Inuusuttut aperupput:
Ilagisartakkama sunniinerat ajoqutissarsiffigisinnaavara?
ANGUTIT inuusuttut pingasut suup killippai unnukkut ukiuugaa biilerlutik angalaarnissaannut, biilip pisataasiviani innarlutik viinnimik puiaasamik, immiaaqqanik arfinilinnik whiskymillu literip affaanik aarlorusseqattaarnissaannut? Taamaaliornissaminnut naaggaarsimagaluarunik inuunerat navianartorsiorsimassagaluarpa? Naagga. Kissaatigiinnarsimagaat-una ilisimatusarfimmi ilinniarfigisaminni „angutit klubbiat“-nit qummut isigisaasumit iluarisaalernissartik, taamatullu ilaasortanngornissamut misilinneqarnissartik piumassuseqarfigilluarsimavaat. Taamaalillutik kammalaatiminnit iluarisaalernissaminnut qinngaqqunnanngissusertik takutinniarpaat.
Ullaanngorneranili tamarmik pingasuullutik ilisimanngillat, ilaatalu ataatsip timaa tamarmi tungujortuinnaavoq. Sivitsunngitsoq Chuck 19-inik ukiulik sukkavallaamik aalakoornartumik imersimanini pissutigalugu toquvoq. Oqaatigineqarpoq Chuck imertakkani immiaaqqat marluk sinnerlugit imernissaminut pinngitsaalineqarsimanngitsoq. „Allarluinnaasarporli kammalaatit oqaatsimikkut kimitsinerannit tatineqartutut misigigaanni,“ anaanaa oqarpoq. „Qunutuutut isigineqarnissaq nuannersuunngilaq.“ Chuckip kammalaatiminit iluarisaalerumagaluarnera inuuneranik naleqarpoq.
Immaqa ima eqqarsarputit: ’Pisimasoq tamanna ingasaassineruvoq. Uanga taamatut nalaataqanngisaannassaanga.’ Taamaattoq ersarilluartumik tamatuma takutippaa ilagisartakkat sunniisarnerat qanoq sakkortutigisinnaasoq. Nalornisoorneq misigisimagukku, ikinngutitoqqatit iluarusutsissanerlugit imaluunniit ikinngutitaatit sungiunniassanerlugit, taava nalussanngilat ilumut ilagisartakkat sunniisinnaasut. Misissuinerit ersersissimavaat inuunermi sunnerneqarnerit sakkortunerpaat ilaat ilagisartakkanit imaluunniit ilagisartagarerusutanit pisartoq. Taamaattumik pisariaqarpoq ilagisartakkanit sunnerneqartarnerup alliartornermi eqqortumik isumaqarfigiartornissaa.
Alliartornerup ilaa
Inuiaqatigiinni ileqqussatigut najoqqutassianut aalajangersakkanut tamatta naleqquttunngorsartariaqarpugut. Inuusuttut misilittagakinnertik pissutigalugu kinaassusiat ilaatigut ipissarneqartariaqartunik ’ikkiinnersaqartassaaq’. Ussat Bibelimiittoq manna naleqarluarpoq: ’Savik saveqammigut ipissisaraaq, angutillu tullini isigissisittarpaa.’ (ússatit 27:17) Soorlu agiutip saviminiusup savik ikkiitsoq ipissisittaraa, taamatuttaaq illit inunnik allanik ilagisartagaqarnivit kinaassutsit ’ipissisissinnaavaa’. Sunniivigeqatigiinnerup taama ittup inuttut pitsaanerusunngortissinnaavaatit, soorluttaaq pissatsissutaasinnaasartoq nutaannguallaataasinnaallunilu. Ilagisartakkanit pitsaasumik sunniuteqartunit tapersersorneqarneq anaanaqanngikkaanni imaluunniit ataataqanngikkaanni, imaluunniit angajoqqaanit eqqortumik isumassorneqanngikkaanni, allaat taartaasutut issinnaavoq.
