Inerteqquteqarfimmi Jehovap isumassorsimavaatigut — Immikkoortoq 2
SORSUNNERSUUP aappaata nalaani sakkutuutut atisama qiterutitaata saviminertaani ima allassimasoqarpoq: „Gott mit Uns“ (Guutip ilagaatigut). Ilagiit nalinginnaat sorsunnermut aammillu kuisisarnernut peqataanerannut takussutissat ilaannaattut tamanna uanga isigaara. Tamanna assut maajuummissutigisarpara. Taamaattumik Limbach-Oberfrohnami Tyskland-kangillermiittumi Jehovap Nalunaajaasuisa marluk oqaloqatiginialermannga upperisarsiorneq qatsulluinnareersimavara Guuteqarneranillu upperisaarutereersimallunga suullu tamarmik namminneq pinngorsimanerannik upperisaqalereersimallunga.
„Kristumiunngornissannik kajumissaartariaqanngilassingaluunniit,“ oqaluussisartut marluk taakku uannut saaffiginnittut taama oqarfigaakka. Nassuiaaqqissaarneratali Guuteqarneranik qularunnaarsippaanga. Assut paasiniaarusutsallunga biibilimik pisiffigaakka naggataatigullu taassuminnga atuaqqissaaqatigisalerlugit. 1953-imi tamanna pisimavoq. Tamatuma nalaani Jehovap Nalunaajaasuisa sulinerat Tyskland-kangillermi ukiuni pingasungajanni kommunistinit inerteqqutaareersimavoq.
Napasuliaq Alapernaarsuiffik-mi 1. aprili 1954-imeersumi pissutsit Jehovap Nalunaajaasuisa Tyskland-kangillermi atugaat pillugit ilaatigut ima allassimasoqarpoq: „Naak isertortukkut alaatsinaanneqaraluarlutik sioorasaarneqartaraluarlutillu, naak alaatsinaanneqarnerlutik paasiniaqqaartinnagu oqaloqatigiissinnaasanngikkaluarlutik, naak Napasuliaq Alapernaarsuiffiup atuagassiaataanik pigisaqarneq, ’atuagassianik pikitsitsiunitinik siaruarterinertut’ taaneqartartoq, pissutigalugu ukiuni marlunni pingasuniluunniit parnaarussaariaannaagaluarlutik, naallu qatanngutitik angutit inersimanerusut, siornatigut suliaminnik siulersuisimagaluartut, arlalinnik hundredellit maanna parnaarussaaqqagaluartut Jehovap kiffai Tyskland-kangillermiittut oqaluussiuarsinnarput.“
1955-imi nuliaralu Regina Nürnbergimi Tyskland-killermiittumi Jehovap Nalunaajaasuisa ataatsimeersuarnerannut nunanit tamalaanit peqataaffigineqartumut najuuppugut, aappaaguanilu Berlin-killermi marluulluta kuisippugut. Soorunami tamanna pivoq 1961-imi Berlinimi qarmarsuup sananeqarnera, taamaalillunilu Tyskland-kangilliup Berlin-killiullu akornanni attaveqarnerup kipineqarnera, sioqqullugu. Sulili kuisitsinnanga Jehova Guutimut ilumoornera misilinneqarpoq.
Akisussaassuseqarfiusunik suliaqalerpugut
Limbach-Oberfrohnami Jehovap Nalunaajaasuisa ilagiivinut ilaalerpugut. Tassani atuagassianik Biibililersaarutaasunik Tyskland-killermut aallertartussamik pisariaqartitsipput. Pisiniarfeerannguaateqarpugut marlunnillu mikisunik meeraqarluta. Jehovamulli kiffartornerput inuunitsinni salliutilereersimavarput. Biilerput pisoqaq allanngortiterparput atuakkat 60-it toqqorsinnaaniassagatsigik. Aallertartutut kiffartornerup navianaateqartup tamatuma Jehovamik tatiginninnissannik ilikkartippaanga.
Berlin-kangillermiit killiup tungaanut biilerneq navianaateqanngitsuunngilaq, eqqarsaatigisarparalu qanorpiaq ililluta anigortarsimagipput. Kitaanut kiffaanngissuseqarfiusumut atuagassiat aasarpavut biilimilu toqqortarlugit Tyskland-kangillermut killeqarfik aqqusaarlugu utinnginnitsinni.
Ilaanni atuakkat toqqorterlugit inertugullu angut inissiat ilaannit anivoq. Kalerrisaarilluni nillermat annilaartorujussuuvunga. Marsersimanerpaatigut? „Tulliani allami taamaaliorniarisi,“ oqarpoq „tyskit kangilliit politiivisa biili tusarnaarutaat ikaneralannguaq uninngavoq, immaqalu tigusarissavaasi.“ Eqqissiallattorujussuuvunga. Perlasinata killeqarfik qaangerparput, biilimilu sisamaasugut angerlamut aqqutitta sinnera tamaat erinarsuataarpugut.
