Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • ijwhf kibatu 10
  • Kyebhi ki Utena Kukalakala Kyambote ni Jitekinolojiya

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • Kyebhi ki Utena Kukalakala Kyambote ni Jitekinolojiya
  • Kikwatekesu Phal’O Mwiji
  • Tudyambu
  • Milongi Yadifu
  • Ihi iwabhingi okwijiya
  • Ihi iwatokala okubhanga
  • Kyebhi Kitutena kutula “Osalu” Bhukididi Kyé?
    Kikwatekesu Phal’O Mwiji
  • ‘O Ukaza u Kale Kijingu’
    ‘Kala mu Henda ya Nzambi’
  • Kyoso o Munumi ni Muhatu Kala ni Kibanzelu Kimoxi
    Kikwatekesu Phal’O Mwiji
Kikwatekesu Phal’O Mwiji
ijwhf kibatu 10
Dikaza amudya kumoxi, maji kala muthu wamutala omutelembe wê.

KIKWATEKESU PHAL’O MWIJI | UKAZA

Kyebhi ki Utena Kukalakala Kyambote ni Jitekinolojiya

Kukalakala ni jitekinolojiya kutena kuswinisa mba kuzanga o ukaza wé. Okwila ojitekinolojiya jamubhonzesa o ukaza wé?

  • Ihi iwabhingi okwijiya

  • Ihi iwatokala okubhanga

  • Ihi izwela omakaza

  • Kikwatekesu phala kudizwelesa kyambote

Ihi iwabhingi okwijiya

  • Kukalakala kyambote ni jitekinolojiya kutena kukwatekesa o ukaza wé. Mukifika, sayi mayala ni ahatu akalakala ni jitekinolojiya phala kudizwelesa kyoso kyala kusalu mba kyadikexidila.

    Diyala wamutumikisa kanjimbu kahenda kwa muhatwê, mukithangana kyamukalakala.

    “Kusonekena kaza dyé kuma ‘Ngakuzolo’ mba ‘Ngamukubanza’ kutena kumizukamesa dingi.”—Jonathan.

  • Okukamba unjimu mukukalakala ni jitekinolojiya kutena kuta o ukaza wenu mukilwezu. Mukifika, sayi athu angastala dingi kithangana ni mitelembe mba jitablete muveji dya kukala ni kaza dyâ. Kiki kitena kunyana okithangana kiwejikala ni kaza dyé ni kukubhangesa kukamba kumusuwa.

    “Ngejiya kwila mu ithangana kyoso mwadi wami kyamesenene kyavulu kuzwela neme, eme ngakexile mutala omutelembe wami.”—Julissa.

  • Sayi athu amba kwila atena kudizwelesa kyambote ni kaza dyê mukithangana kyamuzambesa omutelembe. O ngijiye Sherry Turkle wambe kwila, “omuthu katena kuditunda kyambote mukubhanga ima iyadi mukithangana kimoxi.” Sumbala o athu abanza kuma kima kyambote kubhanga ima yavulu mukithanganga kimoxi, maji kikyene. Mwene wambe dingi. “Kyoso ki usota kubhanga ima yavulu mukithangana kimoxi, yene ki itundu kyambote.”a

    “Kudizwelesa ni mwadi wami kungisangulukisa kyavulu, maji kana mukithangana kyoso mwene kyamubhanga ima yavulu. Kyoso mwene kyabhanga ima yavulu mukithangana kimoxi, ngidivwa kwila mwene kamungisuwa.”—Sara.

Kubhitulula: O ukexilu ukalakala ni jitekinolojiya utena kukwatekesa mba kuzanga o ukaza wé.

Ihi iwatokala okubhanga

Sola o ima yabetakota. O Bibidya yamba: “Phala mu tene kusola o ima yoso yawabha.” (Filipe 1:10) Dibhwidise: ‘Okwila eme ni kaza dyami tungastala dingi kithangana ni mitelembe mba jitablete, muveji dya kukala dingi kumoxi?’

“Kima kyayibha kumona dikaza amujandala kumoxi, maji kala muthu wamutala ngó mumutelembe wê. Kitumesena kubhana dingi valolo mumitelembe ni kujimba okima kyabetakota, o ukamba wetu ni kaza dyetu.”—Matesu.

Londekesa unjimu. O Bibidya yamba: “Alukenu-phe kyambote kyoso ki mwenda. Kana kala mu yôwa, maji mu kala mu jinjimu. Kumbidilenu o kithangana.” (Efezu 5:15, 16) Dibhwidise: ‘Okwila ngitena kusola kithangana kyatokala phala kutanga ojinjimbu ji ngenemutambula muveji dya kujitanga kabasa kithangana kijibhixila?’

“Kuta omutelembe wami mu ukexilu wakabubu kwangikwatekesa phala kutanga ni kutumikisa jinjimbu mukithangana kyatokala. Kyoso kyangixinda mumutelembe mba kyangitumikisa jinjimbu, ngene mumona kwila, kikubhingi kujitanga mba kujitambwijila ni lusolo.”—Jonathan.

Se kibhana, kana kubhanga ima yalungu ni salu yé, se kiwala kusalu. O Bibidya yamba: “Ima yoso yala ni kithangana kyê.” (Ndongixi 3:1) Dibhwidise: ‘Okwila ngamukwehela osalu yami kuzanga o ukaza wami mukubhanga o ima yatokala kusalu bhukaxi kamutelembe kyoso kingikala kubhata? Se kyene, kyebhi kyamudivwa kaza dyami? Kyebhi kaza dyami kyeji tambwijila okibhwidisu kiki?’

“Mukonda dya jitekinolojiya, tutena kukalakala mu ididi yosoyoso ni mukithangana kyosokyoso. Ngenemubhanga nguzu yavulu phala kingitale mumutelembe wami mba kubhanga o ima yasalu mukithangana kingikala ni muhatu wami.”—Matesu.

Dizwelese ni kaza dyé kyebhi kimwandakalakala ni jitekinolojiya. O Bibidya yamba: “Muthu ka sote kubhanduluka ngó mwene, maji a sote we o kubhanduluka kwa akwâ.” (1 Kolindu 10:24) Dizwelesyenu kyebhi kala muthu mudyenu kyatokala kukalakala ni jitekinolojiya, ni ihi imutena kulungulula. Phala kumateka kubhanga kiki, mutena kumona o kikwatekesu phala kudizwelesa kyambote mumilongi yiyi.

“Eme ni mwadi wami tu athu akidi, se tumona kwila sayi muthu mudyetu wamubhita ithangana yavulu ni kutala omutelembe mba tablete, tudizwelesa. Twejiya kwila kiki kitena kukala kilwezu, mukonda dya kiki twivwa kyambote o ibanzelu yamukwetu.”—Danielle.

Kubhitulula: Dilange phala ki ukale umubhika wajitekinolojiya, maji sota kukalakala naju mu ukexilu ukukwatekesa.

Ihi izwela omakaza

Trista ni Georgel.

“Kima kyambote kubhixila kubhata anga tudizwelesa kyebhi kyabhiti okizuwa kyetu. Maji kutala mumutelembe ithangana yoso kutena kuzanga okithangana kiki. Mukizuwa kyamuvimba, twene mubhanga kyá ima yavulu. Okithangana kitwandakala kumoxi kitwamesena kukizanga dingi mukutala mumitelembe.”—Trista, ni mwadi wê, Georgel.

Jonathan ni Katelyn.

“Odiyala ni muhatu abhingi kithangana kyasoko phala kukala kumoxi. Ithangana yoso, mumutelembe wé mwandamoneka jinjimbu mba jingolokela phala kujitanga. Maji eye utena kusola kutanga mukithangana kyamukwa. Eye wejiya kuma, ki watokala kusoneka jinjimbu kyoso kiwamukwendesa dikalu mukonda wejiya kwila kyejikala kilwezu. Mukonda dyahi ukalakala ni mutelembe wé mu ukexilu wejizanga o ukaza wé?”—Jonathan, ni muhatwê, Katelyn.

Kikwatekesu phala kudizwelesa kyambote

Kyadyanga kala muthu mudyenu watokala kudibhanga ubheka wé, o ibhwidisu yakayela. Mukusuluka dizwelesyenu yalungu ni itambwijilu imwasange.

  • Okwila o ukexilu wé wakukalakala ni jitekinolojiya wamukwatekesa o ukaza wé?

  • Okwila o ukexilu wakaza dyé kukalakala ni jitekinolojiya wamuzanga o ukamba wenu mu ukaza? Se kyene, mu ukexilu webhi?

  • Okwila o ukexilu wé wakukalakala ni jitekinolojiya wamuzanga o ukamba wenu mu ukaza? Se kyene, mu ukexilu webhi?

  • Okwila wabhingi mwene kutanga ni kutambwijila ojinjimbu joso jiwenemutambula? Se kyene, ihi iwatokala kubhanga phala o ima yiyi ki izange o ukamba wenu mu ukaza?

  • Ihi imwabhingi kulungulula phala kukalakala kyambote ni jitekinolojiya?

Kubhitulula: Kyebhi ki Utena Kukalakala Kyambote ni Jitekinolojiya

Sola o ima yabetakota. Kana kudijimba kwila, o ukaza wé kyene okima kyabetakota.

Londekesa unjimu. Okwila ngitena kusola kithangana kyatokala phala kutanga ojinjimbu ji ngenemutambula muveji dya kujitanga kabasa kithangana kijibhixila?

Se kibhana, kana kubhanga ima yalungu ni salu yé, se kiwala kusalu. Sumbala ojitekinolojiya jikukwatekesa kukalakala kabasa kithangana, okwila wabhingi mwene kukalakala ola joso?

Dizwelese ni kaza dyé kyebhi kimwandakalakala ni jitekinolojiya. Okwila okukalakala ni jitekinolojiya kwamuswinisa inga kwamubhonzesa o ukaza wenu? Ihi imwabhingi kulungulula phala kukalakala kyambote ni jitekinolojiya?

a O izwelu yiyi yatundu mudivulu Reclaiming Conversation—The Power of Talk in a Digital Age (Kusota Kithangana Phala Kudizwelesa: Mukonda Dyahi Kima Kyambote Kudizwelesa Sumbala ni Jitekinolojiya.)

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu