Kalunga okwe tu hololela ohole yaye yoku tu hola

“Efilonghenda tali pangele omolwouyuki li ete omwenyo waalushe.” — ROM. 5:21.

1, 2. Eeshali dopavali dilipi da kundafanwa moutendo ovo, na ilipi i na ongushu ya shiya ko?

OMUPROFESA umwe wokoUniversiti yaMelbourne muAustralia, wedina David J. Williams, okwa ti kutya eemhango domouhamba waRoma odi li oshali oyo tai etele ovakwashiwana ouwa tau kalelele. Ndele Ombibeli otai tu lombwele kutya Kalunga okwe tu pa oshali yopahole oyo i na ongushu neenghono i dule eemhango dOvaroma. Ohatu dulu okukala ovayuki koshipala shaKalunga, tu na etimaumbwile loku ka xupifwa nosho yo eteelelo loku ka mona omwenyo waalushe omolwoshali oyo e tu pa.

² Oshoshili kutya ope na oiteelelwa yopaveta oyo tai ufa kutya Kalunga okwa li ta ka yandja ngahelipi oshali ya tya ngaho. MOvaroma etukulwa eti-5, omuyapostoli Paulus ina popya kutya oiteelelwa oyo oidjuu ile kutya ope na omusholondodo mulemule woiteelelwa ya tya ngaho. Ndele ponhele yaasho, Paulus okwa li a hovela neshilipaleko litunhula, a ti: “Eshi twa yukipalifwa keitavelo, otu nombili naKalunga molwOmwene wetu Jesus Kristus.” Ovo va tambula ko oshali yaKalunga navo ohave linyengifwa va kale ve mu hole. Paulus naye oumwe womwaavo, nokwa ti: “Ohole yaKalunga oya tililwa momitima detu mOmhepo Iyapuki.” — Rom. 5:1, 5.

3. Oshi li pandunge okulipula omapulo elipi?

³ Mbela omolwashike oshali oyo yopahole ya li ya pumbiwa? Kalunga okwa li ta ka dula ngahelipi okuyandja oshali oyo monghedi i li pauyuki? Oohandimwe ova teelelwa va ninge shike opo va kale va wana oku i pewa? Natu ka konakoneni omanyamukulo taa mbilipaleke omapulo oo nokutala kutya ongahelipi taa holola ohole yaKalunga yoku tu hola.

Ohole yaKalunga oi li omhinge noulunde

4, 5. (a) Omonghedi ya tongomana ilipi omo Jehova a ulikila ovanhu ohole yaye? (b) Ondjokonona ilipi tai dulu oku tu kwafela tu ude ko Ovaroma 5:12?

⁴ Jehova okwa li e linyengifwa kohole yaye inene opo a tume Omona waye ewifa e uye a kwafele ovanhu. Paulus okwa yelifa oshinima osho, eshi a ti: “Kalunga okwe tu hololela ohole yaye oku tu hola, Kristus eshi e tu fila fimbo twa li natango ovalunde.” (Rom. 5:8) Diladila shi na sha noushili oo Paulus a popya eshi a ti: “Fimbo twa li natango ovalunde.” Ovanhu aveshe ova pumbwa okuuda ko kutya osha li sha enda ngahelipi opo va ninge ovalunde.

⁵ Paulus okwa li a yelifa nawa oshinima osho, a hovela neendjovo edi tadi ti: “Oulunde wa etwa mounyuni komunhu umwe, nefyo okoulunde, osho nee efyo ole uya movanhu aveshe, shaashi aveshe va nyona.” (Rom. 5:12) Otwa dula ashike okuuda ko oshinima osho molwaashi Kalunga okwa shangififa ondjokonona yanghee okukalamwenyo kwovanhu kwa hovela. Potete Jehova okwa li a shita ovanhu vavali, Adam naEva. Ovanhu votete, sha hala okutya, ootatekulululwa vetu navo ova li va wanenena ngaashi Omushiti wavo. Kalunga okwa li e va tulila po ashike omhango imwe aike nokwa li e va lombwela kutya ngeenge ova kala inava dulika kuyo otava ka fya. (Gen. 2:17) Ndele nande ongaho, ovanhu ovo votete ova li va hoolola okuhadulika komhango yaKalunga oyo ya li pandjele, nokungaho, ova anya oku mu tambula ko e li Omuyandjimhango nOmupangeli wavo. — Deut. 32:4, 5.

6. (a) Omolwashike oludalo laAdam hali fi, kutya nee ovovo va li ko fimbo Kalunga ina yandja Omhango yaMoses ile ovovo va ka dalwa konima yOmhango? (b) Oshike tashi dulu okufaafanifwa nomikifi odo hadi fyuululwa?