Attaveqarfeqarunnaarnissamut piareersarpugut
1950-ikkut ingerlaneranni qatanngutit Tyskland-kangillermiittut atuagassiat unnersuunneqarnissallu tungaatigut qatanngutitik Kitaaniittut kisiisa isumalluutigaat. 1960-imili allannguisoqarpoq Jehovap Nalunaajaasuisa ataasiakkaat Tyskland-kangillermiittut oqaluussisartunut allanut qanitaminni najugaqartunut qaninnerusumik attaveqalernissaannut iluaqutaasumik. Junimi 1961-imi utoqaanertanut Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfia Berlinimi siullermeersumik ingerlanneqarpoq. Pikkorissarneq sapaatit-akunnerinik sisamanik sivisussulik tamanna ilaaffigaara. Sapaatit-akunneri arfinilingajaat tamatuma kingorna Berlinip qarmarsua napparneqarmat Kitaanut attaveqarnerput kipineqariataarpoq. Sulinerput isertortukkut ingerlanneqartariaqaliinnarani aammattaaq avammut attaveerulluinnarpugut.
Jehovap Nalunaajaasuisa Tyskland-kangillermi sulinerata unittoornissaa ilaasa annilaanngatigilerpaat. Ukiulli ataasingajaap tamatuma siorna peqatigiiffeqarnikkut iluarsartuussisimanerit iluaqutigalugit anersaakkut ataasiussuseqartuarlutalu nukittujuaannarpugut. Utoqqaanertallu ilaat Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfiani ilinniartinneqarsimanertik iluaqutigalugu utoqqaanertaqatiminnik ilinniartitsisarput. Tassa avataanut attaveerunnissatsinnut Jehovap piareersartissimavaatigut, soorlu 1949-mi ataatsimeersuarnermi 1950-imi suliatta inerteqqutaalernissaanut piareersarsimagaatigut.
Kitaanut attaveqarunnaaratta peqatigiiffik alliartorsinnaaqqullugu soorunami nammineq suliniuteqartariaqalerpugut. Kristumiutut qatanngutivut Berlin-killermiittut allaffigaavut siunnersuutigalugu Kangiani aqqusinersuarmi, angalasut Kitaaneersut angalasinnaatitaaffigisaanni, naapissasugut. Naapiffissatsitut isumaqatigiissutigisatsinni unippugut motoritsinnik unittoortuusaarluta. Minuttit marluk qaangiuttullu biilip ikiuiartortup uniffigaatigut. Soorunami tassaapput qatanngutivut. Atuagassianik Biibililersaarutaasunik nassaappaatigut, nalunartullu pillugit Berlin-killermut qimassimasakka, tassa Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfiani atuagara, tassani allattukkakka kiisalu biibilera tiguakka. Tigugakkit assorsuaq nuannaarpunga! Sunaaffalumi ukiuni marlunni tulliuttuni atorfissaqartikkumaarakkit.
Isertortumik ilinniartitsineq
Ullut marlussuit kingornatigut Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfiata Tyskland-kangillermi tamarmi ingerlanneqarnissaanik qinnuigineqarpugut. Sisamat, ilaatigut uanga, ilinniartitsisussatut toqqarneqarput. Suliattali inerteqqutaanerani utoqqaanertarpassuarnik ilinniartitsinissaq imaannaanngitsorsuartut isigalugu aalajangerpunga tammaarsimaartuusaarluta ilinniartitsissallunga.
Klassini tamani sisamanik ilinniartoqartarpoq, uanga ilinniartitsisuullunga qatanngullu angut ataaseq igasuulluni. Aamma nuliaasut meeqqallu aggeqataasarput. Tammaarfimmi amerlanertigut 15-20-usarpugut. Tammaarsimaartarfimmi nalinginnaasumiissinnannginnatta ilaquttakkalu piukkunnartunik ujarlertarpugut.
Ilaanni nunaannarmi illoqarfeeqqakkut biilerluta ingerlatilluta aqqusineerannguaq orpippassuaaqqanut sammisoq, tamanit aqqutaasumit ungasiartoq, takulerparput. Tammaarsimaarfissaqissorujussuuvoq, taamaattumillu borgmesterimut saaffiginnippunga. „Ilaqutariit allat marlussuit ilagalugit sapaatit-akunnialunni tamaarsimaarfissarsiorpugut,“ nassuiaappara. „Kisimiilaarusukkatta meeqqatta sukisaarsarfigisinnaasaanni. Orpippassuaaqqat taajakku tammaarsimaarfigisinnaavavut?“ Akuerimmatigut piareersalerpugut.
Toqqit biileralu tammaarsimaarut kipparissumik iloqqasunngorlugit inissippavut avataanit takuneqarsinnaanngitsumik ammasumik inissaliorluta. Biili tammaarsimaarut initut ilinniartitsivittut atorparput. Tassani ulluni 14-ini ullormut nalunaaquttap-akunnerini arfineq-pingasuni tamaviaartumik atuaqqissaartarpugut. Ungasinngitsumi issiaviit nerrivillu inissisimavavut ilimaginngisamik takkuttoqariataarnissaanut piareersimatillugit. Takkuttoqartarporlumi! Taamaalisoqaraangat ilaquttatta asannittumik ikiuinerat qujamasuutigisaqaarput.
Ilinniartitsinerup nalaani ilaquttavut sissuertuusarput. Ullut ilaanni ilinniartitsinerup nalaani takulersimavaat borgmesteri, aamma kommunistit partiiannut allatsiusoq, aqqusineeqqakkut tammaarfitta tungaanut majuartoq. Sissuertup toortagaq kalerrisaarut biilimut tammaarsimaarummut atasoq toorpaa. Anipallappugut issiavinnullu issaapallakkatta nallukattalerluta. Allaammi neerivimmi snapseqarpoq pasinartoqarpasinnginnerussammat. Borgmesteri nuannersumik pulaarpoq sumillu pasinartumik malussarani angerlamut uterluni.
1962-imi upernaakkumiit 1965-ip naalerneranut Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfia nunami tamarmi ingerlanneqarpoq. Tassani utoqqaanertat tamaviaartumik ilinniartinneqarput, ilaatigut Tyskland-kangillermi ajornartorsiutitsinnik immikkut ittunik qanoq ilillutik aaqqiiniartarnissaannik, taamaalillutillu oqaluussinermik nakkutilliinissamut piareersimatinneqarlerlutik. Ilinniarnermut tamatumunnga ilaasinnaajumallutik utoqqaanertat sulinngiffeqarnitik pilliutigiinnanngilaat, aammali parnaarunneqarnissamik navianartorsiortillutik.
Ilinniartitsinerup iluaqutaanera
Oqartussaasut suninnguavut tamaasa nakkutigeqqissaarpaat, naggataatigullu 1965-imi, utoqqaanertat amerlanersaat ilinniartinneqareersullu, piareersarluarsimasumik nuna tamakkerlugu iliuuseqarlutik peqatigiiffipput nunguteriaraluarpaat. Jehovap Nalunaajaasui 15-it sulinitsinnut siuttuusorisatik tigusaatippaat. Amerlasuullu aammaarlutik isumaqarput sulinerput unittoorluinnassasoq. Jehovalli ikiuineratigut pissutsinut nutaanut atulikkatsinnut naleqqussarpugut siornatigutullu sulinerput ingerlatiinnarlugu.
Utoqqaanertat Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfiani ilinniartinneqarsimanerat ilinniartitsinerullu tamatuma nalaani immitsinnut ataqatigiilluinnalersimanerput iluaqutigisorujussuuarput. Paasinarsivoq peqatigiiffik eqqortumik sanaajusoq. Aap, qujanaqaarmi peqatigiiffiup ilitsersuussutai naalalluta maleqqissaarluinnarlugit ingerlasimagatta. — Jesaja 48:17.
Qaammatini tulliuttuni paasinarsivoq oqartussaasut killilersuinerujussuat suliatsinnut annikitsuinnarmik sunniuteqarsimasoq. Allaammi sivitsunngitsoq Naalagaaffiup Kiffartornermut Atuarfiani ilinniartitsineq nangeqqissinnaasimavarput. Malartitassaanngissuserput paasileramikku oqartussaasut periaasertik allatut ajornartumik allanngortippaat. Jehovap ajugaanera angeq!
Oqaluussilluartut
Taamanikkut oqaluussisartut ilagiit atuakkamik atuaqqissaaqatigiinnerannut peqataasartut tallimat missaanniittarput. Atuaqqissaaqatigiinnermi atuagassiat Biibilersaarutaasut pisarpavut, oqaluussinerlu tassanngaanniit aaqqissorneqartarpoq. Aallaqqaataaniilli Jehovap Reginalu inunnik Biibilimik ilinniarusuttunik amerlasuunik atuaqqissaaqateqarnermik pilluaqqusarpaatigut.
Illumiit illumut oqaluussigaangatta paasisoorneqarnissarput tigusaanissarpulluunniit pinngitsoorumallugit kiffartuussinerup ilaani tamatumani allannguisariaqarsimavugut. Najukkamut ataatsimut saaffiginneriarluta illut marlussuit qaangiinnarlugit allamut kasuttortarpugut. Ilaanni Reginalu arnamut kasuttoratta iseqquaatigut. Biibilimut tunngasumik oqaloqatigitillugu inimut isersimaffigisatsinnut ernera iserpoq. Taanna nangaanngivilluni oqariartarpoq.
„Guutersi takunikuuisiuk?“ aperaaq. „Paasisinnaassagunarparsi takusinnaasakka kisiisa upperigakkit. Sinneri tamarmik asuliinnaapput.“
„Ilumut?“ akivara. „Illit nammineq qaratsat takunikuuiuk? Iliuutsivit tamarmik ersersippaat qarasaqartutit.“
Reginalu assersuusioqattaarfigaarput inuit takusinnaanngikkaluarlugu piuneri akuerisartagaannik, soorlu kallerup innera. Angut inuusuttoq tusarnaaqqissaartorujussuuvoq, Biibilimillu anaanaalu atuaqqissaaqatigisalerpavut. Kingorna marluullutik Jehovamut nalunaajaasunngorput. Nuliaralu atuaqqissaatigisimasatta ilaat 14-it Jehovamut nalunaajaasunngorsimapput. Taakkunannga arfineq-marluk illumiit illumut oqaluussitilluta naapitaraavut, sinnerilu periarfissatigut allatigut oqaluussiffigisimasaraavut.
Aalajangersimasumik Biibilimik atuaqqissaaqateqalersimagutta, malugisinnaaleraangatsigulu tatigisinnaallugu, taava ataatsimiinnernut qaaqqusarparput. Siullermilli qulakkeerluaqqaarallartarparput Guutip innuttaanik navianartorsiortitsilissannginnersoq. Taamaattumik ilaannikkut aatsaat ukioq ataaseq sivisunerusorluunniit qaangiukkaangat soqutiginnittoq ataatsimiinnernut qaaqqusinnaalersarparput. Eqqaamavara ataaseq atuaqqissaaqatigisartagarput kommunistit partiiannut ilaasortanik nuimasunik ilisarisimasaqartoq, aap, allaat qanimut ikinnguteqartoq. Taanna ukiut qulingiluat Biibilimik atuaqqissaaqatigisareerlugu aatsaat ataatsiminnermut ilaanissaanut qaaqquarput! Ullumikkut angut taanna kristumiutut qatanngutigaarput.
Oqartussaasut malersortuarpaatigut
1965-ip kingorna nalunaajaasut amerlasuukkaarlugit tigusarineqartarunnaarput; oqartussaasulli suli eqqissitinngilaatigut. Alapernaaseqqissaartuarpaatigut. Tamatuma nalaani ilagiit iluanni suliassanik suleqataasorujussuuvunga, taamaattumillu oqartussaasunit immikkut nakkutigeqqissaarneqarlunga. Arlalippassuariarlutik aasarpaannga politeeqarfimmi killisiorniarlunga. „Kiffaanngissutsit inuulluaqquinnariannguaruk,“ oqarfigisarpaannga. „Parnaarussaassaatit.“ Tamatigulli naggataatigut iperaannartarpaannga.
1972-imi atorfilinnit marlunnit pulaarneqarpunga, piaarinaatsoorlutik peqatigiiffitsinnik kusanartumik nersualaarisoortunik. Ilagiit Napasuliaq Alapernaarsuiffik-mik atuaqqissaaqatigiinnerat isertortukkut tusarnaarsimavaat. „Isumaqarpugut ilanngutassiaq assut ajuallannartoq,“ unnerluusserpalullutik oqarput. Nalunanngitsumik annilaanngatigaat allat ilanngutassiaq atuartuugunikku kommunistit ajoqersuutaannut qanoq isummernissaat. „Kisianni taamaakkaluartoq,“ oqarput, „Napasuliaq Alapernaarsuiffik 5-6 millioninngorlugu naqiterneqartarpoq, nunanilu ineriartortinniakkani atuarneqartarluni. Tassaannaanngilaq atuagassiaq akikitsoq uissuummisitsisoq.“ ’Kakkaak ilumoorassi,’ eqqarsarpunga!
1972-imi ukiuni 22-ni suliarput inerteqqutaareersimavoq, ukiullu taakkua ingerlaneranni tamatigorluinnaq Jehovap asannittumik silatuumillu siulersortuarsimavaatigut. Unnersuussutai maleqqissaartuarsimavavut. Aatsaalli ukiut suli 18-it qaangiummata Jehovap Nalunaajaasui Tyskland-kangillermi inatsisitigut akuerisaalerput. Maannalu qujamasuutigingaarparput immikkullu pisinnaatitaaffittut nuanningaartutut isigalugu Guutitsinnik, Jehovamik, kiffaanngissuseqarluta pallorfiginnissinnaalernerput! — Oqaluttuartoq: Helmut Martin. (wD 1/5 92)