Nun biin-kweet baasand baan-balum—Iikashishayomw bwa kushaal biin Krist bakuluuh mu diitabij

1. I biny bidy mwiin Krist mwa kulong bwa kwiikaley ni musangal?

MUKALENG Davih wambiil Salomon neey: “Kashish micim wiileej ney udy mwaan-mulum!” (1 Bak. 2:1-3) Baan-balum biin Krist boos ba leel baloolong bilengel bwa kukooyel mubel oow. Bwa kulong nook, bikaam balong mwa kukooyel mikenj ya Mawej ni may matam ma mu Bibl mu myand yoos yidyobw balong mu shikacil aabab. (Luuk 2:52) Bwabiny i bya buseeb bwa biin-kweet baasand baan-balum kushaalobw biin Krist bakuluuh mu diitabij?

2-3. Bwabiny i bya buseeb bwa mwiin-kweet sangwiilum ashaal mwiin Krist mukuluuh mu diitabij?

² Mwaan-mulum mwiin Krist uloolong bwa kukumbaj midimw ya buseeb mu cisak ni mu cisumbw. Nun biin-kweet baasand baan-balum, biin-biin nudy balangil habitaatal majit manwiikal mwa kwiikal naam mu mafuk miiyiiy. Nudy mwa kwiifundil kiihacil ka kwiikal mwiin mudimw a Mawej wa ku diib ni ku diib, mukwanjok a mudimw, ni bwa kwiiy kushaal mukul mu cisumbw. Udy mwa kukat cikwaabw bwa kutweel mu maluw ni bwa kulel baan. (Ef. 6:4; 1 Tim. 3:1) Bwiibuh kukumbaj biihacil eeby ni kwiikal ni musangal, bikaam ukuluuh mu diitabij.b

³ I biny bidy mwa kukwambulwiish bwiibuh kwiikal mukuluuh mu diitabij? Kudy myand yiwudy ni bwa kulong bwa kwiikal nook. i biny biwudy mwa kulong kaabaak bwa kwiilongolol ku midimw yiwudy mwa kwiikal naay mu mafuk miiyiiy ni bwa kwiiy kwiiyilong bilengel bwa kwiiyikumbaj?

MYAND YA KULONG BWA KWIIKAL BIIN KRIST BAKULUUH MU DIITABIJ

4. I kweeh kutudy mwa kuhetel bileejel bilengel bya kwiidikij? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

⁴ Tal baat bady bileejel bilengel bawudy mwa kwiidikij. Mu Bibl mudy bileejel bya baat bavul balengel bady baasand baan-balum mwa kwiidikij. Baan-balum ba kal aab baakady bakat Yehow ni baakady bakal midimw yishil-shilangan hakutabaleel baat bindiy. Udy mwa kuhet cikwaabw bileejel bilengel mu baan-balum biin Krist bakuluuh mu diitabij bady mu cisak ciinun ni mu cisumbw. (Ebr. 13:7) Ni udy ni cileejel ciwaakan cya Yeez Krist. (1 Py. 2:21) Hawuloolong bilengel bileejel eeby, langil ha biikadil biwanyanyish bidy naaby baan-balum. (Ebr. 12:1, 2) Kuunyim angat dihangadik bwa muwudy mwa kwiidikij baan-balum aab.

5. Bilondeshel Misambw 119:9, i mushind kaay uwudy mwa kwiikal ni kulang kwa meej, ni bwabiny kulong nook kudy ni buseeb?

