Sungai
Mashinda Asalululwa Kwingijisha Kushajikilamo Mabuloshuwa
Mu kino kya mukachi muji mashinda apusana pusana asalululwa kwimukwasha kunengezha bya kushajika mabuloshuwa. Ano mashinda afwainwa kwingijishiwa kwesakana na biji nyaunda yenu. Mwakonsha kwingijisha ne mashinda akwabo. Mwakonsha kunengezha mashinda akwabo a kushajikilamo mabuloshuwa abula mu kino kya mukachi kupichila mu kumwena ku ano alondelapo.—Monai Mwingilo Wetu wa Bufumu wa January 2005, pe. 8.
Mashinda onse aji pa ino peja aji (1) na bwipuzho bulengela muntu kulangulukapo bwa kutendekelamo mwisambo, (2) na byambo bibena kwambiwapo po byakonsha kutanyiwa mu buloshuwa, (3) ne na kinembelo kyafwainwa kyakonsha kutangiwa kimye kya mwisambo. Abi byashala mwakonsha kwibyamba mu byambo byenu kwesakana na bibena kukumbula yewo muntu.
A Book for All People
“Nanchi mwalanguluka’mba mu Baibolo mujipo mafunde engila mu ano moba etu a lelo nyi?”—pe. 22, tubyambo twa pa kipikichala; pe. 23, kabokoshi, pala. 3; Mana. 25:11.
A Satisfying Life—How to Attain It
“Kuzhokoloka ntanda yonse, bantu babena kukeba bingi bwikalo bwawama. Abya mulanguluka’mba kikakonsheka kwikala bwikalo bwawama nyi?”—pe. 29, pala. 6; 2 Pe. 3:13.
Ilemenai Bumi Pano Pantanda Myaka Yonse!
“Bantu bavula balanguluka’mba bakaya mwiulu na kwiyowa bumi bwa myaka, pano anweba mwakonsha kulangulukapo’mba ka pa mambo a kwikala panopantanda myaka ne myaka?”—Kipikichala kiji pa nkupiko; Lum. 21:4.
Bushe Ulingile Ukusumina Muli Bulesa Butatu?
“Bantu baji na milanguluko yapusana pusana pa mambo a Lesa byo aji. Abya mulanguluka’mba kechi kiji na mambo na byo twaitabilamo nenyi?”—pe. 3, mapala. 3, 7-8; Yoa. 17:3.
Ishina lya Bulesa Ilikatwalilila Kuli Pe na Pe
“Atweba bavula twayuka lulombelo lutendeka’mba “Tata wetu wa mwiulu, Jizhina jenu jizhile.” (Mat. 6:9) Nanchi mwayuka’mba lupulukilo lwetu lwaimena pa kuyuka jino jizhina nyi?”—pe. 28, pala. 1; Loma 10:13.
Kamfulumende Ukaleta Paradisa
“Bantu bavula bakeba bingi kumonapo jishinda ja kupwishishamo makatazho o tupitamo lelo jino. Abya mwalanguluka’mba kukekalapo kafulumende ukapwisha ano makatazho nyi?”—pe. 3, pala. 1; Mat. 6:9, 10.
Cinshi Cicitika Nga Twafwa?
“Umvwe bantu bo twatemwa bafwa, tulangulukapo bingi ko baji kabiji ne kuba’mba kana tukebamonapo jibiji nyi, nangwa ne. Abya mwakilangulukapo kala pa mepuzho nabiji ae nyi?”—Mepuzho aji pa nkupiko ya kwapela; Yoba 14:14, 15.
Ilyo Untu Watemwa Afwa
“Lelo jino tubena kushajika uno buloshuwa watekenesha ne kupana luketekelo ku bantu bavula bafwisha batemwe babo. Nanchi mwakilangulukapo kala pa luketekelo luji ku bafwa nyi”?—pe. 27, pala. 3; Yoa. 5:28, 29.
“Nanchi mwakilangulukapo kala pa bya kutekenesha muntu wafwisha mutemwe wanji nyi?”—pe. 20, pala. 1; Mana. 17:17.
Mashinda a Kushajikilamo Buloshuwa wa Mwakonsha Kwikala Balunda na Lesa!
Panyuma ya kwimuna mwina nzubo, mwakonsha kwamba’mba:
“Nangwa kya kuba twi bantu, kuji jishinda ja kwikelamo na bulunda na Lesa. Pano bino twafwainwa kumwesha’mba tuji na lwitabilo mu milaye yanji. Nanchi mwakilangulukapo kala byo twakonsha kuba kino nyi? [Lekai akumbule.] Uno buloshuwa witubula bantu bamo byo baikele balunda na Lesa kabiji ne atweba byo twakonsha kwikala balunda nanji ne kumona bibusa byanji mu bwikalo bwetu.” Apa bino mutange Masalamo 71:5. “Kimye kyo nkeye jikwabo, nkemumwesha Baibolo po aamba’mba Lesa ukabwezha Paladisa panopantanda.” Mushilai buloshuwa kabiji ne kumubula kuba’mba mukabwelako.
Umvwe mwabwelako, mwakonsha kwamba’mba:
“Kimye kyo naishile kuno naambile namba Baibolo waamba’mba Lesa ukabwezha Paladisa panopantanda. [Mumweshai kipikichala kiji pa mapeja 8-9.] Ba Davida, Isaya ne Yoano baambilepo pa Paladisa.” Mubulai kutola buloshuwa wanji. Apa bino muzhikule pa peja 8 mapalagalafu 2 ne 3 kabiji ne pa peja 9 palagalafu 3. Mubulai’mba mukeba kutendeka nanji lufunjisho lwa Baibolo, nangwa mubulai kuba’mba mukesamba mutwe mukwabo mu buloshuwa muntutu umo.
**********
Musapwishi wakyanyike wakonsha kwamba’mba:
“Bakyanyike bavula baji nabiji amiwa kechi bayuka kimye kya kulutwe byo kikekala ne. Nanchi mwalanguluka amba bwikalo bukekala bulongo mu kimye kya kulutwe nyi? [Lekai akumbule.] Baibolo wamba pa kimye kya kulutwe kikawamina bantu bonse. [Zhikulai pa kipikichala kiji pa peja 30-31 ne kutanga Masalamo 145:16.] Uno buloshuwa waamba pa bintu byawama Lesa byo akobila bantu. [Ambai pa byambo byanembwa mu bifita, kabiji ne kumushila buloshuwa.] Nkeba kwiya na kwimumona jikwabo kuba’mba tukesambe mulaye wa Lesa wa kupwisha makondo.” Mubulai kuba’mba mukabwelako.
Kimye kyo mwabwelako, mwakonsha kwamba’mba:
“Kimye kyo twisambile, naambileko pacheche pa nkebelo ya Lesa ya kubwezha ntanda ya paladisa. [Zhikulai jikwabo pa kipikichala kiji pa peja 30-31.] Nakonsha kutemwa bingi inge kya kuba mwambula byo mulangulukapo pa mulaye wa Lesa wa kupwisha bubi.” Mubulai atole buloshuwa wanji mutange ne kwisamba palagalafu itanshi iji pa peja 22. Mubulai mukesambe mapalagalafu ashalako kimye kyo mukabwelako.
Pa kwingila na mwanyike, mukulumpe wakonsha kutendeka kwamba’mba:
“Umvwe kyakonsheka, ________ twakeba namba twimumweshepo kipikichala kabiji ne kwimutangilako kyepelo kimo kufuma mu Baibolo. [Mwanyike wamwesha kipikichala kiji pa peja 9 ne kutanga Lumwekesho 21:4.] Uno buloshuwa waamba Lesa kyo akobapo pa makatazho o tubena kupitamo lelo jino. [Pitulukaimo pacheche mu byambo byanembwa mu bifita biji pa peja 9 mu palagalafu 3 ne kumushila buloshuwa.] Kimye kyo tukabwelako, nkemubula Baibolo byo aamba pa mambo a kupwisha bikola.”
Kimye kyo mwabwelako, mukulumpe wakonsha kwamba’mba:
“Mu mwisambo wetu ye twajinga nanji, naambile’mba nkeba kwimubula Baibolo byo aamba pa mambo a kupwisha bikola. Akimonai kyaambiwa pape.” Mubulai atole buloshuwa wanji, ne kwisamba mapalagalafu 1-5 aji pa peja 9. Mubulai’mba mukeba kutendeka nanji lufunjisho lwa Baibolo, nangwa amba mukesambapo lufunjisho lukwabo kimye kyo mukabwelako.
Mashinda a Kushajikilamo Buloshuwa wa Mwijitana Jishinda Jaya Kubumi Bwamyakanyi?
