BYA KUKWASHA KISEMI | MASONGOLA

Bya Kwilekelako Mambo

LUKATAZHO

Inge ke mutoboke na mwinakwenu kimye kimo muzhiikula ne byapichile kala, kubalaula bintu byatama byo bemubile kala byo mwafwainwe kupwisha kala. Ki ka kilengela? Umo pe anweba, nangwa bonse babiji kechi mwayuka bya kwilekelako mambo ne.

Mwakonsha kufunda. Patanshi, akilangulukai pa kilengela bamulume ne mukazhi kubula kwilekelako mambo.

KILENGELA

Luusa. Bantu bamo baji mu masongola bakankalwa kwilekelako mambo na mambo a kukeba kwikala na luusa pa mukwabo wa mu masongola. Inge paikala makatazho, javula bengijisha byamwekele kala pa kushiina mukwabo pa bintu byatama byo auba.

Kizhingijisha. Pakonsha kupita kimye kyabaya pa kuba’mba umo mu masongola alubeko ku kilubo kya mwinakwanji kyamufichishe bingi ku muchima. Wakonsha kwamba’mba ‘nemulekelako mambo,’ pano bino, saka atwajijila kuzhingila pa kya mwekele, kampe ne kukeba kushinkanya.

Kulefulwa. Bantu bamo batwela mu masongola na milanguluko ya kuba’mba bakekalangatu bulongo kabiji kechi bakapusananga ne. Onkao mambo, umvwe bapusenamo, bakankalwa kuswa byaamba mukwabo pa bintu byo babena kwisambapo. Abo balangulukatu pa kyalengela muntu ye balangulukilenga’mba ukamonanga bintu byonka byo bebimona, pano ke ebimwene mu jishinda japusanako. Milanguluko ya uno mutundu yakonsha kulengela muntu kuta muchima pa bilubo bya mukwabo ne kubula kumulekelako mambo.

Kubula kuyuka mwayila lulekelo lwa mambo. Bantu bavula baji mu masongola bakana kwilekelako mambo na mambo a kubula kuyuka kwilekelako mambo byo kulumbulula. Kya kumwenako:

Inge nalekelako mambo mukwetu ko kuba’mba mbena kumwesha nobe kilubo kyo aubile kechi kyabaya ne.

Inge nalekelako mukwetu mambo, nafwainwa kulubako ku bintu byamwekele.

Inge nalekelako mukwetu mambo, ko kuba’mba ukatwajijilatu na ku nguba byatama.

Kwilekelako mambo kechi kulumbulula bino byo twaambapo ne. Bino kulekelako bakwetu mambo kechi kwapela ne, kikatakata pakachi ka bamulume ne mukazhi.

BYO MWAKONSHA KUBA

Yukai kwilekelako mambo byo kulumbulula. Mu Baibolo, bimye bimo byambo bya kuba’mba “kulekelako mambo” bilumbulula “kubula kutako muchima” ku kilubo. Onkao mambo, kulekelako muntu mambo kechi kimye kyonsetu kyo kukebewa kulubako ku kyamweka nangwa kukepesha kilubo kya uba muntu ne. Bimye bimo, kulekelako muntu mambo kulumbulula kubula kutako muchima ku kintu kyatama kya uba muntu, kabiji kuba bino kulengela muntu kwikala bulongo ne masongola kuwama.

Yukai bintu bifumamo mu kubula kwilekelako mambo. Bashayuka bamo bamba’mba kutwajijila kuzhingila kwakonsha kulengela muntu kwikala ne bikola bya mu mubiji ne mu milanguluko, kubikapo ne kupopomenwa ne kikola kyendesha mashi lubilo mu mubiji (BP) kabiji kwakonsha konauna masongola. Onkao mambo, Baibolo waamba’mba: “Saka mwiubila lusa anwe bene na bene, mwikale na michima ya kifyele saka mwilekelako mambo anwe bene na bene.”—Efisesa 4:32.

Yukai bintu byawama bifuma mu kwilekelako mambo. Kwilekelako mambo kulengela anweba ne mwinakwenu kubula “kuta muchima pa bilubo,” kabiji kechi mukalangulukanga’mba mwinakwenu ubilamotu bilubo ne. Kino kikemukwasha kubula kwikala na kizhingijisha kabiji mukabayisha butemwe bwenu.—jifunde ja mu Baibolo: Kolose 3:13.

Monainga bintu byonka byo biji. Kipela kulekelako mambo mwinakwenu inge ke muvuluke amba naye uba bilubo. Buku utelwa’mba Fighting for Your Marriage (Bya Kuzhikijila Masongola Enu) waamba’mba: “Inge mwata muchima pa bintu bitamisha mwinakwenu, mwakonsha kulubako byubilo byanji byawama.” Onkao mambo, uno buku waipuzha’mba: “Ñanyi bintu byo mwafwainwa kutapo muchima?” Vulukainga kuba’mba kafwako muntu walumbuluka ne, kubikapotu ne anweba.—Jifunde ja mu Baibolo: Yakoba 3:2.

Ikalai bakoka muchima. Kimye kikwabo mwinakwenu kyo akemufichisha ku muchima mu byambo nangwa mu byubilo, mukeipuzhe anweba bene amba: ‘Nanchi kyo auba kyatamishatu nyi? Abya nafwainwa kukeba kuba’mba alombe lulekelo lwa mambo nyi, inyi nakonsha kulubakotu ku byamweka?’—Jifunde ja mu Baibolo: 1 Petelo 4:8.

Inge mwamona’mba kyanema kwisambapo, isambai: Mu meso anteka lumbululai kimufichishe ku muchima ne kyalengejile kumvwa byobyo. Kechi mwafwainwa kukosela kumo nangwa kuzhachisha mwinakwenu kimye kyo mubena kwisamba ne, mambo kino kyakonsha kulengela mwinakwenu kwikangaizha. Mu kifulo kya kuba bino, lumbululaitu bintu byaubile mwinakwenu bimufichishe ku muchima.

[Kipikichala pa peja 7]

[Kipikichala pa peja 7]

[Kitenguluzha pa peja 8]

BINEMBELO BYAKONSHA KWIMUKWASHA

“Saka mwitekenya anwe bene na bene ne kwilekelako mambo umvwe umo uji na mambo na mukwabo.”—Kolose 3:13.

“Atweba bonse twituntula javula.”—Yakoba 3:2

“Butemwe buvweta pa mambo avula.”—1 Petelo 4:8.

[Kitenguluzha pa peja 8]

KIMYE KYO MWAFWAINWA KULOMBA LULEKELO LWA MAMBO

Inge mwazhingijisha mwinakwenu mwafwainwa kulomba lulekelo lwa mambo kufuma panshi ya muchima. Nangwa kya kuba kechi mwayila mumo na mwinakwenu pa kintu kimo ne, lombai lulekelo lwa mambo pa kyo mwauba mambo kibafichisha ku muchima. Inge mwibikako kubula kubwezhapo kuba kilubo kyo mwalombejilepo lulekelo lwa mambo, mukamwesha mwinakwenu kuba amba lulekelo lwa mambo lo mwalombele lwajinga lwa kine.