Jesus okwa tumbalekifa ouyuki waKalunga
‘[Kristus] oye ou a tulwa po kuKalunga a ninge Omuhanganifi okeitavelo mohonde yaye, opo Kalunga a holole ouyuki waye.’ — ROM. 3:25.
1, 2. (a) Ombibeli otai tu hongo shike kombinga yonghalo yovanhu? (b) Omapulo elipi taa ka kundafanwa moshitukulwa eshi?
OVANHU vahapu ove shii nawa ehokololo lOmbibeli olo tali popi kombinga younashibofa oo wa li wa tukulwa moshikunino shaEden. Atusheni ohatu hangwa koilanduliko oyo ya etifwa kokunyona kwaAdam ngaashi sha hokololwa momushangwa ou tau ti: “Oulunde wa etwa mounyuni komunhu umwe, nefyo okoulunde, osho nee efyo ole uya movanhu aveshe, shaashi aveshe va nyona.” (Rom. 5:12) Kashi na nee mbudi kutya otu kendabale shi fike peni okulonga osho sha yuka, ohatu ningi omapuko notwa pumbwa okudiminwa po kuKalunga. Nokuli nomuyapostoli Paulus okwa popya a nyika oluhodi a ti: ‘Ouwa ou nde u hala, ihandi u longo, ndele owii ou inandi u hala, ohandi u longo. Aame omunhu mwii.’ — Rom. 7:19, 24.
2 Molwaashi otwa fyuulula oulunde, osha etifa po omapulo aa a fimana kutya: Osha enda ngahelipi opo Jesus Omunasaret a dalwe ehe na oufyuululwalunde, nomolwashike a li e na okuninginifwa? Onghedi yaJesus yokukalamwenyo oya li ya tumbalekifa ngahelipi ouyuki waJehova? Nepulo la fimanenena ololo kutya, efyo laKristus ola wanifa po shike?
Ouyuki waKalunga wa tulwa momalimbililo
3. Satana okwa li a pukifa Eva ngahelipi?
3 Ovadali vetu votete Adam naEva kava li va katuka pandunge eshi va anya okutambula ko ounamapangelo waKalunga nokweefa va pangelwe ‘keyoka likulu, la ifanwa Ondiaboli naSatana.’ (Eh. 12:9) Natu ka taleni kutya osha li sha enda ngahelipi. Satana okwa tula momalimbililo onghedi yaJehova Kalunga yokupangela pauyuki, eshi a li a pula Eva a ti: “Kalunga okwa tile tuu shili: nye inamu lya komiti adishe domoshikunino?” Eva okwa li a nyamukula ta endulula oshipango shaKalunga sha yela osho kutya ova dilikwa ashike okulya komuti umwe kondadalunde opo vaha fye. Opo nee Satana okwa lundila Kalunga kutya omunaipupulu, nokwa li a lombwela Eva a ti: “Itamu ka fya shili.” Satana okwa li a heka Eva a itavele kutya Kalunga ine va halela oshinima shonhumba shiwa nonokutya ngeenge Eva okwa li oshiimati osho ota fe Kalunga, sha hala okutya, ta ka dula okuninga omatokolo e na sha naasho shi li mondjila nosho yo osho sha puka. — Gen. 3:1-5.
4. Osha enda ngahelipi opo ovanhu va kale tava pangelwa kuSatana?
4 Paulelalela, Satana okwa li a hala okutya ovanhu otava ka kala ashike va hafa neenghono ngeenge ova kala va manguluka ko kuKalunga. Ponhele yokutumbalekifa ouyuki waKalunga e li Omunamapangelo aeshe, Adam okwa li a pwilikina komukulukadi waye, ndele naye ta li oshiimati sha dilikwa. Kungaho, Adam okwa kanifa ewaneneno koshipala shaJehova nokwe tu tula moupika woulunde nefyo. Natango, ovanhu otava pangelwa kuSatana e li ‘kalunga kefimbo lounyuni eli.’ — 2 Kor. 4:4; Rom. 7:14.
5. (a) Jehova okwa ulika ngahelipi kutya oha wanifa po eendjovo daye? (b) Kalunga okwa pa oludalo laAdam naEva eteelelo lilipi?
5 Molwaashi Jehova oha wanifa po alushe eendjovo daye, okwa li a pa Adam naEva ehandukilo lefyo. (Gen. 3:16-19) Ashike osho inashi hala kutya elalakano laKalunga ola ponya. Eshi Jehova a li ta pe Adam naEva ehandukilo, okwa li a pa oludalo olo va li tava ka mona eteelelo lashili. Osho Jehova okwa li e shi ninga eshi a udaneka ‘oludalo’ olo la li tali ka tuwa moshififinwa kuSatana. Ndele Oludalo olo la udanekwa ola li tali ka veluka ngeenge la tuwa ndele tali ka “nyanyaula omutwe [waSatana].” (Gen. 3:15) Ombibeli oya popya kombinga yaasho Jesus Kristus ta ka ninga, ya ti: “Onghee hano Omona waKalunga a holoka, a hanaune po oilonga yaSatana.” (1 Joh. 3:8) Ndele ongahelipi elihumbato nosho yo efyo laJesus la tumbalekifa ouyuki waKalunga?
Eityo leninginifo laJesus
6. Otu shi shii ngahelipi kutya Jesus ina fyuulula oulunde waAdam?
6 Eshi Jesus a kula, okwa li e na okukala omunhu a wanenena ngaashi naanaa Adam a li fimbo ina nyona. (Rom. 5:14; 1 Kor. 15:45) Osho osha hala okutya Jesus okwa li e na okudalwa a wanenena. Ndele osho osha li tashi ka shiiva ngahelipi? Omweengeli Gabriel okwa li a pa Maria ina yaJesus ouyelele wa yela a ti: “Omhepo Iyapuki otai ku dile kombada, neenghono daau wOkombadambada otadi ku tuvikile, onghee hano omudalwa ou omuyapuki ota ka lukwa Omona waKalunga.” (Luk. 1:35) Fimbo Jesus a li okaana, ina Maria oshi na oupu a li e mu hokololela oinima yonhumba i na sha nokudalwa kwaye. Nomolwaasho pomhito imwe eshi Maria naXe yaJesus omutekuli, Josef, va li va hanga omunyasha Jesus motembeli yaKalunga, okwa li e va pula a ti: “Kamu shi shii hamba, Ame ndi nokukala muei yaTate?” (Luk. 2:49) Osha yela kutya Jesus okwa kala e shii kutya ye Omona waKalunga okudja kounona waye. Onghee hano, okutumbalekifa ouyuki waKalunga osha li oshinima sha fimanenena kuye.
7. Jesus okwa li e na oinima ilipi i na ondilo?
7 Jesus okwa li a ulika kutya oku na ohokwe inene moinima yopamhepo eshi a li ha i konhele yelongelokalunga nopehe na okufaula. Molwaashi Jesus okwa li e na omadiladilo a wanenena, osha yela kutya okwa li e lihonga nokwa uda ko Omishangwa dOshiheberi. (Luk. 4:16) Okwa li yo e na oshinima shimwe vali shi na ondilo, olutu lopanhu la wanenena olo a li ta ka yamba po opo a kulile ovanhu. Eshi Jesus a ninginifwa, okwa li a ilikana notashi dulika a li ta diladila kombinga yeendjovo dopaxunganeko odo di li mEpsalme 40:7-9. — Luk. 3:21; lesha Ovaheberi 10:5-10.a
8. Omolwashike Johannes Omuninginifi a li ta anye okuninginifa Jesus?
8 Johannes Omuninginifi okwa li tete ta anye okuninginifa Jesus. Omolwashike mbela? Omolwaashi Johannes okwa li ha ninginifa Ovajuda shi li euliko kutya ove livela ombedi komatimba avo Omhango. Molwaashi Johannes omupambele waJesus wopopepi elela, okwa li e shii nawa kutya Jesus omuyuki noina pumbwa okulidilulula. Ndele Jesus okwa li a shilipaleka Johannes kutya okwa pumbwa okuninginifwa. Jesus okwe mu yelifila a ti: “Osho oshe tu palela okuwanifa ouyuki aushe.” — Mat. 3:15.
