BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • kl Kitango 19 pp. 181-191
  • Kimye Kikakumbana Kuyuka Lesa Panopantanda Ponse

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kimye Kikakumbana Kuyuka Lesa Panopantanda Ponse
  • Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • PANYUMA YA AMAGEDONYI—NTANDA YA PALADISA
  • BANTU BAALULULWA
  • LUSANGUKO LWA LUSEKELO
  • KUPWIJIJIKA KUMPELO!
  • NANCHI MUKOBAPO KA?
  • Ñanyi Mulanguluko Lesa Yeajinga Nanji Pakulenga Ntanda?
    Nanchi Lesa Ukebaka Kwiatweba?
  • Mwakonsha Kwikala na Kimye Kya Kulutwe Kya Lusekelo!
    Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
  • Yesu Ukapwisha Kwingila Bintu Byonse Lesa byo Amubula
    Muntu Waya Nkuwa Wajingako Pano pa Ntanda
  • Lesa Wakebelenga’mba Pano pa Ntanda Pekale Byepi?
    Nanchi Baibolo Kine Ufunjishaˈmba Ka?
Monai Bikwabo
Kuyuka Kutangijila ku Bumi Bwa Myaka
kl Kitango 19 pp. 181-191

Kitango 19

Kimye Kikakumbana Kuyuka Lesa Panopantanda Ponse

1, 2. Kilengwa kya kwa Yehoba kyaonawinwe byepi?

TWAMBE namba sendwe wa bipikichala popo apwishatu kulenga kipikichala kyawamisha. Kabiji mwine wikimona bingi kuwama—mwingilo wa bumfunji bwine bwine! Bino mukubazhimukilatu mulwanyi wakichima waiya wi kyonauna. Nobe byo twafwainwa kuketekela, kino kyalengela sendwe kuzhingila bingi. Byo akebeshapo kumona kuba’mba uno monaushi waelwa pa kaleya! Kabiji mwakonsha kulanguluka awo sendwe byo asakisha kuwamisha kilengwa kyanji kubwela ku buwame bwakyo butanshi.

2 Nabiji yewo sendwe, Yehoba walengele mwingilo wa bumfunji mu kukokozha ntanda ne kubikamo bantu. Panyuma ya kulenga mwanamulume ne mwanamukazhi, waambile pa mambo a mingilo yanji ya panopantanda kuba’mba ‘yawamishatu.’ (Ntendekelo 1:31) Adama ne Evwa bajinga bana ba kwa Lesa, kabiji wibatemenwe. Wafwanyikizhe byobafwainwe kwikala na kimye kya kulutwe kyalusekelo, kabiji kya lukumo. Kya kine, Satana wibalengejile kusatuka, bino kilengwa kya kwa Lesa kyawamisha kechi kyaonaikile mupwilapo ne.—Ntendekelo 3:23, 24; 6:11, 12.

3. Nanchi ‘bumi bwine bwine’ bobuka?

3 Lesa wakosela pa kolola bintu. Ukebesha bingi kuba’mba tukekale mu jishinda joakebele kuba’mba twikelemo patanshi. Bumi bwetu bwipi kabiji bwavulamo buyanji kechi bo ‘bumi bwine bwine ne,’ mambo mwayila nkebelo ya kwa Yehoba bwakepeshatu. ‘Bumi bwine bwine’ Lesa boetukebela ke “bumi bwa myaka” mu bwikalo bwa pwijijika.—1 Timoti 6:12, 19.

4, 5. (a) Nanchi luketekelo lwa Paladisa lukafikizhiwa byepi? (b) Mambo ka o twafwainwa kulangulukilangapo pa luketekelo lwetu lwa kimye kya kulutwe?

4 Kuyuka Lesa kulengela muntu kwikala na mwingilo kwi Yehoba. (Yakoba 4:17) Bino angilangulukaipotu mashuko o mukeyowa umvwe ke mwingijishe koko kuyuka ne kukanamina bumi bwa myaka ne myaka. Mu Kyambo kyanji, Baibolo, Yehoba Lesa walondolola bulongo bumi bwawama byobukekala mu ntanda ya Paladisa yafwenya kala pepi. Mu bukine, byotuji bantu ba kwa Yehoba, kechi twingijila Lesa na mambo a kukebatu mfweto ne. Twingijila Lesa mambo twamutemwa. (Mako 12:29, 30) Mu kunungapo, kechi tunonka bumi nobe o malipilo akwingijila Yehoba ne. Bumi bwa myaka bo bupe bufuma kwi Lesa. (Loma 6:23) Kiketunonkesha kutoñamina pa bumi bwa uno mutundu mambo luketekelo lwa Paladisa lwituvululako kuyuka mutundu wa Lesa Yehoba byo aji—“ufweta boba bamukebesha.” (Bahebelu 11:6) Lwitabilo lwine lwine mu milanguluko ne mu michima yetu luketulengela kuchinchika ku lukatazho mu ino ntanda ya kwa Satana.—Yelemiya 23:20.

