Madisá Ututena Kudilonga mu Kikanenu Kya Jakobo Ande Dya Kufwa Kwê—Mbandu ya 2

1. Ihi itwanda dilonga mu milongi yiyi?

O TWANA twa Jakobo ene oso adibhongolola ya exile ku mbandu ya Jakobo exile mu kwivwa yoso yexile mwatangela. Kala kitwamono mu milongi yatundumu, Lubene, Ximinyá, Levi ni Judá a diwanene kyavulu ni ima ya atangele Jakobo. Nange ene amateka kudibwidisa se ihi yanda zwela Jakobo ku twana twê twa kamukwa. Twanda mona madisá utwanda dilonga mu izwelu ya Jakobo kwa Nzebulone, Izakale, Dane, Ngade, Nafitali, Zuze ni Bejamí.a

NZEBULONE

2. Ihi yazwela Jakobo kwa Nzebulone ni kyebhi o izwelu yiyi yadikumbidila (Dimatekenu 49:13) (Tanga we o kaxa.)

² Tanga Dimatekenu 49:13. Jakobo wambe kwila o akwa Nzebulone eji tunga kumbandu ya musanza wa kalunga ku mbandu ya thunda mu ixi ya akanene. Mukubhita 200 ja mivu o izwelu yiyi ya dikumbidila mwene. O ixi ya tambula o mwiji yu yakexile bhu kaxi ka ngiji ya Ngalileya ni kalunga ka Mediterrâneo. Mozé wa kanena: “Sanguluka éye Nzebulone, mu ikalakalu yé.” (Mate. 33:18) Nange mwene wazwela kiki mukonda kikweji bhonza o kifuxi kubhanga wenji ni athu a ididi yengi mukonda o mbambe ye yexile bhukaxi ka musanza wa kalunga ka Ngalileya ni bhukaxi ka kalunga ka Mediterrâneo. Mukonda dya kiki ene eji tena kusanguluka ku mwenyu.

3. Ihi itena kutukwatekesa kusanguluka ni ima itwala nayu?

³ Ihi itutena kudilonga? Kabasa kididi bhutwatungu tutena kusanguluka ku mwenyu. Maji phala kusuluka mu kuzediwa kumwenyu twatokala kusanguluka ni ima itwala nayu. (Jisá. 16:6; 24:5) Maji sayi bhabha, kitubhonza kudikwatenena ni kuxinganeka mu ima itwala nayu, xinganeka mu ima iwala nayu kya anga sanguluka ku mwenyu.—Nga. 6:4.

IZAKALE

4. Ihi yazwela Jakobo ku Izakale ni kyebhi o izwelu yiyi ya dikumbidila? (Dimatekenu 49:​14, 15) (Tanga we o kaxa.)

⁴ Tanga Dimatekenu 49:​14, 15. Jakobo wa sokesa Izakale ni jumendu yakolo o ifuba, o jumendu itena kwambata imbamba yavulu yaneme. Mukutumbula o izwelu yiyi Jakobo wexile mu muximana mukonda Izakale wexile mukalakadi wa swina. Jakobo wambe we kwila mwene weji tambula ixi ya wabha. Kiki kyene kyabhiti. O ana a Izakale atambula ixi ya wabha yayi kate mu ngiji ya Njolodá. (Josu. 19:22) Ene adimine kyavulu ya exile we mukwatekesa akwa. (1 Jis. 4:​7, 17) Mukifika, o kifuxi kya Izakale exile pholondo phala kubhânga ni kuzokela o kifuxi kya Izalayele kala kyabhitile mu izuwa ya mufundixi Balake ni polofeta ya muhatu amwixana Debola.—Afun. 5:15

5. Mukonda dyahi twatokala kubhanga nguzu phala tukale tu akalakadi ambote?

⁵ Ihi itutena kudilonga? Kala kyabhangele ni kifuxi kya Izalayele Jihova ubhana valolo yavulu ku yoso itubhanga mu sidivisu yê. (Ndo. 2:24) Mukifika, xinganeka o nguzu yene mubhanga o jiphange ala ku pholo dya kilunga phala kulanga o kilunga. (1 Ti. 3:1) Ene kene dingi muya mu ita kala kyexile mubhanga o akwa Izalayele, maji abhanga nguzu phala kulanga mu nzumbi o mundu wa Nzambi. (1 Ko. 5:​1, 5; Jud. 17-23) Ene abhanga we nguzu phala kusokejeka ni kubhanga madiskulusu a swinisa o jiphange mu kilunga.—1 Ti. 5:17.