9. Eninginifo laJesus ola li tali faneke shike?
9 Molwaashi Jesus okwa li a wanenena, okwa li ta dulu okufika pexulifodiladilo kutya, ngaashi Adam, ota dulu okudala ounona va wanenena. Ndele nande ongaho, Jesus ka li e lihalela onakwiiwa ya tya ngaho molwaashi okwa li e shii kutya kasha li ehalo laJehova. Kalunga okwa li a tuma Jesus kombada yedu opo a dane onghandangala e li Oludalo la udanekwa ile Messias. Osho osha li sha kwatela mo okuyamba po omwenyo waye wopanhu wa wanenena. (Lesha Jesaja 53:5, 6, 12.) Ndele eninginifo laJesus ola li li na eityo la yooloka ko keityo leninginifo letu. Eninginifo laJesus kala li la kwatela mo okuliyapulila Jehova molwaashi Jesus okwa li nale e li oshitukulwa shoshiwana shaIsrael she liyapulila Jehova. Ponhele yaasho, okuninginifwa kwaJesus otaku ulike kutya okwe liyandja okulonga ehalo laKalunga ngaashi sha popiwa mOmishangwa shi na sha naMessias.
10. Okulonga ehalo laKalunga kwaMessias okwa li kwa kwatela mo shike, na Jesus okwa li e udite ngahelipi shi na sha naasho?
10 Oinima oyo Jehova a li a hala Jesus a longe oya kwatela mo okuudifa onghundana iwa yOuhamba waKalunga, okuninga ovanhu ovahongwa noku va deula va ka dule okulonga oshilonga osho shokuninga ovanhu ovahongwa. Jesus okwa li yo e liyandja nehalo liwa opo e lididimikile omahepeko nosho yo okufya efyo linyanyalifi opo a yambidide ounamapangelo waJehova Kalunga u li pauyuki. Molwaashi Jesus okwa li e hole shili Xe womeulu, okwa li ha kala a hafa okulonga ehalo laKalunga nokwa li a halelela okuyamba po olutu laye li li eyambo. (Joh. 14:31) Jesus okwa li yo a hafa okushiiva kutya ota dulu oku pa Kalunga ongushu yomwenyo waye wa wanenena u li oikulila opo e tu mangulule moupika woulunde nefyo. Mbela Jehova okwa li ngoo a hokwa Jesus eshi a li e liyandja a wanife po oinakuwanifwa inene ya tya ngaho? Heeno, okwa li e mu hokwa.
11. Jehova okwa li a ulika ngahelipi kutya okwa hokwa Jesus e li Messias omuudanekwa ile Kristus?
11 Ovashangi vOmavangeli aveshe vane ova koleka kutya Jehova Kalunga okwa li a popya sha yela kutya okwa hokwa Jesus eshi a dja momeva Omulonga waJordan. Johannes Omuninginifi okwa yandja oumbangi a ti: “Onda mona Omhepo ya fa onghuti ya kuluka ya dja meulu, ndee tai kala kombada [yaJesus]. . . . Ndele ame nde shi mona, ndele handi hepaulula nokutya, Oye Omona waKalunga.” (Joh. 1:32-34) Kakele kaasho, Jehova okwa li a popya pomhito oyo tuu oyo a ti: “Ou Omona wange omuholike, onde mu hokwa.” — Mat. 3:17; Mark. 1:11; Luk. 3:22.
Jesus okwa li omudiinini fiyo okefyo
12. Jesus okwa li a longa shike moule womido nhatu netata konima yokuninginifwa kwaye?
12 Konima yokuninginifwa kwaJesus, okwa li a longa noudiinini oule womido nhatu netata ta hongo ovanhu kombinga yaXe nosho yo kutya Kalunga Omunamapangelo aeshe omuyuki. Jesus okwa li ha kala a loloka omolwokweenda kolupadi eshi a li ha tavakana Edu lEudaneko alishe, ndele osho kasha li she mu imba a yandje oundombwedi nawanawa nokuhonga ovanhu oshili. (Joh. 4:6, 34; 18:37) Jesus okwa li a honga ovanhu kombinga yOuhamba waKalunga. Okwa li yo a ulika osho Ouhamba tau ka ningila ovanhu monakwiiwa eshi a li a longa oikumwifilonga, ngaashi okuvelula ovanaudu, okupalula eemhunga dovanhu nosho yo okunyumuna oonakufya. — Mat. 11:4, 5.
