Jonasip Jehovap naakkinnissusia ilikkarpaa
JEHOVA pruffiitini Jonas suliassaqartissimavaa. Ukiut hundredellit qulingiluassaanni u.n.s. pisimasumiippugut, Israelimilu Jeroboam II kunngiuvoq. Jonas Zebulonikkut nunaanni illoqarfimmit Gat-Heferimeersuuvoq. (Josva 19:10, 13; 2 Kunngit 14:25) Guutip Jonas Assyriamiut illoqarfiata pingaarnersaanut Ninevemut aallartippaa, 800 kilometerit avannarpasinnerusumiittumut. Ninevemiut Guutip piuneerutitissammagit mianersoqqusussaasimavai.
Jonas ima eqqarsarsimasinnaavoq: ’Sooq tassunga illoqarfimmukassaanga inuiaqatigiinnullu taakkununnga? Guutimik ilumoortumik kiffartuussinngitsulluunniit, assyriamiut aammik kuisiumatuut Israelikkut iliorsimanerisulli Jehovamik angerfigeqatiginnissimanngisaannartut. Inuit taakku guutiitsut mianersoqqussutiga sioorasaarinertut isumaqarfigisinnaavaat Israelilu tiguarniarlugu! Naagga, uangaanngitsoq! Tassunnarnavianngilanga. Joppimukassaanga umiarsuarmullu killuup tungaanut ingerlaartussamut ilaallunga — Tarsisiliartumut immap akullersuup akianiittumut. Aap, taamatut iliussaanga!’ — Jonas 1:1-3.
Immami navianartorsiorneq!
Jonas Joppimut Immap akullersuup sineriaaniittumut tikiutereerpoq. Angalanissani akileriarlugu umiarsuarmut Tarsisiliartussamut ikivoq, Spaniamut aqquteqakkajuttumut, 3500 kilometerisut Ninevep kitaaniittumut. Umiarsuaq aallarsimatsiaannartoq pruffiiti qasusimaqisoq initaanut aqqarpoq sinilerlunilu. Sivitsunngitsoq Jehovap anorersuaq immamut pitorartippaa, umiartortullu siooralersimasut tamarmik immikkut guutiminnut qinupput ikioqqullutik. Umiarsuaq orraasorujussuullunilu ueqattaangaarmat usit imaanut eqqarneqarput puttalanerulerniassammat. Taamaakkaluartorli umiunissaq pinngitsoorneqarsinnaanngitsutut ippoq, Jonasillu umiarsuup naalagaata puffassimasup oqaasii tusaavai: „Sooq siniinnarpit? Makillutit Guutimut qinugit, immaqa Guutivit eqqaassavaatigut aniguisissallutalu.“ Jonas makippoq umiarsuullu qaavanukarluni. — Jona 1:4-6.
Umiarsuup inuttai oqaloqatigiilerput ima oqarlutik: „Qaa, immeraatta paasiniarlugu kina pisuulluni perluup tamatuma nalaakkaatigut.“ Immeraammatalu immeraatip Jonas eqqorpaa. Qanoq siooratigisimassanerpoq umiartortut ima oqarmata: „Ilisimatitsigut perlummit matumannga nalaanneqarnitsinnut kina pisuunersoq, suna siunertaralugu illit umiarsuarmut matumunnga ilaanersutit aamma sumiuunersutit.“ Jonas oqarpoq hebriiariugami ’Jehova, qilaap Guutia’ pallorfigalugu ’immamik nunamillu pinngortitsisumut’ mianerinnittuulluni. Guutip tusarliussaa naalalluni Ninevemut tusarliutinnginnamiuk, Jehova qimarratigisimagamiuk anorimit nalaanneqarsimapput. — Jona 1:7-10.
