Natu hopaeneneni eitavelo lavo

‘Onda itavela’

MARTA okwa li ha kala a fa e wete momadiladilo ombila yamumwaina oyo ya li ya hokwa memanya noya idilwa nemanya. Okwa li a nyika oluhodi neenghono noka li a hala okwiitavela kutya omumwaina omuholike Lasarus okwa fya. Marta okwa kala a nyika oluhodi neenghono oule womafiku ane eshi a kala ta tale ovalilanghali, ovapenduli naashi a li ta pwilikine komahekeleko.

Konima yaasho, Jesus oo a li kaume kopofingo kaLasarus okwa li e uya kuMarta. Marta okwa li a nyika oluhodi neenghono eshi a mona Jesus, molwaashi Jesus oye aeke omunhu a li ta dulu okuxupifa Lasarus. Ndele nande ongaho, Marta okwa li a hekelekwa eshi a li a shakeneka Jesus kondje yokadoolopa kaBetania oko ka li ka tungilwa koshikulundudu. Okwa li yo a tuwa omukumo oule wokafimbo oko a kala naJesus, molwaashi Jesus okwa li ta ulike koshipala kutya oku mu uditile olukeno. Jesus okwa li a pula Marta omapulo oo a li e mu kwafela a diladile shi na sha neteelelo lenyumuko. Eenghundafana odo oda li de linyengifa Marta a popye dimwe domeendjovo da fimanenena mokukalamwenyo kwaye, a ti: “[Onda itavela] nokutya, Oove Kristus, Omona waKalunga, ou e nokuuya mounyuni.” — Johannes 11:27.

Marta okwa li omukainhu oo e na eitavelo la tongomana. Nonande Ombibeli inai popya shihapu shi na sha naye, ohatu dulu okulihonga mo oilihongomwa ya fimanenena moshihopaenenwa shaye oyo tai ka pameka eitavelo letu. Opo tu dule okulihonga oilihongomwa oyo, natu ka kundafaneni manga kombinga yehokololo lotete lOmbibeli li na sha naMarta.

‘Ino lipa oshisho noupyakadi’

Eemwedi donhumba fimbo Lasarus ina fya nokwa li e na oukolele muwa, oukwaneumbo wavo owa li wa talelwa po komweenda a fimanenena, Jesus Kristus. Osha yela kutya nonande ovamwainafana ovo vatatu Lasarus, Marta nosho yo Maria ova li ovakulunhu, ova li hava di meumbo limwe olo la li muBetania. Ovakonakoni vomauyelele vamwe ova ti kutya Marta otashi dulika oye a li omukulunhu kuvakwao molwaashi oye a li unene ha yakula ovaenda naluhapu oye a li ha tumbulwa tete kuvakwao. (Johannes 11:5) Kaku shiivike ngeenge umwe womovamwainafana ovo vatatu okwa li a hombola ile a hombolwa. Ndele nande ongaho, ova li va panga oukaume wopofingo naJesus. Jesus okwa li ha kala meumbo looLasarus ngeenge a li ta udifile muJudea omo a li ha shakeneke omapataneko lwoikando. Onghee hano, osha yela kutya okwa li e va pandula neenghono eshi va li have mu idilile meumbo lavo omo mwa li mu na ombili nosho yo ekwafo olo va li have mu pe.

Marta oye unene a li ha yakula ovaenda noku va kwafela va kale ve udite ouumbo ngeenge ve li meumbo lavo. Okwa li ha longo noudiinini, naluhapu okwa li ha kala e lipyakidila unene, naasho osho naanaa a li a ninga pomhito oyo Jesus a li e uya oku va talela po. Marta okwa li a hala okulongekidila omweenda wavo oo a fimana nosho yo tashi dulika ovaendi pamwe naye oikulya ihapu ya telekekeka. Pefimbo opo, okuyakula ovaenda okwa li kwa talika ko ku li oshinima sha fimanenena. Ngeenge omweenda a li e uya oku mu talela po, omwa li mu na okuulika kutya omwe mu tambula ko moku mu xupita, okudula ko eenghaku daye, okukosha eemhadi daye nosho yo okuvaeka omutwe waye nomaadi edimba liwa. (Lukas 7:44-47) Okwa li yo ha longekidilwa onduda yokunangala nosho yo oikulya.