13. Jesus okwa li a honga shike shi na sha nokwiilikana?
13 Ponhele yokulitada omolwoilonga yaye yokuudifa nokuvelula, Jesus okwa tula po oshihopaenenwa sha tongomana mokuyandja nelininipiko efimano alishe kuJehova shi na sha naasho a pondola. (Joh. 5:19; 11:41-44) Jesus okwa li yo a popya shi na sha noinima ya fimanenena oyo tu na okwiilikana kombinga yayo. Otu na okwiilikana opo “edina” laKalunga, Jehova, ‘li yapulwe’ nosho yo Ounamapangelo waKalunga u li pauyuki u pingene po epangelo laSatana loukolokoshi opo ‘ehalo laJehova li wanifwe kombada yedu yo ngaashi meulu.’ (Mat. 6:9, 10) Jesus okwe tu ladipika yo tu kale hatu katuka metwokumwe nomailikano oo ‘mokukonga tete ouhamba waKalunga nouyuki waye.’ — Mat. 6:33.
14. Nonande Jesus okwa li a wanenena, omolwashike a li e na okuninga eenghendabala opo a wanife po onghandangala oyo ta dana mokuwanifwa kwelalakano laKalunga?
14 Eshi efyo laJesus lopayambo la li la ehena popepi, okwa li e na oshisho neenghono molwaashi okwa li e na okuwanifa po oshinakuwanifwa shinene. Elalakano laKalunga ola li tali ka wanifwa po, nedina laye ola li ashike tali ka yapulifwa ngeenge Jesus okwe lididimikile omahepeko nokufya efyo linyanyalifi. Omafiku atano fimbo Jesus ina fya, okwa li a ilikana a ti: ‘Paife omwenyo wange owa tukuluka, ndee handi ti ngahelipi? Tate, xupife nge mokafimbo aka. Ndelenee molwaashi nde uya mokafimbo tuu aka.’ Konima eshi Jesus a popya kutya oku udite ngahelipi, okwa li a yandja elitulemo nehalo liwa koshinima osho sha fimanenena ndele ta ilikana ta ti: “Tate, fimanekifa edina loye.” Jehova okwa li e mu nyamukula diva a ti: “Ame onde li fimanekifa nale, ndele ohandi li fimanekifa vali.” (Joh. 12:27, 28) Heeno, Jesus okwa li e lilongekida okupita meyeleko linenenene li na sha noudiinini, olo inali shakenekwa nande onale komunhu wonhumba. Nopehe na omalimbililo, eshi Jesus a li a uda eendjovo odo daXe womeulu okwa li a tuwa omukumo kutya ota ka pondola mokutumbalekifa nokuyukipalifa ounamapangelo waJehova, nokwa li a pondola.
Efyo laJesus ola wanifa po shike?
15. Eshi Jesus a li pokufya, omolwashike a li a popya kutya: “Sha longwa sha pwa”?
15 Eshi Jesus a li komuti womahepeko nokwa li pokufya, okwa ti: “Sha longwa sha pwa.” (Joh. 19:30) Jesus kali tuu a dula okuwanifa po oinima inene kekwafo laKalunga pefimbo leedula nhatu netata okudja eshi a ninginifwa fiyo osheshi a fya! Konima eshi Jesus a fya, opa li pa ningwa ekakamo ledu linene, nomukulunhu wetangakwaita laRoma oo a li e kwetele komesho okudipawa kwaJesus okwa li e linyengifwa a tye: “Oshili ou okwa li Omona waKalunga.” (Mat. 27:54) Omukulunhu wetangakwaita oo otashi dulika a li a mona nghee Jesus ta shekwa molwaashi ta ti kutya ye Omona waKalunga. Nonande Jesus okwa li a mona oixuna neenghono, okwa li a kanyatela oudiinini waye nokwa ulika kutya Satana oku na oipupulu inyanyalifa. Satana okwa lundila ovanhu aveshe ovo tava yambidida ounamapangelo waJehova, a ti: “Omunhu keshe osho e shi na, te shi yandjele omwenyo waye.” (Job 2:4) Onghee hano, eshi Jesus a li a kanyatela oudiinini waye, okwa ulika kutya Adam naEva navo ova li tava dulu okukanyatela oudiinini wavo molwaashi eyeleko lavo kala li lidjuu. Ndele osho sha fimanenena oshosho kutya onghedi yaJesus yokukalamwenyo nosho yo efyo laye oya tumbalekifa ouyuki waJehova Omunamapangelo aeshe. (Lesha Omayeletumbulo 27:11.) Ndele mbela efyo laJesus ola wanifa po vali oshinima shimwe? Heeno, ola wanifa po oshinima shimwe vali!