Umiartortut aperipput: „Qanoq iliorfigissavatsigit qatsoqqullugu?“ Anori natsikkiartuinnarmat, Jonas ima oqarpoq: „Immamut nalorujukkussinga qatsorumaarpoq, nalunngilarami uanga pisuullunga anorersuup tamatuma nalaakkaasi.“ Angutit Jehovap kiffaanik immamut naloriussiumanngillat taamaalillugulu toqutillugu, kisiannili umiarsuaq nunap tungaanukaanniaraluaqqaarpaat. Taamaaliorsinnaannginnamilli taava torlulapput: „Jehova-aa, angutip uuma toqusussaaneratigut ajunaarteqinatigut, toquneranullu uagut pisuuteqinatigut. Illimmiuna nammineq taamaalisitsisutit.“ — Jona 1:11-14.
Jonas immamut naloriunneqarpoq!
Umiarsuarmiut Jonas naloriuppaat. Immami malleqisumi kiviartortillugu, atorsaroriartorpoq. Angutillu tamanna takuleramikku, ’Jehova mianeringaalerpaat pilliiffigalugulu taassumunnga neriorsuuteqarlutik’. — Jona 1:15, 16.
Immamut morsukkiartortilluni qularnanngitsumik Jonas qinulersimassaaq. Kingorna malugisinnaavaa sullukkut iluliumanermut ingerlaarluni. Tupaallannaraluartumik suli anersaartorpoq! Qeqquaq niaquminut nermussimasoq peerpaa, eqqumiitsorujussuarmiillunilu paasillugu. Tamatumunnga pissutaavoq „Jehovap uumasoq imarmiorsuaq [isumagimmagu] Jonas eeqqullugu, Jonalu imarmiorsuup iluaniippoq ullut pingasut unnuallu pingasut.“ — Jona 2:1.
Jonasip qinnutaa
Jonas imarmiorsuup iluaniitilluni qinunissaminut piffissaqarsimavoq. Oqaasiisa ilaat Tussiaatit-ni allassimasuni assigiissuteqarput. Jonasip kingorna qinnutigisimasani allappai, tassani ernumassutigisaanik peqqissimissutigisaanillu ersersitsisut. Assersuutigalugu isumaqarsimagaluarpoq imarmiorsuup ilua ilivissaralugu, Sheol: „Annikilliorninni ilinnut qinugama akivarma, Jehova, toqusut inaata iluanit torlorfigigakkit qinnutiga tusarpat.“ (Jona 2:2, 3) Nalliuttorsioriarnermi erinarsuutit marluk — ukiumoortumik Jerusalemimut nalliuttorsioriarnermi israelikkunnik erinarsuutigineqartarsimanissaat ilimanartoq — ilaat taakkununnga assingusunik imaqarput. — Tussiaat 120:1; 130:1, 2.
Immap itinersuaniinnini eqqarsaatigalugu, Jonas qinuvoq: „Itinersuarmut [Jehova] naloriupparma imarsuup qeqqanut, sarfarnerisalu iluaannga, qaartarnerit maliillu pilersitavit tamarmik qarsuavaannga.“ — Jona 2:4; naleqqiuguk Tussiaat 69:3; 42:8.
Jonasip naalannginnermi kinguneranik Guutip iluarinninnerata annaanissaa Guutillu naalaffiutaa takoqqinnaveernissaa siooragaa. Ima qinuvoq: „Isumaliuleraluarpunga isivit saannit ajattugaallunga naalaffiutillu illernartoq takoqqinnaviissallugu.“ (Jona 2:5; naleqqiuguk Tussiaat 31:23.) Jonas pissutsimi ajortorujussuarmiilluni misigivoq. Ima oqarpoq: „Imarsuarmi ipileraluarpunga, itinersuup iluaanga; qeqqussat niaqora nimersimavaat.“ (Jona 2:6; naleqqiuguk Tussiaat 69:2.) Jonas qanoq ajortigisumik misigisaqartoq ilimagisinnaavarput ima nangilluni oqarmat: „Qaqqat mannguisa killinganni. Toqusut inaanut aqqarpunga, [imarmiorsuup iluanut]. isaaffiisalu mattuppaannga [ilivertut] parnaarullunga soraajuitsussamik. Illilli Jehova Guutiga toqusut inaannit [ullut pingajuanni] qaqitipparma inuuginnartillungalu.“ — Jona 2:7; naleqqiuguk Tussiaat 30:4.
Naak Jonas imarmiorsuup iluaniikkaluarluni ima eqqarsanngilaq: ’Nikallungavallaaqigama qinusinnaanngilanga.’ Naagga, ima qinuvoq: „Toqulerama ilinnut [uppernikkut] qinuvunga, Jehova, [killisissaanngitsumik pissaaneqartutit nallittuisutillu] qinnutigalu ilinnut apuuppoq illit naalaffiutinnut illernartumut.“ (Jona 2:8) Qilammit naalaffiutiminit Guutip Jonasip qinnutaa tusarpaa aniguisillugulu.
Naggataatigut Jonas ima qinuvoq: „Guutinut piunngitsunut [eqqunngitsunik guutinik assilissanit uumassuseqanngitsunit tatiginninnermikkut] attaveqarniartut illit ilumoorfigiunnaarpaatsit; uangali pilliiffigissavakkit erinalimmillu unnersiutigalutit, [Jehova Guuti] ilinnullu neriorsuutigisakka [maannakkut atuuttuni pissutsinilu allani] naammassissavakka. Annassut Jehovamit pivoq.“ (Jona 2:8, 9; naleqqiuguk Tussiaat 31:7; 50:14.) Nassuerami Guutip kisimi toqumit annaassinnaagaani, pruffiitip peqqissimisup Jehova eqqaavaa annatsitsisutut (soorlu kunngit David Salomonilu taama iliorsimasut). — Tussiaat 3:9; Ussatit 21:31.
Jonas naalappoq
Eqqarsaaterpassuarnik aniatitsereerluni Guutimullu qinusaqattaareerluni Jonasip ammanikkut iserfikumi tungaanut silammut naqigunneqarluni malugisinnaavaa. Naggataatigut nunamut oriarneqarpoq. (Jona 2:11) Aniguisitaanini qujamasuutigalugu Jonasip Guutip oqaasii naalappai: „Illoqarfissuarmut Ninevemut aallarit oqaasereqqusakka tusarliukkiartorlugit.“ (Jona 3:1, 2) Jonas Assyriap illoqarfiata pingaarnersaata tungaanut aallarpoq. Ulloq sunaasoq paasigamiuk, ulluni pingasuni imarmiorsuarmiissimalluni paasivaa. Pruffiitip Eufratip kuussuata kitaata sangoriaatigut ikaarpaa, kangimullu aallarluni Mesopotamiap ilaata avasinnerusortaatigoorluni, Tigrisip kuussua tikillugu kiisamilu Ninevemut apuulluni. — Jona 3:3.
Jonas Ninevemut, illoqarferujussuarmut, pivoq. Ulloq naallugu illoqarfikkut pissuppoq suaartarlunilu: „Ullut 40-t qaangiuppata Nineve piuneerunneqassaaq!“ Jonas tupinnartuliornikkut Assyriamiusut oqaluttalersimanerpa? Naluarput. Naak hebriiarisut oqalussimagaluarpat allamillu nutserunneqarluni, taamaattoq nalunaarutaa sunniuteqarpoq. Ninevemiut Guutip ilumoortup oqaasii upperaat. Iisinnginniarfissarlu torlulaatigaat inersimasullu meeqqallu allaat aliasuutinik atisipput. Tusarliussaq Ninevep kunngianut anngummat issiavissaarsuarminit nikuilluni qallersaataajarpoq, aliasuutinillu atisilluni pujoralannut ingilluni. — Jona 3:4-6.
Jonas tupaallatsinneqarpoq! Assyriamiut kunngiata nalunaariartortitaasalu peqqussutaat manna tusarliunneqarpoq: „Inuit nersutilluunniit nerissanngillat imissanatillu. Ussigit savallu ivigartussanngillat imissanatillu. Inuit nersutillu aliasuutinik atisissapput, ilungersorlutillu Guuti torlorfigissavaat. Tamarmik immikkut ileqquminnit ajortunit saanniassapput nakuuserunnaassallutillu. Immaqa taava Guutip aalajangigarigaluani allanngortissavaa kamannini innertut ittoq taamaatillugu nungutitaaqqunata.“ — Jona 3:7-9.