Marta naMaria ova li ve na okuninga shihapu opo va yakule nawa omweenda wavo oo a fimana. Maria oo taku diladilwa kutya okwa li e na omutima mupu nokwa li ha dilonga moule e dule Marta, osha yela kutya okwa li a kwafela mumwaina potete. Ndele eshi Jesus e uya meumbo lavo, Maria okwa li a efa okukwafela mumwaina. Jesus okwa li a mona kutya oyo oya li omhito iwa yokuhonga vamwe nokwa li a longifa omhito ya tya ngaho. Mepingafano novawiliki vomalongelokalunga vopefimbo laye, Jesus okwa li a fimaneka ovakainhu nokwa li he va hongo kombinga yOuhamba waKalunga oo wa li enenediladilo loukalele waye. Maria okwa li a hafela omhito ya tya ngaho, nomolwaasho okwa li a kala omutumba peemhadi daJesus nokupwilikina kuye nelitulemo.

Marta oku na okukala a li e na oshisho sha pitilila noka li a dula okuyandja nawa elitulemo kuJesus, molwaashi okwa li e na okulongekidila ovaenda aveshe oikulya nokwa li e na okuwanifa po oinakuwanifwa vali imwe eshi ta yakula ovaenda. Eshi Marta a kala ta ende puvo eshi ta viyauka oye aeke noku wete mumwaina e li ashike omutumba ite mu kwafele, mbela ka li nande ta ulike koshipala kutya okwa nyemata, ta pile meni nokukema? Itashi kumwifa ngeenge osho a li e udite ngaho molwaashi ka li ta dulu okulonga oilonga aishe oyo oye aeke.

Xuuninwa, Marta ka li vali ta dulu okulididimika. Okwa li a kwata Jesus melaka a ti: “Omwene, ku na ko na sha mboli, omumwameme eshi ta viyaukifa nge ame andike, mu lombwela a kwafe nge.” (Lukas 10:40) Marta okwa li ta popi a mana mo shili. Onghee hano, okwa li a pula Jesus a pukulule Maria noku mu lombwele a ye e ke mu kwafele.

Ngaashi ashike ovaleshi vOmbibeli vahapu, Marta naye otashi dulika a li a kuminwa enyamukulo laJesus. Jesus okwa li a nyamukula Marta nonghenda a ti: “Marta, Marta, ove to lipe oshisho noupyakadi moinima ihapu. Ndelenee shimwe ashike sha pumbiwa. Maria okwe lihoololela ombinga iwa itai mu kufwa.” (Lukas 10:41, 42) Mbela Jesus okwa li a hala okutya shike? Mbela okwa li a hala okutya Marta ote lipula unene shi na sha noinima yopambelela? Mbela Jesus okwa li a yemba oilonga yaMarta youdiinini yoku va longekidila eendja da telekekeka?

Hasho nandenande! Jesus okwa li a mona filufilu kutya osho Marta a li ta ningi okwa li te shi ningi nomalinyengotomheno a yuka note linyengifwa kohole. Natango, ka li e wete sha puka okuyakula ovaenda noku va longekidila oikulya ihapu, molwaashi pomhito imwe okwa li a ya nehalo liwa ‘koshivilo shinene’ osho a li a longekidilwa kuMateus. (Lukas 5:29) Onghee hano, okulongekida oikulya hako kwa li kwa puka, ndele osho Marta a li a pitifa komesho osho sha li sha puka. Marta okwa li ta yandje unene elitulemo kokulongekida oikulya ya telekekeka ponhele yokuyandja elitulemo koinima oyo ya fimanenena. Mbela oinima oyo oilipi?

Pomhito oyo, Omona ewifa laJehova Kalunga, Jesus, okwa li ta hongo ovanhu oshili meumbo looMarta. Osho Jesus a li ta hongo ovanhu osha li sha fimanenena shi dule keshe shimwe, mwa kwatelwa oikulya ya telekekeka nosho yo omalongekido aeshe oo Marta a li ta ningi. Nopehe na omalimbililo, Jesus okwa li a nyemata eshi Marta a li ta xutwifa omhito oyo ye likalekelwa oyo ya li tai ke mu kwafela a pameke eitavelo laye, ashike okwa li e mu efa a ninge ehoololo kuye mwene. Ndele nonande Marta okwa li e na oufemba wokuhoolola kutya oshike a hala okupitifa komesho, ka li nande e na oufemba wokulombwela Jesus a kondjife Maria naye a pitililwe po.

Onghee hano, Jesus okwa li a pukulula Marta pahole, a li e mu ifana kedina lwoikando opo e mu kwafele a lote nokwa li yo e mu lombwela kutya ina pumbwa okukala te “lipe oshisho noupyakadi moinima ihapu.” Marta okwa li ashike a pumbwa okulongekida oikulya inini noi li paunafangwa, unene tuu eshi pomhito opo pa li tapa yandjwa oikulya yopamhepo. Onghee hano, ka li ta dulu okukufa Maria “ombinga iwa” oyo a li e lihoololela, sha hala okutya, oku mu imba a hongwe kuJesus.

Ehokololo olo li na sha noukwaneumbo wooMarta otali hongo ovashikuli vaKristus vokunena oilihongomwa ya fimanenena. Inatu efa nande osha shi tu imbe okuwanifa po ‘omhumbwe yetu yopamhepo.’ (Mateus 5:3, NW) Nonande otwa hala okuhopaenena oikala yaMarta yokuyandja noyokulonga noudiinini, inatu hala nandenande ‘okulipa oshisho noupyakadi’ muhapu mokuninga oinima oyo inai fimana i na sha nokuyakula ovaenda oyo tai dulu oku tu ningifa tu pitililwe po koinima oyo ya fimanenena. Ihatu endafana novaitaveli vakwetu nelalakano loku va pa oikulya yondilo ile loku ka lya oikulya ya tya ngaho, ndele onelalakano lokutwaafana omukumo nokutukulilafana eeshalinghenda dopamhepo. (Ovaroma 1:11, 12) Ngeenge tu na okavilo konhumba, ohatu dulu okushambukilwa eendafano nokuli nonande opa longekidwa ashike oikulya i li paunafangwa.

Omumwamememati omuholike okwa li a fya ndele ta nyumuka

Mbela Marta okwa li ngoo a tambula ko omayele aJesus opahole nokulihonga mo sha muo? Heeno, molwaashi eshi omuyapostoli Johannes a li ta hokolola shi na sha nomumwainamati waMarta okwa li a hovela neendjovo edi tadi ti: “Jesus okwa li e hole Marta nomumwaina naLasarus.” (Johannes 11:5) Eshi Johannes a popya eendjovo odo, opa li pa hangwa pa pita eemwedi donhumba okudja eshi Jesus a li a talela po oukwaneumbo oo muBetania. Onghee hano, osha yela kutya Marta okwa li a tambula ko omayele aJesus opahole ndele ka li e mu handukila ile e mu kwatela onghone. Marta okwe tu tulila po yo oshihopaenenwa sha denga mbada moshinima osho, molwaashi kape na nande oumwe womufye oo iha kala a pumbwa okupukululwa omafimbo amwe.

Marta okwa li a fila oshisho omumwainamati eshi a li ta vele nokwa li a ninga ngaashi ta dulu opo e mu hekeleke noku mu kwafela a xwepopale. Ndele nande ongaho, onghalo yaLasarus oya enda ashike tai naipala. Ovamwainakadona ova kala tave mu file oshisho efimbo alishe. Katu shii kutya olungapi Marta a li a tala mumwaina koshipala, ta diladila kombinga yomido dihapu odo va kala pamwe nosho yo oinima ihafifa noinyikifa oluhodi oyo va li va pita muyo.

Eshi Marta naMaria va li ve wete kutya onghalo yaLasarus oya yuka kowii, ova li va tuma omunhu a ka shiivifile Jesus. Pefimbo opo Jesus okwa li ta udifile moshitukulwa shonhumba opo pa li hapa endwa omafiku avali okudja muBetania. Marta naMaria ova li va tuma etumwalaka li li paunafangwa, olo kutya: “Omwene, tala, ou u mu hole, ota vele.” (Johannes 11:1, 3) Ova li ve shii kutya Jesus oku hole omumwainamati nova li va itavela kutya ota dulu okuninga ngaashi ta dulu opo a kwafele kaume kaye oo a veluke. Ndele mbela ova kala tava diladila kutya Jesus ota ka fika diva fimbo omumwainamati ina fya? Ngeenge osho va li tava diladila ngaho, osho va li va teelela hasho sha ka ningwa molwaashi Lasarus okwa ka fya.

