Kala u shii nghee u na okunyamukula

NGEENGE omunhu okwe ku pula epulo, owa pumbwa okulongifa eendunge dokuyoolola u mone kutya oshike sha ningifa omunhu oo a pule epulo la tya ngaho.

Natango, nonande omunhu oku kale a halelela okuuda enyamukulo kepulo laye, okukala u shii nhumbi u na oku mu nyamukula okwa kwatela mo okunongela kutya owa pumbwa oku mu pa ouyelele u fike peni, nonghee to dulu okuyelifa oshinima osho tamu kundafana. (Joh. 16:12) Ndele peemhito dimwe, omunhu otashi dulika a pule shi na sha nouyelele wonhumba oo ina pumbwa okuuda, ile oo itau mu kwafa sha nande ne u ude, ngaashi Jesus a li a lombwela ovayapostoli vaye. — Oil. 1:6, 7.

Omishangwa otadi tu kumaida tadi ti: “Eendjovo deni nadi kale alushe donghenda, da fingala omongwa, nye mu kale mu shi shii nhumbi mu nokunyamukula keshe umwe.” (Kol. 4:6) Onghee hano, fimbo inatu nyamukula, otu na okushiiva kutya ohatu ka tya shike nonghee hatu ke shi tya.

Konakona kutya oshike she linyengifa omunhu a pule

Ovasadukai ova li tava kendabala okuyula Jesus nekonda moku mu pula epulo li na sha nenyumuko lomukainhu oo a li a hombolwa lwoikando ihapu. Ashike Jesus okwa li e shii kutya Ovasadukai inava itavela menyumuko. Onghee hano, eshi e va nyamukula, okwa li a pukulula etaleko lavo la puka olo la li le ve linyengifa va pule. Mokutomhafana navo monghedi ikumwifi nomokulongifa ehokololo lopamishangwa olo la li la shiivika nawa, Jesus okwa li a popya sha osho va li inave lipula nale nasho, a yandja oumbangi wa yela kutya Kalunga ota ka nyumuna shili ovafi. Nomolwaasho enyamukulo laye ola li la kumwifa neenghono ovatondi vaye ovo nova li va tila nokuli oku mu pula sha vali. — Luk. 20:27-40.

Opo u shiive kutya ou na okunyamukula ngahelipi ngeenge umwe e ku pula epulo, ou na okukonakona kutya oshike she linyengifa omunhu oo a pule epulo olo. Pashihopaenenwa, omunafikola womongudu yeni ile omunailonga mukweni otashi dulika e ku pule kutya omolwashike iho dana Okrismesa. Mbela omolwashike ta pulile ngaho? Mbela okwa hala okuuda lelalela etomheno, ile ote lipula ashike kutya pamwe ino efiwa u kale to hafele efimbo la tya ngaho? Opo u mone kutya oshike she linyengifa omunhu oo a pule, ou na oku mu pula kutya omolwashike ta pula epulo olo. Opo nee mu nyamukula she likolelela kwaasho a hala okuuda. Oto dulu yo oku mu yelifila pomhito oyo kutya ongahelipi okudulika komayele Ombibeli haku tu kwafele tu henuke omafudo oo haa kenyananeke ovanhu nokwa ninga omutengi kuvo.

Natu tye nee ngeno owa shivwa u ka popye shi na sha nEendombwedi daJehova komesho yongudu yovanafikola. Konima eshi wa mana okupopya, otashi dulika ve ku pule omapulo. Ngeenge omapulo oo tava pula otaa ulike kutya ova hala shili okushiiva nokae na koshi, oto dulu oku a nyamukula paunafangwa nomonghedi ya yukilila. Ngeenge omapulo avo otaa ulike kutya ove na onhondo oyo i niwe kovanhu vomoshitukulwa shavo, otashi dulika shi ka kale shiwa fimbo ino va nyamukula u va lombwele pauxupi shi na sha nomataleko ovanhu vahapu e na sha naasho nonokutya omolwashike Eendombwedi daJehova da hoolola okushikula omifikamhango dOmbibeli. Luhapu, omapulo ohaa holola kutya omunhu ote lipula nashike. Onghee hano, inatu kala hatu alushe twa tala ko kutya omunhu ota pula nelalakano loku tu shonga, nonande monghedi omo ta pula otashi dulika a fa te tu shongo. Onghedi omo to nyamukula otai ke ku pa omhito u kwafele ovapwilikini va kale ve na etaleko la mbwalangadja, u va pe ouyelele oo u li mondjila noku va yelifila Omishangwa oko kwa kanghamena eitavelo letu.