Alliartortillutit pissusissamisoortumik eqqarsaatigiartuinnassavat inuit allat qanoq isumaqarfigineraatsit. Inunnit allanit immikkoornissat kissaatiginavianngilat. Paasigasuassavat inuit nuannarineqartut tamanit nuannaarnerpaasorinartuusut. „Inuit eqqarsaatigisaqaat allanit nuannarineqarnerlutik,“ Debbie oqaluttuarpoq. „Allanit nuannarineqarunnaarnissannik eqqarsaat 18-inik ukioqarlunga annilaarutigisaqaara, nuannarineqarunnaarumami qaaqquneqartarunnaassagama. Inunnit allanit immikkuulernissara nuannisaraangatalu ilaanngitsoortalernissara, imaluunniit perroornerarneqarnissara immikkoorniartuunerarneqarnissaralu annilaanngatigisaqaakka.“
Kikkut sunniinerpaappat?
Inuit nuannaartorisatsinnik inooriaaseqartut immikkooqatigiillu ilaaffigerusutavut uagutsinnut sunniuteqarnerpaasarput,“ Yale Child Centerimi professoriusoq, James Comer, taama oqarsimavoq. Taakku uatsinnik sunniinerpaapput.
Assersuutigalugu, Debbie oqaluttuarpoq atuarfimmini tamanik, aammattaaq karakteriminnik, soqutiginninngitsunik atuartoqartoq. Taakku atuartunit allanit nikagineqarput. „Taakkunannga qanoq isigineqarneq isumakuluutigineqarneq ajorpoq,“ Debbie oqarpoq. „Allaqarporli atuarfimmi pikkorissunik, taakkunanngalu iluarisaanissara kissaatigaara. Taakkunannga nikagineqaraangama mikisuararsuartut misigisarpunga. Misigisimasarpunga atorsinnaananga ajorluinnarlungalu. Misigisimasarpunga soorluli tassa sussaanngitsuullunga eqqortumik iliorsinnaanngitsoq.“
Debbie assigiinngitsunik iliuuseqarniartarsimavoq kammalaatiminit iluarisaajumalluni, immikkooqatigiinnut ilaalerumalluni. Immaqa illit nammineq nalunngilat taanna qanoq misigisimasimassasoq. Illit inuusuttoqatinnit allanit iluarisaajumaannarlutit atisanik nuannarerpianngisaraluannik atugaqarsimavit? Taakkunatut nujalerisimavit, taakkunatullu oqaloriaaseqarlutit? Taava illittaaq ilagisartakkanit sunnerneqarneq nalaatarisimavat.
Inuusuttuararpassuilli ilagisartakkaminnit sunnerneqarnermikkut iliuuserisartagaannik ilaarsinerarneqartarnertik akerlilertarpaat. Susietut 17-inik ukiulittut inuusuttorpassuit isumaqarput: „Illit nammineq piumanngikkuit allat arlaannik iliuuseqartissinnaanngilaatsit.“ Ilagisartakkanilli sunnerneqarneq ima malunnanngitsigisumik pisinnaavoq ingerlaannaq paasineqarsinnaanani. Bibelimi oqaluttuarineqartup angutip qutsissunik najoqqutallip allat sunniinerannut nakkaannarfiginnissimanera eqqarsaatigigaanni takuneqarsinnaavoq taama sunniineq sallaatsumik malunniukkiartortartumik naakkittaatsumillu pissaaneqartuusoq.
Apustili Peter peqataalu
Apustili Peter kristumiussutsip sukaasa ilagaat. Taanna angutaavoq nakimaatsoq sakkortuumillu qularutiginngisaminik isummertartoq. Ilagiit kristumiut aallaqqaataanni taamaallaat inunnguutsiminnik juutiusunik, Peteritut ittunik, imaluunniit juutinut ilanngussimasunik, ilaasortaqarput. Juutit taakku juutiunngitsunik imaluunniit Guutimik nalusunik peqateqarneq ajorput, aap allaat juutiunngitsunik nikaginnittuupput. Guutilli Peterimut saqqummersitsinermini nalunaarutigaa juutiunngitsut inuiannit naggueqatigiinnillu tamaneersut kristumiunngorsinnaalersut, taamaalillutillu Guutimit iluarisaasumik taassumunnga attaveqarsinnaalersut. Taamaattumik Peterip eqqarsartaatsini allanngortippaa. Juutiunngitsut nigorsimanissaannut taarsiullugu maanna anersaakkut ikiulerpai allaallu nereqatigisalerlugit. Iliuutsini tamakku eqqortuunerarlugit ilagiit kristumiut siulliit siulersuisuinut kingorna sapiilluni illersorpai. — apustilit suliait 10:28; 11:1-18.