DANE

6. Kikalakalu kyebhi kyatambwile o mwiji wa a Dane? (Dimatekenu 49:​17, 18) (Tanga we o kaxa.)

⁶ Tanga Dimatekenu 49:​17, 18. Jakobo wa sokesa Dane ni nyoka inumata o jinguma jala dingi ni kutena mwene ndenge, o jinguma jiji o jikabalu ja ita ni yo endela mu jikabalu jiji. O kikanenu kiki kilondekesa kwila o kifuxi kya Dane eji swina ni kwila eji kala polondo phala kubhânga ni jinguma ja Izalayele. Kiki kya dikumbidila mwene. Mu njila phala o ixi ya akanene o kifuxi kya Dane kyene kyasukina “o kukatuka phala kulanga o ibuka yoso” kifwa o kifuxi kyoso kya Izalayele. (Dya. 10:25) Mukonda dya kiki avulu mu kifuxi katenene kumona yexile mubhanga o mwiji wa Dane, maji ne kiki kyokyo kyexile kikalakalu kya katunda.

7. Ihi itwatokala kulembalala jinga?

⁷ Ihi itutena kudilonga? O kwila wabhangele kya kima wadivu kala seko muthu wa kumono? Nange eye wakwatekesa kuzelesa ni kuyudika o kididi kya ubhezelu, kukalakala mu kyonge kya ilunga mu kyonge kya dikota mba wa bhange kima kyoso-kyoso. Se kyene kiwabhange twatokala ku kuximana! Suluka jinga mu ku dilembalesa kwila Jihova umona ni kwila ubhana valolo mu yoso i ubhanga phala mwene. Mwene usanguluka dingi mukwijiya kwila eye ki wabhange kiki phala akwenu na kuximane, maji wa bhange kiki mukonda wa muzolo ni muxima woso.—Mat. 6:​1-4.

NGADE

8. Kikwabhonzele phala o ifuxi exile jinguma ja akwa Izalayele kubhânga ni akwa Ngade, mukoda dyahi? (Dimatekenu 49:19) (Tanga we o kaxa.)

⁸ Tanga Dimatekenu 49:19. Jakobo wambe kwila kibuka kya miyi eji kwata akwa Ngade. Mu kubhita 200 ja mivu tunde Jakobo kya zwela o ima yiyi, akwa Ngade atungile ku mbandu kufwila o dikumbi ya ngiji ya sámbwa dya Njolodá, ku mbandu yoyo kwexile ifuxi yavulu exile jinguma ja. Mukonda dya kiki o ifuxi yiyi eji tena kulwa ita ni akwa Ngade. Ne kiki akwa Ngade amesenene kutunga-mu mukonda o mbandu yoyo yexile mbandu yambote phala kwingamu ibhaku. (Dya. 32:​1, 5) Kidi kwila, o twana twa Ngade aswinine. Maji ne kiki ene a dyelele kwila Jihova weji kwa kwatekesa kuzokela o ixi ya abhanene bhumaku ka jinguma ja. Ene akwatekesa o kifuxi kya mukwa kutambula o mbandu ya mukwa ya ixi ya akanene yexile ku sámbwa dya Njolodá. (Dya. 32:​16-19) Kyoso kyeji kuya phala kukwatekesa akwa mu ita, ene ejidile kwila Jihova weji langa o ahatwa ni twana twa mukonda dya kuswina kwa ni kukala polondo phala kukwatekesa akwa, Jihova wa besowala.—Josu. 22:​1-4.

9. Kyebhi kitutena kulondekesa kwila twadyelela kwa Jihova?

⁹ Ihi itutena kudilonga? Se tudyelele kwa Jihova twanda suluka mu ku musidivila ne mwene mu ithangana ya bhozo. (Jisá. 37:3) Avulu lelo alondekesa kwila adyelela kwa Jihova mukuxisa ima yavulu kudima, mukukwatekesa o kikalakalu kya kutunga kuya musidivila mu ididi mwabhitamena dingi aboki mba kubhanga ikalakalu yengi. Ene abhanga kiki mukonda adyelela kwila Jihova wanda suluka mu kwalanga.—Jisá. 23:1.

