Mwayuka Bukine Nyi?
“Mwalulukenga ke bangi na kusangulwa kwa michima yenu, namba mukayukenga kyaswa muchima wa Lesa akya kyawama, ne kyaitabilwa ne kyalumbuluka.”—LOMA 12:2.
1, 2. Kyakatezha ka ano moba kwikala mwina Kilishitu wa kine?
KWIKALA mwina Kilishitu mu ano moba apelako a “bimye byakatazha,” kechi kyapela ne. (2 Timoti 3:1) Kya kine, pa kuba’mba muntu alonde Kilishitu, wafwainwa kushinda bya pano pa ntanda. (1 Yoano 5:4) Vulukai byaambile Yesu pa jishinda ja bwina Kilishitu: “Twelai pa kibelo kyakepa: mambo kibelo kyabaya ne jishinda japela kwendamo biya ku lonaiko, ne batwelamo bo bavula. Mambo kibelo kyakepa ne jishinda jakatazha biya ku bumi, kabiji bebimona bo bacheche.” Kabiji waambile’mba: “Umvwe muntu usaka kundondela, ekane mwine, kabiji ashikule kichi kyanji kya lumanamo, andondelenga pa juba pa juba.”—Mateo 7:13, 14; Luka 9:23, NW.
2 Mwina Kilishitu byo atana jishinda jakatazha jiya ku bumi, lukatazho lwikalapo ke lwa kutwajijila kwenda mu jino jishinda. Mambo ka o kyakatezha? Mambo a kuba kwipana ne lubatizhilo lwetu bilengela Satana kwitulukuka na byubilo byanji bya bujimuku. (Efisesa 6:11) Umona bilubo byetu ne kukeba kwitujila makusu pa mutwe kuba’mba onaune bumupashi bwetu. Aye waesekele kumanyika Yesu, nanchi yetu akonsha kukankalwa nyi?—Mateo 4:1-11.
Bya Bujimuku bya Satana
3. Satana wabikile byepi luzhinauko mu milanguluko ya Evwa?
3 Bujimuku bumo Satana boengijisha ke bwa kubika luzhinauko mu milanguluko yetu. Ukebakeba panekenena bivwalo byetu bya nkondo bya ku mupashi. Mu ntendekelo waingijishe buno bujimuku kwi Evwa. Wamwipwizhe’mba: “Nanchi kine, Lesa kechi wimwambijile nenyi? amba: Kechi mukaje ku kichi nangwa kimotu kya mu bujimi ne.” (Ntendekelo 3:1) Mu ñambilo ikwabo, Satana waambilenga’mba, ‘nanchi kine Lesa wawamisha pa kwimupa uno muzhilo nyi? Mambo ka kyo emukainya kikye kintu kyawama bibye? Oloye, Lesa wayuka’mba mu juba jo mukajako, meso enu akalaba; kabiji mukekala pamo nobe Lesa mwine ne kuyuka byawama ne byatama!’ Mu jino jishinda, Satana wabikele luzhinauko mu milanguluko ya Evwa uba nobe wabyajile lukunwa.—Ntendekelo 3:5.
4. Luzhinauko ka lwakonsha kwikala na bamo lelo jino?
4 Lelo jino, Satana wingijisha byepi buno bujimuku? Umvwe twaleka kutanga Baibolo, lufunjisho lwetu lwa pa bunke, kulomba, mwingilo wetu wa bwina Kilishitu ne kupwila, twakonsha kwiletela luzhinauko lufumatu ku bangi. Kya kumwenako: “Twayuka byepi amba buno bo bukine bwafunjishe Yesu?” “Nanchi ano o moba apelako? Bino twafika kala ne mu kitota-myaka kya bu 21.” “Twafwenya kala pepi na Amagedonyi nyi, inyi tukijitu ntanda bula?” Umvwe twaikala na luzhinauko pa bino bintu, twakonsha kuba byepi pa kuba’mba twilushinde?
5, 6. Twafwainwa kuba byepi umvwe twaikala na luzhinauko?