Oto ka ninga po shike ngeenge omuyandji woilonga ina hala oku ku pa efudo opo u ye koshoongalele? Tete, diladila shi na sha netaleko laye moshinima osho. Mbela ita ka dimina ngeenge owa pula u longe olutaima pomhito yonhumba? Mbela ite ke ku efa u ye ngeenge owe mu yelifile kutya ehongo olo hatu pewa poyoongalele yetu ohali tu kwafele tu kale ovanailonga ovanashili nove shii okulineekelwa? Ngeenge owa ulike kutya ou na ko nasha naye, otashi dulika naye a diladile shi na sha naasho wa tala ko sha fimana monghalamwenyo yoye. Ndele mbela oto ka ninga po shike ngeenge okwa hala u longe sha osho shihe li pauyuki? Ngeenge owe mu yelifile nawa kutya ito ke shi ninga noku mu pa omayele onhumba opamishangwa, otashi ke mu kwafela a ude ko omufika woye. Mbela itashi ka kala shiwa ngeenge owa tomhafana naye kutya omunhu oo e na ehalo loku mu vakela sha noku mu popila ko oipupulu, ota ka kala yo a hala okuvaka po oinima yaye ile e mu lombwele oipupulu?

Shimwe vali, otashi dulika u li omunafikola ino hala okukufa ombinga moinima yonhumba oyo ihe li pamishangwa oyo tai ningwa kofikola. Dimbuluka kutya omuhongi otashi dulika ehe na etaleko la fa loye li na sha noinima, noku na oshinakuwanifwa shokushilipaleka kutya ovahongwa vaye ohava dulika. Omashongo oo wa taalela oyo kutya (1) ou na okufimaneka etaleko laye, (2) okuyelifa omufika woye nefimaneko nosho yo (3) okukala wa tokola toko okuninga osho u shii kutya otashi ka hafifa Jehova. Otashi dulika yo wa pumbwa okuninga shihapu shihe fi ashike okupopya kutya owa itavela shike. (Omayel. 15:28) Ngeenge oumunyasha, kape na omalimbililo kutya tate woye ile meme woye ote ke ku kwafela u lilongekide kutya oto ka tya shike.

Omafimbo amwe, otashi dulika wa pumbwa okulipopila ngeenge to hokololifwa kuumwe oo e na eenghonopangelo. Omupolifi, omukwanepangelo ile omupanguli otashi dulika e ku pule u nyamukule omapulo e na sha nongeenge oho dulika komhango yonhumba, e na sha nomufika woye wopaKriste wokuhenombinga ile shi na sha nanghee ho tale ko okukufa ombinga moinima yopapolotika. Oto ka nyamukula ngahelipi? Ombibeli otai tu kumaida tai ti kutya otu na okunyamukula “nengungumano [nefimaneko linene, NW].” (1 Pet. 3:15) Lipula yo kutya, mbela omolwashike omunhu oo ta pula shi na sha noshinima osho, na kala wa fimaneka etaleko laye. Mbela ou na nee vali okuninga po shike? Omuyapostoli Paulus okwa li a popila oufemba waye pakanghameno lomhango yOvaroma. Nafye ohatu dulu yo okupopila oufemba wetu pakanghamano lekotamhango loshilongo. (Oil. 22:25-29) Otashi dulika ngeenge owa longifa ouyelele u na sha nanghee Ovakriste vonale nosho yo Eendombwedi daJehova mounyuni aushe kunena da katuka, otashi ka kwafela omunambelewa oo te ku pula. Ile otashi dulika u popye shi na sha nanghee okudulika kuKalunga haku linyengifa ovanhu va kale va hala okudulika keemhango doshilongo odo di li pandjele. (Rom. 13:1-14) Konima yomayelifilo oo, ngeenge owa popi omatomheno oye opamishangwa e na sha nomufika woye, otashi dulika a ka tambulwe ko nawa.

Omunhu oo ta pula omapulo oku na etaleko lilipi li na sha nOmishangwa?