Panyuma ya kutongolapo bya malwa bimo byaubiwa, mwakonsha kwamba’mba:
“Abya mwakilangulukapo kala’mba kana buno bwikalo bwa makatazho bo bonka bujikotu nyi? [Lekai akumbule.] “Uno buloshuwa wakumbula mukumbu waumvwanyika ku buno bwipuzho kabiji waamba ne pa byo twakonsha kufunda bukine pe Lesa aye nsulo ya bumi bwetu. Kino kyakonsheka kubiwa kupichila mu lufunjisho lwa Baibolo lumwesha kuba’mba bimye byakatazha byo tubena kwikalamo bibena kumwesha’mba bwikalo bwawama bukumotu bufike.” [Isambai pa bipikichala biji pa peja 6, apa bino mutange palagalafu 8 kabiji ne kutanga Luka 21:10, 11, 31.] “Kimye kyo nkeya nkeba namba nkemubule paambiwa mu Baibolo amba Lesa ukabwezha bwikalo bwabula makatazho.”
Kimye kyo mwabwelako, mwakonsha kwamba’mba:
“Kimye kyo naishile naambile’mba nkemubula pa aamba Baibolo amba Lesa ukabwezha bwikalo bwabula makatazho.” [Mumweshai kipikichala kiji pa peja 31.] “Akimonai byaambiwa pa peja 30 amba byo bikekala bwikalo bwa kimye kya kulutwe.” Isambai pa byambo biji mu mapalagalafu 12-14. Mubulai’mba mukeba kutendeka nanji lufunjisho lwa Baibolo, nangwa mubulai’mba mukesamba mapalagalafu 9-11 kimye kyo mukabwelako.
**********
Musapwishi wakyanyike wakonsha kwamba’mba:
“Bakyanyike bavula baji nabiji amiwa baakamwa bingi pa bikekala ino ntanda panyuma ya kupitapo myaka 10 nangwa 15. Nga anweba mwalangulukapo’mba bwikalo bukekala byepi pa kyokya kimye? [Lekai akumbule.] “Makatazho o tubena kumona lelo jino abena kumwesha’mba tuji mu moba apelako. [Tangai 2 Timoti 3:1-3.] “Uno buloshuwa wakumbula ano mepuzho alondelapo.” [Tangai bwipuzho buji pa nkupiko, ne kumushila buloshuwa.] “Byo nkeya umvwe mukekale na kimye nkeba namba tukesambepo pa bikapwa bikola, lukatazho lwa mazubo, misongo, bulanda ne lufu.” Mubulai kuba’mba mukabwelako.
Kimye kyo mwabwelako, mwakonsha kwamba’mba:
“Kimye kitanshi kyo twisambile, naambile namba nkeba kwimubula bikapwa bikola, lukatazho lwa mazubo, misongo, bulanda ne lufu. Akino kishinka kitanyiwa pano.” Mubulai atole buloshuwa wanji mutange ne kwisamba palagalafu 12 iji pa peja 30. Mubulai amba mukesamba mapalagalafu 9-11 ne 13-14 kimye kyo mukabwelako.
Kimye kyo abena kwingila na mwanyike, mukulumpe wakonsha kwamba’mba:
“Umvwe mwaswa, ________ twauba namba twimutangileko kinembelo kimo mu Baibolo. [Mwanyike atange Masalamo 37:29 ne kwambapo pacheche.] Uno buloshuwa walondolola Lesa byo akaleta paladisa panopantanda. [Mumweshai bipikichala biji pa peja 31.] Umvwe twaiya jibiji, tukemubula Baibolo byo aamba pa mambo a luketekelo lwawama lwa lusanguko.” Mushilai buloshuwa ne kumwambila amba mukabwelako.
Kimye kyo mwabwelako, mukulumpe wakonsha kwamba bino’mba:
“Kimye kyo naishile, twatangile Masalamo 37:29, kabiji naambile ne kuba’mba mbena kukeba nkemubule Baibolo byo aamba pa mambo a lusanguko. Akyumvwai kyaambiwa pape.” Mubulai atole buloshuwa wanji, ne kwisamba palagalafu 12 pa kishinka kya kuba’mba “Kafwako misongo, bulanda, lufu” pa peja 30. Mubulai’mba mukeba kutendeka nanji lufunjisho lwa Baibolo, nangwa amba mukesamba mapalagalafu 9-11 kimye kyo mukabwelako.
Mabuloshuwa a Bantu ba Bupopweshi Bwabula bwa Bwina Kilishitu
Lasting Peace and Happiness—How to Find Them
Pa kusapwila ku mwana wa sukulu mwina China, mwakonsha kwamba’mba:
“Natana kuba’mba baana ba sukulu bavula bakeba bingi kwikala mutende ne na lusekelo. Abya mwalanguluka’mba kino kyanema nyi? [Lekai akumbule.] Nanchi kechi kyakonsha kuwama umvwe bino byambo byanembelwe kala byafikizhiwa nenyi?” Tangai Masalamo 37:11, ne kumushila buloshuwa.—km-CW 2/98 pe. 5.