⁵ Iikal ni “kulang kwa meej . . . ikulam bilengel.” (Tus. 3:21) Muut ulaalang meej wanjanj ukontonon myand bilengel kuuhal kwa kulongey bwaal. Nook, iikashishomw bwa kulong bwiibuh kutal muwudy mwa kulong nook ni muwudy mwa kutungunuk ni kulong teng naak. Bwabiny? Bwaal baasangwiilum bavul mu bulongolody oobw baloolong myand bilondeshel meej maabab eecy bangangat mahangadik bilondeshel mushind udyobw biiyumvw. (Tus. 7:7; 29:11) Cikwaabw ma television, ma film, Enternet ni byaab bya kuhetelangan ku Enternet bidy mwa kwiikal ni bwenzej bukasakan kuwudy. Ki i mushind kaay uwudy mwa kulong bwa kwiikal ni kulang kwa meej? Cya kuuhal, long may matam ma mu Bibl bwa kumanyik mudy Yehow ulang ni utal myand ni langil cikwaabw ha kabingil kaleeleej neey i bilengel bwa kulong cidyey uleeb. Kuunyim, kal mudimw ni may matam aam bwa akwambulwiish bwiibuh kwangat mahangadik miikal mwa kusangej Yehow. (Bal Misambw 119:9.) Uw mulong bwa kulang mu mushind oow, biiyiiy kukwambulwiish bikasakan bwa kushaal mwiin Krist mukuluuh mu diitabij. (Tus. 2:11, 12; Ebr. 5:14) Tukontonaay mudy kulang kwa meej mwa kwiitwambulwiish mu shikacil iibidy eey: 1) mu mushind uwuloolongel biin-kweet baan-bakaj myand ni 2) habitaatal biwuvwaavwaal ni mushind uwudy.

6. I mushind kaay udy kulang kwa meej mwa kwiiy kwambulwiish mwiin-kweet sangwiilum bwa kuneemekey biin-kweet baan-bakaj?

⁶ Kulang kwa meej kwiiyiiy kukwambulwiish bwa kuneemek baan-bakaj. I bikumban ni i bilengel hady mwiin-kweet mwaan-mulum ukaam mwa kumanyik bilengel mwiin-kweet mwaan-mukaj, ni kakwiinoh bend bubiih bwa kulong naak. Ki, mwiin-kweet mwaan-mulum udy ni kulang kwa meej kakwiiyoh bend kuleeb bwaal, kufund mukand, eecy kulong bwaal bukwaabw bwiikal mwa kweelesh mwiin-kweet mwaan-mukaj meej neey i mukat kumulond, biby biikal neey: kiin mukatoh bend kumubak. (1 Tim. 5:1, 2) Yiy mwiikal ulond mwiin-kweet mwaan-mukaj, wiiyiiy kulam lumw lwindiy lulengel hakulek kuy kamutal kaayend teng yiy mwiikal ni muut waakamutwaalok.—1 Kor. 6:18.

7. I mushind kaay udy kulang kwa meej mwa kwiiy kwambulwiish mwiin-kweet sangwiilum hadyey usungul bizang bya kuvwaal ni mushind a kutendesh sik yindiy?

⁷ Mushind mukwaabw udy mwaan-mulum sand uleej neey udy ni kulang kwa meej kulengel i hakutal bizang bidyey uvwaal ni mushind udyobw bamutend sik yindiy. Civul, baat badyaakal bahatul myoodel ya bizang ni bahatul myoodel yikwaabw yihyaayihy, kabaadyakaloh bend baneemek Yehow eecy bavul i bady bakat cyendend cya masandy. Kulang kwa bady ni meej ma cyendend kumweemweekel ku bizang bidyobw bavwaal bidy biibalamat eecy bizang biloolong bwa baan-balum bamweek bu neey i baan-bakaj. Diib dya kusungul bizang bya kuvwaal, mwaan-mulum wendend ukuluuh mu diitabij wanjanj ulangil ha may matam ma mu Bibl maleeleeb bwa mushind a kuvwaal bizang ni ulaalangil cikwaabw ha baat bady bileejel bilengel mu cisumbw. Udy mwa kwiiyihanguj neey: ‘Bizang binasuusungul bileeleejok neey nady ni meej malengel ni naneeneemekok baat bakwaabw eeny? Mushind unavwaavwaal uloolongok bwa bakwaabw biitab biheehel neey nady biiin-biin mwiin mudimw a Mawej eeny?’ (1 Kor. 10:31-33; Tiit 2:6) Mwiin-kweet sand udy ni kulang kwa meej, biiyiiy bamuneemek kiin teng kudy biin-kweet baan-balum ni baan-bakaj, ni wiiyiiy kwiikal ni buseeb ku mees kwa Taat iitut a mu Diiwul.