Marta naMaria ova li va lila omumwaina pamwe novanhu vahapu ovo va li ve uya okupendula va dja muBetania nosho yo koitukulwa yopoushiinda nova li ve lipyakidila okuninga omalongekido epako. Ndele pefimbo opo Jesus ka li natango e va nyamukula. Osha yela kutya Marta okwa li a lyalyakana neenghono eshi e wete tapa piti omafiku mahapu. Lwanima, eshi pa li pa pita omafiku ane okudja eshi Lasarus a fya, Marta okwa li a uda kutya Jesus oku li pokufika moshilando shavo. Marta okwa li omukainhu oo ha katuka eenghatu diva nomolwaasho okwa li a ya a ka shakeneke Jesus meendelelo noina shiivifila Maria, nokuli nonande okwa li a nyika oluhodi. — Johannes 11:20.

Eshi Marta a mona Omwene waye, okwa li e mu lombwela oshinima osho vo naMaria va kala tave lipula unene nasho oule womafiku, a ti: “Omwene, ngeno Ove wa li po, ngeno omumwameme ina fya.” Ashike molwaashi natango Marta okwa li e na eteelelo nosho yo eitavelo, okwa weda ko a ti: “Ndelenee nopaife ondi shi shii, keshe eshi to indile Kalunga, Kalunga ote shi ku pe.” Jesus okwa li a lombwela divadiva Marta eendjovo odo da li tadi ke mu kwafela a kale e na eteelelo la twa, a ti: “Omumwanyoko ota nyumuka.” — Johannes 11:21-23.

Molwaashi Marta okwa li ta diladila kutya Jesus ota popi shi na sha nenyumuko lomonakwiiwa, okwa nyamukula a ti: “Ondi shi shii nokutya, ota nyumuka menyumuko mefiku laxuuninwa.” (Johannes 11:24) Eitavelo laMarta mehongo olo ola li lididilikwedi, molwaashi ovawiliki vamwe velongelokalunga lOshijuda, ovo va li hava ifanwa Ovasadukai, kava li va itavela kutya otaku ka kala enyumuko nokuli nonande ehongo la tya ngaho ola li la yelifwa nawa mOmishangwa da nwefwa mo. (Daniel 12:13; Markus 12:18) Ndele Marta okwa li e shii kutya Jesus okwa honga shi na sha neteelelo lenyumuko nokwa li nokuli a nyumuna ovanhu vamwe nonande ka li a nyumuna omunhu oo a li a fya oule womafiku mahapu ngaashi Lasarus. Onghee hano, ka li e shii kutya oshike Jesus a li ta ka ninga po.

Lwanima Jesus okwa li a popya eendjovo dihe fi okudimbuwa a ti: “Aame enyumuko nomwenyo.” Jehova Kalunga okwa pa Omona waye eenghonopangelo doku ka nyumuna ovanhu kongonga yedu alishe monakwiiwa. Jesus okwa li a pula Marta a ti: “Oto shi itavele tuu?” Opo nee, okwa li a yandja enyamukulo olo la tumbulwa pehovelo loshitukulwa eshi. Marta okwa li a itavela kutya Jesus oye Kristus ile Messias nonokutya oku li Omona waJehova Kalunga. Okwa li yo a itavela kutya ovaprofeti ova li va xunganeka kutya ote ke uya mounyuni. — Johannes 5:28, 29; 11:25-27.

Mbela Jehova Kalunga nosho yo Omona waye, Jesus Kristus, ova lenga ngoo ovanhu ovo ve na eitavelo la tya ngaho? Oiningwanima oyo ya li ya ningwa moipafi yaMarta otai yandje enyamukulo la yela nawa kepulo olo. Marta okwa li a ka tala mumwaina Maria meendelelo. Lwanima, eshi Jesus a li ta popi naMaria nosho yo novalilanghali vahapu ovo va li naye, Marta okwa li a didilika kutya Jesus okwa li a kumwa neenghono kefyo laLasarus. Okwa li a mona nghee Jesus ta lili osho tashi ulike kutya efyo lakaume kaye ole mu nyikifa oluhodi neenghono. Opo nee, okwa li a uda Jesus ta ti kutya emanya nali undulwe po pombila yaLasarus. — Johannes 11:28-39.