Ngeenge to tokola kutya oto ka nyamukula ngahelipi, otashi dulika wa pumbwa yo okudiladila kutya omunhu oo ta pula oku na etaleko la tya ngahelipi li na sha nOmishangwa Diyapuki. Jesus osho a li a ninga ngaho eshi a li a nyamukula epulo lOvasadukai li na sha nenyumuko. Molwaashi Jesus okwa li e shii kutya Ovasadukai ova tambula ko ashike omambo otete otano oo a shangwa kuMoses, okwa li a tomhafana navo ta longifa ehokololo lonhumba olo li li momishangwa odo, a ti: ‘Moses naye yo okwe shi holola nokutya, ovafi otava ka nyumuka.’ (Luk. 20:37) Otashi dulika shi ka kale shiwa kwoove ngeenge owa tofa omishangwa donhumba dOmbibeli odo u wete kutya omupwilikini ote ke di tambula ko noku di shii.

Ongahelipi nee ngeenge omupwilikini ina tala ko Ombibeli i shii okulineekelwa? Didilika osho omuyapostoli Paulus a li a ninga eshi a li ta yandje oshipopiwa puAeropagi osho sha shangwa mOilonga 17:22-31. Okwa li a kundafana navo eeshili dopamishangwa nopehe na okutofa odikilila mOmbibeli. Ngeenge sha pumbiwa, naave oto dulu okuninga sha faafana. Moilongo imwe, otashi dulika wa pumbwa okukala to kundafana nomunhu wonhumba oikando ihapu ofimbo ino tofa odikilila okudja mOmbibeli. Fimbo ino hovela okulongifa Ombibeli odikilila, oshiwa oku mu kwafela a mone kutya omolwashike Ombibeli i shii okulineekelwa, ponhele ashike yokupopya nomufindo kutya oi li Eendjovo daKalunga. Ndelenee, elalakano loye olo okuyandja oundombwedi wa yela u na sha nelalakano laKalunga, nomokweendela ko kwefimbo u kwafele omupwilikini a mone ye mwene kutya Ombibeli otai ti shike. Ombibeli ohai tomho ovanhu neenghono i dule keshe osho hatu dulu okupopya. — Heb. 4:12.

“Eendjovo deni nadi kale alushe donghenda”

Inashi yukila ko tuu eshi ovapiya vaJehova, oo e li omunanghenda, va lombwelwa kutya eendjovo davo nadi kale alushe “donghenda, da fingala omongwa.” (Kol. 4:6; Ex. 34:6) Osho osha hala okutya otu na okukala hatu popi navamwe nombili nokuli nonande otu wete inashi pumbiwa. Eendjovo detu odi na okukala da fingala nawa; kadi na okukala dikukutu, ile inadi diladilwa nawa.

Ovanhu vahapu ove li koshi yomafininiko manene, nefiku keshe ohava ulwa omalaka mai. Ngeenge hatu udifile ovanhu va tya ngaho, otashi dulika ve tu ngwenyaukile. Mbela otu na okuungaunga ngahelipi navo? Ombibeli oya ti: “Enyamukulo litalala tali kandula po oupyuhandu.” Enyamukulo la tya ngaho otali dulu yo okuhemuna omutima womunhu oo e na etaleko la puka. (Omayel. 15:1; 25:15) Ovanhu ovo hava ngwenyaukilwa efiku keshe otava ka kala va hafa ngeenge omunhu wonhumba ta popi nawa navo note va ulikile olune, naasho otashi ke ve linyengifa va tambule ko onghundana iwa oyo twe va etela.

Inatu hala okukala hatu tu eemhata naavo va dina oshili yOmbibeli. Ndele ponhele yaasho, otwa hala okutomhafana novanhu okudja mOmishangwa, ngeenge tave shi pitike. Kashi na nee mbudi kutya ohatu ka shakeneka eenghalo da tya ngahelipi, otu na okukaleka momadiladilo kutya otu na okunyamukula ovanhu nombili, hatu ulike kutya otwa tomhwa tu itavele kutya omaudaneko aKalunga oku shii okulineekelwa. — 1 Tes. 1:5.

