OMWATSI W’ERIGHA 13
OLHWIMBO 4 “Yehova Ni Mulisya Waghe”
Ebyalha bya Yehova Sibiribyathabya Bikuhi
“Kw’ebyalha by’Omwami Mukulhu [Yehova] byabirikuhiha kwehi?”—EMIG. 11:23.
EKIGHENDERERWA
Eriyikethera ngoku Yehova akendi thuha ebiyithawa byethu by’ekinyamubiri n’eryongera erighumya eriyikethera omw’iyo.
1. Musa mwakangania athi kw’ayikethere Yehova omughulhu asondolha Abaisraeli bakalhua e Misiri?
OKW’ABAKANIBWEKO omwa kitabu kya Abaebrania ng’ababya bawithe erikirirya, Musa ni mughuma w’okwa babya bawithe erikirirya linene kutsibu. (Ebr. 3:2-5; 11:23-25) Mwakangania erikirirya omughulhu asondolha Abaisraeli bakalhua e Misiri. Mwath’ubaha Farao n’amahe wiwe. Inianayikethere Yehova, mwasondolha abandu n’eribalhabya omwa Ngetse ye Ngulha n’enyuma waho omwa mbwarara. (Ebr. 11:27-29) Abaisraeli bangyi mubabya isibakiyikethere amaaka wa Yehova aw’eribatsomana, aliwe Musa mwalholha embere eriyikethera Nyamuhanga wiwe. Erikirirya lya Musa mulyathakwa busa, kundi omwa nzira y’ekithiko-thiko Nyamuhanga mwabaha ebyalya n’amaghetse ebyaleka abandu ibabya ibakineho bakalhaba omwa mbwarara.a—Eri. 15:22-25; Esy. 78:23-25.
2. Ni kyahi ekyaleka Nyamuhanga iniabulya Musa athi: “Kw’ebyalha by’Omwami Mukulhu [Yehova] byabirikuhiha kwehi”? (Emiganzo 11:21-23)
2 Nomwakine indi Musa abya awithe erikirirya erighumire, mwaka nga mughuma enyuma waho Abaisraeli balilhusibirwe omwa bunyewa omwa nzira y’ekithiko-thiko, Musa mwathika-thikira amaaka wa Yehova aw’eriha abandu biwe b’esiswe [esyonyama]. Mukyakalira Musa eriligha ngoku Yehova angahere esyomiliyoni sy’abandu ababya omwa mbwarara b’esyonyama esikaghunza. Omw’isubirya, Yehova mwabulya Musa athi: “Kw’ebyalha by’Omwami Mukulhu [Yehova] byabirikuhiha kwehi?” (Soma Emiganzo 11:21-23.) Hano, ebinywe ‘ebyalha bya Yehova’ bikamanyisaya omulimu abuyirire wa Nyamuhanga kutse amaaka wiwe awakakolha. Ni bugha ambu, Yehova mwabya ng’oyukabulhaya Musa athi, ‘Obo kwenene wukalengekanaya wuthi sinanga thoka erikolha ebyo ngabugha indi ngendi kolha?’
3. Busana naki thutholere ithwanza eriminya ebihambire okwa ebya Musa n’Abaisraeli balhabamo?
3 Wune wathayibulya kwenene Yehova ng’anemwendi kuha ebiyithawa byawu by’ekinyamubiri kutse eby’eka yawu? Mbulha wanayibuliryekyo kutse eyihi, leka thukanaye okwa ebya Musa n’Abaisraeli balhabamo, abalemawa eriyikethera amaaka wa Yehova aw’eribatsomana. Emisingyi eyiri omwa Masako aya yikendi thuwathikya erighumya eriyikethera lyethu ngoku ebyalha bya Yehova sibiribyathabya bikuhi.
IGHIRA OKU MUSA N’ABAISRAELI
4. Ni kyahi ekyangabya iky’ekyaleka abangyi ibathika-thikira amaaka wa Yehova aw’eribaha ebiyithawa byabu by’ekinyamubiri?
4 Lengekanaya okwa bithimbire okwa mwatsi. Ekihanda kye Israeli haghuma ‘n’endeko nene eyathulhungana [eyitswangene]’ ey’abathe Baisraeli babya ibamabirighunza omwa mbwarara mwa buthuku bulebe bakalhua e Misiri eriya omwa Kihugho Ekyalhaghanisibawa. (Eri. 12:38; Ebi. 8:15) Emana muyaghamba abathe Baisraeli, kuthya n’Abaisraeli bangyi ababayiyungako omw’iyineghenia. (Emig. 11:4-6) Abandu mubatsuka erikwa engumbu y’ebyalya ebyabya e Misiri. Erihira oku Musa kw’akahathikano mukyaleka iniatsuka erilengekania athi n’iyo w’eriha abandu b’ebyo bakayithagha.—Emig. 11:13, 14.
5-6. Ni kyahi ekya thuk’ighira okwa ky’eribya indi abathe Baisraeli mubahamba nabi okwa Baisraeli?
5 Obundi Abaisraeli mubahambwako n’erithendibya n’erisima eryo abathe Baisraeli bakanganaya. Nethu kuthya thwangana hambwako n’omuthima ow’erithendi sima ow’abandi bakakanganaya neryo ithwaghana eritsemera ebyo Yehova akathuha. Ekyo ikikendibya thwamatsuka eryibuka ebyo thwabya thuwithe kera kutse erikwa erihale busana n’ebyo abandi bawithe. Nomwabine, ithukendi tsema thwamakulha-kulhania omubere w’eritsemera ebyo thuwithe, n’omuthwangabya ithuli omwa mibereki.
6 Abaisraeli babya b’eryibuka ngoku Nyamuhanga mwabakakasya ngoku bakendi syabya bakahika omwa Kihugho Ekyalhaghanisibawa, bakendi syatsemera ebindu bingyi by’ekinyamubiri. Omulhaghe oyu abya w’eribererera bakahika omwa Kihugho Ekyalhaghanisibawa, butsira ibakine omwa lhughendo omwa mbwarara. Kuthya, omwakanya k’erihwerya amalengekania w’okwa ebya thwangabya isithuwithe omwa mughulhu mubi ono, ni kibuya erilengekania okwa ebyo Yehova abirilhagha erisyathuha omwa kihugho kihya-kihya. Kandi thwangana ghanirya okwa masako awanga thuwathikya erighumya eriyikethera lyethu omu Yehova.
7. Busana naki thutholere ithwayikethera ngoku ebyalha bya Yehova si bikuhi?
7 Nomwabine, iwangana yibulya ekyaleka Nyamuhanga iniabulya Musa athi: ‘Kw’ebyalha bya Yehova byabirikuhiha kwehi?’ Yehova angabya iniabya akawathikya Musa erilengekania okwa maaka wiwe kandi ngoku amaaka wiwe angana kolha ahosi-hosi. Nyamuhanga angahere Abaisraeli b’esyonyama omwa buswire nomwakine indi babya omwa mbwarara mwa haali. ‘Omo byalha biwe by’amaaka, n’okuboko kwiwe kw’obuthoki,’ Nyamuhanga mwakangania amaaka wiwe. (Esy. 136:11, 12) Neryo omughulhu thuwithe ekitsibu, sithutholere thukathika-thika thuthi ebyalha bya Yehova sibyendi thuhikako.—Esy. 138:6, 7.
8. Thwanga yihighulha thuthi okw’ikolha ekisobyo ekiri ng’ekya abangyi omwa mbwarara bakolha? (Lebaya n’ekisasani.)
8 Hathe halhaba buthuku buuli, Yehova mwabaha esyonyama; abandu mubahebwa esyongwali nyingyi esy’erirya. Nomwabine, Abaisraeli mubathasima Nyamuhanga busana n’ekithiko-thiko eki. Omwakanya k’ekyo, abangyi mubabya b’omururu. Ibakasorokaya esyongwali nyingyi omw’ithungyi n’omwa kiro. Yehova mwahithana kutsibu okwa bandu “abakwa esyongumbu nyibi,” kandi mwabasuyira. (Emig. 11:31-34) Thwangan’ighira okwa ky’erileberyako ekyo. Thutholere ithwayitheya okw’ibya b’omururu. Mbulha thuli bagaga kutse banakwa, thutholere ithwakilhangira mwa kikulhu eribika “eby’obughuli omwa lhubulha” omw’ighumya obughuma bwethu na Yehova na Yesu. (Mt. 6:19, 20; Lk. 16:9) Thwamakolha ekyo, ithwangana yikethera ngoku Yehova akendi thuha ebya thukayithagha.
Omwa mbwarara, ni mubere wahi ogho abangyi bakanganaya, kandi ekyabya ekyo kikathweghesayaki? (Lebaya enungu 8)
9. Ni kyahi ekya thwanga kakasya bikahika okwa buwathikya bwa Nyamuhanga?
9 Yehova akakolesaya ebyalha biwe eriwathikya abandu biwe munabwire. Nomwabine, eki sikirimanyisaya kithi sithwendi syabulha ebindu by’ekinyamubiri kutse eribya omwa nzalha.b Aliwe Yehova syendi syathusighania. Akendi thuwathikya omwa bitsibu byethu muthina-muthina. Thwangana kangania ngoku ekyo ni kwenene omw’ilengekania okwa mibere ibiri eya thwanga kanganiryamu ku thuyikethere ngoku Yehova akendi kolesya ebyalha biwe erithuha ebiyithawa byethu by’ekinyamubiri: (1) thukaghumira ebitsibu by’esyosente (2) thukahiraho emitheghekere ey’erisyabana ebiyithawa byethu eby’obuthuku obukasa.
ERIGHUMIRA EBITSIBU BY’ESYOSENTE
10. Ni bitsibu byahi eby’esyosente ebyo thwangabana?
10 Enduli y’omughulhu mubi ono yine museghera hakuhi, thuminye ngoku obunakwa bwangana yongera kutsibu. Akatabanguko k’eby’ekipolitiki, esyonyuhi, ebitsinduli, kutse ebihunzo bihyaka byangana leka ithwakolesya esyosente omwa nzira eyo thuthayitsulirye, kutse eriherya emibiiri yethu, ebya thuwithe, kutse emiyi yethu. Ithwanganabya b’erisondya omubiiri muhyaka eyo thwikere lino kutse ithwathwamu erihumirya efamile yethu y’omwa wundi mwanya erithoka eribana ebiyithawa byabu. Ni kyahi ekyanga thuwathikya erikolha erithwamu erikendi kangania ku thuyikethere ebyalha bya Yehova?
11. Ni kyahi ekyanga kuwathikya erighumira ebitsibu by’esyosente? (Luka 12:29-31)
11 Ekiika kikulhu kandi ekitholere ly’eribwira Yehova y’ebitsibu byawu. (Emi. 16:3) Musabe amenge agho wukayithagha erithoka erikolha erithwamu eryuwene n’erikuwathikya erithekana omwa muthima nuku wuyihighule ‘okw’ihangya-hangya’ busana n’emibere eyo wulimo. (Soma Luka 12:29-31.) Mulembe-lembe wuthi akuwathikaye erikulha-kulhania omubere w’eritsemera ebikayithaghisibawa omwa ngebe. (1 Tim. 6:7, 8) Sekulhaya omwa bitabu byethu okwa mibere eya thwanga thokeramu erighumira ebitsibu by’esyosente. Abangyi babirighasirwa omwa myatsi eyiri okwa jw.org eyihambire okw’ighumira ebitsibu by’esyosente.
12. Ni bibulyo byahi ebyanga wathikya Omukristayo erikolha erithwamu eryuwene busana n’efamile yiwe?
12 Abandi babirilengwako eriligha emibiiri eyikabayithaghako erighenda haali n’erisighania esyofamile syabo, aliwe ekyo kyabirilhangirika ngoku n’ithwamu ly’obukiru. Wuthe waligha omubiiri omuhyaka, isiwasubulira okw’ilengekania okwa syosente esyo wangabana aliwe n’okwa emibere ekyo kyanga hamba nabi okwa bunyakirimu bwawu. (Lk. 14:28) Yibulhaye: ‘Obutheke bwaghe bukendi hambwako buthi namabya haali okwa mwanze waghe? Erighenda lyaghe likendi hamba lithi okwa bughuma bwaghe n’abandi Bakristayo n’erithulira lyaghe?’ Kandi wamabya iwuwithe abaana, iwukendi yithagha eriyibulya ekibulyo kikulhu kino: ‘Ngendi kulya indi abaana baghe ‘n’erikungabo n’erikangiriryabo omw’ikangirirya lya Yehova’ namabya isindi haghuma nabo?’ (Efe. 6:4) Sondolhawa n’amalengekania wa Nyamuhanga, butsira aw’abahughu kutse abanywani bawu abathe sikaya emisingyi ya Masako.c Tony, oyuwikere ebulengera lyuba bwe Asia, iniakabera eribana erilengwako ery’eriyakolera omwa bindi bihugho. Nomwabine, abere abirisaba busana n’omwatsi oyu n’erikanirania kugho na mukali wiwe, mwathwamu erithendi ligha emibiiri eyo kandi omwakanya k’ekyo bamalengaho erikehya emikoleserye y’esyosente. Tony akabya akasubya ameso wiwe w’enyuma, akabugha athi: “Nabiribana olhusunzo lhw’eriwathikya abandu bangyi eriminya Yehova, kandi abaana bethu bawithire ekwenene y’omuhwa. Efamile yethu yabiriminya ngoku yamabya iyinemughendera okwa binywe ebiri omu Matayo 6:33, Yehova akendilholha embere erithutsomana.”
ERIHIRAHO EMITHEGHEKERE EY’ERISYABANA EBIYITHAWA BYETHU EBY’OBUTHUKU OBUKASA
13. Ni byahi ebya thutholere ithwakolha lino erithoka erisyabana ebiyithawa byethu by’ekinyamubiri thukakulha omwa myaka?
13 Kandi eriyikethera ebyalha bya Yehova lyangana lengwako omughulhu thukalengekanaya okwa mibere thwasyabyamu thwabirikulha omwa myaka. E Biblia yikathuhira mw’omuhwa ow’erikolha kutsibu erisyathoka eribana ebiyithawa byethu eby’obuthuku obukasa. (Emi. 6:6-11) Ni kibuya eribika akasente kake kalhuhande busana n’obuthuku obukasa, emibere yamathulighira. Esente sikathuha obutheya okwa lhulengo lhulebe. (Omu. 7:12) Nomwabine, thutholere ithwayihighulha okw’ihwerya amalengekania w’okw’isondekania ebindu by’ekinyamubiri omwa ngebe yethu.
14. Busana naki thutholere ithwalengekania okwa Abaebrania 13:5 thukahiraho emitheghekere ey’erisyabana ebiyithawa byethu eby’obuthuku obukasa ebikayithagha esyosente?
14 Yesu mwakania okwa mukya owakakanganaya ngoku ni ky’obukiru eriyibikira esyosente isiwuli “mugaga embere sya Nyamuhanga.” (Lk. 12:16-21) Sihali oyuwasi ebikendibya omungya. (Emi. 23:4, 5; Yak. 4:13-15) Thukabana ebitsibu muthina-muthina ithwe ng’abakwamire Kristo. Yesu mwabugha athi thutholere eribya ithunayitheghekire “erisighania” ebyosi ebyo thuwithe erithoka eribya bigha biwe. (Lk. 14:33, omwatsi ahikwa.) Abakristayo ab’omwa kighana ky’erimbere abe Yudea mubaligha eriherya ebindu byabo ibanatsemire. (Ebr. 10:34) Munabwire, balikyethu bangyi babiribya b’erisighania emibiiri yabu busana n’erighana eriyingirya omwa by’ekipolitiki. (Erib. 13:16, 17) Ni kyahi ekyabiribawathikya erikolha ekyo? Bayikethere ndeke-ndeke omulhaghe wa Yehova ono: “Sinendi syakuleka na kera, kandi, sinendi syakusighania nahake.” (Soma Abaebrania 13:5.) Thukakolha ngoku thwanga thoka erihiraho emitheghekere ey’erisyabana ebiyithawa byethu eby’obuthuku obukasa, kandi hamabya ekikathuhikako kitsumbukirania, thukayikethera ngoku Yehova akendi thusighika.
