KAPITALI 7
‘Jiisusi pillugu nutaarsiassat nuannersut’ oqaluussissutigineqartut
Fiilippi iivangkiiliumik oqaluussissutiginninnermi maligassiuilluartoq
Apustilit Suliaat 8:4-40 tunngavigalugit
1, 2. Kristumiut siulliit naak oqaluussiunnaartinniarneqaraluartut akerlianik qanoq pisoqarpa?
KRISTUMIUT siulliit sakkortuumik peqqarniingaartumillu malersorneqalerput, Saulusillu ilagiit “soqqusaalluni saassuttalerpai”. (ApS 8:3) Ilinniartitat Jerusalemmimiit qimaapput, isumaqartoqarsinnaavorlu Saulusip oqaluussiunnaartitsiniarluni anguniakkani angugaa. Kristumiulli siammarmata ilimaginngisamik pisoqarpoq. Sumik?
2 Ilinniartitat nunani qimaaffigisaminni ‘Guutip oqaasianik nutaarsiassanik nuannersunik oqaluussissutiginnipput’. (ApS 8:4) Malersuillutik oqaluussiunnaartitsiniaagaluartut iluatsinngillat, nutaarsiassammi nuannersut siammarneruinnarput! Tassami ilinniartitat siammartitaanertik pissutigalugu sumiiffinni ungasinnerusuni Guutip kunngeqarfianik oqaluussinissamut periarfissaqarnerulerput. Soorlu sammissagipput aamma nalitsinni assingusumik pisoqarsimavoq.
‘Siammartitaasimasut’ (ApS 8:4-8)
3. (a) Fiilippi kinaava? (b) Sooq Samaariami oqaluussisoqarpiarsimanngila, Jiisusili nuna taanna pillugu qanoq siulittuisimava?
3 Fiilippi ‘siammartitaasimasut’ ilagaat.a (ApS 8:4; takuuk ungalusaq “Fiilippi ‘iivangkiiliulersaartoq’”). Taanna Samaariamukarpoq. Samaaria oqaluussiffigineqarpiarsimanngilaq, Jiisusimi apustilinut ima oqarnikuummat: ‘Samaariamiut illoqarfiinut oqaluussiartussanngilasi. Savalli tammarsimasut inuiaqatigiinnut Israalikkunnut ilaasut kisiisa oqaluussiffigissavasi.’ (Mat 10:5, 6) Jiisusilli nalunngilaa piffissanngorpat Samaariami oqaluussisoqarumaartoq, qilaliannginnerminimi ima oqarpoq: “Jerusalemmimi, Judiiami tamarmi, Samaariami nunarsuullu isorpiaa tikillugu uanga pillunga ilisimannittutut nassuiaassaasi.” – ApS 1:8.
4. Samaariamiut Fiilippip oqaluussineranut qanoq qisuariarpat, taamatullu qisuariarnerannut suna pissutaasimasinnaava?
4 Fiilippip paasivaa Samaaria ‘katersuiffigeriaannanngorluni qaqortissimasoq’. (Joh 4:35) Oqariartuutaa Samaariamiut nuannaraat. Sooq? Una eqqarsaatigiuk: Juutit Samaariamiunik peqateqarusunneq ajorput ilarpassuilu taakkuninnga nikaginnittuullutik. Nutaarsiassalli nuannersut kikkunnut tamanut neriuuteqalersitsisarput. Tamanna farisiiarit eqqarsartaasianniit allaanerulluinnarpoq, taakkumi siumut isummiussereertarlutillu pingaarniartuupput. Fiilippi aallussilluarluni kinaassusersiornanilu Samaariamiunut oqaluussigami ersersippaa siumut isummiussereersimasunit sunnertissimanani. Tupinnanngilaq Samaariamiorpassuit ‘Fiilippi tusarnaaqqissaarmassuk’. – ApS 8:6.
5-7. Kristumiut malersorneqarnerat pissutigalugu nutaarsiassat nuannersut siammarnerannik assersuuteqarit.
5 Kristumiut siulliit nalaannisut nalitsinni malersorneqarnerput pissutigalugu oqaluussiunnaanngilagut. Kristumiut ilaat pinngitsaalisaallutik parnaarussaasarput nunanulluunniit allanut nuutsinneqartarlutik. Tamatumalu kingunerivaa inuit amerlanerusut nutaarsiassanik nuannersunik tusarlerneqarnerat. Assersuutigalugu sorsunnersuup kingulliup nalaani nazistit tigusanut inissiarsuaanni Nalunaajaasut parnaarussaasut oqaluussisarsimapput. Juuteq tigusanut inissiarsuarmi Nalunaajaasunik naapitsisimasoq ima oqaluttuarpoq: “Nalunaajaasut parnaarussat qunusuingaarnerisa aalajaannerisalu qularunnaarsippaannga uppernerat Biibilimik tunngaveqartoq. Namminerlu Nalunaajaasunngorpunga.”
6 Allaat ilaannikkut malersuisimagaluartut oqaluussiffigineqaramik Nalunaajaasunngorsimapput. Assersuutigalugu Nalunaajaasup Franz Deschimik atillip Gusenimi, tigusanut inissiarsuarmi Østrigimiittumi, sakkutuut naalagaat Biibilimik misissueqatigisarsimavaa. Takorlooruk ukiorpaaluit tamatuma kingorna marluullutik oqaluussisartuullutik Jehovap Nalunaajaasuisa ataatsimeersuarneranni naapikkamik qanoq nuannaartigisimassanersut!
7 Aamma Nalunaajaasut malersorneqarneq pissutigalugu nunanut allanut qimaasariaqaraangata inunnut amerlanerusunut oqaluussinermik kinguneqartarpoq. Assersuutigalugu 1970-ikkunni Nalunaajaasut Malawimiit Mozambiquemut qimaagamik tassani oqaluussinissamut periarfissaqalerput. Allaat kingusinnerusukkut Mozambiquemi akerlilersorneqaleraluarlutik suli oqaluussiuarput. Francisco Coana ima oqarpoq: “Oqaluussinerput pillugu arlaliulluta parnaarussaasarsimavugut. Inuppassuilli tusarliussamut ajunngitsumik qisuariarmata qularutiginngilarput Guutip ikioraatigut, soorluttaaq kristumiut siulliit taamatut ikiortarsimagai.”
8. Politikkikkut aningaasaqarniarnikkullu allannguutit oqaluussinermut qanoq sunniuteqarsimappat?
8 Soorunami kristumiut nunarpassuarni amerliartorsimanerannut malersorneqarneq pissutaasutuaasimanngilaq. Ukiuni kingullerni sorsunnerit aningaasaqarniarnikkullu ajornartorsiutit pissutigalugit inuppassuit nunanut allanut nuussimapput. Nuuffigisaminni oqaluussiffigineqarlutik taakkua ilaat Biibilimik misissueqatigineqartalersimapput. Taamaattumik nunani amerlasuuni allamiutut oqalussinnaasunik oqaluussisartoqarnissaa pisariaqartinneqartalerpoq. Illit inuit “inuiaqatigiinnit, naggueqatigiinnit inuiannillu tamaneersut qanorluunniillu oqaasillit” oqaluussiffiginissaannut periarfissatit tamaasa atortarpigit? – Saqq 7:9.
“Uangattaaq taama piginnaatissinga” (ApS 8:9-25)
‘Apustilit assamminnik attuinerisigut anersaaq tunniunneqartoq Siimuup takugamiuk aningaasanik neqeroorfigai.’ – Apustilit Suliaat 8:18
9. Siimuut kinaava, aamma Fiilippimut tunngatillugu suna tupigusuutigaa?
9 Fiilippi Samaariami amerlasooriarluni tupinnartuliorpoq. Assersuutigalugu napparsimasut ajorunnaarsittarpai anersaapiluillu inunnit anisittarlugit. (ApS 8:6-8) Fiilippip tupinnartuliorsinnaanera ingammik angutip ataatsip tupigusuutigaa. Taanna tassaavoq Siimuut angakkuartartoq inunnit tupigusuutigineqarluni ima eqqaaneqartoq: “Angut tassaavoq Guutip Pissaanera.” Fiilippip Guuti ikiortigalugu tupinnartuliai Siimuup takugamigit aatsaat Guutip pissaanera piviusoq takuaa uppertunngorlunilu. (ApS 8:9-13) Kisianni sunarpiaq pissutigalugu kristumiunngorpa?
10. (a) Petrusi Johannesilu Samaariami suppat? (b) Ilinniartitanngorlaat Petrusip Johannesillu assaannit attorneqarlutik anersaamik illernartumik tunineqartut takugamigit Siimuut sua?
10 Apustilit paasigamikku Samaariami kristumiut amerliartortut Petrusi Johannesilu tassunnartippaat. (Takuuk ungalusaq “Petrusip ‘qilaap kunngeqarfianut matuersaatit’ atorpai”). Apustilit apuukkamik ilinniartitanngorlaat assamminnik attorpaat, taakkulu anersaamik illernartumik tunineqarput.b Siimuup tamanna tupigusuutigingaarpaa. Apustilinut ima oqarpoq: “Kinaluunniit assannik attugara anersaamik illernartumik pisinnaaqqullugu uangattaaq taama piginnaatissinga.” Siimuup allaat aningaasanik tuniumavai neriulluni piginnaaneq taanna Guutimeersoq pisiarisinnaassallugu. – ApS 8:14-19.
11. Petrusip Siimuut qanoq oqaaqqissaarpaa, Siimuullu qanoq qisuariarpa?
11 Petrusip Siimuut ima oqaaqqissaarpaa: “Guutip tunissutaa akeqanngitsoq pisiarisinnaasorigakku qanortoq sølviutitillu suujunnaarisi. Guutip isaani unneqqarissuunnginnavit tassunga tunngatillugu susassaqanngilatit.” Taava Petrusip Siimuut kajumissaarpaa peqqissimeqqullugu isumakkeerfigineqarniassammallu qinoqqullugu. Petrusip ima oqarfigaa: ‘Jehova qamannga pisumik qinnuigisariaqarpat, ajornanngippat, siunniussat ajortoq pillugu isumakkeerfigeqqullutit.’ Ersarippoq Siimuut tassaasoq inuk ajunngitsoq. Eqqortuliornissani kissaatigigaluarlugu kukkusumik iliortoorpoq. Taamaammat apustilit ima kimigiiserfigai: “Oqarnissitut pineqaqqunanga Jehovamut qamannga pisumik qinnussinga.” – ApS 8:20-24.
12. Kristumiuunerartuni akisussaaffimmik pisineq tunisinerluunniit qanoq nalinginnaatigiva?
12 Petrusip Siimuumut oqaaqqissaarutaa uagutsinnut mianersoqqussutaavoq. Paasivarput ilagiinni akisussaaffimmik aningaasanik akiliilluni pisineq tunisinerluunniit eqqunngitsuusoq. Taamaaliornerli kristumiuunerartuni nalinginnaasorujussuuvoq. Assersuutigalugu qinerlerfissiami 1878-imi saqqummertumi allassimavoq ilimagineqartoq paavissamik qinersisoqaraangat paavinngorumallutik aningaasanik akiliisarsimasut. Taamaaliorsimasullu ilarpassuisa tamanna kanngusuutiginnginnamikku isertornianngilaalluunniit.
13. Kristumiut ilagiinni akisussaaffimmik pisineq tunisinerlu qanoq ingalassimasinnaavaat?
13 Kristumiut ilagiinni akisussaaffimmik pisineq tunisinerlu ingalassimassavaat. Assersuutigalugu akisussaaffeqalernissartik angujumallugu akisussaaffilinnut iluareqqusaarlutik tunissuteqartassanngillat ingasattumilluunniit nersualaarinnittassanatik. Aamma akisussaaffillit pisuunik ajunnginnerusumik pinnittassanngillat. Iliuuserineqarsinnaasut taakku tamarmik eqqunngitsuliornerussagaluarput. Guutip kiffai tamarmik ‘minnerit ilaattut’ pissuseqartariaqarput Jehovallu anersaava akisussaaffeqartussanik toqqaanissaa utaqqillugu. (Luk 9:48) Ilagiinni ‘imminut ataqqinartinniarsarissanngilagut’. – Uss 25:27.
“Atuakkatit paasivigit?” (ApS 8:26-40)
14, 15. (a) “Eunukki Etiopiamiu” kinaava, aamma Fiilippip qanoq naapippaa? (b) Etiopiamiu Fiilippimit oqaluussiffigineqareerami qanoq qisuariarpa, aamma sooq oqarsinnaavugut imermut morsutsinneqarnissaminut piareersimasoq? (Quppernerup ataani ilanngussaq takuuk).
14 Jehovap inngiliata Fiilippi peqquaa Jerusalemmimiit ammut Gaazamut aqqut ingerlavigissagaa. Immaqa Fiilippip tamanna eqqumiigivaa. Peqqutaali paasilerpaa eunukki Etiopiamiu ‘pruffiitimit Iisaajamit allakkanik’ atuartoq naapikkamiuk. (Takuuk ungalusaq “Sooq Etiopiamiu ‘eunukki’-mik taaneqarpa?”). Jehovap anersaavanit illernartumit siulersorneqarluni Fiilippip angutip qamutai ornippai. Sanianut pigami Etiopiamiu ima aperivaa: “Atuakkatit paasivigit?” Taannalu ima akivoq: “Nassuiaanneqanngikkuma qanoq paasissagakkit?” – ApS 8:26-31.