“Moneni! Ifintu Fyonse Nafilengwe Fipya”
Mwakonsha kwamba bino ku mu Buddha wakikulumpe:
“Kampe ne anweba mwatako bingi muchima byonka byonji amiwa pa mambo a milanguluko yatama ibavulemo kabiji ne byo yalamata baana betu. Mambo ka byubilo byatama o byavujilamo bibye ku bakyanyike? [Lekai akumbule.] Abya mwayuka kuba’mba kino kyaambijilwe jimo mu buku watendekele kunembwa kala kene saka kukyangye kwikala bupopweshi bwa ba Mozelemu, bena Kilishitu, ne bwa Bahindu? [Tangai 2 Timoti 3:1-3.] Abino byubilo byatwajijilatu na kumwekana nangwa kya kuba bantu batwajijila na kufunda maana. [Tangai kyepelo 7.] Uno buku wankwashishe bingi kumvwisha bukine bo babula kufundapo bantu bavula. Mwakonsha kutemwa kumutanga nyi?”—km-CW 8/99 pe. 8.
Our Problems—Who Will Help Us Solve Them?
Ku Muhindu wakyanyike, mwakonsha kwamba’mba:
“Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwaitabila mwi Lesa. Mwalangulukapo’mba nkebelo ka Lesa yo aji nayo kwi atweba? [Lekai akumbule, apa bino mutange Ntendekelo 1:28.] Mu mapunzha avula, muji bantu bavula bingi kabiji muji bingi makatazho. Nanchi mwalanguluka’mba Mulenga wakonsha kwitukwasha kupwisha makatazho etu nyi?” Lekai akumbule, apa bino mu mushile buloshuwa.—km-CW 9/99 pe 8.
The Guidance of God—Our Way to Paradise
Umvwe ke mwisambe na Mozelemu, mwakonsha kwamba’mba:
“Nakebesha bingi kwisamba na ba Mozelemu. Nayuka namba ba Mozelemu baitabila mwi Lesa umo wa kine ne mu bangauzhi bonse. Nanchi kechi ibyo nenyi? [Lekai akumbule.] Nauba namba nesambe nenu pa mambo a bungauzhi bwa ku kala bwaambijile jimo pa mambo a kwaluka kwa ntanda kwikala ke paladisa. Ne mutangile byanembele ngauzhi nyi? [Lekai akumbule, apa bino mutange Isaya 11:6-9.] Buno bungauzhi bundengela bingi kulanguluka pa byambo bimo biji mu buku wa Koran byanembwa mu uno buloshuwa.” Zhikulai pa peja 9, ne kutanga byambo byanembwa mu bifita. Umvwe wamwesha lusekelo, twajijilai na kwisamba mapalagalafu 7-9 aji pa peja yalondelapo.—km-CW 11/99 pe. 8.
Why Should We Worship God in Love and Truth?
Jino jishinda jakonsha kwingila bingi bulongo ku Muhindu uji na kisemi:
“Mbena kufwakesha bantu baji bingi na kijikila pa bwikalo bwa bisemi mu byalo byavula lelo jino. Ki ka kyo mwalanguluka’mba kyakonsha kukwatankanya kisemi pamo? [Lekai akumbule.] Bantu bamo bayuka byaamba binembelo bya Bahindu pa mambo a kisemi, pano kechi baikelepo na kimye kya kwibyesakanya na Baibolo byo aamba pa mambo a kisemi ne. Nauba namba nesambe nenu uno mulanguluko. [Tangai Kolose 3:12-14.] Uno buloshuwa waamba pa binembelo byazhila bya ku India kabiji ne bya mu Baibolo.” Mupai buloshuwa ne kwamba pa mapeja 8-9 ne 20-1.—km-CW 9/99 pe. 8.
Will There Ever Be a World Without War?
Umvwe ke mwisambe na Muyudea, mwakonsha kwamba’mba:
“Atweba bavula twafwishapo kala mutemwe wetu. Mwalanguluka’mba ki ka kyubiwa kwi atweba umvwe twafwa?” Lekai akumbule, apa bino mwambe byambo biji mu kabokoshi kaamba’mba “Death and the Soul—What Are They?” (Lufu ne Mweo byo Bi ka?) pa peja 22 ya uno buloshuwa. Tangai palagalafu 17 pa peja 23 yaamba pa mambo a lusanguko. Ambai’mba mushakulu wetu Yoba wajinga na luketekelo lwa kuba’mba kukekala lusanguko. Mushilai buloshuwa, ne kumubula’mba mukabwelako na kwisamba pa binembelo biji ku mpelo ya palagalafu 17.—km-CW 10/99 pe. 8.