Oshi shii okuudiwa ko eshi Marta a ti kutya olutu lamumwaina ola ola, molwaashi opa li pa pita omafiku ane okudja eshi Lasarus a fya. Jesus okwa li a dimbulukifa Marta a ti: “Inandi ku lombwela, ngenge to itavele, oto mono efimano laKalunga?” Marta okwa li e na eitavelo nokwa li a mona shili oshinge shaJehova Kalunga. Pefimbo ashike opo, Jehova okwa li a pa Omona waye eenghono dokunyumuna Lasarus. Diladila ashike koiningwanima oyo tashi dulika Marta a li ina dula okudimbwa nandenande monghalamwenyo yaye aishe. Okwa li a uda Jesus ta lombwele nakufya ta ti: “Lasarus, dja mo!”; opo nee ova li va uda omalinyengo mombila eshi Lasarus a li ta penduka nota kendabala okweenda a finda koshivelo shombila nonande olutu laye ola li la tangelwa natango momalapi nokwa li yo a uda eshi Jesus ta lombwele ovanhu kutya “mu mangululeni, nye mu mu efe a ye”; naashi va li va papatela mumwaina nehafo vo naMaria. (Johannes 11:40-44) Marta ka li tuu e udite omutima waye wa pepelelwa!

Ehokololo olo otali ulike kutya enyumuko loonakufya kali fi ondjodi; oli li ehongo lOmbibeli tali kumu omutima noiningwanima yopandjokonona oya koleka kutya otali dulu okuningwa shili. Jehova nOmona waye ohava yandje ondjabi kwaavo ve na eitavelo, ngaashi naanaa va li va ninga moshiningwanima shi na sha naMarta, Maria nosho yo Lasarus. Ngeenge owa kala u na eitavelo la kola ngaashi Marta, naave oto ka pewa ondjabi.a

‘Marta okwa li ta yakula’

Ombibeli oya ka tumbula Marta pomhito vali imwe. Marta okwa li a popiwa moshiningwanima shonhumba osho sha li sha ningwa pehovelo loshivike shaxuuninwa shokukalamwenyo kwaJesus kwokombada yedu. Pefimbo opo, Jesus okwa li e shii kutya oku li poku ka hepekwa nokwa li a tokola okukala ha di natango muBetania meumbo looMarta. Jesus okwa li e na okweenda eekilometa nhatu okudja muBetania ta i kuJerusalem. Ndele fimbo ina ya kuJerusalem, Jesus naLasarus ova li va ka lya keumbo lomunashilundu umwe wedina Simon, nopomhito oyo, opo Marta a li a tumbulwa oshikando shaxuuninwa mOmbibeli, kwa tiwa: ‘Marta okwa li ta yakula.’ — Johannes 12:2.

Marta ka li tuu omukainhu ha longo noudiinini! Pomhito opo Marta a tumbulwa oshikando shotete mOmbibeli naapo a tumbulwa oshikando shaxuuninwa okwa popiwa ta longo, a li ta ningi ngaashi ta dulu opo a wanife po eemhumbwe daavo va li ve mu dingilila. Ngaashi Marta, momaongalo ovashikuli vaJesus okunena omu na ovakainhu hava longo noudiinini, ve na omhepo yokuyandja nohava ulike alushe eitavelo lavo mokukala ve na omhepo yeliyambo. Otashi dulika Marta osho ashike a kala e na onghedi yokukalamwenyo ya tya ngaho, nongeenge osho, okwa li a katuka pandunge molwaashi okwa li natango ta ka shakeneka omaupyakadi onhumba.

Konima yomafiku manini, Marta okwa li e na oku ke lididimikila efyo linyanyalifi lOmwene waye omuholike, Jesus. Kakele kaasho, Omwene waye okwa li ta ka dipawa kovalumenhu ovanaihelele ovo va li yo va hala okudipaa Lasarus, molwaashi enyumuko laye ola li le linyengifa ovanhu vahapu va kale ve na eitavelo. (Johannes 12:9-11) Nopehe na omalimbililo, efyo ola ka tukula natango Marta novamwaina ovo va li ve holafane. Nonande katu shii kutya osho osha ka ningwa naini nongahelipi, ohatu dulu okukala noushili kutya eitavelo laMarta la kola ola li le mu kwafela e lididimike fiyo okexulilo. Onghee hano, Ovakriste vokunena navo ova pumbwa okukala ve na eitavelo la fa laMarta.

[Eshangelo lopedu]

[Efano pepandja 28]

Marta okwa li a tambula ko omayele aJesus oo a li tae ke mu kwafela a yandje elitulemo koinima oyo tai pameke eitavelo laye nokuli nonande okwa li a nyika oluhodi

[Efano pepandja 30]

Nonande Marta okwa li te lipe “oshisho noupyakadi,” okwa li a tambula ko nelininipiko omayele aJesus

[Efano pepandja 32]

Molwaashi Marta okwa li a itavela muJesus okwa li a pewa ondjabi, a li a mona omumwainamati Lasarus a nyumunwa