16, 17. (a) Omolwashike eendombwedi daJehova odo da tetekela efimbo lOukriste da li da dula okukala diyuki koshipala shaKalunga? (b) Jehova okwa pa Omona waye ondjabi ilipi omolwoudiinini waye, noshike osho Omwene Jesus Kristus ta twikile okuninga?
16 Ope na ovapiya vaJehova vahapu ovo va li ko fimbo Jesus a li ine uya kombada yedu. Ova li ovayuki koshipala shaKalunga nova li va pewa eteelelo lenyumuko. (Jes. 25:8; Dan. 12:13) Ndele mbela Jehova Kalunga omuyapuki ota ka nangeka noupuna ovanhu ovalunde monghedi oyo pakanghameno lopaveta lilipi? Ombibeli oya yelifa ya ti: “[Jesus Kristus] oye ou a tulwa po kuKalunga a ninge Omuhanganifi okeitavelo mohonde yaye, opo a [holole] ouyuki waye, osheshi monheni yaye Kalunga a efa omatimba a ningwa nale ine a handukila, opo a holole ouyuki waye mefimbo eli lopaife, Ye mwene a kale omuyuki, Ye a yukipalife ou a itavela Jesus.” — Rom. 3:25, 26.
17 Konima eshi Jesus a nyumuka, Jehova okwa li e mu pa ondodo ya tumbala i dule pwaayo a li e na fimbo a li ine uya kombada yedu. Paife Jesus oku li oshishitwa shopamhepo ihashi fi nosha tumbala. (Heb. 1:3) E li Omupristeri Omukulunhu nOhamba, Omwene Jesus Kristus ota twikile okukwafela ovashikuli vaye va tumbalekife ouyuki waKalunga. Inatu pandula tuu eshi tu shii kutya Tate yetu womeulu, Jehova, oha yandje ondjabi kwaaveshe ovo tava tumbalekifa ouyuki waye notave mu longele noudiinini tava shikula oshikoti shOmona waye! — Lesha Epsalme 34:4; Ovaheberi 11:6.
18. Oshike tashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula?
18 Okudja kuAbel, ovanhu ovadiinini ova kala ve na ekwatafano lopofingo naJehova molwaashi ova li ve na eitavelo tali longo nova li ve lineekela mOludalo la udanekwa. Jehova okwa li e shii kutya Omona waye okwa li ta ka kanyatela oudiinini waye nonokutya efyo laye otali ka dima po “omatimba ounyuni.” (Joh. 1:29) Efyo laJesus ole shi ninga yo tashi shiiva opo ovanhu va dule okumona ouwa nopaife. (Rom. 3:26) Ndele mbela ekuliloyambo laKristus otali dulu oku ku etela omanangeko noupuna elipi? Osho otashi ka kundafanwa moshitukulwa tashi landula.
[Eshangelo lopedu]
a Pomhito oyo, omuyapostoli Paulus okwa tofa mEpsalme 40:7-9 patoloko lo-Septuagint yOshigreka, olo la longifa eendjovo edi tadi ti: “Owa longekidila nge olutu.” Eendjovo odo inadi longifwa momashangelo Omishangwa dOshiheberi donale oo e li ko kunena.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Ouyuki waKalunga owa li wa tulwa ngahelipi momalimbililo?
• Eninginifo laJesus okwa li tali faneke shike?
• Efyo laJesus ola wanifa po shike?
[Efano pepandja 15]
Mbela ou shii kutya eninginifo laJesus okwa li tali faneke shike?