15 Etiopiamiup Fiilippi qamutiminut ikeqquaa. Oqaloqatigiittut takorluukkit. Iisaajap siulittuutaani ‘savamik’ aamma ‘kiffamik’ taaneqartup kinaanera sivisuumik ilisimaneqanngilaq. (Es 53:1-12) Fiilippip Etiopiamiu nassuiaappaa siulittuut tamanna Jiisusimut eqquutitinneqarsimasoq. Ukiumi 33-mi ullormi piinsimi imermut morsutsinneqartut assigalugit Etiopiamiup juutit upperisaannut ilanngussimasup qanoq iliornissani nalunngilaa. Fiilippimut oqarpoq: “Takuuk! Aana imeq. Imermut morsutsitaanissannut suna akornutaava?” Kinguninngualu Fiilippip imermut morsutsippaa.c (Takuuk ungalusaq “‘Imeqarluartumi’ morsutsinneqarneq”). Taava Fiilippi Jehovap anersaavanit Astuutimut oqaluussiartoqquneqarpoq. – ApS 8:32-40.
16, 17. Inngilit oqaluussinitsinni qanoq ikiortarpaatigut?
16 Fiilippitut suliaqarsinnaanerput ataqqinaatigaarput. Torrutiinnarlugu, soorlu angalanitsinni, Kunngeqarfik pillugu oqaluussisinnaasarpugut. Eqqortuliorusuttut naapikkaangatsigit amerlanertigut naluneq ajorparput nalaatsornerinnaanngitsoq. Biibilimimi ersersinneqarpoq inngilit “inuiaqatigiinnut, naggueqatigiinnut, qanorluunniit oqaasilinnut inuiannullu tamanut” oqaluussineq siulersoraat. (Saqq 14:6) Jiisusip aamma tamanna siulittuutiginikuuaa. Qajuusiassat naasupiluillu pillugit assersuusiornermini oqarpoq katersuiffimmi, tassa naggatissap nalaani, katersuisut tassaassasut inngilit. Aamma oqarpoq ‘ajortuliornermut pissutaasut tamarmik inatsisinillu unioqqutitsisut Kunngeqarfimmit inngilinit peerneqassasut’. (Mat 13:37-41) Naggatissap nalaani Jehovap inngilit atorpai qilaliarnissamik neriuutillit ‘savallu allat’ katersorneqarneranni. – Saqq 7:9; Joh 6:44, 65; 10:16.
17 Tamanna qularinngilarput, inuppassuimmi oqaluussinitsinni naapittakkagut oqartarput ikiorneqarnissaminnik Guutimut qinoqqammerlutik. Assersuutigalugu Nalunaajaasut marluk nukappiaraq oqaluusseqatigaat. Uninnialermata nukappiaqqap matup tullia kasuttorfigerusungaaramiuk nammineerluni kasuttoriartorpoq. Arnap inuusuttup mappiummagu Nalunaajaasut inersimasut ornippaat oqaluukkiartorlugu. Tupigusuutigisaannik arnap nassuiaappai Biibilimi allassimasut paaserusungaarlugit ikiorneqarnissaminik qinoqqammerluni! Biibilimillu misissueqatigisalerpaat.
“Guuti, piuguit ikiunnga”
18. Sooq oqaluussisinnaatitaanerput pingaartittuassavarput?
18 Inngilinit ikiorneqarlutit oqaluussinermi peqataasinnaagavit tamanna ataqqinaatigaat. Tamannalu pingaartittuaruk. Pinertusaaruit “Jiisusi pillugu nutaarsiassanik nuannersunik” oqaluussininni nuannaartuassaatit. – ApS 8:35.
a Uani apustili Fiilippi pineqanngilaq. Fiilippi uani pineqartoq tassaavoq kapitali 5-imi eqqaaneqartoq. Jerusalemmimi uillarnernut grækerisut hebræerisullu oqaluttunut ullut tamaasa nerisassanik agguaassisussatut toqqarneqartut “angutit arfineq-marluk tatiginartut” Fiilippi ilagaat. – ApS 6:1-6.
b Taamani ilinniartitanngorlaat imermut morsutsinneqarnerminni anersaamik illernartumik taninneqartarput. Taninneqaraangamik Jiisusip qilammi kunngioqatiginissaanik palasioqatiginissaanillu neriuuteqalertarput. (Kor 2. 1:21, 22; Saqq 5:9, 10; 20:6) Pisumili matumani ilinniartitanngorlaat imermut morsutsinneqarnerminni taninneqanngillat. Aatsaat Petrusip Johannesillu assaannit attorneqaramik anersaamik illernartumik taninneqarlutillu tupinnartuliorsinnaalerput.
c Etiopiamiup imermut morsutsinneqarnissap pingaaruteqarnera tamatuma nalaani paasereerpaa. Juutit upperisaannut ilanngussimasutut Etiopiamiup Allakkat Illernartut, ilaatigut Missiarsi pillugu siulittuutit, ilisimareerpai. Guutillu siunertaani Jiisusip pingaaruteqarnera maanna paasigamiuk imermut morsutsinneqarnissaminut piareerpoq.