5 Twayai pano tushinkamike milanguluko yetu pa lwitabilo lwaimana pa Baibolo lwa bumi bwa myaka ne myaka mu Paladisa panopantanda mu kimye kya kulutwe. Nanchi bwikalo bukekala byepi kimye kikakumbana kuyuka Lesa panopantanda ponse?

PANYUMA YA AMAGEDONYI—NTANDA YA PALADISA

6. Amagedonyi yo ika, kabiji ikalumbulula ka ku bantu?

6 Byonka byo kyamweshiwa kala, Yehoba Lesa bukumo akonaune bino byubilo bya bintu bibi bijipo. Ntanda ibena kunyemena ku kintu Baibolo kyoitongola kuba’mba Har–Magedoni, nangwa’mba Amagedonyi. Akyo kyambo kyakonsha kulengela bantu bamo kulanguluka pa kuvila kwa myeo mu nkondo ya nyukiliya ibena kulwiwa pakachi ka byalo, bino Amagedonyi yapusenshatu na nkondo ya nyukiliya. Byonka Lumwekesho 16:14-16 byo amwesha, Amagedonyi yo “nkondo ya aja juba jikatampe ja Lesa, Wa bulume bonse.” Yo nkondo ivwangamo “bamfumu ba panopantanda,” nangwa’mba mikoka. Mwana wa kwa Yehoba Lesa, aye Mfumu wasalwa, bukumotu ukakanjila kutwela mu nkondo. Kikafumamo ke kintu kyayukanyikwa bingi bulongo. Bonse balengulula Bufumu bwa kwa Lesa kabiji baji ku lubaji lwa byubilo bibi bya kwa Satana bakafumishiwapo. Kanatu bakishinka kwi Yehoba bo bakapuluka.—Lumwekesho 7:9, 14; 19:11-21.

7. Nanchi Satana ne bademona banji bakekala pi mukimye kya Bukalama bwa kwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi kimo, kabiji kino kikanosha byepi bantu?

7 Fwanyikizhai kuba’mba anweba mwapuluka lolwa lonaiko. Nanchi bwikalo bukekala byepi mu ntanda yalaiwa ya kwa Lesa? (2 Petelo 3:13) Kechi twafwainwa kusombatu ne, mambo Baibolo itubula, kabiji bintu byo yaamba bisangajika. Tufunda kuba’mba Satana ne bademona banji bakebangata ngovu, kukiilwa mu kalunga kabula kupela kwa kubula kubapo kintu nangwa kimone mukachi ka Bukalama bwa kwa Yesu Kilishitu bwa Myaka Kiumbi kimo. Abyo bilengwa bibi, biji na nshiji pa kyokya kimye kechi biketufyaminanga na kwitutundaika kuba byubilo bya bukamfutumfutu kwi Lesa ne. Byokukekalapo kukasuluka kwine kwine!—Lumwekesho 20:1-3.

8, 9. Mu ntanda ipya, kika kikobiwa kulumanamo, bulwazhi, ne bukote?

8 Mu kupita kwa kimye, misango yonse ya malwazhi ikapwa. (Isaya 33:24) Bilema pa kyokyo kimye bikemana, kwenda, kunyema, ne kuzha na maulu akosatu ngu. Panyuma ya myaka yavula kwakubula kumvwa, ba bishinka matwi bakomvwa mawi a lusekelo ponse ponse pobaji. Bampofu bakakwatatu pakanwa na kukumya byo bakamona misango ne misango ya bintu mu meso abo. (Isaya 35:5, 6) Pa kyokyo kimye, bakamona bilungi bya batemwe babo bafwile! Kampe pa kakimye kacheche bakamona binzhimwenzhimwe na mambo a mipolo ya lusekelo.