8. I mushind kaay udy mwiin-kweet mwaan-mulum mwa kwiikal wa kuteekel micim hakwiikal mukal a mudimw mulengel?

⁸ Iikal wa kuteekel micim hakwiikal mukal a mudimw mulengel. Sand mwaan-mulum wa kuteekel micim wiitaatacish bikasakan bwa kukumbaj midimw yidyobw bamoomekel. (Luuk 16:10) Tukontononaay cileejel ciwaakan cya Yeez. Kaakadyoh bend mulengulul eecy mukaakal kulong bilengel midimw yaakadyobw bamoomekel. Ki, ukumbajil hakulong midimw yaakady Yehow mumwaakish, ning haakadyeby bikasakan bwa kulong nook. Waakady mukat baat—amanaman biiyij bindiy—ni utwaadil ni mucim aakaabumw buumy bwindiy bwaabab. (Jah 13:1) Bwiibuh kwiidikij Yeez, iikashishomw bwa kukumbaj mudimw woos udyobw bakwaakish. Uw kuy mumanyik muwudy mwa kumulong, iihweekesh ni lomb dyambulwiish kudy biin-kweet bakuluuh mu diitabij. Kuteetoh bend hakulong bikeeh ni luleng hakulang neey ki yiy mudimw woos uwaakady mwa kulong. (Rom 12:11) Hamut a kulong nook, manyish mudimw iibuh, mulong ’bu ney ukaakadil [Yehow] Mawej, hakulek ney teng baat kaayaabw.’ (Kol. 3:23) Cya biin, kwiishoh bend muut muwaakan, nook, iikal ni kwiihweekesh hakwiikal ni mikal ni wiitab bilem byoos biwuloolong.—Tus. 11:2.

LONG MIDIMW YA BUSEEB YIDY MWA KUKWAMBULWIISH MAFUK MOOS MU SHIKACIL IIBUH

9. Bwabiny i bya buseeb hady mwiin-kweet mwaan-mulum sand ulong bwa kumanyik midimw kaahand?

⁹ Bwa kushaal mwiin Krist mukuluuh mu diitabij, bikaam ulong midimw ya buseeb yidy mwa kukwambulwiish mafuk moos mu shikacil iibuh. Midimw eey yiiyiiy kukwambulwiish bwiibuh kwiitab majit mu cisumbw, bwa kuhet ni kulam mudimw wiikal mwa kukwambulwiish bwa biit biwukaakaam eecy bwa bikaakaam biin mu cisak ciibuh, ni bwa kwiikal cikwaabw mu bulund bulengel ni baat bakwaabw. Tukontononaay yimw ya ku myand ya buseeb eey.

10-11. Bilondeshel Misambw 1:1-3, i myand kaay ya musangal yidy mwiin-kweet mwaan-mulum sand mwa kuhet ni biin mu cisumbw hadyey ulong bwa kumanyik kubal ni kufund bilengel? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

¹⁰ Long bwa kumanyik kubal ni kufund bilengel. Bibl uleeleeb neey muut udy ni musangal uhiiihitij diib diifuk dyoos hakubal Diiy dya Mawej ni hakulangiloh. (Bal Misambw 1:1-3.) Hadyey ubal Diiy dya Mawej diifuk dyoos, wiiyiiy kumanyik mushind udy Yehow ulang, wiikal mwa kumwambuilwiish bwa kulang bilengel ni mwa kukooyel bilengel bidyey ubal. (Tus. 1:3, 4) Baat ba nook, bady ni buseeb mu cisumbw. Bwabiny?

