainhu] . . . nokoludalo loye nokoludalo laye. Ye ota ka nyanyaula omutwe woye ndele ove to ke mu twa moshififinwa.” — Genesis 3:15.
Eendjovo odo Kalunga a li a popya muEden odo da li exunganeko lotete mOmbibeli. Omukainhu, oludalo laye, eyoka nosho yo oludalo lalo, otava faneke shike? Omonghedi ilipi pa li tapa ka kala outondwe pokati kavo?
EYOKA
OSatana Ondiaboli. — Ehololo 12:9.
OMUKAINHU
Ehangano laJehova loishitwa yomeulu. (Ovagalati 4:26, 27) Jesaja okwa xunganeka shi na sha ‘nomukainhu’ oo a ti kutya ota ka dala oshiwana shopamhepo shomonakwiiwa. — Jesaja 54:1, NW; 66:8.
OLUDALO LEYOKA
Ovanhu ovo va hoolola okulonga ehalo laSatana. — Johannes 8:44.
OLUDALO LOMUKAINHU
Jesus Kristus oye oshitukulwa sha fimanenena sholudalo, sha hala kutya, oku li oshilyo shoshitukulwa shehangano laJehova shomeulu. Ovamwaxe vaKristus vopamhepo ovo tava ka pangela pamwe naye meulu navo ove li oshitukulwa ‘sholudalo’ olo. Ovakriste ovo ovavaekwa ove li oshiwana shopamhepo, sha hala okutya, ‘Israel yaKalunga.’ — Ovagalati 3:16, 29; 6:16; Genesis 22:18.
OKUTUWA MOSHIFIFINWA
Messias okwa li ta ka yahamekwa ndele opakafimbo ashike. Satana okwa pondola eshi a li a dipaifa Jesus fimbo a li kombada yedu. Ndele nande ongaho, Jesus okwa nyumunwa koufi.
OKUNYANYAULWA OMUTWE
Otaku ulike kokudipawa kwaSatana. Jesus ota ka hanauna po Satana fiyo alushe. Nokuli fimbo osho inashi ningwa, Jesus ota ka xulifa po oilonga yaSatana oyo a hovela muEden. — 1 Johannes 3:8; Ehololo 20:10.
Ngeenge owa hala okumona ouyelele muhapu u na sha nenenediladilo lOmbibeli, tala okabroshure Ombibeli oi na etumwalaka lilipi?, ka nyanyangidwa kEendombwedi daJehova.
[Efano pepandja 11]
Adam naEva ova li va mona oilanduliko inyikifa oluhodi youlunde wavo