Ullut ingerlapput, Antiochiamilu, illoqarfimmi juutiunngitsorpassuit kristumiunngorfigisaanni, Peter najugaqalerpoq. Taavaniitilluni kristumiut taakku Guutimik nalusuusimasut isertuarani ilagisarpai nereqatigisarlugillu. Ullulli ilaanni Jerusalemimi ilagiit aallartitaat Antiochiamut tikeraarput. Angutit taakku kristumiut juutiusut juutiunngitsunik imaluunniit Guutimik nalusuusimasunik ilaqarnissartik suli nuannarilersimanngilaat. Taamaannerat Peterip nalunngilaa. Taannalu qanoq qisuariarpa?
Taakku tikimmata Peter kristumiunit Guutimik nalusuusimasunit avissaarpoq nereqatigisarumajunnaarlugillu. Allaat najoqqutassat siornatigut illersorsimasami akerliannik iliorpoq! Sooq? Qatanngutini tikeraartut ajuallatsikkusunnginnamigit. Ersarippoq taakkua imminut qanoq isiginninnerat pingaartittorujussuugaa. Immaqa ima eqqarsarpoq: ’Maaniinneranni nakkaannalaarallarlanga, aallarpatalu Guutimik nalusuusimasunik nereqateqartaleqqikkumaarpunga. Taakkununnga attaveqarnera sooq suunngitsukasik pissutigiinnarlugu aserussavara?’ — Galâsiamiut 2:11-14.
Ila nakutitaanangaarami! Bibelimi oqaatigineqarpoq Peter aammalu allat taassuma maligassiuinerlunneranit sunnertissimasut ’ilumoortuusaarsimasut’, imaluunniit namminneq eqqortutut isiginngisaraluaminnik iliuuseqarsimasut. Allatut oqaatigalugu: Peqatigisaminit sunnerneqarnermigut Peter nammineq najoqqutassaminik miserratiginnilluni ilumoortuusaartunngorsimavoq.
Kristumiutut inersimasumut, apustilit aqqaneq-marluk ilaannut, tamanna pisinnaappat taava aamma illit taamatut sunnerneqarsinnaassannginnerpit? Uppeqatimik tutsaanni Paulusip Peter appisaluuppaa ’assuarnarsisimammat’. Oqarta sanngiissuteqallatsiarninni ilagisartakkavit sunniinerat naakkaannarfigisimagit. Eqqunngitsumik ilioruit, taava kingornatigut qanoq misigisimassavit? Nalunngeqatiginnissutivit avoqqaarissannginnerpaatit? Immaqa paasisoorneqassaatit, tusaamaneqarnerillu aserussaaq. Tamanna imminut akilersinnaava? (gD 8/1 83)
[Qupp. 21-mi assiliartaq]
Soorlu agiutip saviminiusup savik ikkiitsoq ipissisittaraa, taamatuttaaq illit inunnik allanik ilagisartagaqarnivit pissusivit ilaat ’ipissisissinnaavaat’
[Qupp. 22-mi assiliartaq]
Ilagisartakkatta isikkutsigut pissutsitsigullu sunnersinnaavaatigut. Nammineq eqqarsarsinnaassuserput ineriartortittariaqarparput
[Qupp. 23-mi assiliartaq]
Allaat apustili Peter peqatigisami sunniinerannit ajoquserneqarsimavoq. Aammattaaq illit ilagisartakkannit ajortumik sunnerneqarsinnaassavit?