⁶ Adam okwa ka dala ashike ounona konima eshi a nyona, nomolwaasho ovana vaye ova fyuulula oulunde noilanduliko yao oya kuma ovana vaye aveshe. Oshoshili kutya oludalo laAdam inali nyona omhango yaKalunga ngaashi Adam a nyona, onghee hano, kala li tali ka tokolelwa enyono la faafana nolaAdam; nokapa li pe na eemhango vali dimwe odo ve na ngeno okudulika kudo. (Gen. 2:17) Ndele nande ongaho, oludalo laAdam ola fyuulula oulunde. Nomolwaasho oulunde nefyo onghee ngoo ya kala tai pangele okudja pefimbo olo fiyo osheshi Kalunga a ka pa Ovaisrael omhango oyo ya li ye va kwafela va mone nawa kutya mboli ova li ovalunde. (Lesha Ovaroma 5:13, 14.) Oilanduliko youfyuululwalunde otai dulu okufaafanifwa nomikifi donhumba odo hatu dulu okufyuulula kovadali vetu. Nonande ounona vamwe moukwaneumbo wa tya ngaho otava dulu okufyuulula omikifi odo kovadali vavo, vamwe otashi dulika vehe di fyuulule. Ashike oulunde hasho hau longo ngaho. Atusheni otwa fyuulula oulunde kuAdam nomolwaasho hatu fi. Ndele mbela ohatu dulu ngoo okumangululwa mo moulunde?

Efiloshisho olo Kalunga a yandja okupitila muJesus Kristus

7, 8. Ongahelipi eenghatu odo da katukwa kovalumenhu vavali ovo va li va wanenena da etifa oidjemo ya yoolokafana?

⁷ Jehova okwa ninga po elongekido lopahole opo ovanhu va dule okumangululwa moulunde oo va fyuulula. Paulus okwa li a yelifa kutya ovanhu otava dulu okumangululwa moulunde tashi ningwa okupitila momunhu umwe oo naye a wanenena, noitya imwe, Adam omutivali. (1 Kor. 15:45) Ashike eenghatu odo da katukwa kovalumenhu vavali ovo va li va wanenena oda etifa oidjemo ya yoolokafana filufilu. Ngahelipi mbela? — Lesha Ovaroma 5:15, 16.

⁸ Paulus okwa ti: “Oshalinghenda inashi fa enyono.” Adam okwa li a nyona nokwa li a pewa ehandukilo lefyo li fike penyono laye. Ndele nande ongaho, haye aeke a li ta ka hangwa kefyo. Ombibeli oya ti: “Omolwenyono laumwe vahapu ova fya.” Ehandukilo li li pauyuki olo Adam a li a pewa ola kuma yo oludalo laye alishe inali wanenena, nafye twa kwatelwa mo. Ashike ohatu dulu okuhekelekwa molwaashi otu shii kutya omulumenhu a wanenena, Jesus, ota dulu okweetifa po oidjemo iwa. Oidjemo oilipi mbela? Paulus okwa nyamukula epulo olo eshi a ti kutya ota etele ‘ovanhu aveshe eyukipalifo lomwenyo.’ — Rom. 5:18.

9. Omeityo lilipi Kalunga ha tale ko ovanhu ovayuki ngaashi sha tumbulwa mOvaroma 5:16, 18?

⁹ Mbela outumbulilo wOshigreka oo wa tolokwa “eyukipalifo” otau yandje ediladilo lilipi? Omutoloki umwe wOmbibeli okwa ti outumbulilo oo ou li: “Omupopyofano oo tau ulike koinima yopaveta. Otau ulike kokulundulula kwaKalunga etaleko laye li na sha nomunhu, ndele itau ulike kokulundulula kwomunhu oikala yaye yomutima . . . Omupopyofano oo otau faneke kuKalunga e li onga omutokoli oo a mona kutya omutamanekwa oo a etwa komhangu yaye yopafaneko ta tamanekelwa okuhenouyuki ke na ondjo. Onghee hano, Kalunga okwa mangulula omutamanekwa oo.”

10. Oshike osho Jesus a ninga osho shi li ekanghameno lovanhu lokukala va talwa ko ovayuki koshipala shaKalunga?

¹⁰ Mbela “Omutokoli wedu alishe” omuyuki ota ka dimina po ovanhu ovo vehe fi ovayuki pakanghameno lashike? (Gen. 18:25) Kalunga ketu omunahole okwa katuka tete onghatu ya fimana eshi a tuma Omona waye ewifa e uye kombada yedu. Jesus okwa li a wanifa po ehalo laXe monghedi ya wanenena, nokuli nonande okwa li a yelekwa, a shekwa monghedi inyanyalifa nokwa hepekwa. Ndele nande ongaho, okwa li a kanyatela oudiinini waye nokuli fiyo osheshi a ka fila komuti womahepeko. (Heb. 2:10) Jesus okwa yamba po omwenyo waye wa wanenena eshi a li a yandja oikulila oyo tai dulu okumangulula ile okukulila oludalo laAdam moulunde nefyo. — Mat. 20:28; Rom. 5:6-8.

11. Oikulila oya li i na okukala i na ongushu i fike peni?

¹¹ Pomhito imwe Paulus okwa li a popya shi na sha nekulilo olo Jesus a yandja a ti kutya oli li “oikulila ya wana po.” (1 Tim. 2:6, NW) Mbela oikulila oyo oya li ya wanifa po shike? Adam okwa taambekida okuhawanenena nefyo movana vaye omabiliyona. Oshoshili kutya molwaashi Jesus okwa li omunhu a wanenena, okwa li ta dulu okuninga xe yovanhu omabiliyona va wanenena.a Nomolwaasho ovanhu ova li tava diladila kutya omwenyo waJesus nosho daaveshe ovo va li tava ka ninga vati oludalo laye la wanenena otadi dulu okuninga eyambo la yeleka omwenyo waAdam nosho yo woludalo laye inali wanenena. Ndele Ombibeli inai tya kutya Jesus okwa li ta ka kala e na oludalo olo tali ka yandja ekulilo pamwe naye. Ovaroma 5:15-19 ova yelifa nawa oshitwa osho, va ti kutya ‘omunhu umwe’ aeke a yandja ekulilo. Osho osho shi li ngaho, molwaashi ongushu yomwenyo waJesus wa wanenena oi fike pamwe filufilu nongushu yomwenyo oo wa kanifwa kuAdam. Onghee hano, Jesus Kristus oye aeke a li e na okuyandja oikulila. Ovanhu vomaludi aeshe otava dulu okupewa oshalinghenda nomwenyo ‘omolwoshilonga shouyuki’ shaJesus, eshi a li a dulika nokwa kanyatela oudiinini waye nokuli fiyo omefyo. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pet. 3:18) Mbela osho osha li sha enda ngahelipi?

Ohatu diminwa po omatimba etu pakanghameno lekuliloyambo

12, 13. Omolwashike ovo va valulilwa ouyuki va pumbwa okufilwa onghenda nokuulikilwa ohole kuKalunga?

¹² Jehova Kalunga okwa tambula ko ekuliloyambo olo la yandjwa kOmona waye. (Heb. 9:24; 10:10, 12) Ndele nande ongaho, ovahongwa vaJesus vokombada yedu, mwa kwatelwa ovayapostoli vaye ovadiinini, kava li va wanenena. Nonande ova li hava ningi eenghendabala vaha nyone, haalushe va li hava pondola. Omolwashike mbela? Omolwaashi ova fyuulula oulunde. (Rom. 7:18-20) Ndele Kalunga okwa li ta dulu okuninga po sha nokwa ka ninga po sha shi na sha naasho. Okwa li a tambula ko “oikulila ya wana po” nokwa li a halelela okudimina po ovapiya vaye vokombada yedu pakanghameno layo.

¹³ Ndele osho inashi hala okutya Kalunga oku na oshikolo shokudimina po ovayapostoli nosho yo ovanhu vamwe vali pakanghameno lekuliloyambo molwaashi ngeno ve mu longela oilonga yonhumba iwa. Ponhele yaasho, Kalunga okwa li e linyengifwa konghenda nokohole yaye inene e va dimine po pakanghameno lekulilo. Okwa li a mangulula ovayapostoli nosho yo vamwe ovo va li va teelela oku ka tokolwa, molwaashi okwa li e va tala ko kutya inava pumbwa okutokolwa omolwoufyuululwalunde. Paulus okwe shi yelifa nawa a ti: “Osheshi mwa xupifwa konghenda omolweitavelo, lo inali dja munye vene, — olo oshali yaKalunga.” — Ef. 2:8.

14, 15. Ondjabi ilipi tai ka pewa ovanhu vamwe ovo Kalunga a valulila ouyuki, ndele oshike osho va pumbwa okuninga natango?