9 Angilangulukaipotu! Kechi kukekala makalashi a meso ne, kechi kukekala jibiji mikombo yakwendelako ne, kechi kukekala michi ne, kabiji kechi kukekala bipatela bya kuzokwesha meno a sunkuma nangwa bipatela bikwabo ne! Bantu kechi bakekala jibiji na binyenge nangwa kupopomenwa ne. Kafwako yense ukabelanga mu bwanyike bwanji. Bukote ne lukatazho lwabo bikafumishiwapo. (Yoba 33:25) Tukekala na butuntulu bwa mubiji bwawama, ne kukosa. Panyuma ya kulaala tulo twa kukokoloka, kila lukelo tukabukanga na bulume bupya, sakatuji na ngovu ne na kizaku kya kumona juba jipya ja bumi bwanengela bwa kwingila mingilo ikusha.

10. Ñanyi mwingilo bakapuluka Amagedonyi ye bakapewa kwingila?

10 Kukekala mingilo yavula isangajika bingi ikengijiwanga na babipuluka ba Amagedonyi. Ba kalulula ntanda kwikala paladisa. Byonse bikashalako bya ku byubilo bibi byakala bikafumishiwapo. Mapaka ne mashamba byo bikapinga pa mizhi ya buyanji ne masaka aonaunwa. Bonse bakeyowa kwikala mu mazubo akilela, asangajika. (Isaya 65:21) Mukupita kwa kimye, mapunzha a paladisa akanungulukanga ne kunungakana poso ntanda yonse ikafike pa kipimo kya buuya boabikile Mulenga muntendekelo mu bujimi bwa Edena. Byo kikekushangapo pa kwikala na lubaji mu mwingilo wa kubwezha paladisa jibiji!

11. Nanchi bantu mu kimye kya kulutwe bakekala byepi mu mapunzha a panopantanda na banyama?

11 Bino byonse bikobiwa kupichila mu buntangi bwa kwa Lesa kuba’mba mapunzha akabulwe konaunwa. Bantu bakekala mu mutende na banyama. Mukifulo kya kwibepaila nshiji, muntu ukekala jibiji na bukulumpe bwa pantanda ne banyama. Angifwanyikizhai misuka ne bana bamikoko, mabokwe ne bana ba bañombe, kasa bajiila pamo—kabiji ne banyama bakulela nabo bakazhikijilwa. Nangwatu mwana mucheche kechi ukachinanga banyama bamungye ne, kabiji mutende wa mu ntanda ipya kechi ukavulañanyiwa na bantu bashinta, kabiji bakanama ne. (Isaya 11:6-8) Ayo ntanda ipya byoikekalapo ya mutende mwine mwine!

BANTU BAALULULWA

12. Nanchi Isaya 11:9 ubena kufikizhiwa byepi lelo jino, kabiji ukafikizhiwa byepi mu Paladisa?

12 Isaya 11:9 witubula ene mambo o ku kabujila kwikela kukozhañana panopantanda ponse. Waamba kuba’mba: “Pano pa ntanda pakakumbana mana a kumuyuka Yehoba byonka byakumbana mema mu kalunga ka mema.” Kino kibena kwambiwa ku bantu mambo banyama kechi bakonsha kufunda “mana a kumuyuka Yehoba” ne kwaluluka ne, mambo balamwatu na mana akisemwa. Bino kuyuka Mulenga wetu kwalulula bantu. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, mwaaluluka kala na mambo a kwingijisha kuyuka Lesa mu bumi bwenu. Mamilyoni a bantu auba byonkabyo. Onkao mambo, buno bungauzhi bwatendeka kala kufikizhiwa mu bobo babena kwingijila Yehoba. Bino, napo bwamba pa kimye bantu panopantanda ponse kyo bakasankilapo byubilo bya bunyama nangwa bya malwañano ne kwaluka ke bantu bamutende myaka ne myaka.

13. Ñanyi pologalamu ya lufunjisho ikekalako panopantanda?

13 Byo kikawamapo kimye kikakumbana kuyuka Lesa panopantanda ponse! Kukekala pulogalamu ikatampe ya lufunjisho ikatangijilwanga na Mfumu Yesu Kilishitu ne bakalama bakwabo ba 144,000. “Mabuku” apya pano akatendeka kwingijishiwa. Ino mukumvwanyikisha yo mizhilo ya nembwa ya kwa Lesa ikengijishiwanga mu kufunjisha bantu panopantanda. (Lumwekesho 20:12) Bantu kechi bakafunda nkondo ne, bino ba kafundako mutende. Byela bya nkondo byonse bikafumishiwapo kikupu. (Masalamo 46:9) Bantu ba mu ntanda ipya bakafunjishiwa kusunga bantu bakwabo na butemwe, ne na mushingi.

14. Nanchi kyalo kikapusanako byepi kimye bantu kyo bakekala ke kisemi kimo kya kwatankana?

14 Bantu bakekala kisemi kimo kyakwatankana. Kechi kukekala misalululo ikakanyanga buumo ne bwanabwankazhi ne. (Masalamo 133:1-3) Kafwako nzubo ya muntu ikakiiwanga kuchina bangivi ne. Mutende ukekala mu muchima wa muntu yense, mu kila nzubo ne mu mapunzha a ntanda yonse.—Mika 4:4.

LUSANGUKO LWA LUSEKELO

15. Ñanyi bipanyi bibiji bikasangwilwa panopantanda?

15 Mukachi ka myaka Kiumbi kimo, kukekala lusanguko. Abo mu nshiji balengele mupashi wazhila wa kwa Lesa mambo, nangwa’mba ngovu ingila, kupichila mu ñingijilo yapusana na ntangijilo yalo kwakubula kulapila, kechi bakasangulwa ne. (Mateo 23:15, 33; Bahebelu 6:4-6) Mu bukine, Lesa mwine ye ukafukula muntu walengele mambo mujojo jishinda. Bino paji mabumba abiji akasangulwa—“baoloka ne babula koloka.” (Byubilo 24:15) Pakuba byokukekala mutanchi wawama, ke kintu kya mana kulanguluka kuba’mba batanshi kusangwilwa panopantanda bakekala baoloka, abo baingijile Yehoba mu bukishinka.—Bahebelu 11:35-39.

16. (a) Bañanyi bakekala pakachi ka “baoloka” bakasangwilwa panopantanda? (b) Pa bakishinka ba ku kala, bañanyi kikatakata bomukeba ku kamona, kabiji mambo ka?

16 Mukifulo kya kumvwa masawakya a nkondo, bya malwa, ne lufu, bakalume ba kwa Yehoba bakatambwilanga masawakya awama a lusanguko. Kikasangajikanga bingi pa kumvwa’mba banabalume ne banabakazhi bakishinka nabiji Abela, Enoka, Nowa, Abalahama, Selai, Yoba, Mosesa, Lahabi, Lute, Davida, Elaija, ne Eshita basanguka. Bishimikizho bya mpito byo bikawamapo kimye kyo bakashimikizhanga bintu bya kine byaubiwenga byanembwa mu Baibolo! Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, abo ne baoloka bafwa bukumo bakakebesha kuyuka bya mpelo ya byubilo bya kwa Satana ne Yehoba byoazhijikile jizhina janji jazhila ne kubingisha bumfumu bwanji.

17. Ñanyi bukwasho baoloka bobakapana ku bakwabo bakasangulwa?

17 Bano bantu bakishinka byobakekalapo babukwasho mu kipungu kya bubiji kya lusanguko, kimye mabilyoni a “babula koloka” kyo bakakasululwa kufuma ku mfungwa ya lufu! Bantu bavula kechi bajingapo na jishuko ja kuyuka Yehoba ne. Satana ‘wibapofwelenga michima.’ (2 Kolinda 4:4) Bino mingilo ya kwa Diabola ikazhimañanyiwa. Babulakoloka bakasangwilwa pantanda ya buuya kabiji ya mutende. Bakatambwilwa ku bantu bekokozha bulongo kwibafunjisha pe Yehoba ne pe Mwananji ubena kulama, aye Yesu Kilishitu. Mabilyoni a bakasangulwa byobakafika pa kuyuka ne kutemwa Mulenga wabo, kuyuka Yehoba kukyangye kumwekapo kala kukakumbana panopantanda ponse.

18. Nanchi mulanguluka kuba’mba mukomvwa byepi pakutambwila batemwe benu bafwa bakasangulwa?

18 Alo lusanguko byo lukasangajikapo michima yetu! Ñanyi wabula kuyandapo na mambo a mulwanyi wetu lufu? Mu bukine, ñanyi wabula kushupikiwapo mu muchima kimye mfungwa ya butemwe nangwa ya bulunda kyo yachibikizhiwe kimye kyafwile mutemwe wanji ku bulwazhi, bukote, mapuso, nangwa malwañano? Pano, fwanyikizhai lusekelo lwa kukwatankana jibiji mu Paladisa. Bainetu ne bashetu, balongo ne banyenga, batemwe ne bakilongo, bakekumbachilamo, kuseka ne kujila mipolo ya lusekelo.

KUPWIJIJIKA KUMPELO!

19. Ñanyi kyakukumya kikobiwa mukachi ka Myaka kiumbi kimo?

19 Mukachi ka Myaka kiumbi kimo, mukobiwa kyakukumya kyawama bingi. Ku bantu, kampe kikekala ke kintu kyalusekelo lukatampe mu Bukalama bwa kwa Kilishitu bwa Myaka Kiumbi kimo. Yehoba ukakambizha Mwananji kwingijisha kitapisho kya nkuulo ku umo ne mukwabo wa mu banabalume ne banabakazhi baoloka kabiji ba kyumvwina. Kupichila mu kwingijisha jino jishinda, bundengamambo bonse bukafumishiwapo pa bantu kabiji bakafikizhiwa ku kupwijijika.—1 Yoano 2:2; Lumwekesho 21:1-4.

20. (a) Nanchi kupwijijika kukalumbulula ka? (b) Ñanyi kimye bakapuluka Amagedonyi ne bakasangulwa kyo bakatendeka kwikala na bumi bwine bwine?

20 Kupwijijika! Kino kikalumbulula ka? Kikalumbulula kwikala jibiji na bumi byonka byajinga ba Adama ne Evwa sakabakyangye kulenga mambo kwi Yehoba Lesa. Mu mashinda onse o twakonsha kulangulukapo—bantu bapwijijika bakafika pa kipimo kikebelamo Lesa—ku mubiji, mu milanguluko, mu muchima, mu bwikalo, ne lwa ku mupashi. Bino nanchi abya bantu bonse bakepasha nyi? Ine kwalepeshatu! Bilengwa bya kwa Yehoba—bichi, maluba, banyama,—byonse bitufunjisha kuba’mba aye watemwa bintu bya misango ne misango. Bantu bapwijijika bakekala na bumuntu bwapusanapusana ne mingilo ya bushayuka yapusanapusana. Yense ukeyowa bumi monka mwakebejile Lesa. Lumwekesho 20:5 wamba kuba’mba: “Bafu bakwabo bashajilepo, kechi baikele na bumi jibiji ne poso aya myaka kiumbi kimo byo yapwile.” Nobetu byokikekala ku ba mu jibumba jikatampe bakapuluka Amagedonyi, abo bakasangulwa bakekala na bumi bwine bwine kimye kyo bakafika ku kupwijijika kwabula bundengamambo.

21. (a) Kika kikobiwa kumpelo ya Myaka Kiumbi kimo kya Bukalama bwa kwa Kilishitu? (b) Kumpelo kika kikobiwa kwi Satana ne bonse baji kulubaji lwanji?

21 Bantu bapwijijika bakesekwa lweseko lwapelako. Kumpelo ya Myaka kiumbi kimo, Satana ne bademona banji bakakasululwa kufuma ku kalengwa kabula kupela pa ka kimye kacheche kabiji bakaswishiwa kuba lweseko lwapelako lwa kwalula bantu kufuma kwi Yehoba. Bamo bakatemwako lwiso luncha mukifulo kya kutemwa Lesa, bino buno bunsatuki bukepipishiwa. Yehoba ukonauna bano balwiso pamo ne Satana ne bademona banji bonse. Bangubabibi bonse bakafumishiwapo kikupu.—Lumwekesho 20:7-10.

NANCHI MUKOBAPO KA?

22. Nanchi mubena kupembelela kukoba ka mu Paladisa?

22 Abo batemwa Yehoba Lesa bakekala na luketekelo lwa kwikala muyayaya mu ntanda ya Paladisa. Kechi twakonshatu ne kufwanyikizha lusekelo lo bakekala nalo ne, kabiji ne anweba mwakonsha kwivwangamo mu kino. Nyimbo, mingilo ya bumfunji, busendwe—ee, byubilo bya pwijijika bya bantu bikakila mingilo yakijishemo kuwama ya bashayuka bene bene ba mu ino ntanda ikote! Kukijisha pa byonse, bantu bonse bakekala bapwijijika kabiji bakekala na kimye kya muyayaya. Fwanyikizhai byo mukankonsha kwingila byomukekala muntu wapwijijika. Kabiji, langulukai, anweba ne bantu bakwenu byo mukafunda pa bilengwa bya kwa Yehoba—kutendekela ku mabilyoni a myelayanshansha ya kilañanya jiulu kufika ne ku tubintu tuchuchu tubula kumweka na meso. Kintu kyonse muntu kyoakoba kikalengelanga muchima wa Shetu wa mwiulu, