SAMMISAQ PINGAARNEQ | PUJORTARNEQ GUUTIP QANOQ ISUMAQARFIGIGAA
Silarsuarmi ajornartorsiut
Pujortarneq toqunartuuvoq.
Ukiuni hundredini kingullerni inuit 100.000.000-t toqussutigisimavaat.
Ukiumut inuit 6.000.000-t toqussutigisarpaat.
Sekundit arfinillit qaangiukkaangata inuup ataatsip toqussutigisarpaa.
Ikiliartorunanngillallu.
Missingerneqarsimavoq pissutsit allanngunngippata ukiumi 2030-mi tupamik toqquteqartartut 8.000.000-nit amerlanerussasut, 2000-kkullu naalerneranni inuit 1.000.000.000-t tupa toqqutigisimassagaat.
Tupa pissutigalugu ajornartorsiuteqalersut pujortartartuinnaanngillat. Aamma ilaquttat qimagaasut misigissutsikkut eqqugaasarput aningaasatigullu ajunaaruteqartarlutik, ukiullu tamaasa pujortartartuunngitsut 600.000-t allat pujortagaannik najuussuinertik toqqutigisarpaat. Peqqinnissaqarfiit aningaasartuuteqarnerulermata ajornartorsiut kikkunnut tamanut sunniuppoq.
Nappaalanersuaqaraangat nakorsat tamaviaarlutik nakorsaatissamik nassaarniartarput, ajornartorsiulli pujortarnermut tunngasoq aaqqinneqariaannaavoq. Nakorsaq Margaret Chan Nunarsuarmi Peqqinneq pillugu Suleqatigiiffimmi pisortaaneq ima allappoq: “Tupamut tunngatillugu ajornartorsiut inunnit pilersitaammat naalakkersuisut innuttaaqatigiillu suleqatigiinnerisigut aaqqinneqarsinnaavoq.”
Peqqiilliutaasoq tamanna nunanit tamalaanit aatsaat taama akiorniarneqartigaaq. 2012-imi aggusti aallarnerfigalugu nunat 175-it missaat tupamik atuisut ikilisinniarlugit iliuuseqarniarlutik isumaqatigiissimapput.a Pissaanilissuilli ajornartorsiut aaqqitsaalivaat. Ukiut tamaasa tupanik nioqqutissiortartut inuit, ingammik arnat inuusuttuaqqallu nunani siuarsarniakkaniittut, tupamik atuisalersinniarlugit dollarit milliardillit atortarpaat. Tupa uerinartuummat pujortartartut milliardiusut tupamik toqquteqartartut ikilinaviarunanngillat. Ullumikkut atuisartut pujortartarunnaanngippata ukiuni 40-ni tulliuttuni tupamik toqquteqartut amerleriarujussuassapput.
Inuppassuit pujortartarunnaarusukkaluartut ussassaarutinit uereqqanermillu tigusaaqqasutullusooq ipput. Arnaq Naokomik atilik taama misigisimasimavoq. Inuusuttuaraalluni filmini tv-kkullu takusartakkani ilaarlugit pujortartalerami imminut torragivoq. Angajoqqaami puammikkut kræfteqarneq toqqutigigaluaraat, marlunnillu peroriartortitaminik paneqaraluarluni, pujortartarnini unitsinngilaa. Ima nassuerpoq: “Puakkut kræfteqalernissara ernumagisaraluarlugu meeqqamalu peqqiilliulersinnaanerat eqqarsaatigisaraluarlugu pujortartartuujuarpunga. Isumaqaraluarpunga pujortartarunnaarsinnaanngisaannassallunga.”
Naokoli pujortartarunnaarpoq. Inuit millionillit tupamik atuisaarunnaarnissaminnut atueqqilinnginnissaminnullu kajumississutigisaat kajumississutigalugu Naoko pujortartarunnaarpoq. Suna kajumississutigigamikku? Nanginnera atuariaruk.
a Iliuuseriniakkanut ilaapput pujortarnerup navianaatai pillugit ilinniartitsineq, tupanik nioqquteqartartut ussassaarinerannik killilersuineq, tupanut akitsuutinik qaffaanerit pujortartarunnaarsitsiniaanerillu.