O Kuila Eie u Bhana Valolo mu Ukexilu ua Jihova ua ku ku Langa?
‘Mesu a Jihova ala mu ididi ioso ni ku mona athu a iibha ni athu ambote.’—JISA. 15:3.
1, 2. Kiebhi o ukexilu ua Jihova ua ku tu mona, ki u difu ni ua ji makina?
LELU mu jixi javulu, ene mu ta ji makina phala ku mona o ima ioso, ni ku tonginina o iluezu i bhita mu ikoka. Se o makina i ngalavala o athu a mu bhanga kavuanza ni makalu, anga a bhanga iluezu, o makina i kuatekesa o xiku dia ngoji ku kuata o muthu ua te o kiluezu. Lelu, ni kikuatekesu kia ji makina, ki kiene mu bhonza dingi ku kuata o athu a di ta mu iluezu.
2 O ji makina ji tuene mu mona lelu, ki ji tokala ku tu bhangesa ku lembalala o henda ia Tata ietu, Jihova? O Bibidia i tu longa kuma, o mesu mê ‘ala mu ididi ioso.’ (Jisa. 15:3) O kuila kiki kilondekesa kuila Nzambi, u tonginina ioso i tu bhanga? O kuila Nzambi u tu tonginina ngó phala ku tu kaxtikala? (Jel. 16:17; Jihe. 4:13) Kana! Jihova u tu mona mukonda ua zolo muthu ni muthu iu ua mesena o mbote ietu.—1 Phe. 3:12.
3. Mu maukexilu ebhi, Nzambi ulondekesa o henda iê ko kuetu?
3 Ihi ia-nda tu kuatekesa, ku bhana valolo mu ukexilu ua Nzambi ua ku tu langa, mukonda dia ku tu zola? Tua-nda di longa se kiebhi Nzambi kiene mu tu langa. (1) Nzambi u tu dimuna kioso ki tu kala ni ibanzelu ia iiabha, (2) muéne u tu bazela kioso ki tu lueza, (3) muéne u tu kuatekesa bhu kaxi ka Maka mê, (4) u tu kuatekesa kioso ki tu bhita ni ibhidi, (5) u tu besoala kioso ki tu belesela o milongi iê.
JIHOVA U TU DIMUNA
4. Mukonda diahi Jihova ua dimuna Kaini, ia lungu ni kituxi, kieji mu “batamena bhu muelu?”
4 Kia dianga, tua-nda di longa se kiebhi Nzambi kiene mu tu dimuna, kioso ki tu kala ni ibanzelu ia iibha. (1 Mal. 28:9) Phala ku bhana valolo mu ukexilu ua Nzambi ua ku tu langa, tua-nda di longa kiebhi kia di bhanene ni Kaini uexile ni ‘njinda iavulu,’ kioso muene kia mu ditunu. (Tanga Dimatekenu 4:3-7.) Jihova ua dimuna Kaini, phala ‘ku bhanga o mbote.’ Jihova ua mu dimuna kuila se ka belesele, o kituxi kieji mu “batamena bhu muelu.” Nzambi ua mu ambela: “Eie ua tokala u ki tumina.” Nzambi ua mesenene kuila Kaini, u belesela ni ku bhanga o mbote phala ku mu ‘xikina.’ Se ua belesele Nzambi, ueji kala ni ukamba uambote ni muéne.
5. Kiebhi Jihova kiene mu tu dimuna?
5 Ihi i tuamba ia lungu n’etu, lelu? O mesu a Jihova a tena ku mona o muxima uetu; ki tu tena ku sueka o ibanzelu ietu. O Tata ietu ia henda, ua mesena kuila tuenda mu njila iambote; maji kene mu tu jijidika phala ku mu belesela. Bhu kaxi ka Bibidia, Nzambi u tu dimuna kioso ki tu mesena kuenda mu njila ia iibha. Kiebhi-phe, kiene mu tu dimuna? Kioso ki tu tanga o Bibidia, kioso ki tu tanga o madivulu metu ni kioso ki tu diongeka. Tu tena ku sanga milongi mu madivulu metu, phala ku tu kuatekesa ku dibhana ni maka, u tuene mu dibhana nau kiá tundé ukulu. Mu iônge ietu, etu oso tu tambula milongi mu kithangana kia tokala!
6, 7. (a) Ihi ilondekesa kuila Nzambi u suua muthu ni muthu? (b) Ihi i ua tokala o ku bhanga, phala ku katula mbote, mu henda ia Jihova ko kuê?