Ninevemiut kunngip peqqussutaa naalappaat. Guutillu takugamigit qanoq ileqqorisaminnit ajortunit saanniartut aalajangigarigaluani allanngortippaa perluk sioorasaarutigigaluani nalliutinngitsoortillugu. (Jona 3:10) Peqqissiminerata maniguunnerata upperneratalu nassatarisaannik Jehova aalajangerpoq eqqartuussutiginiaraluakkani pinngitsoortikkumallugu.
Pruffiiti isumallersimaartoq
Ullut 40-t qaangiupput, Ninevelu suneqanngilaq. (Jona 3:4) Ninevemiut piuneerunneqartussaanngitsut paasigamiuk, iluarisaanngilerpoq, kamalerporlu imalu qinulluni: „Jehova-aa, maannakkut pisimasoq tassarpiaavoq nammineq nunanniikkallarama ilimageriigara. Tamannaana pissutigalugu Tarsisimut qimaaniaraluartunga, nalunnginnakku „Guutiusutit saammaasoq, naakkinnittoq, kamaginnittoq isumassuingaartorlu“, perlussanillu sioorasaarisimagaluarnerit allanngortittarit. Taamaattumik maanna toqutiinnarniannga, Jehova, toqunissara ajunnginnerutikkakku. Guutilli akivaa aperalugu: „Kamakkavit eqqortumik iliorsoraat?“ — Jona 4:1-4.
Jonasip tamanna pingaakujuutigalugu illoqarfiup kangianukarpoq. Illoqarfiup avataani orpikkanik tupiusaliorpoq ataanullu alanngilluni; utaqqilerlunilu takuniarlugu Nineve qanoq pineqassanersoq. Jehovap Jonas misiginneqatigaa taava ’naasoq orpigaasaq naalersippaa Jonas qulangerlugu niaqua alanngisillugu isumallersimajunnaarsillugu’. Jonallu tulluusimaarutigeqaa! Aqaguanili qaalernerani Guutip qullugiaq peqquaa naasup manngua mangiarlugu toquninngorteqqullugu. Sivitsunngitsoq tamarmi panerpoq. Aammattaaq Guutip anori uunartoq pitorartippaa. Seqernup pruffiiti Jonas niaquagut uuppaa iluaallersillugu. Toqunissani qinnutigeqattaarpaa. Arlaleriarluni ima oqartarpoq: „Toqunissara inuuginnarnissannit pitsaanerutippara.“ — Jona 4:5-8.
Maanna Jehova oqarpoq. Jonas aperaa: „Naasup toquninngornera pillugu kamaqigavit eqqortumik iliorsoraat?“ Jonas akivoq: „Aap, kamannissannut pissutissaqarluarama toqunissara kissaatigilerpara.“ Jehovalli pruffiiti oqarfigaa: „Naasoq naakkigaat, uffa illit pisarissersuutigisimanngikkaluarit naajartortissimanngikkaluarlugulu, uffalu unnuap ataatsip ingerlanerinnaani toquninngorluni.“ Guutip oqaloqatigeqqippaa: „Uanga taava Nineve naakkigissannginnerpara illoqarfissuaq 120.000-it sinnerlugit inoqartoq talerpimmik saamimmillu paatsiveqartitsinngitsunik, amerlasoorsuarnillu nersutaateqarfiusoq?“ (Jona 4:9-11) Akissut erseqqissoq.
Jonas peqqissimivoq inuuinnarlunilu Biibilimilu allaatigisaqarluni aterminik allannilimmik. Umiartortut Jehovamik mianerinnilersimanerat, pilliuteqarlutik ilagiissutissanik Guutimullu neriorsuinerat qanoq ilisimalersimassavaa? Guutip sunniineratigut imaluunniit umiartortut ilaasulluunniit ilaata naalaffimmi oqaluttuussimasinnaavaa. — Jona 1:16; 2:5.
„Jonasip nalunaaqqutaa“
Taava allakkanik ilisimasut farisæerillu Jesus nalunaaqqummik qinnuigimmassuk, akivai oqarluni: ’Eqqarleriit uku uersartut nalunaaqqummik takujumapput, nalunaaqqummilli allamik tunineqassanngillat, kisianni pruffiiti Jonas nalunaaqqutigissavaat. Soorlumi Jonas ullut pingasut unnuallu pingasut imarmiorsuup iluaniittoq, taamattaaq inuup ernera ullut pingasut unnuallu pingasut nunap iluaniissavoq.’ (Matîuse 12:38-40) Juutinut ulloq nutaaq seqernup tarrinneratigut aallartittarpoq. Kristus nisanip 14-iani ukiumi 33-imi tallimanngornikkut ualikkut toquvoq. Timaa ilineqarpoq ilivermut ulloq taanna suli seqineq tarrinngitsoq. Nisanip 15-at unnukkut aallarteqqippoq seqernup tarrinnissaata tungaanut arfininngornermut, sapaatip-akunnerata ulluinut arfineq-marlunnut ullullu kingulliannut. Tamatuma nalaani nisanip 16-at allartippoq. Seqernullu tarrinneranut ulloq nutaaq allartilluni, tamannalu sapaammik taasarparput. Taamaattumik Jesus toqungasimavoq ilivermiissimallunilu nisanip 14-ata ilaani, nisanip 15-at tamaat nisanillu 16-ani unnuaani. Arnarpaaluit sapaammi ullaakkut ilivermukarmata, makititaareersimavoq. — Matîuse 27:57-61; 28:1-7.
Jesus ilivermiissimavoq ulluni pingasuni. Akeraasa taamaalillutik ’Jonasip nalunaaqqutaa’ takuaat, Kristusili oqarpoq: ’Ninevemiut eqqartuussivimmi saqqummerumaarput eqqarleriit uku ilagalugit pillagassaatissallugillu, Jonasip oqaluussineragut allamik isumataaramik; atali, maaniippoq Jonamit annerusoq.’ (Matîuse 12:41) Ilumuussusia! Jesus Kristus juutit akornanniippoq — pruffiitimit Jonasimit annerusoq. Naak Jonas Ninevemiunut naammattumik nalunaaqqutaagaluartoq, Jesus nalunaajaavoq oqartussaassuseqarnerujussuarmik pruffiitimillu tassannga uppernarsaatissarpassuaqarnerusumik nalunaajaateqarluni. Taamaakkaluartorli juutit amerlanersaasa upperinngilaat. — Juánase 4:48.
Inuiaqatigiittut juutit maniguullutik pruffiitimit Jonasimit annerusoq ilassinngilaat, taassuminngalu upperinninnerminnik ersersitsisimanatik. Siuaavisami? Aammattaaq uppernermik maniguunnermillu amigaateqarsimapput. Jehovap Jonas Ninevemut aallartimmagu Ninevemiunit maniguuttunit Israelikkullu naalasseriitsut, uppinngitsut maniguunngitsunillu allaassutaat qulaarneqarpoq. — Naleqqiuguk 5 Moses 9:6, 13.
Jonasimi? Guutip naakkinnissusia ilikkarpaa. Aammattaaq uagut Jehovap Jonasimut qisuariarnera ilinniarfigisinnaavarput ninevemiut kamaatigimmagit peqqissimimmatalu naakkinnittuliorfigalugilli — ullumikkuttaaq Ataatatta qilammiusup naakkinnittuliorfiginninnera kamaatigissanngilarput. Akerlianilli ukiut tamaasa tusindelikkuutaat uppernikkut maniguuttumik uummateqarlutik Jehovamut saattarmata qiimasuutigisigu. (wE 15/5 96)