Omatokolo opaumwene nosho yo oinima oyo ya kwatela mo eliudo lomunhu

Ngeenge omukonakonimbibeli ile Omukriste mukweni okwe ku pula kutya oku na okuninga po shike moshinima shonhumba, oto ke mu nyamukula ngahelipi? Otashi dulika u shii paumwene kutya ngeno oto ka ninga po shike. Ndelenee omunhu keshe oku na okukala ha ningi omatokolo aye mwene. (Gal. 6:5) Omuyapostoli Paulus okwa yelifa kutya okwa ladipika ovanhu ovo a li ta udifile va kale ve na “eduliko leitavelo.” (Rom. 16:26) Paulus okwe tu tulila po oshihopaenenwa shiwa. Ngeenge omunhu oha ningi omatokolo opo a hafife oo ta konakona naye Ombibeli ile omunhu wonhumba, kungaho ota longele ovanhu nota ulike kutya ke na eitavelo. (Gal. 1:10) Onghee hano, otashi dulika itashi ka kala shiwa okupa omunhu a tya ngaho enyamukulo li paunafangwa nola yukilila.

Ongahelipi to dulu okuyandja enyamukulo olo li li metwokumwe nomafinamhango Ombibeli? Oto dulu okupopya shi na sha nomafinamhango Ombibeli oo taa wapalele, nosho yo oihopaenenwa yovanhu ovo va tumbulwa mOmbibeli. Peemhito dimwe, otashi dulika u mu ulikile nghee ta dulu okukonga omauyelele opo a dule okulileshela ye mwene omafinamhango nosho yo oihopaenenwa oyo tai dulu oku mu kwafela. Otamu dulu yo okukundafana naye shi na sha nomafinamhango oo ile shi na sha noilihongomwa oyo tai hangwa moihopaenenwa oyo, ndele ino mu lombwela odikilila osho e na okuninga shi na sha nonghalo yaye. Pula omunhu oo ngeenge oku wete nghee omafinamhango ile oihopaenenwa oyo tai dulu oku mu kwafela a ninge etokolo li li pandunge. Mu ladipika a konakone kutya oku na okukatuka onghatu ilipi oyo tai ka hafifa Jehova, te shi ningi metwokumwe nomafinamhango oo nosho yo oihopaenwa oyo. Mokuninga ngaho, oto mu kwafele a ‘ike okutongola ouwa nowii.’ — Heb. 5:14.

Nghee to dulu okunyamukula pokwoongala kwopaKriste

Okwoongala kwopaKriste luhapu ohaku tu pe eemhito dokuhepaulula moipaifi eitavelo letu. Onghedi imwe omo hatu dulu okuhepaulula moipafi eitavelo letu omokuyandja omanyamukulo komapulo oo haa pulwa pokwoongala. Otu na okukala hatu nyamukula noikala ilipi? Otu na okukala hatu shi ningi nelalakano lokutanga Jehova. Omupsalme David osho a li ha ningi ngaho ngeenge e li “moiongalele yeongalo.” (Eps. 26:12) Otu na yo okukala hatu yandje omatyekosha oo taa tu omukumo ovaitaveli vakwetu, ngaashi naanaa omuyapostoli Paulus e tu ladipika tu twaafane omukumo “mohole nomoilonga iwa.” (Heb. 10:23-25) Ngeenge otwa konakona komesho yefimbo osho tashi ka kundafanwa pokwoongala, ohatu ka dula okuninga ngaho.

Ngeenge wa pewa omhito u nyamukule, yandja enyamukulo li li paunafangwa, la yela noli li pauxupi. Ino nyamukula okatendo akeshe; tumbula ashike oshitwa shimwe. Ngeenge owa nyamukula ashike oshitukulwa shimwe shepulo olo, oto ka pa vamwe omhito navo va nyamukule. Osha fimana yo okuyelifa omishangwa odo da etwa moshitukulwa. Ngeenge to ningi ngaho, yandja elitulemo koshitukulwa shomushangwa osho tashi tu kumwe naasho tashi kundafanwa. Lihonga yo okukala ho nyamukula to longifa oitya yoye mwene, ponhele yokulesha odikilila osho shi li mokatendo. Ino kala wa nyemata ngeenge enyamukulo loye ino li yandja nawa. Osho hashi ningwa efimbo nefimbo kukeshe umwe.

Osha yela kutya okushiiva nghee tu na okunyamukula okwa kwatela mo shihapu shihe fi ashike okukala tu shii enyamukulo. Osha kwatela mo okukala tu na eendunge dokuyoolola. Ito ka kala tuu wa hafa ngeenge owa yandje enyamukulo tali di komutima, notali kumu omitima davamwe! — Omayel. 15:23.