5 Yakoba wafunjishe bingi bulongo byo anembele’mba: ‘umvwe mwi anweba muji wabula maana, epuzhe Lesa, upanapanatu ku bonse ne kushintauka ne; kabiji ukapewao. Kabiji epuzhe mu lwitabilo, ne kuzhinauka nangwa kacheche ne; mambo awa uzhinauka wapashañana pamo no jinyaki ja pa kalunga, jo batwala ku luvula ne kwijitayaika. Awo muntu kechi alanguluke’mba nkatambula kintu nangwa kimo kwi Nkambo ne; muntu wa michima ibiji ukankazhama mu mashinda anji onse.’—Yakoba 1:5-8.
6 Pano nanchi kika kyo twafwainwa kubapo? Twafwainwa kutwajijila na ‘kwipuzha Lesa’ mu lulombelo kuba’mba twikale na lwitabilo, maana ne kwibikako mu lufunjisho lwetu lwa pa bunke kechi na mambo a mepuzho nangwa luzhinauko luji lonse ne. Kabiji twakonsha kulomba bukwasho ku boba bakosa mu lwitabilo, kwakubula kuzhinauka. Yehoba wakonsha kwitupa bukwasho bwitufwainwa. Yakoba waambile ne kuba’mba: “Nekenenai Lesa; pakuba Diabola, mukanyai, ne aye ukemunyema. Fwenyai kwipi ne Lesa, kabiji ne aye ukafwenya kwipi ne anweba.” Kya kine, byo tufwenya kwipi ne Lesa mu lufunjisho ne mu lulombelo, luzhinauko lwetu lwitwamuka.—Yakoba 4:7, 8.
7, 8. Ñanyi byubilo bimwesha bupopweshi bwa kine bwafunjishepo Yesu, kabiji ba ñanyi baji nabyo?
7 Mwenai ku jino jipuzho: Twayuka byepi kuba’mba tuji mu bupopweshi bwa kine bwafunjishe Yesu? Ñanyi kiyukilo kyo twafwainwa kuyukilako, pakuba’mba tutane mukumbu? Baibolo yamba kuba’mba bena Kilishitu ba kine bafwainwa kwitemwa bene na bene. (Yoano 13:34, 35) Bafwainwa kuzhijika jizhina ja Yehoba Lesa. (Isaya 12:4, 5; Mateo 6:9) Kabiji bafwainwa kwijiyukanyikisha jino jizhina.—Kulupuka 3:15; Yoano 17:26.
8 Kyubilo kikwabo kya bupopweshi bwa kine ke kunemeka Mambo a Lesa aji mu Baibolo . Ke buku wa pusana bingi na akwabo onse, ubulana biji Lesa ne byo akeba. (Yoano 17:17; 2 Timoti 3:16, 17) Kunungapo, bena Kilishitu ba kine basapwila Bufumu bwa Lesa kuba’mba bo bonka bukaletela bantu bumi bwa myaka ne myaka mu paladisa pano pa ntanda. (Mako 13:10; Lumwekesho 21:1-4) Kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda ne bwikalo bwabo bwa mizhilulwila ne. (Yoano 15:19; Yakoba 1:27; 4:4) Lelo jino, ba ñanyi baji na bino byubilo? Bishinka byamwesha kuba’mba mukumbu umotu—bonka Bakamonyi ba kwa Yehoba.
Twafwainwa Kubapo ka Umvwe Katuzhinauke?
9, 10. Twafwainwa kuba byepi umvwe katuzhinauke?
9 Ibyepi inge kya kuba twaikala na luzhinauko? Twafwainwa kubapo ka? Mfumu wa maana Solomone witukumbwila amba: ‘Mwanami, umvwe waswa kutambula byambo byami, ne kwiilama mikambizho yami mu muchima wobe nobe bintu bya buneme, ne kuta kutwi kobe ku maana, ne kutesha muchima wobe ku bya milangwe, ee, kine umvwe wajijila maana a kupima bintu ne kwibiyuka, ne kusansula jiwi jobe mu kukeba milangwe, kabiji umvwe wiikeba nobe siliva, ne kwiikebesha pamo nobe ukeba bya buneme byafyamika, kepo ukayuka mo ayila moyo wa kumwakamwa Yehoba, ne kumona maana a kumuyuka Lesa.’—Byambo bya Mana 2:1-5.
10 Nanchi uno mulanguluko kechi wa kukumya nenyi? Inge tubena kukeba kutesha muchima ku maana a Lesa, ‘tukamona maana a kumuyuka Lesa.’ Ee, twakonsha kwiatana maana a Nkambo wa mu Kulengwa konse umvwe kya kuba tubena kwiakeba ne kulama byambo byanji. Kino kilumbulula kwalulukila kwi Yehoba mu lulombelo ne lufunjisho lwa pa bunke. Bya buneme biji mu Byambo byanji byakonsha kushinda luzhinauko lwetu kupichila mu kyeya kya bukine.
11. Lwajinga byepi luzhinauko lwa kalume wa kwa Elisha?
11 Mu 2 Bamfumu 6:11-18 muji byambo bibena kumwesha lulombelo byo lwakwashishe kalume wa Lesa wajinga na moyo ne na luzhinauko. Kalume wa kwa Elisha meso anji kechi alabile ku mupashi ne. Kechi wijimwene jibumba ja bya mwiulu jazhokolokele ngauzhi wa Lesa ye bataile mu kañumbwañumbwa ku nzhita ya bena Silya ne. Na mambo a moyo uno kalume waambile’mba: “Maoo! nkambo! tusakuba byepi?” Elisha wamukumbwile’mba ka? Wamukumbwile’mba: “Kuchina ne, mambo bo tuji nabo atweba bakila boba bo baji nabo abo.” Pano kalume wafwainwe kushiinwa byepi? Mambo kechi wijimwenenga jibumba ja bya mwiulu ne.
12. (a) Luzhinauko lwa kalume lwapwile byepi? (b) Twakonsha kupwisha byepi luzhinauko lonse lotwakonsha kwikala nalo?
12 “Elisha walombele’mba: anweba Yehoba, nalomba namba mumulabishe meso anji amone. Kepo Yehoba alabishe meso a yewa nsongwalume, ne kumona wamwene, mutumba kasa pakumbana bambili ne makalaki a mujilo saka amuzhokoloka Elisha konse konse.” Pa kyo kya kimye Yehoba walabishe meso a kalume ne kumona mabumba a mwiulu azhikijilenga Elisha. Nangwa kyajinga byonkabya, mu moba etu a lelo, kechi twakonsha kuketekela bukwasho bwa Lesa bwa uno mutundu ne. Vulukai kuba’mba kalume wa ngauzhi kechi wajinga na Baibolo yense yeakonsheshe kufunda pa kuba’mba akoseshe lwitabilo lwanji ne. Pano atweba tuji na Baibolo. Inge twiingijisha bulongo, ne atweba lwitabilo lwetu lwakonsha kukosa. Kya kumwenako, twakonsha kulanguluka-languluka mu byambo byavula bilumbulula Yehoba byo aji mwiulu. Bino, bitushiina’mba Yehoba uji na jibumba ja mwiulu jikosesha bakalume banji mu mwingilo wa lufunjisho lwa ntanda yonse lelo jino.—Isaya 6:1-4; Ezikyo 1:4-28; Danyela 7:9, 10; Lumwekesho 4:1-11; 14:6, 7.
Jimukai ku bya Bujimuku bya Satana!
13. Ñanyi mashinda Satana oengijisha mu konauna bukine bwetu?
13 Ñanyi mashinda amo akwabo o etonawinamo Satana ku mupashi ne bukine bwetu? Jishinda jimo ke bulalelale, mu mitundu yabo yonse yapusana-pusana. Mu ino ntanda yayula byubilo bya bunya, bantu baalulatu bulalelale ke kisela kya kisangajimbwe kya juba ne juba kwakubula kuta muchima ku bifumamo. Kibaaluketu ke muteeto wa pa juba pa juba kyo babena kumona’mba kwikala na kimye kya kwisangajika kyo kintu kyanemesha mu bwikalo bonse. Mafilimu, ma TV ne mavidyo bitundaika bino byubilo bya bunya. Matelevizhonyi, mawaileshi ne manyunshipepala amwesha byubilo bya bantu baji mulekese, kikatakata pa intaneti. Aba besulwa kutamba byubilo bya bantu baji mulekese baponena mu lweseko.—1 Tesalonika 4:3-5; Yakoba 1:13-15.