6 Milongi ioso i tu bhana Jihova phala ku tu dimuna, ilondekesa kuila Jihova ua zolo muthu ni muthu. O Bibidia a i bhange kiá ukulu, maji né kiki, o madivulu metu ni milongi ia iônge, iene mu kuatekesa mazunda ni mazunda a athu. Jihova ua bhange kuila o milongi ia Bibidia i tena ku ku kuatekesa ku lungulula o ukexilu uê ni ibanzelu iê. O ima ioso íii, ilondekesa kuila Jihova ua ku zolo, u ku suua.
O milongi ia Bibidia, i tu kuatekesa ku lenga o ima ia iibha (Tala o kaxi 6, 7)
7 Phala ku katula mbote mu milongi ia Nzambi, kia dianga, tua tokala kuijiia kuila, muéne ua tu suu. Mu kiki-phe, tua tokala ku belesela o milongi iê, ni ku bhanga ioso phala ku katula o ibanzelu ia iibhila Nzambi ku muxima. (Tanga Izaia 55:6, 7.) Se tu belesela o milongi ia tu bhana, tua-nda kala ni kutululuka kua muxima. Maji se tu ta kituxi mukonda dia ku kamba o ku iuka? Kikuatekesu kiahi ki tu bhana o Tata ietu ia henda?
TATE’ETU IA HENDA U TU BAZELA
8, 9. Kiebhi o milongi ia tu bhana, ilondekesa kuila Jihova u tu suua? Bhana kifika.
8 Tu tena ku mona o henda ia Jihova ko kuetu, kioso kia tu bazela. (Tanga Jihebeleu 12:5, 6.) Mu kidi, tu luuala kioso kia tu bazela. (Jihe. 12:11) Maji mu veji dia ku luuala, kima kiambote ku banza se mukonda diahi a mu tu bazela. O muthu ua mu tu bazela, ua mono kuila o ukamba uetu ni Jihova Nzambi, u tena ku bhua, mu kiki ka mesena kuila tu bhanga ima ia iibha, iú ua mesena ku tu kuatekesa bhu kaxi ka Bibidia, ni tu lungulule o ukexilu uetu ni tu kale ni ukamba uambote ni Nzambi. Milongi ioso ia tu bhana mu ku tu bazela, i tunda kua Jihova.
9 Tala o kifika, kilondekesa se kiebhi Nzambi kia tu suua mu ku tu bhana milongi bhu kaxi ka phange mu nzumbi. Saí phange ua kexile ni kifua kia ku tala o ufusa izuua ioso, ande dia ku kala Mbangi ia Jihova, maji ua xisa o kifua kiki. Maji muene ua kexile hanji ni vondadi iavulu ia ku mona o ufusa. Kioso kia sumbu mutelembe ua kafuetele, o vondadi iê ia di bandekesa. (Tiia. 1:14, 15) Muéne ua soto o kijimbuete kia internete muala o ji foto ja ufusa. Saí kizuua, kioso kia kexile mu boka ni mutelembe, ua sobhesa o mutelembe ué ku kafunga, uehela o kafunga ku mona o ijimbuete iê. Kioso o kafunga kia jikula o mutelembe, ua mono-mo ima ki i tokala. Kiki kia bhangesa o phange ku tambula milongi. O phange a mu bhana milongi, mu kithangana kieniókio, ua katula mbote mu milongi ia tambula, iú ua xisa o ku tala o ufusa. Tu sanguluka kiavulu mu ku kala ni Tata ietu, u mona o iluezu ietu, u tu kuatekesa ande dia ku ta kituxi!
TU KATULA MBOTE MU KU BELESELA O MILONGI IA BIBIDIA
10, 11. (a) Kiebhi ki tu tena ku sota o milongi ia Nzambi? (b) Kiebhi o musoso ua muiji, ulondekesa o valolo ia ku sota o milongi ia Jihova?
10 O mukuá jisalamu uembi kua Jihova: ‘Eie u ngi bhana milongi i ngendesa.’ (Jisá. 73:24) Tua tokala ku tambula milongi, ni tu tene ku ‘sota’ Jihova bhu kaxi ka Mak’â mê, a lungu ni maka oso-oso. O ku belesela o milongi ia Bibidia, ku tu kuatekesa ué ku langa o ibhindamu ietu.—Jisa. 3:6.
11 O musoso ua bhitile ni kidimakaji kia muhatu, mu ixi ia Filipinas, mu mbanza ia Masbate, ulondekesa kiebhi Jihova kia dikila o mundu uê. O dikaza akexile mu kalakala kala aboki a thembu ioso, né muene akexile mu sasa tuana tuavulu. Saí kizuua, o mukua dibhata ua a tangela kuila ueji kua katula mu inzo. Mukonda diahi? A a tatele makutu kuila, ene akexile mu bhanga ima ia iibha. Né muene, o phange ua thandanganhele, mu ku sota o kididi phala o muiji uê, muéne uambe: “Jihova muene ua-nda tu dikila. Jihova uene mu dikila o ibhindamu ietu, sé-ku kima ki mu fidisa.” O phange ua dielele kua Jihova ni muxima uoso. Mu ku bhita tu izuua, o muiji uoso ua sangulukile kiavulu, mu kuijiia kuila keji tunda dingi mu mbanza. Mukonda diahi? O ngana dia díbhia ua mono kuila, ene a a tele ngó makutu, o muiji uoso exile athu a tululuka, a belesela o milongi ia Bibidia, akexile mu xila o athu. Muéne ua ehela ku kala ku bhata, iú ua a bhana dingi mábhia phala ku kalakala. (Tanga 1 Phetele 2:12.) Jihova u tuendesa bhu kaxi ka Mak’a mê, ni ku tu kuatekesa ku dibhana ni ibhidi.
JIHOVA U TU KUATEKESA KU DIBHANA NI IBHIDI
12, 13. Ima iahi i tu bhangesa kuibhula, se Nzambi u tu suua muene?
12 Saí ibhidi i laleka phala ku bhita. Nange tu dibhana ni uhaxi ua bhonzo ku u saka, izukutisu ku muiji, ni ima ia mukuá dingi. Ihi i tuamba, ia lungu ni maka a moneka mu ku di dibhana ni phange jetu mu kilunga?
13 Mu kifika, uivua izuelu ia phange i ku bhangesa ku luuala. Nange eie u zuela: ‘Kiki, ki ki tokalele ku bhita mu kilunga kia Nzambi!’ Nange o phange u ku zuela kia iibha, uala ni maujitu avulu mu kilunga, ene mu mu xila kiavulu ku jiphange. Nange u dibhula: ‘Mukonda diahi muéne uala ni ukexilu iú?’ ‘O kuila Jihova ka mu mona? O kuila ka-nda bhanga kima?’—Jisá. 13:1, 2; Haba. 1:2, 3.
14. Nange, ihi i fidisa Nzambi, ku batula o maka u tu bhita nau?
14 Jihova uejiia se mukonda diahi ua mu kuehela kima ku bhita. Mu kifika, se u mona kuila o phange muene uala ni kikuma, nange Nzambi u mona mu ukexilu uéngi. Nange Nzambi u mona kuila, eie muene uala ni kikuma. O izuelu i u mona kuila ia iibha, nange iene o milongi i ua tokalele o ku tambula, ni ku i belesela. O phange Karl Klein, ua tokalele ku Kibuka Kia Utuminu, uambe kuila saí kizuua, a mu bhana mulongi kua phange J. F. Rutherford. Mu ku bhita kithangana, phange Rutherford, ua menekena Klein, ni ku sanguluka kuoso, “manu Karl, ua zekele!” Maji phange Klein, ka mu tambuijila kiambote, mukonda ua luualele hanji. Mu kuijiia kuila, phange Klein, ua luualele hanji, phange Rutherford, ua mu dimuna, phala ku di langa, phala ka mu kuate ku mubhetu ua Diabhu. Mu ku bhita thembu, o phange Klein, ua soneka: “Se tu kala ni njinda ia phange mukonda ua tu zuela kima ki tu luualesa, a tena ku tu kuata ku mubhetu ua Diabhu.”a
15. Ihi i ua tokala ku lembalala, kioso ki u dibhana ni ibhidi?
15 Nange tu luuala, kioso ki tu mona kuila o ibhidi ia mu nangenena. Kiebhi ki tu tena ku dibhana ni ibhidi? Xinganeka kuila, eie ua mu kuendesa dikalu, kuala munono uavulu. Kuijiia se ua-nda bhanga kithangana kiavulu ku munono. Se u kamba ku kala ni muanhu, anga u sota kikoka kiéngi, ua-nda laleka dingi. Eie ua tokelele ku kingila mu njila i ua kexile, phala ku laleke dingi kiavulu. Kiene kimoxi ué, se u kaiela o milongi ia Mak’â Nzambi, muéne ua-nda ku kuatekesa ku dibhana ni ibhidi.
16. Ima iahi ia mukua i bhangesa Jihova ku tu ehela ku dibhana ni ibhidi?
16 Nange, Jihova u tu ehela ku dibhana ni ibhidi, phala ku tu longa kima. (Tanga 1 Phetele 5:6-10.) Nzambi, kene mu tu bhekela jiphaxi. (Tiia. 1:13) Uene mu bheka o ibhidi “o nguma iê Diabhu.” Nzambi u tena ku tuehela ku dibhana ni ibhidi, phala ku tu kuatekesa ku kula mu nzumbi. Muéne u mona o jiphaxi ji tu bhita na-ju mukonda, ‘muéne u tu kuatela muanhu,’ ka-nda tuehela ku bhita mu jiphaxi mu ‘ithangana iavulu.’ O kuila eie u bhana valolo, mu ukexilu ua Jihova ua ku suua o ibhidi, ni ku dielela kuila muéne ua-nda tu kuatekesa ku di tunda kiambote?—2 Kol. 4:7-9.