¹¹ Biin-kweet baan-balum ni baan-bakaj bakaakaam baat bady mwa kwiibalongweesh ni kwiibaakish mibel ya mu Bibl. (Tiit 1:9) Uw mumanyik mwa kubal ni kufund bilengel, wiiyiiy kwiikal mukumban bwa kulong miisamb ni kutwaal maalabul miikal mwa kwambulwiish baat. Wiiyiiy kwiikal ni mushind a kufund myand ya buseeb hawuloolong ni hawumvumvw miisambw yidyobw balong mu biisangil bya mu cisumbw, mu hwiil ni mu bihwiil. Myand eey yiiyiiy kukwambulwiish bwiibuh kukashish diitabij diibuh ni kukashish bakwaabw.

12. I biny biikal mwa kukwambulwiish bwa kwiikal muut udy mumanyik mwa kwiisamb bilengel?

¹² Manyik mwa kwiisamb bilengel. Bikaam mwiin Krist amanyik mwa kwiisamb bilengel. Mwaan-mulum udy mumanyik mwa kwiisamb bilengel i mukat kukun mat ni kumvw mulaalang bakwaabw ni mudyobw biiyumvw. (Tus. 20:5) Udy mwa kulong bwa kumanyik muleeleeb muut mukwaabw, kumumanyik bilondeshel mudyey ulong ku mees, ni biloolongey. Kwiin mwa kulongoh bend nook uw kuy uhitij diib ni baat. Uw ukal mudimw ni byaamw bya kwiisambil naaby, bu mudy kutuminangan mikand ni kufundilangan mesaaj, biineby bidy mwa kukukakeesh bwa kwiisamb ni baat taz-ni-taz. Nook, iikashishomw bwiibuh kuhet mishind bwa kwiisamb ni baat bakwaabw taz-ni-taz.—2 Jah 12.

13. Bilondeshel 1 Timoteh 5:8, i biny bikwaabw bidy mwiin-kweet sand mwqaan-mulum mwa kulong? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

¹³ Manyik muwudy mwa kuhet makut mady mwa kukwambulwiish ku biwukaakaam. Mwaan-mulum mwiin Krist udy ni bwa kwiiyambulwiish yiy kaayend ni biin mu cisak cindiy. (Bal 1 Timoteh 5:8.) Mu bibunj bikwaabw, baasand baan-balum bady mwa kulong mudimw a bikam kaahand ku dyambulwiish dya taat aabab eecy kudy mwaanaabw mukwaabw. Mu bibunj bikwaabw, sand mwaan-mulum udy mwa kulong mushind a kulong mudimw mukwaabw hadyey mu kalaas mudyobw balongweesh malongweesh mashimat ma mu shikacil. Ning biby biikal bicy, i bilengel kulong myand kaahand yiikal mwa kukwambulwiish bwiibuh kuhet mudimw. (Yil. 18:2, 3; 20:34; Ef. 4:28) Leej bwa myand yiwuloolong neey udy muut ukaakal mudimw bikasakan ni udy mujaadik neey wiiyiiy kuman mudimw uwukaady mutwaadij kulong. Uw mulong nook, wiiyiiy kuhet misang yikwaabw mudimw ni umanyik mwa kumulam. Biikadil ni myand yitubiisamb eey, yidy ni buseeb kudy mwaan-mulum mwiin Krist bwa kwiikaley mukumban bwa kulong midimw yiikaley naay mu mafuk miiyiiy. Tukontononaay yimw ya ku midimw aay.

IILONGOLOL KU MIDIMW YIWIIKAL MWA KWIIKAL NAAY MU MAFUK MIIYIIY

14. I biny bidy mwiin-kweet mwaan-mulum sand mwa kulong bwa kwiilongololey bwa kwiikaley mwiin mudimw a Mawej wa ku diib ni ku diib?

