Bhana Valolo ku Ídifua ia Jihova, Kala o Ufiiele ni ku Loloka
“Eie Ngana, u muthu uambote, u lenguluka kuloloka, uene mu lendukila kiavulu oso a dikola ko kué.”—JISÁ. 86:5.
1, 2. (a) Mukonda diahi etu enioso tua uabhela o makamba a fiiele, a uabhela o ku loloka? (b) Ibhuidisu iebhi i tua-nda di longa?
KIEBHI ki ueji jimbulula o dikamba dia kidi? Saí phange a mu ixana Ashley, uambe: “O dikamba dia kidi ió u kala polondo phala ku ku kuatekesa, u ku loloka kioso ki u ta kituxi.” Etu enioso tua uabhela o makamba a fiiele, a uabhela ku loloka. Ene a tu kuatekesa ku divua kuila a tu zolo.—Jisa. 17:17.
2 Jihova muéne o Dikamba dia fiiele di tuala nadiu, ua uabhela o ku loloka. O mukua jisalamu ua soneka: “Eie Ngana, u muthu uambote, u lenguluka kuloloka, uene mu lendukila kiavulu oso a dikola ko kué.” (Jisá. 86:5) Ihi ilombolola ku kala fiiele ni ku loloka? Kiebhi Jihova kiene mu londekesa o ídifua íii? Ni kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu iê? Kioso ki tua-nda di longa o itambuijilu, ia-nda tu kuatekesa ku zola o Dikamba dietu dia beta-o-kota, Jihova. O ídifua íii ia-nda tu kuatekesa ué ku suínisa o ukamba mu dietu.—1 Nzu. 4:7, 8.
JIHOVA MUTHU UA FIIELE
3. Ihi ilombolola ku kala fiiele?
3 O muthu ua fiiele ka bhange kima kia iibha ku muthu a mu zolo. Muéne u londekesa o henda iê mu ku kolokota ku kuatekesa o muthu. Muéne ka ki bhange ngó se ki ku moneka ibhidi, maji u ki bhanga ué mu kithangana kia bhonzo. O Bibidia izuela kuila Jihova, ‘Muthu ua fiiele.’ Se-ku muthu ua beta-o-kota mu ufiiele u mu tunda muéne.—Dij. 16:5.
4, 5. (a) Kiebhi Jihova kia londekesa o ufiiele uê? (b) Mukonda diahi ki tu suínisa, kioso ki tu xinganeka mu ufiiele ua Jihova?
4 Kiebhi Jihova kia londekesa kuila muéne fiiele? Muéne nuka uehelela o jiselevende jê. O selevende iê Sobha Davidi, ua ximana o ufiiele ua Jihova. (Tanga 2 Samuuele 22:26.) Kioso Davidi kia kexile mu bhita mu ibhidi, Jihova ua mu tendelesa ni ufiiele uoso, ua mu lange iu ua mu bhulula. (2 Sam. 22:1) Davidi uejidile kuila, o ufiiele ua Jihova ki mu izuelu ngó. Mukonda diahi Jihova uexile fiiele kua Davidi? Mukonda Davidi uexile ué “muthu ua fiiele.” Jihova ua uabhela o ufiiele ua jiselevende jê, muéne u a sakidila mu ku a londekesa ué ufiiele.—Jisa. 2:6-8.
5 Tu suína dingi kioso ki tu xinganeka o ufiiele ua Jihova ku jiselevende jê. Saí phange ua fiiele a mu ixana Reed uambe: “Kioso ki ngi tanga o ukexilu ua Jihova ua ku di bhana ni Davidi mu ithangana ia ibhidi, ki ngi kuatekesa kiavulu. Né muene kioso Davidi kia kexile mu lenga mu mabanda, Jihova ua mu kuatekesa! Kiki ki ngi suínisa kiavulu! Ki ngi lembalesa ué kuila né muene se o ibhidi ia bhonzo kiavulu, Jihova ua-nda kala n’eme, se ngi mu kala fiiele.” Sé phata kiene ué ki ua mu divua.—Loma 8:38, 39.
6. Kiebhi kiene mu londekesa Jihova o ufiiele uê, ni mbote iahi iene mu katula o jiselevende jê?
6 Mu ukexilu uebhi mu londekesa Jihova kuila muéne fiiele? Muéne ka kamba ku kumbidila o itumu iê. Muéne u tu kanena kuila, ‘katé ni ku jimvi ja muthu, eme ki ngi lunguluka.’ (Iza. 46:4) O ima ioso ia bhange ia lungu ni itumu iê, o itumu iê ki iene mu lunguluka. (Mal. 3:6) O ukexilu ua mukuá mua londekesa o ufiiele, o ku kumbidila ioso ia kanena. (Iza. 55:11) O jiselevende joso ja Jihova a katula mbote mu ufiiele ué. Kiebhi kia katula mbote? Kioso ki tu bhanga ioso phala ku belesela o Itumu ia Jihova, tu tena ku dielela kuila muéne ua-nda tu besoala.—Iza. 48:17, 18.
KAIELA O UFIIELE UA JIHOVA
7. Kiebhi ki tu tena ku kaiela o ufiiele ua Nzambi?
7 Kiebhi ki tu tena ku kaiela o ufiiele ua Jihova? Tu tena ku bhanga kiki mu bhanga kima kiambote kua ió a mu bhita ni jiphaxi. (Jisa. 3:27) Mu kifika, uejiia phange ua luuala mukonda dia uhaxi mba kizukutisu ku muiji, ua zoza mu nzumbi? Eie u tena ku suínisa o muthu iú mu ku mu zuelela “maka ambote, maka a tululuisa muxima?” (Zak. 1:13)a Se u ki bhanga, ua-nda kala kamba dia fiiele “di beta kota, o phange ndenge.”—Jisa. 18:24.
8. Kiebhi ki tu tena ku kaiela o phangu ia Jihova ia ku kala fiiele mu ukaza?
8 Tu tena ué ku kaiela o ufiiele ua Jihova mu ku kala fiiele kua ió u tua zolo. Mu kifika, se tu makaza, tua tokala kuijiia kuila, tua bhingi ku kala fiiele kua kaza dietu. (Jisa. 5:15-18) Tu lenga ué o ima i tena ku tu bhalesa mu kituxi kia ku ta phanda. (Mat. 5:28) Tu londekesa ué o ufiiele ku jiphange jetu, se tueha o kuzuela kiavulu, se tu dituna kuívua o maka ka tu tokala.—Jisa. 12:18.
9, 10. (a) Nanhi ua beta-o-kota u tua tokala ku mu kala fiiele? (b) Mukonda diahi saí ithangana o ku belesela o itumu ia Jihova ku bhonza?
9 Tua mesena ku kala fiiele, bhenge-bhenge kua Jihova. Kiebhi ki tu tena ku bhanga kiki? Mu ku bhanga o ima kála ki tumina Jihova—ku zola o ima ia mu uabhela ni ku zemba o ima ia mu ibhila—ni ku kala ni ukexilu ua mu uabhela. (Tanga Jisálamu 97:10.) Se tu banza kála ki banza Jihova, ki kia-nda tu bhonza ku mu belesela.—Jisá. 119:104.
10 Kiki ki kilombolola kuila, ki ki bhonzo ku belesela Jihova. Tua tokala ku bhanga nguzu phala tu kolokote ku kala fiiele kua Jihova. Mu kifika, saí Jikidistá akudi a mesena ku kazala, maji a tokala ku sanga o muthu ua fuama bhu kaxi ka abhezi a Jihova. (1 Kol. 7:39) Phange ia muhatu dikudi, nange u mona kuila o jikoleka jê ki jikidistá ku salu, a kuata ku mu londekesa maiala phala ku kazala. O phange nange ua mu divua ubheka. Maji né kiki, muéne u bhanga ioso phala ku kolokota mu ufiiele ué kua Jihova. Ki tu tokala ku bhana valolo ku phangu íii ia ufiiele? Se phata Jihova ua-nda besoala oso a mu kala fiiele, sumbala ni ibhidi.—Jihe. 11:6.
“Sai-phe dikamba di beta kota, o phange ndenge.”—Prov. 18:24 (Tanga o kaxi 7)
JIHOVA MUKUA KU LOLOKA
11. Ihi i lombolola ku kala muthu ua uabhela o ku loloka?
11 O kídifua kia mukua kia Jihova o ku loloka. Ihi i lombolola ku kala muthu ua uabhela o ku loloka? Kiki ki lombolola ku loloka o muthu ua te o kituxi, se ku bhingi ku loloka o muthu. Kiki ki kilombolola kuila, o muthu u loloka u xikina o kima kia iibha kia mu bhange, mba u dituna kuila ka mu te kituxi. Maji muéne u sola ku jimba o kituxi kia mu té. O Mikanda Ikola i longa kuila Jihova, “u lenguluka kuloloka,” ió a diela o ituxi ia mu kidi.—Jisá. 86:5.
12. (a) Kiebhi Jihova kia londekesa kuila mukua ku loloka o ituxi? (b) Ihi i lombolola ku ‘jimuna’ o ituxi?
12 Kiebhi kilondekesa Jihova kuila muéne mukua ku loloka? Jihova kioso kia loloka, muéne u ‘loloka kiavulu,’ muéne u loloka ioso katé ku hádia ni hádia. (Iza. 55:7) Kiebhi ki tuejiia kuila Jihova u loloka ioso? Xinganeka mu kikanenu ki tu sanga mu divulu dia Ikalakalu 3:19. (Tanga.) O poxolo Phetele ua suínisa o jingivuidi jê, “dielenu, muenhu uenu u biluke, mu vutuke kua Nzambi.” O muthu ua te o kituxi u diela mu kidi, muéne u sola kueha o kituxi. (2 Kol. 7:10, 11) O muthu u diela o kituxi u ‘bhilula o muenhu uê’, ueha ku bhanga o kima kia iibha, anga u sota ku bhanga ima i sangulukisa Nzambi. Se o jingivuidi ja Phetele a dielele mu kidi, ihi ieji bhita? Phetele uambele kuila o ituxi iâ eji ku ‘i jimuna.’ O kizuelu kiki kia tundu mu dízui dia Ngeleku, kilombolola “ku zelesa mba ku jima.” Mu kiki-phe Jihova kioso kia loloka kia difuangana kála o ku jima o kituxi kietu. Muéne u loloka ioso.—Jihe. 10:22; 1 Nzu. 1:7.
13. Kidielelu kiahi ki tu bhana o kizuelu, “o ituxi iâ ki nga kà i xinganeka dingi?”
13 Kiebhi ki tuejiia kuila Jihova u loloka katé ku hádia ni hádia? Xinganeka o kikanenu kia Jelemiia kia lungu ni kikutu kia ubhe kia bhangele ni Jikidistá a a undu, ki bheka o muloloki ua kidi kua ió a xikina mu sata ia ku kula. (Tanga Jelemiia 31:34.) Jihova uambe: “Mukonda nga-nda kuloloka o ikuma iâ, o ituxi iâ ki nga kà i xinganeka dingi.” Jihova u tu kanena ué kuila se ua tu loloka kiá, muéne ka-nda tu kaxtikala dingi mukonda dia ituxi i tua té. Muéne ka xinganeka mu kituxi ki tua té phala ku tu kaxtikala kioso kia i lembalala. Mu veji dia kiki, muéne u loloka—ka i xinganeka dingi.—Loma 4:7, 8.
14. Kiebhi ki tu tena ku tululuka mu ku xinganeka mu muloloki ua Jihova? Bhana phangu.
14 Kioso ki tu xinganeka mu muloloki ua Jihova o mixima ietu i tululuka. Xinganeka mu phangu íii. Mu mivu ku dima, saí phange tua-nda mu ixana mu dijina dia Elaine, a mu kaiele mu kilunga. Mu ku bhita kithangana muéne ua vutuka dingi mu kilunga. Muéne uambe: “Sumbala eme ng’ambela akuetu ni eme muene, kuila Jihova ua ngi lolokele, maji nga kexile mu mona kuila muéne ua kexile dikanga, mba o akuetu ene a mu zukamene, ni kuila muéne ua betele-kota ku a zukama.” Maji o muxima ua Elaine ua tululuka kioso kia xinganeka mu ibatulu ia Bibidia, i zuela ia lungu ni muloloki ua Jihova. Eliane uambe: “Nga mono o henda ia Jihova ko kuami, nuka nga monene o henda íii.” O izuelu íii ia tange, ia mu tula ku muxima: “Kioso Jihova kia loloka o ituxi ietu, ki tu tokala ku divua kala tuala hanji ni kituxi ku muenhu uetu uoso.”b Eliane uambe: “Nga mono kuila ki ngi tokalele ku xikina kuila Jihova u loloka o ituxi iami ioso, eme nga banzele kuila ngeji ku iambata ku muenhu uami uoso. Ngejiia kuila kua-nda bhita ithangana iavulu, maji nga mateka ku mona kuila ngi tena ku zukama kua Jihova, ngi mona ué kuila, a ngi katula o kimbamba ku thandu diami.” Mu kidi, Jihova Nzambi ia henda, mukua ku loloka!—Jisá. 103:9.
KAIELA O PHANGU IA JIHOVA IA KU LOLOKA
15. Kiebhi ki tu kaiela o phangu ia Jihova ia ku loloka?
15 Tu tena ku kaiela o phangu ia Jihova, se tu sola ku loloka akuetu se kua bhingi né muene mu ithangana ioso. (Tanga Luka 17:3, 4.) Lembalala kuila kioso Jihova kia tu loloka, muéne u jimba o ituxi ietu ka i xinganeka dingi phala ku tu kaxtikala. Kioso ki tu loloka akuetu, tu tena ué ku jimba o maka, ki tu tokala dingi ku a tumbula ku hádia.
