Kwibingisha—Yehoba Wikumona Byepi?

MWANAMULUME waambile amba: “Awa mwanamukazhi yenka ye mwampele’mba: Wikalenga nanji, ye wajikumpa bipangwa bya ku kyokya kichi, ne kuja naja.” Mwanamukazhi naye wakumbwile’mba: ‘Aye muloolo wajikunjimbaika ne kuja naja.’ Bino byambo byaambile bansemi betu batanshi kwi Lesa, abo ba Adama ne Evwa byo byashinkwile jishinda ja bantu bonse kutendeka kwibingisha.—Nte. 3:12, 13.

Jishinda Yehoba jo achibijilemo mambo a ba Adama ne Evwa pa bunsatuki bwabo bo baubijilemotu kya shinji jamwesheshe kuba’mba kwibingisha kwabo ku meso anji kechi kwayijilemo ne. (Nte. 3:16-19) Pano nanchi twakonsha kwamba’mba kwibingisha konse Yehoba wikukana nyi? Inyi kwibingisha kumo wikwitabizha kabiji umona amba kwayilamo? Umvwe byo byo kiji, pano twakonsha kuyuka byepi amba kwibingisha kumo kwawama kabiji kukwabo kwatama? Pa kuba amba tukumbule buno bwipuzho, twayai patanshi tumone ndumbulwilo ya kyambo kya kwibingisha mo yatala.

Kwibingisha ke byambo byamba bantu pa kuba’mba balumbulule ene mambo kintu kimo o kyaubilwa, o kyabujila kubiwa, nangwa o kikabujila kubilwa. Kwibingisha kuvwangamo bishinka bya kine byalengela kukankalwa kuba kintu kabiji kwakonsha ne kuvwangamo kulomba lulekelo lwa mambo kufuma panshi ya muchima pa kuba amba muntu bamulekeleko mambo. Pano bino, byonka byaubile ba Adama ne Evwa kwibingisha kumo kwakonsha kwikala mwakulewila, nangwa byambo bya bubela bya kufyaminamotu. Na mambo a kino, kwibingisha javula kuzhinaukwa bingi.

Umvwe ketwibingishe, kikatakata pa mambo a bintu byalamata mwingilo wetu kwi Lesa, twafwainwa kujimuka kuchina ‘kwijimbaika atwe bene.’ (Yako. 1:22) Twayai tumone byakumwenako bimo bya mu Baibolo ne mafunde akonsha kwitukwasha “kweseka kuyuka bimutokesha ku muchima aye Nkambo.”—Efi. 5:10.

Lesa byo Etukebela Amba Tubenga

Mu Mambo a Lesa tutanamo mikambizho yo twafwainwa kulondelanga byo tuji bantu ba Yehoba. Kyakumwenako, mwingilo witupele Kilishitu wa kuba’mba, ‘yainga na kwibasambisha ba mu mikoka yonse ya bantu baluke ke baana ba bwanga’ ke mukambizho wafwainwa kulondela baana ba bwanga bakine bonse ba kwa Kilishitu. (Mat. 28:19, 20) Kwambatu kine, kwingila kwesakana na uno mukambizho kwanema bingi kya kuba mutumwa Paulo wanembele ne kuba’mba: “Malwa o ami umvwe amiwa ne kusapwila mambo awama ne.”—1 Ko. 9:16.

Nangwa byonkabyo, bamo bo twafunjisha Baibolo pa kimye kyabaya bakizhinauka kutendeka kusapwilako ano mambo awama a Bufumu bwa Lesa. (Mat. 24:14) Kabiji bakwabo nabo baingilangako mu uno mwingilo wa kusapwila luno baleka kuba bino. Bintu ka bimo byamba boba babula kwingilako uno mwingilo wa kusapwila? Yehoba waubile byepi ku boba bakankazhaminenga kukokela mikambizho yanji kala?

Bintu bya Kukainamo byo Abula Kutala Bulongo Lesa

“Washupa bingi.” Kikatakata ku boba baji na bumvu bwa kisemwa, kyakonsha kumweka nobe kwingilako uno mwingilo wa kusapwila kwakatazha bingi. Pano bino, monai lufunjisho lo twakonsha kufunjilako ku byaubile Yona. Watambwijile mwingilo ye amwene amba wakatezhe ku mwingila. Yehoba wamwambijile kuya na kujimuna bena Ninevwa kuba’mba bakatulwa bulemo. Kechi kyakatazha kuyuka kyalengejile Yona kuchina kuya na kwingila uno mwingilo ne. Ninevwa wajinga muzhi mukatampe wa bena Asilya kabiji bena Asilya bayukanyikilwe kwikala bantu bashinta bingi. Yona wakonsheshe kuzhinauka amba: ‘Nkengilanga byepi uno mwingilo ku boba bantu? Bakanguba byepi?’ Kechi papichile ne kimye kyabaya ne, Yona wanyemene. Pano bino Yehoba kechi watajile bulongo jishinda jakanyijilemo Yona ne. Na mambo a kino, Yehoba wapele jikwabo Yona mwingilo wa kuya na kusapwila ku bena Ninevwa. Pa kyokya kimye, Yona waingijile uno mwingilo ye bamupele na kuchinchika, kabiji Yehoba wamupesheshe kabiji mwafumine bintu byawama bingi.—Yona 1:1-3; 3:3, 4, 10.

Umvwe ne anweba mulanguluka amba mwingilo wa kusapwila mambo awama wakatazha kwingila, vulukainga amba “bintu byonse byakonsheka kubiwa na Lesa.” (Mako 10:27) Mwakonsha kuketekela amba Yehoba ukemukosesha inge mwatwajijila kumulomba kwimukwasha kabiji ne kuba’mba ukemupesha umvwe mwachinchika kwingila mwingilo ye emupa kwingila.—Luka 11:9-13.

“Kechi nkeba ne.” Mwakonsha kuba byepi umvwe kechi muji na kizaku kya kwingila mwingilo wenu wa bwina Kilishitu ne? Vulukainga amba Yehoba wakonsha kwingila mwi anweba ne kwimukwasha kwikala na kizaku. Paulo waambile amba: “Lesa wingila mwi anweba mu kwimusakisha kuba ne kwimwingijisha bintu byamutokela ku muchima wanji.” (Fili. 2:13) Onkao mambo, mwakonsha kulomba kwi Yehoba kwimukwasha kwikala na kizaku kya kuba kyaswa muchima wanji. Bino byo byaubile ne Mfumu Davida. Wasashijile Yehoba amba: ‘Ntangijilai mu bukine bwenu.’ (Sala. 25:4, 5) Ne anweba mwakonsha kuba bino kupichila mu kulomba kimye kyonse kuba amba Yehoba emukwashenga kwikala na kizaku kya kukeba kumutokesha ku muchima.

Ibyo ee kuba’mba umvwe twakoka nangwa twalefulwa, kimye kimo twakonsha kwikanjikizha kuya na kutanwa ku kupwila pa Nzubo ya Bufumu nangwa kwingilako mu mwingilo. Umvwe kyaikala bino, nanchi twakonsha ketulanguluke amba kechi twatemwa Yehoba nenyi? Ine kechi ibyo ne. Bakalume ba Lesa bakishinka ba kukala nabo kibakatazhanga pa kubatu amba bobe kyaswa muchima wa Lesa. Kyakumwenako, Paulo waambile amba ‘wipumine pumine pa mubiji wanji,’ pa kuba amba akokele mikambizho ya Lesa. (1 Ko. 9:26, 27) Onkao mambo nangwa kya kuba twikanjikizha kwingila mwingilo, twakonsha kuketekela amba Yehoba uketupesha. Mambo ka? Mambo twibikako kuba kyaswa muchima wa Lesa na mambo a kishinka kyawama kyo tuji nakyo, ko kuba amba butemwe bwetu pe Yehoba. Kupichila mu kuba bino tupana mukumbu ku byapachikilenga Satana kuba’mba bakalume ba Lesa bakamukana umvwe baesekwa.—Yoba 2:4.

“Napayankana bingi.” Umvwe kechi mwingilako mu mwingilo ne, na mambo a kumona amba mwapayankana bingi, kyanema bingi kulangulukishapo ne kumona bintu byo mwafwainwa kutangizhako. Yesu waambile amba: “Sambilai kukebesha bufumu bwanji.” (Mat. 6:33) Pa kuba amba mulondele bulongo jino jifunde jawama, mwafwainwa kupezhako bwikalo bwenu nangwa kulubako ku bya kisangajimbwe bimo pa kuba amba mwingijishenga kimye kyo mwingijisha ku bino bintu mu mwingilo. Pano bino, bya kisangajimbwe ne bintu bikwabo biji na kimye kyabyo, kechi byo bintu byakonsha kulengela muntu kukainamo kwingilako mu mwingilo wa mu bujimi ne. Kalume wa Lesa utangizhako patanshi bintu bya Bufumu.

“Kechi nafikilamo bulongo ne.” Mwakonsha kwiumvwa amba kechi mwafikilamo kwikala wa mwingilo wa mambo awama ne. Bakalume bakishinka bamo ba Yehoba mu kimye kya kala nabo balangulukanga amba kechi bafikijilemo bulongo kwingila mingilo Yehoba yo ebapele kwingila ne. Akimonai byaubile Mosesa. Byo bamupele mwingilo wa kwingila kwi Yehoba, Mosesa waambile amba: “Nkambo amiwa kechi napela pa kanwa ne, nangwa ku moba a ku nyuma, nangwa kufuma po mwaambila kalume wenu ne, mambo nanema pa kanwa, kabiji nanema pa lujimi, amiwa.” Nangwatu panyuma ya kuba Yehoba wamulaya kuba amba ukamukwasha, Mosesa wakumbwile amba: “Nkambo, nanchi mwane mutume ye musaka kutuma.” (Lupu. 4:10-13) Nga Yehoba waubilepo byepi?

Yehoba kechi wamulekeshe Mosesa kwingila uno mwingilo ne. Pano bino, Yehoba watongwele Alona kwikala nkwasho wa kwa Mosesa mu uno mwingilo. (Lupu. 4:14-17) Kunungapo, mu kuya kwa myaka, Yehoba waimenenga ku bwipi na Mosesa ne kumukwasha mu byonse byo akebelenga pa kuba amba engile uno mwingilo ye amupele. Ne lelo jino mwakonsha kuketekela amba Yehoba wingijisha bakwenu ba mu lwitabilo bapilwa mu uno mwingilo kwimukwasha kuyuka bya kwingila uno mwingilo bulongo. Ne kyanemesha, Mambo a Lesa etulaya kuba’mba Yehoba uketufunjisha kuyuka bya kwingila mwingilo ye etupa kwingila.—2 Ko. 3:5; monai kakitenguluzha ka kuba’mba, “Myaka yo Nakijilemo Kwikala wa Lusekelo mu Bwikalo Bwami.”

“Kuji umo wanzhingijishe.” Bamo baleka kwingilako mu mwingilo ne kutanwa ku kupwila kwa kipwilo na mambo a kuzhingila, ne kulanguluka amba Yehoba ukaswisha amba kijitu bulongo inge bakoka ku mupashi mambo kuji umo wibazhingijisha. Byo kiji kuba’mba twakonsha kuzhingila inge kya kuba paji wituzhingijisha, nanchi kino kyo kyakonsha kulengela muntu kuleka kwingilako mingilo ya bwina Kilishitu nyi? Paulo ne mukwabo wa mu lwitabilo aye Banabasa kyamweka bezhingijishe bingi byo batobokele kya kuba ‘pabuka lupata lwine.’ (Byu. 15:39) Pano nanchi balekele kwingilako mu mwingilo na mambo a kuba amba bezhingijishe nyi? Ine kechi balekele ne!

Po pamotu, ne anweba inge bemuzhingijisha ku mukwenu wa mu lwitabilo, mwafwainwa kuvuluka amba mulwanyi wenu ke Satana ukeba kwimuja, kechi mulongo wenu mwina Kilishitu mbulwa kulumbuluka ne. Nangwa byonkabyo, Diabola kechi ukemulefula inge ‘mwamwimena kasa mwakosa mu lwitabilo lwenu’ ne. (1 Pe. 5:8, 9; Nga. 5:15) Inge mwaikala na lwitabilo lwakosa, kechi ‘mukamona bumvu’ nangwa pachechetu ne.—Loma 9:33.

Twapelelela mu byo Twakonsha Kuba

Bino byakumwenako bichechetu bya kukainamo mingilo, bimwesha patokatu amba Binembelo kechi byaswisha muntu kumona mashinda mwakukaina kwingila mwingilo pa kuba amba abule kulondela mikambizho yabikako Yehoba ne, kino kyavwangamo ne mwingilo wa kusapwila mambo awama. Pano bino kwakonsha kwikala bintu bimo bya kine byakonsha kwitulengela kupelelela mu bulume bwa kwingila mwingilo wetu. Mingilo ikwabo ya mu Binembelo yakonsha kukepeshako kimye kyo twingijilamo mu mwingilo wa kusapwila. Kabiji kimye kimo twakonsha kukoka nangwa kukolwa bingi kya kukankalwa kwingila mwingilo wa Yehoba. Nangwa byonkabyo, Mambo a Lesa etulaya kuba’mba Yehoba wayuka byo tukeba kabiji wayuka ne papelela bulume bwetu.—Sala. 103:14; 2 Ko. 8:12.

Onkao mambo, twafwainwa kujimuka kuchina kwizhachisha nangwa kuzhachisha bakwetu kutama mu bino bintu. Mutumwa Paulo wanembele amba: “Obewa yobe ñanyi byo uzhachisha wa mwingilo wa ungi? O mambo a Nkambo yanji mwine nangwa waimana, nangwa wapona.” (Loma 14:4) Mu kifulo kya kwesakanya ñingijilo yetu ku ya bakwetu, twafwainwa kuvulukanga amba “atweba bonsetu umo umo tukeambila mambo kwi Lesa.” (Loma 14:12; Nga. 6:4, 5) Umvwe twasolomoka Yehoba mu milombelo ne kumubula bibena kwitulengela kubula kwingilako mwingilo, atweba bonse pa muntu pa muntu twafwainwa kuba bino “na jiwi ja mu muchima jibula kwituzhachisha.”—Hebe. 13:18.

Ene Mambo Kwingijila Yehoba o Kwituletela Lusekelo

Atweba bonse twakonsha kwingijila Yehoba na lusekelo lwa kine kikale bwikalo bwetu buji byepi nangwa byepi, mambo byo etukebela kuba byawama kabiji byapela kulondela. Mambo ka o twakonsha kwambila bino?

Mambo a Lesa aamba amba: “Abya bintu byawama byo wakonsha kuba kechi uleke kwibobilabyo bantu bebifwainwa ne.” (Mana 3:27) Bintu ka byo mwamona mu kino kishimpi pa mambo a bitukebela Lesa? Yehoba kechi ukebatu amba kanatu mwingile kwesakana na bulume bwa balongo benu ne, pa kuba ukeba anweba kumwingijila kwesakana na ‘byo mwakonsha kuba.’ Ee kine, atweba bonse kikale bulume bwetu bwakepa byepi nangwa bwabaya byepi, twakonsha kwingijila Yehoba na muchima wetu yense.—Luka 10:27; Kolo. 3:23.

[Kitenguluzha/Kipikichala pa peja 14]

“Myaka yo Nakijilemo Kwikala wa Lusekelo mu Bwikalo Bwami”

Nangwa kya kuba tukolwa kolwa nangwa kujitu bikwabo bitukatazha, kechi twakonsha kufikenatu kulanguluka amba bino biketulengela kukankalwa kwingilako pakatampe mu mwingilo ne. Kyakumwenako, monai kyaubiwe kwi Ernest, mulongo mwina Kilishitu mu Canada.

Ernest wajinga na kikukuma kabiji ne bumvu bukatampe. Byo ajinga na kilonda mulongololo, walekele mwingilo wanji wa ku mubiji wa bya buntungi. Nangwa kya kuba walemene, kino kyamulengejile kwikalako na kimye kyabaya kya kwingilako mu mwingilo. Lutundaiko lwatambwilanga bapainiya ba kukwasha pa kupwila kwa kipwilo lwamufikile bingi pa muchima. Pano bino, wiumvwine amba kechi wafikijilemo kwingilako uno mwingilo ne.

Pa kuba amba amone inge kya kuba kechi wakonsheshe kwingilako mwingilo wa bupainiya bwa kukwasha ne, waipwizheko kwingilako uno mwingilo pa ñondo umo. Wakuminye bingi byo aingijile uno mwingilo bulongo pa ñondo yense kwakubula lukatazho ne. Kabiji wilangulwishe mwine amba: ‘Nayuka amba kechi nakonsha kumwingila jibiji ne.’ Pa kuba amba ashiinwe pa mambo a kino, waipwizheko kwingilako jibiji uno mwingilo mu ñondo mukwabo, kabiji ne jikwabo waingijiletu bulongo.

Ernest waingijileko mwingilo wa bupainiya mwaka umo, waambile amba: “Nayukishatu namba kechi nakonsha kwikala painiya wa kimye kyonse ne.” Pa kuba’mba ashiinwe, waipwizheko kwingilako mwingilo wa kimye kyonse. Wakuminye bingi byo aingijileko bupainiya bwa kukwasha mwaka mutuntulu. Walangulukilepo kutwajijila kabiji bamupesheshe kwikala na lusekelo lwa kwingilako bupainiya pa myaka ibiji, kufikatu ne kimye kyo afwile na mambo a kilonda kyo ajinga nakyo. Pano bino, saka akyangye kufwa, javula wabujilenga bantu baishilenga na kumufwakesha aku saka alakasha mipolo amba: “Aya myaka yo naingijilenga Yehoba mu mwingilo wa bupainiya yo myaka yo nakijilemo kwikala wa lusekelo mu bwikalo bwami.”

[Kipikichala pa peja 13]

Twakonsha kushinda makatazho akonsha kwitulengela kubula kwingilako mwingilo

[Kipikichala pa peja 15]

Tumutokesha bingi Yehoba ku muchima inge ketumwingijile na muchima yense kupichila mu kwingila papelela bulume bwetu