AZELE

10. Ihi yatokalele o kubhanga o kifuxi kya Azele? (Dimatekenu 49:20) (Tanga we o kaxa.)

¹⁰ Tanga Dimatekenu 49:20. Jakobo wambe kwila o kifuxi kya Azele eji kala jivwama. Kyene mwene kyabhiti. O kifuxi kya Azale atabwile we mbandu ya ixi ya Izalayele yexile mavwa mbote, o mbambe ya kifuxi kya Azele kyalungile we ni mbandu ya ixi ya Izalayele mwexile mavwa mbote (Mate. 33:24) O mbambe yiyi yazukamene we bhu kalunga ka Mediterrâneo. Mwakexile ditabhu mwexile muya jingeji javulu o ditabhu dya Sidónya. O akwa Azele kakayele o akwa Kanana, nange mukonda dya akwa Kanana kwa afwinyisa, ni mukonda dya umvwama wa, ene kexile dingi musuwa o ubhezelu wa kwa Jihova. (Afun. 1:​31, 32) Mukifika kyoso o mufundixi Balake kyabhingi kikwatekesu kwa akwa Izalayele phala kubhânga ni kifuxi kya Kanana o twana twa Azele kamesenene kukwatekesa, mukonda dya kiki ene katenene kumona kyoso Jihova kya tolola o jinguma ja akwa Izalayele “bhwa zukama o menya a Mejido.” (Afun. 5:​19-21) Jihova wa tuminine Baluke ni Debola kusoneka o mwimbu yu: “Azele axikama ni usonde bhu ndundu ya musanza wa kalunga.” Nange o kifuxi kya Azele exile ni jisonyi kyoso kyevu o mwimbu yu.—Afun. 5:17.

11. Mukonda dyahi twatokala kumona o kitadi mu ukexilu wa tokala?

¹¹ Ihi itutena kudilonga? Etu twamesena kubhanga yoso itutena phala Jihova, mu kiki twatokala kudilanga phala kitumone o kitadi kala kyamona o athu akwa mundu, phala ene o kitadi kyene o kima kya betakota ku mwenyu. (Jisa. 18:11) Etu twatokala kumona o kitadi mu ukexilu wa tokala. (Ndo. 7:12; Jih. 13:5) Etu kitwamesena kungastala kithangana ni nguzu yavulu mukusota jimbote kitwa jibhindamena, mukonda kiki kitena kutuzozesa mu nzumbi. Kindala kyene o kithangana kyakubhanga yoso itutena mu sidivisu ya Jihova, mukonda twejiya kwila mwene ngo wanda tubhana o mwenyu wambote ku hadya.—Jisá. 4:8.

NAFITALI

12. Kyebhi o izwelu ya Jakobo kwa Nafitali ya dikumbidila? (Dimatekenu 49:21) (Tanga we o kaxa.)

¹² Tanga Dimatekenu 49:21. O izwelu “yambote” ya Jakobo nange yalungu ni ukexilu wa Jezú mu kithangana kya ukunji we. Jezú amwijidile kala mulongexi wa mbote wabhiti ithangana yavulu ku Kafalanawú o mbanza ya tokalele ku mbambe ya Nafitali. Mukonda dya kiki o mbanza yiyi a ejidile “kala o mbanza yê”. (Mat. 4:13; 9:1; Nzw. 7:46). Izaya wa kanena kwila Jezú weji kala o “mukengeji” wa kifuxi kya Nzebulone ni Nafitali. (Iza. 9:​1, 2) Bhukaxi ka ilongesu ye, Jezú walondekesa kwila “o mukengeji wakidi umwikina athu oso.”—Nzw. 1:9.

13. Ihi itwatokala o kubhanga phala o izwelu yetu isangulukise Jihova?

¹³ Ihi itutena kudilonga? Jihova wivwa yoso ituzwela ni ukexilu wetu wa kuzwela. Kyebhi o izwelu yetu itena kukala izwelu yambote ni kusangulukisa Jihova? Kyadyanga, twatokala kuzwela o kidi. (Jisá. 15:​1, 2) Kumbandu yengi tutena kuswinisa ni kuximana dingi akwetu muveji dya kwa fundisa ni kudikalanganza kyavulu. (Efe. 4:29) Tutena we kusuwa o mbambe ya kukala ni uhete wa kubhana umbangi kyoso kikumoneka kithangana.

ZUZE

14. Kyebhi o izwelu ya Jakobo kwa Zuze ya dikumbidila? (Dimatekenu 49:​22, 26) (Tanga we o kaxa.)

¹⁴ Tanga Dimatekenu 49:​22, 26. Jakobo wa sangulukile kyavulu ni mone Zuze, Jihova wa musolele “bhu kaxi ka jiphange jê” phala kutambula ujitu wa katunda. Jakobo wa mwixana “luthangu lwa muxi ubhana ibundu yavulu.” Jakobo mwene wexile o muxi, Zuze wexile o luthangu lwa muxi yu. Zuze wexile o mona wa dyanga wa Jakobo ni Lakele, Jakobo wa bhana kwa Zuze o mbandu ya undundu wa betele dingi kota yatokalele kwa Lubene o mona wa dyanga wa Jakobo ni Leya. (Dim. 48:​5, 6; 1 Mal. 5:​1, 2) O kikanenu kiki kyadikumbidila ku twana tuyadi twa Zuze, Efalayíme ni Manasa, akituka ifuxi iyadi, kala muthu mu dya wa tambula o mbambe ye ki yadifu mu ixi ya akanene.—Dim. 49:25; Josu. 14:4.

15. Kyebhi Zuze kya dibhana ni izukutisu?

¹⁵ Jakobo watumbula we o akwa kutakula o jisosa ‘exile mu takula ji sosa kwa Zuze ya exile mu mubhakela phonzo.’ (Dim. 49:23) O jiphange ja Zuze ene exile akwa kutakula o jisosa, mukonda ene exile ni lwimbi lwa mwene ni kwila exile mu muzukutisa ni kumubhekela hadi yavulu, Zuze kabhake phonzo ku jiphange je. Mwene we katatela Jihova mu ima yexile mubhita ni mwene. Mukonda dya kiki, mukuzwela yalungu ni Zuze Jakobo wambe: “O sosa yê yanangenena bhu kididi kyê, o nguzu ni uhete mu maku mê ki ubhu.” (Dim. 49:24) Kyoso kyexile mu dibhana ni ibhidi Zuze wa dyelele kwa Jihova, mwene kaloloka ngo o jiphange je, maji wa atalatala ni henda yoso. (Dim. 47:​11, 12) O ibhidi yadibhana nayu ya mukwatekesa kukala diyala dya swina. (Jisá. 105:​17-19) Mu kiki Jihova bhukaxi ka mwene wabhange madiwanu avulu.

16. Kyebhi kitutena kukayela o phangu ya Zuze kyoso ki twamu dibhana ni izukutisu?

¹⁶ Ihi itutena kudilonga? Kitwatokala kwehela kwila o ibhidi itwene mudibhana nayu itusondolola kwa Jihova ni ku jiphange jetu. Lembalala kwila Jihova utena kutulonga kyoso kyamutulola o kixikanu kyetu. (Jih. 12:​7, nota.) O kikwatekesu kiki itena kutubhangesa kukala ni idifwa yambote ni kukayela o idifwa ya Jihova kala o henda ni muloloki. (Jih. 12:11) Tutena kudyelela kwila se tukolokota mu izukutisu Jihova wanda tubesowala kala kyabhangele ni Zuze.

BEJAMÍ

17. Kyebhi o kikanenu kyalungu ni Bejamí ya dikumbidila? (Dimatekenu 49:27) (Tanga we o kaxa.)

¹⁷ Tanga Dimatekenu 49:27. Jakobo wambe kwila kifuxi kya Bejamí eji kala kala o kimbungu, kifwa eji kala ni uhete wavulu wa kubhânga. (Afun. 20:​15, 16; 1 Mal. 12:2) Kyexile mu “kamene” mba kudimatekenu dya musoso wa Sobha ya Izalayele a mwixana Sawulu wa tokalele mu kifuxi kya Bejamí wa kituka Sobha ya kifuxi. Mwene wabhânge ni njinda yoso ni akwa Fidíxa. (1 Sam. 9:​15-17, 21) “Musuku” mba kudisukilu dya musoso wa jisobha akwa Izalayele athu ayadi atokalele mu kifuxi kya Bejamí, o mvwale Estele, Moledekayi mwene wa betele kota mu utuminu. Exile ni kikalakalu kya katunda, ene abhulula o akwa Izalayele bhu mako a akwa Pelesa.—Este. 2:​5-7; 8:3; 10:3.

18. Yalungu ni ufiyele, kyebhi kitutena kukayela o phangu ya kifuxi kya Bejamí?

¹⁸ Ihi itutena kudilonga? O mwiji wa Bejamí asangulukile kyavulu kyoso kyamono Sawulu wa tokalele mu kifuxi kyâ, kukituka Sobha. Maji kyoso Jihova kya undu Davidi wa tokalele ku kifuxi kya Judá phala kukala Sobha, ku pholo dya kwenda o kifuxi kya Bejamí kya mukwatekesa. (2 Sam. 3:​17-19) Mukubhita kithangana, kyoso o ifuxi ya mukwa kya bhukumukina Nzambi o kifuxi kya Bejamí asulukile mu kulondekesa ufiyele ku kifuxi kya Judá ni kwa Sobha amusolele kwa Jihova. (1 Jis. 11:​31, 32; 12:​19, 21) Etu wetu twatokala kukwatekesa yo asolo kwa Jihova phala kulanga o mundu we.—1 Te. 5:12.

19. Mukonda dyahi kima kyambote kudilonga o kikanenu kya bhangele Jakobo ku twana twê?

¹⁹ Kima kyambote kudilonga o kikanenu kyabhange Jakobo ku twana twê. Kulembalala o izwelu ye ni kumona kyebhi kya dikumbidila, ibandekesa o kidyelelu kyetu mu ikanenu ya Jihova itusanga mu Bibidya. O kumona kyebhi o twana twa Jakobo a abesowala itukwatekesa kutendela kyambote kyebhi kitutena kusangulukisa Jihova.