15. Ni malengekania wahi awatholere agho ababuthi Abakristayo batholere ibathunga okwa baana b’abo? (Lebaya n’ekisasani.)
15 Omwa sindi kalikya, abathahenie bakabya n’ekilhubirirwa eky’eributha abaana nuku abaana abo basyasighika ababuthi b’abo bakakulha omwa myaka. Abathahenie aba, bakabya ng’abamalhangira abaana babu “ng’akalima ako bakendi syabya bakasolhomamo babirikulha.” E Biblia yikabugha yithi ababuthi batholere ibaha abaana babu b’ebiyithawa byabo. (2 Kor. 12:14) Ni kwenene, ababuthi aba bangana yithagha obuwathikya bakakulha omwa myaka, kandi abaana bangyi bakatsema bakahiraho emitheghekere y’erikolha ekyo. (1 Tim. 5:4) Aliwe ababuthi Abakristayo babirikiminya ngoku etseme nene siyiryasa busana n’erikulya abaana babu ibanawithe amalengekania indi bakendisya basighika omwa by’akasente, aliwe yikasa busana n’eriwathikya abaana b’abo eribya baghombe ba Yehova.—3 Yn. 4.
Omwa menge Abakristayo abathahenie abayikethere Yehova bakalengekanaya okwa misingyi ye Biblia bakathwamu ebihambire okwa buthuku bwabo obukasa. (Lebaya enungu 15)d
16. Ababuthi banga thegheka bathi abaana babu erisyayisighika omwa by’esyosente? (Soma Abanya Efeso 4:28)
16 Erilhabira omwa ky’erileberyako kyawu, kangiriraya abaana bawu eriyikethera Yehova wunemubawathikya eriyitheghekera erisyayisighika. Eritsuka bulere, bakanganaye omughaso w’erikolha kutsibu. (Emi. 29:21; soma Abanya Efeso 4:28.) Bane mukulha, bawathikaye erikolha endeke ngoku bangathoka okwa sukuru. Ababuthi Abakristayo bakakolha ndeke bamasekulya n’erighendera okwa misingyi ye Biblia bakawathikya abaana babu erithwamu nga banga kolesya bathi ndeke ekisomo kyabu. Eki kikendi leka abaana babu ibathoka eriyisighika n’erisangira ndeke omwa mubiiri w’erithulira w’Ekikristayo.
17. Ni kyahi ekyo thutholere ithwabya ithunayikethere?
17 Abaghombe ba Yehova abathaleghulha batholere ibayikethera amaaka wiwe n’eriyisunza liwe ery’eribaha ebiyithawa byabu by’ekinyamubiri. Thunemuseghera hakuhi n’enduli y’omughulhu mubi ono, eriyikethera lyethu omu Yehova lyangana lengwako. Aliwe nomuhangabyaki, thuthwemu eriyikethera ngoku Yehova akendi kolesya amaaka wiwe erithuha ebiyithawa byethu by’ekinyamubiri. Thwangana yikethera ngoku ebyalha biwe by’amaaka n’okuboko kwiwe kw’obuthoki sibyendi syabya bikuhi erithuhikako.
OLHWIMBO 150 Sondaya Nyamuhanga Wanabana Omulhamu
a Lebaya “Ebibulyo Erilhua Omwa Basomi” omwa Akaleberyo ak’Okwerikumi 2023.
b Lebaya “Ebibulyo Erilhua Omwa Basomi” omwa The Watchtower ey’Okwomwenda 15, 2014.
c Lebaya omwatsi “Sihali Oyuwanga Kolera Abakama Babiri” omwa The Watchtower ey’Okwakani 15, 2014.
d ERISOBORERA EKISASANI: Abakristayo abathahenie abayikethere Yehova bane mukanirania n’omwana wabu, oyunemukolha haghuma na mwira wiwe okwa buhimbe bw’Ekisenge ky’Obwami.