TAMBULA MABESÁ MU KU KALA NI UKAMBA NI NZAMBI
17. Mukonda diahi Jihova, u tonginina o mixima ia athu?
17 Nzambi, u tonginina o muenhu uetu, phala o mbote ietu. Bhu kaxi ka Hanani, uambe ku Sobha Aza: ‘Jihova mesu mê a mona o ima ioso mu ngongo, phala ku di londekesa o ku suína kuê mu ku kudila oso ala ni muxima ua tenena kua muéne.’ (2 Mal. 16:9) Né muene Nzambi ka mono muxima ua tenena ku Aza, muéne ua-nda “londekesa o ku suína kuê,” phala ku ku kuatekesa ku bhanga o ima iambote.
18. Se u banza kuila, sé-ku muthu u ku bhana valolo, ihi i ua tokala o ku lembalala? (Tala o foto ia dianga.)
18 Nzambi ua mesena kuila, “tu sota o mbote,” ‘tu zola o mbote’ tu “uabhela ku bhanga o mbote,” phala ku tu “kuatela henda.” (Amo. 5:14, 15; 1 Phe. 3:11, 12) Jihova u mona o ji fiiele, ni ku a besoala. (Jisá. 34:15) Mu kifika, xinganeka Sifra ni Puua akexile mu kuatekesa o ahatu akua Hebeleu ku vuala. Kioso o akua Izalaiele, kia kexile mu ubhika ku Ijitu, o ahatu iâ, a belesela Nzambi, mu veji dia ku belesela Falaó, ua a tumine ku jibha o tuana tua mala exile akua Hebeleu. O kitongoluelu kiâ, kia bhangesa ku langa o mienhu ia tuana. Mukonda dia ku bhanga kiki, Jihova ua besoala Sifra ni Puua, mu kua bhana miji. (Mak. 1:15-17, 20, 21) Jihova ua mono o ima ia mbote ia bhangele. Nange tu banza kuila, se-ku muthu u mona o ima ia mbote i tu bhanga. Maji Jihova u mona. Muéne u mona o ima ia mbote i tu bhanga, mukonda dia kiki, muéne ua-nda tu besoala.—Mat. 6:4, 6; 1 Tim. 5:25; Jihe. 6:10.
19. Kiebhi o phange kia mono kuila, Jihova ua mono o ima ia bhangele?
19 Saí phange ia muhatu mu ixi ia Austrália, ua mono kuila Nzambi ua mono o ima ia bhangele. Mu ku tokala ku muiji ua Húngaros, muéne ua tambula ijimbuete ia mutelembe ua kafuetele, ua muthu ua tokala ué ku Húngaros, ua bhingi phala ku mu longa o Bibidia. Muéne ua xindi, maji sé-ku muthu ua tambuijila. Ua xindi dingi mu kizuua kiéngi. Saí ithangana, muéne ua banzele kuila kuexile muene muthu, maji ka mesenene ku mu tambuijila. Ua xisa madivulu, mikanda, o ijimbuete iê ni ima iéngi. Mu ku bhita muvu ni kaxaxi, a jikula o dibhitu! O mukua dibhata, ua menekena o phange ni kisangusangu kioso, iú ua mu tangela: “Nga ku dióndo bokona. Nga tange o madivulu moso, u ua xisa bhu dibhitu, ngene mu ku kingila.” O mukua dibhata, ua kexile mu inzo mu ku mu saka uhaxi, ka kexile ni vondadi ia ku zuela ni athu. Ua mateka ku mu longa o Bibidia. Nzambi ua besoala o ngunzu ioso ia bhangele o phange!
20. Kiebhi ki u divua, mu kuijiia kuila Jihova u ku suua?
20 Jihova u mona o ima ioso i u bhanga, muéne ua-nda ku besoala. Mu kuijiia kuila Jihova ua mu ku mona, kana ku banza kuila muéne u ku tonginina phala ku mona ngó o iluezu iê, kála ki bhanga o ji makina. Mu kuijiia kuila Nzambi u ku mona, nange ki ku bhangesa ku zukama dingi kua Nzambi, uene mu ku suua!
a O musoso ua phange Klein, tu u sanga mu Despertai!, 22 Setembro, 1987.