¹⁴ Diladila ashike shi na sha noshali oyo Omunaenghono adishe a yandja opo a dule okudimina po ovanhu omanyono oo hava ningi omolwoufyuululwalunde nomolwomapuko avo! Kape na oo ta dulu okuvalula omanyono oo a ningwa koohandimwe ofimbo inava ninga Ovakriste, ndele nande ongaho, Kalunga ota dulu oku va dimina po omatimba avo aeshe pakanghameno lekulilo. Paulus okwa ti: “Oshalinghenda otai eta eyukipalifo momanyono mahapu.” (Rom. 5:16) Ovayapostoli nosho yo ovanhu vamwe ovo va pewa oshali oyo yopahole (va talwa ko ovayuki) ova li tava ka twikila okulongela Kalunga kashili meitavelo. Mbela otava ka pewa ondjabi yashike monakwiiwa? Paulus okwa ti: “Ava tava tambula ouyadi wonghenda nowoshali youyuki otava ka pangela mokukalamwenyo taku uya omolwaau umwe, Jesus Kristus.” Onghee hano, oshali oyo tava ka pewa omolwoilonga yavo youyuki oyo omwenyo waalushe. — Rom. 5:17; lesha Lukas 22:28-30.

¹⁵ Ovanhu vamwe ovo va li tava ka pewa oshali yokukala va valulilwa ouyuki kuKalunga otava ka ninga ovana vaKalunga vopamhepo. Molwaashi ovanhu va tya ngaho otava ka ninga ovafyuululi pamwe naKristus, ove na etimaumbwile lokunyumuninwa omwenyo womeulu ve li ovanamati vaKalunga vopamhepo ovo “otava ka pangela” pamwe naJesus Kristus ve li eehamba. — Lesha Ovaroma 8:15-17, 23.

Kalunga okwa hololela yo vali ovanhu vamwe ohole yaye

16. Ongahelipi ovanhu ovo ve na eteelelo loku ka kala nomwenyo fiyo alushe kombada yedu tava dulu okupewa oshali?

¹⁶ HavaKriste aveshe ovadiinini ovo ve na eitavelo tali longo nohava longele Kalunga ve na etimaumbwile loku “ka pangela” pamwe naKristus meulu ve li eehamba. Vahapu ove na eteelelo la kanghamena kOmbibeli la faafana naalo lovapiya vaKalunga vopefimbo olo la tetekela Oukriste. Ove na etimaumbwile loku ka kala nomwenyo fiyo alushe moparadisa kombada yedu. Ndele mbela ovanhu ovo ve na eteelelo loku ka kala nomwenyo kombada yedu navo otava dulu ngoo okupewa kuKalunga oshali yopahole paife nokuvalulilwa ouyuki? Pakutala kwaasho Paulus a popya monhumwafo oyo a li a shangela Ovaroma, enyamukulo tali mbilipaleke lepulo olo oheeno.

17, 18. (a) Eitavelo laAbraham ola li le mu ningifa a kale a talwa ko ngahelipi kuKalunga? (b) Jehova okwa li a valulila Abraham ouyuki pakanghameno lashike?

¹⁷ Paulus okwa li a kundafana kombinga yoshihopaenenwa shiwa shaAbraham, omulumenhu weitavelo oo a li ko nale fimbo Jehova ina yandja omhango kOvaisrael nofimbo Kristus ina yeululila vamwe omhito yoku ka kala nomwenyo meulu. (Heb. 10:19, 20) Paulus okwa ti: “Eudaneko olo nokutya, Abraham e nokufyuulula ounyuni, inali uya kuye ile koludalo laye komhango, ndelenee molwouyuki womeitavelo.” (Rom. 4:13; Jak. 2:23, 24) Onghee hano, Kalunga okwa li a valulila Abraham ouyuki molwaashi okwa li omudiinini. — Lesha Ovaroma 4:20-22.

¹⁸ Ndele osho inashi hala kutya eshi Abraham a kala ta longele Jehova oule womido dihapu ka li ha nyono. Onghee hano, Abraham ka li a valulilwa ouyuki molwaashi ngeno a li iha nyono. (Rom. 3:10, 23) Ndele molwaashi Jehova oku na ounongo muhapu neenghono okwa li a valulila Abraham ouyuki pakanghameno leitavelo laye lididilikwedi nosho yo molwoilonga yaye yeitavelo. Pashihopaenenwa, Abraham okwa li e na eitavelo tali longo “moludalo” la udanekwa olo la li tali ka dja muye. Oludalo olo la udanekwa ola li tali faneke Messias ile Kristus. (Gen. 15:6; 22:15-18) Onghee hano, Omutokoli Munenenene ota dulu okudimina po ovanhu omatimba oo va longa fimbo Jesus ine uya kombada yedu, te va dimine po pakanghameno ‘lekulilo laJesus Kristus.’ Nomolwaasho, Abraham nosho yo ovaitaveli vakwao vamwe ovo va li ko pefimbo olo la tetekela Oukriste, navo ove na etimaumbwile loku ka nyumunwa monakwiiwa. — Lesha Ovaroma 3:24, 25; Eps. 32:1, 2.