16. (a) O kuila o ku loloka ku lombolola ku xikina o kima kia tu bhange, mba kia tu uabhela o kima kia tu bhange? Jimbulula. (b) Phala ku tu loloka kua Nzambi, ihi i tua tokala o ku bhanga?
16 O ku loloka o kituxi, ki kilombolola ku xikina o kima kia tu bhange, mba kia tu uabhela o kima kia tu bhange, kana. Kilombolola kuila ki tua-nda kolokota ku dizangala ni ene. Tua tokala ué ku lembalala kuila se tua mesena o muloloki ua Nzambi, tua tokala ku kaiela o phangu ia Jihova mu ku loloka akuetu. (Mat. 6:14, 15) O henda i bhangesa ué kuila Jihova u lembalala kuila “tuala tu mavu.” (Jisá. 103:14) Mu kiki, o henda ki i tokalele ué ku tu suínisa ku loloka akuetu ni muxima uoso?—Efe. 4:32; Kol. 3:13.
O misambu ietu mu ku bhinga muloloki ia tokala ku tunda ku muxima (Tanga o kaxi 17)
17. Ihi i tena ku tu kuatekesa ku loloka o muthu ua tu te kituxi?
17 Mu kidi, saí ithangana ki bhonza ku loloka. Katé muene ni Jikidistá a a undu ku hama ia dianga, kia a bhonzele ku di loloka. (Fil. 4:2) Se phange mu kilunga u tu tá kituxi, ihi i tena ku tu kuatekesa ku mu loloka? Xinganeka mu maka a bhitile nau Jobe. Muéne ua divuile kia iibha kioso o “makamba” mê—Ilifaz, Bidade, Zofale—a mu tatele. (Jobe 10:1; 19:2) Mu ku suka-ku, Jihova uambela o maiala enhá kuila, o kima kia bhangele kiexile kituxi. Nzambi ua a tendelesa kuia kua Jobe phala ku bhana o sata mukonda dia ituxi iâ. (Jobe 42:7-9) Maji Jihova ua tumina ué Jobe ku bhanga kima. Ihi ia mu tumina? Jihova ua tumina Jobe ku sambela o maiala a mu tele kituxi. Jobe ua kumbidila o kitendelesu kia Jihova, Jihova ua mu besoala mukonda dia ku uabhela ku loloka. (Tanga Jobe 42:10, 12, 16, 17.) Ihi i tu longa o phangu íii? O ku sambela o muthu ua tu te kituxi, ku tu kuatekesa ku kala mu ukamba ni muthu iú.
KOLOKOTA O KU BHANA VALOLO KU ÍDIFUA IOSO IA JIHOVA
18, 19. Kiebhi ki tu tena ku kolokota ku bhana valolo ku ídifua ia Jihova?
18 Tua uabhela kiavulu ku di longa o ídifua ia Jihova. Tua di longo kuila muéne muthu ua uabhela o ku mu zukama, kene ni katombo, ua uabhela o ku bhana, ua lenduka, fiiele, mukua ku loloka. Ki tu di longo luua o ídifua ioso ia Jihova. Tua-nda di longa dingi ídifua ia mukua ku hádia. (Ndo. 3:11) Tua xikina mu izuelu ia poxolo Phaulu ua soneka: “O jimbongo ja Nzambi kuvula kuahi! Ku zonga kuahi o unjimu ua Nzambi, ni kuijiia kuê!”—tu tena ku zuela kiki kia lungu ni henda ia Nzambi ni ídifua isamanu i tua di longo mu milongi íii.—Loma 11:33.
19 Mu kiki, tua tokala ku kolokota ku bhana valolo ku ídifua ia Jihova. Tu tena ku bhanga kiki mu ku di longa kiambote o ídifua iê, ni ku i xinganeka, ni ku i kaiela ku muenhu uetu. (Efe. 5:1) Kioso ki tu bhanga kiki, tua-nda xikina mu izuelu ia mukua jisalamu uambe: “Eme-phe kia ngi uabhela o kuzukama kua Nzambi.”—Jisá. 73:28.
a U tena ku sanga ndunge mu A Sentinela 15 Janeiro 1995, “Encorajou a Alguém Recentemente?” ni A Sentinela 1 Abril, 1995 “Como se Estimula Outros ao Amor e a Obras Excelentes?”