14. Kika kilengela bena Kilishitu bamo kuponena mu bya bujimuku bya Satana?
14 Bena Kilishitu bamo batamba byubilo bya bantu baji mulekese, babindankanya milanguluko ne michima yabo. Beleta abo bene mu kakose ka Satana. Kuba bino javula kwibabwezha pa nyuma ku mupashi. Bantu ba uno mutundu bakankalwa kwikala ‘balukeke mu bubi.’ Kechi ‘bakoma mu maana’ ne. (1 Kolinda 14:20) Pa mwaka pa mwaka bantu bavula bekala na makatazho afuma mu bino byubilo bya bunya, mambo a kubula kulama mafunde aji mu Byambo bya Lesa. Baleka kuvwala “byonse bya nkondo bya Lesa.”—Efisesa 6:10-13; Kolose 3:5-10 ; 1 Timoti 1:18, 19.
Sanchilai Byotuji Nabyo?
15. Mambo ka o kyakatezha ku bamo kusanchila buswanyi bwabo bwa ku mupashi?
15 Yesu waambile’mba ‘mukebuyuka bukine, ne abo bukine bukemukasulula ke baana ba bene.’ (Yoano 8:32) Bakamonyi bavula baleka byubilo byabo bya kala ne kufuma bupopweshi mo bajinga. Onkao mambo, basanchila bukine byo bwibakasulula. Lubaji lukwabo, bakyanyike bamo bakoma na bansemi baji mu bukine, bakankalwa kusanchila buswanyi bwabo bwa ku mupashi. Kechi baikalapo kala mu bupopweshi bwa bubela nangwa mu bya ino ntanda itundaika kutemwa bya lusangajiko, kwipizha bizhima ne bulalelale bwayo ne. Kifumamo, bakankalwa kumona lupusano luji pakachi ka paladisa wetu wa ku mupashi ne ino ntanda ya Satana mwayula byubilo byabula kufwainwa. Bamo baponena ne mu lweseko lwa kukeba kutompa pa bulembe bwa ino ntanda kuba’mba bamone byo babula!—1 Yoano 2:15-17; Lumwekesho 18:1-5.
16. (a) Mepuzho ka o twafwainwa kwiipuzha atweba bene? (b) Ñanyi bintu byo tufunda kabiji tutundaikwa kuba ka?
16 Abya twafwainwa kushosheka minwe yetu pa mujilo kuba’mba tumvwe byo kikola ne kwiletela misongo? Nanchi kuba twamwenatu ku bantu bapitamo kala nenyi? Abya twafwainwa kuzhalulukila “mu mateshi” a ino ntanda ne kumona umvwe paji kyotwabula nyi? (2 Petelo 2:20-22) Petelo wavulwileko bena Kilishitu ba mu kitota-myaka kitanshi bajingapo kala mu bya ino ntanda ya Satana’mba: “Bimye byo mwapaine kala mu kuba byo batemwa kuba Bagentila byawana, byo mwalondelenga bya bunya, ne bya lwiso, ne bya kutomatoma binyu, ne bya kusangalala kubi, ne bya kupendwapendwa, ne bya malwa bya kupopwela bankishi.” Kya kine kechi, tukeba “kwichapakanya nabo pamo mu bincha” kuba’mba twimwene bwikalo bwabula kufwainwa byo buji ne. (1 Petelo 4:3, 4) Kupusana na kino, tufunda byubilo byawamisha bya Yehoba pa Mazubo etu a Bufumu potukonkena na kufunda Baibolo. Kabiji tutundaikwa kwingijisha milanguluko yetu ne kumwesha kuba’mba tuji na bukine ne kuyuka twibuyuka.—Yoshua 1:8; Loma 12:1, 2; 2 Timoti 3:14-17.
Jizhina Jetu Kechi Kifwanyikizhotu Ne
17. Twafwainwa kwikala byepi Bakamonyi ba kwa Yehoba bengila na ngovu?
17 Umvwe twayuka bukine, kiketutundaikanga kubulako ne bakwetu pa ka kimye kaji konse kafwainwa. Kino kechi kilumbulula kukanjikizha boba babula kwibukeba ne. (Mateo 7:6) Nangwa byonkabyo, kechi tukachina kwiyukanyikisha’mba twi Bakamonyi ba kwa Yehoba ne. Umvwe muntu wamwesha lusekelo ne kwipuzha jipuzho jibena kumwesha’mba ubena kukeba kuyukilako byavula nangwa umvwe watambula buku ulumbulula biji mu Baibolo, tukamubula luketekelo lwetu. Kino kimwesha kuba’mba nanchi, potuji twikalengapo na mabuku amo—kikale pa nzubo, pa mingilo, pa sukulu, pa shitolo nangwatu pa mapunzha pakaila bantu.—1 Petelo 3:15.