Kala omuyuki koshipala shaKalunga paife

19. Omolwashike etaleko laKalunga li na sha naAbraham tali tu omukumo notali hafifa vahapu kunena?

¹⁹ Kunena, oushili oo kutya Kalunga omunahole okwa li a valulila Abraham ouyuki, ou na oku tu twa omukumo noku tu etela ehafo tu li Ovakriste vashili. Jehova ka li a valulila Abraham ouyuki meityo la faafana naalo lovavaekwa nomhepo, ovo tava ka ninga ‘ovafyuululi pamwe naKristus.’ Omuvalu wongudu yovavaekwa oo wa ngabekwa ohau ifanwa “ovaifanwa vayapuki” nova tambulwa ko ve li “ovana vaKalunga.” (Rom. 1:7; 8:14, 17, 33) Mepingafano novavaekwa, Abraham okwa li a ifanwa “kaume kaKalunga,” naasho osha li sha ningwa fimbo ekuliloyambo inali yandjwa. (Jak. 2:23; Jes. 41:8) Ndele mbela ongahelipi shi na sha nOvakriste vashili ovo ve na etimaumbwile loku ka kala mOparadisa oyo tai ka etululwa?

20. Kalunga okwa teelela ovanhu ovo a valulila ouyuki kunena meityo la faafana naalo laAbraham va ninge shike?

²⁰ Ovanhu ovo ve na etimaumbwile loku ka kala kombada yedu inava “yukipalifwa” oku ka mona “oshali” yomwenyo womeulu “omolwekulilo eli lomuJesus Kristus.” (Rom. 3:24; 5:15, 17) Ndele nande ongaho, ove na eitavelo la kola muKalunga nosho yo momafiloshisho aye, nohava ulike kutya ove na eitavelo okupitila moilonga iwa oyo hava longo. Oshilonga shimwe shomoilonga oyo hava longo osho ‘okuudifa ouhamba waKalunga nokuhepaulula Omwene Jesus Kristus.’ (Oil. 28:31) Omolwetomheno olo, Jehova ota dulu oku va valulila ouyuki meityo la faafana naalo a li a valulila Abraham ouyuki. Oshali oyo hava pewa oyo okukala ve li ookaume kaKalunga, ‘oshali yefilonghenda’ ya yooloka kwaayo hai pewa ovavaekwa. Ndele nande ongaho, ohava tambula ko nolupandu linene oshali ya tya ngaho.

21. Omauwa elipi a yeulukila ovanhu omolwohole nouyuki waJehova?

²¹ Ngeenge nafye otu na eteelelo loku ka kala nomwenyo fiyo alushe kombada yedu, otu na okudimbuluka kutya oufembanghenda wa tya ngaho inatu u pewa kovapangeli vopanhu ovo vehe shii okulineekelwa. Ndele ponhele yaasho, osho otashi ulike kutya Omunamapangelo wEshito alishe oye a lalakanena okuninga ngaho. Jehova okwa katuka eenghatu tadi twikile opo a wanife po elalakano laye olo, neenghatu odo a katuka odi li metwokumwe nouyuki washili. Kakele kaasho, eenghatu odo a katuka otadi ulike ohole yaye inene yokuhola ovanhu. Nomolwaasho Paulus a li a dula okutya: “Kalunga okwe tu hololela ohole yaye oku tu hola, Kristus eshi e tu fila fimbo twa li natango ovalunde.” — Rom. 5:8.

[Eshangelo lopedu]

Oto dimbuluka?

• Oludalo laAdam ola fyuulula shike kuye, naasho osha etifa oilanduliko ilipi?

• Ongahelipi ekulilo olo la yandjwa la li la wana po, nola wana po meityo lilipi?

• Oshali yokukala wa valulilwa ouyuki oye ku etela etimaumbwile lashike?

[Efano pepandja 13]

Omulumenhu a wanenena Adam okwa nyona, ndelenee omulumenhu a wanenena Jesus okwa yandja “oikulila ya wana po”

[Efano pepandja 15]

Kai fi tuu onghundana iwa okushiiva kutya ohatu dulu okuvalulilwa ouyuki pakanghameno lekuliloyambo laJesus!