¹⁴ Mwiin mudimw a Mawej wa ku diib ni ku diib. Biin-kweet baan-balum bakuluuh mu diitabij batwaadijil mudimw a Mawej wa ku diib ni ku diib hacyakadyobw baasand. Mudimw a buuseb’ aa njil wambambulwiish sand kaahand mwaan-mulum bwa kulong mwa kukal mudimw bilengel ni baat bashil-shilangan. Umwambambulwiish bwa kukal mudimw ni makut madyey uhet ni meej, ni bwa kaay wiimatul ni butulavy. (Fili. 4:​11-13) Mushind mulengel wa kutwaadij mudimw a ku diib ni ku diib, i kushal cya kuuhal seb’ aa njil mukwanjok. Bavul baloolong mudimw a buuseb’ aa njil bwa ciisang kaahand, wiibambambulwiish bwa kwiikalobw habwiih bwa kulong mudimw a buuseb’ aa njil bwa ku diib ni ku diib. Mudimw a buuseb’ aa njil udy mwa kukunzulwiil njil ku mishind yikwaabw ya mudimw a ku diib ni ku diib, bu mudy kwambulwiish ku midimw ya lwiibak eecy kukal mudimw ku Betel.

15-16. I biny bidy mwiin-kweet mwaan-mulum sand mwa kulong bwindiy kwiikaley mukumban bwa kwambulwiish cisumbw?

¹⁵ Mukwanjok a mudimw eecy mukul. Baan-balum biin Krist bady ni bwa kwiikal ni kiihacil ka kulong bwa kwiikalobw bakumban bwa kwambulwiish baan baabw mu cisumbw bu bakul. Bibl uleeleeb neey baan-balum biikaakashishomw bwa kukumbaj mudimw oow ’balaalakan mudimw mulengel.’ (1 Tim. 3:1) Kuuhal kwa kukal mudimw bu mukul, bikaam mwiin-kweet iikashishomw bwa kwiikaley mukumban bwa kukaley mudimw bu mukwanjok a mudimw. Bakwanjok ba mudimw bambambulwiish bakul mu mishind yivul bwa kwambulwiish baan baabw mu cisumbw. Bakul ni bakwanjok ba mudimw boos bambambulwiish baan baab ni kwiihweekesh ni badiidiil baat musah ni cisumy. Baasand baan-balum bady mwa kulong bwa kwiikalobw bakumban bwa kukal mudimw bu bakwanjok ba mudimw ning bab biikal ni mivw habwiih ni dikumy ni mwandamukul. Cikwaabw, mukwanjok a mudimw ukaady mushimat bilengel udy mwa kushaal mukul ni yiy mwiikal ni mivw 20.

¹⁶ I mushind kaay uwudy mwa kulong bwiibuh kwiikal ni biikadil bya buseeb bwa kushaal mukwanjok a mudimw ni mukul kuunyim kwa mafuk? Bibl i muleej bituh biikadil biwudy ni bwa kwiikal naaby. Ki, vuluk neey biikadil eeby byoos i bishimatil mu Bibl, ni ha lukat bwa Yehow, bwa biin mu cisak ciinun, ni bwa biin mu cisumbw. (1 Tim. 3:1-13; Tiit 1:6-9; 1 Py. 5:2, 3) Iikashishomw bwa ciikadil cyoos cilengel. Sambil Yehow bwa akwambulwiish bwiibuh kukumbaj biikadil eeby.c

17. I mushind kaay udy mwiin-kweet mwaan-mulum sand mwa kushaal mulum a muut ni fumw a cisak? (Tal cikwaabw cifwaatul.)

¹⁷ Mbaayend a muut eecy fumw a cisak. Teng muleejel Yeez, bamw biin Krist baan-balum bady mwa kushaal bajik. (Mat. 19:12) Ki, uw mukat bwa kubak, wiiyiiy kuhet majit makwaabw hakwiikal mulum a muut ni fumw a cisak. (1 Kor. 11:3) Yehow i mukat bwa mwaan-mulum akat mukaj indiy ni amutabaleel bwa biit bikaakaamey, bwa kwiikal mulund nend mulengel, ni bwa kumwambulwiish mu myand ya mu spirit. (Ef. 5:​28, 29) Biikadil ni myand yitubaman kwiisamb mu ciin bwaal eecy, bu mudy kwiikal ni kulang kwa meej, kuneemek baan-bakaj, kwiikal baat ba kuteekel micim bwa kukal mudimw bilengel, biiyiiy kwiinwambulwiish hanwiikal mu maluw. Wiiyiiy kwiikal mwiilongolol bilengel bwa kukumbaj majit mawiikal mwa kwiikal naam bu mulum a muut ni fumw a cisak.

18. I mushind kaay udy mwiin-kweet mwaan-mulum sand mwa kwiilongolol bwa kushaal taat?

¹⁸ Taat. Kuunyim kwiinun baman kutweel mu maluw, wiiyiiy kushaal taat. I biny biwudy mwa kulongel kudy Yehow habitaatal kwiikal taat mulengel? Kudy malongweesh mavul mawudy mwa kuhet. (Ef. 6:4) Yehow uleebel hatook neey: Yeez i Mwaan indiy udyey mukat ni udyey mwanyish. (Mat. 3:17) Uw mushaal taat, iikal mutwiishibw neey wiiyiiy kwiikal ni ciibidil cya kujaadikil baan-biibuh neey udy mwiibakat. Ni lukat, iikal ni ciibidil cya kwiibeel kalumbandy bwa myand yilengel yoos yidyobw balong. Baataat biidiidikij cileejel cya Yehow, bambambulwiish baan baababw bwa kwiikalobw baan-balum ni baan-bakaj bakuluuh mu diitabij. Udy mwa kwiilongolol teng kaabaak bwa kukukumbaj mudimw oow hakukat biin mu cisak ciinun ni biin-kweet ba mu cisumbw ni hakwiibambil neey udy mwiibakat ni hakwiibanyish, hakwiibaleej neey bady ni buseeb kunudy. (Jah 15:9) Kulong nook, kwiiyiiy kukwambulwiish bwiibuh kwiiiy kukumbaj midimw yiwiikal mwa kwiikal naay mafuk miiyiiy bu mulum a muut eecy taat. Nook, manyik neey: wiiyiiy kwiikal ni buseeb kudy Yehow, mu cisak ciibuh, ni mu cisumbw.

I BINY BIIWIIY KULONG KAABAAK?

19-20. I biny biikal mwa kwambulwiish biin-kweet baasand baan-balum bwa kushaalobw bakuluuh mu diitabij? (Tal cifwaatul cya ha cizubw.)

¹⁹ Uw mwiin-kweet mwaan-mulum, kumanyikoh bend neey wiiyiiy kushaal musang umw mwiin Krist mukuluuh mu diitabij. Bikaam usungul bileejel bilengel biwudy mwa kwiidikij, iikal ni kulang kwa meej, iikal wa kuteekel micim bwa kulong mudimw bilengel, long bwa kumanyik midimw kaahand ya mu shikacil, ni iilongolol bwa midimw yiwiikal mwa kwiikal naay mu mafuk miiyiiy.

²⁰ Udy mwa kwiiyumvw misang yikwaabw muhomw hawulaalangil ha myand yoos yiwukaakaam kulong, udy mwa kutal neey i bikasakan bwiibuh kwiiyilong. Ki udy mwa kwiiyilong. Vuluk neey Yehow i mukat bwa kukwambulwiish. (Ye. 41:​10, 13) biin-kweet mu cisumbw biiyiiy kukwambulwiish byeeb. Hawushaashaal mwiin Krist mukuluuh mu diitabij eecy awudy ni biikadil bidy Yehow mukat, wiiyiiy kwiikal ni shikacil a musangal. Tudy biinukat, nun baasand baan-balum! Yehow i nufiil kis bwa mushind unwiikaakashishomw bwa kushaal baan-balum biin Krist bakuluuh mu diitabij.—Tus. 22:4.