18. Kwiyukisha’mbatwi bena Kilishitu kwanema byepi mu bwikalo bwetu?
18 Umvwe twiyukanyikisha atweba bene’mba twi bena Kilishitu, twilama ku bya bujimuku bya Satana. Kimo kimye bakwetu ba pa nkito babena kusekela juba ja kusemwa, Kiminshiminshi, nangwa babena kuteya bubale, bakonsha kwamba’mba “Kumuta muchima newo, Kamonyi wa kwa Yehoba .” Pa kyonka kino, bantu bakonsha kutatula biseleko byabula kufwainwa mu meso etu. Onkao mambo, kwiyukanyikisha bwina Kilishitu bwetu ke kintu kyanema mu bwikalo bwetu, byonka byaambilepo ne mutumwa Petelo amba: “Kabiji ye ñanyi ukemuba kyatama, umvwe mwauba lupata mu kuba byawama? Kabiji nangwa mumaname na mambo a bololoke, mwatokwa.”— 1 Petelo 3:13, 14.
19. Twayuka byepi kuba’mba tuji mu moba apelako?
19 Kikwabo kyo twakonsha kumwenamo mu kuyuka bukine ke kushiinwa kuba’mba ano o moba apelako a buno bwikalo. Tukayuka kuba’mba bungauzhi bwavula bwa mu Baibolo bubena kufikizhiwa mu ano moba etu a lelo.a Bukine bwa lujimuno lwa kwa Paulo bwa kuba’mba “mu moba akapelako kukeya bimye byakatazha,” bwamwekele mu kitota-myaka kyapita bwamwesheshetu patoka kuba’mba byo bino bimye byo tujimo. (2 Timoti 3:1-5; Mako 13:3-37) Kibaba mu nyunshipepala umo ku nyuma kwe kyajinga na mutwe wa kuba’mba “Ukavulukilwanga mu Bumbanzhi” kyaambile pa kitota-myaka kya bu 20. Pa kino kibaba panembelwe’mba: “Mwaka wa 1999 ye mwaka umo mwajinga bumbanzhi bwa maama nafwa kukila kala.”
20. Pano kino ke kimye kya kubapo ka?
20 Pano kino kechi ke kimye kya kukankazhama ne. Mapesho a Yehoba amweka mu mwingilo mukatampe wa kufunjisha Baibolo ubena kwingijiwa pano pa ntanda ponse mwakwibashimwina ba mu mikoka yonse ya bantu. (Mateo 24:14) Yukai bukine ne kubulako bakwenu. Bumi bwenu bwa kulutwe mukebumwena mu bintu byo mubena kuba pa kino kimye. Kubwela pa nyuma kechi kuketuletela mapesho a Yehoba ne. (Luka 9:62) Onkao mambo, kino ke kimye kya kwikala “bashikamatu, ne kutelengela ne, kasa mukelwa kwingijisha mwingilo wa Nkambo, byo mwayuka’mba, mwingilo wetu wa mwi Nkambo kechi ye watu ne.”—1 Kolinda 15:58.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai Kyamba kya Usopa, kya Kibemba kya January 15, 2000, mapeja 12-14. Mapalagalafu 13-18, pitulukaimo mu bishinka 6 bibena kumwesha kuba’mba kutatulatu mu 1914 tubena kwikala mu moba apelako.
Mukivuluka Nyi?
• Twafwainwa kupwisha byepi luzhinauko?
• Twakonsha kufunjilako ka kwi kalume wa kwa Elisha?
• Ñanyi byubilo bileta lweseko byo twakonsha kuchinuzhukanga kimye kyonse?
• Mambo ka o twafwainwa kwiyukanyikishanga’mba twi Bakamonyi ba kwa Yehoba?
[Bipikichala pa peja 19]
Kufunda Baibolo kimye kyonse ne lulombelo byakonsha kwitukwasha kupwisha luzhinauko
[Kipikichala pa peja 20]
Luzhinauko lwajinga na kalume wa kwa Elisha lwapwile byo amwene bya mwiulu
[Kipikichala pa peja 21]
Tufunda byubilo byawamisha bya Yehoba pa Mazubo a Bufumu aji nobe ino ya mu Benin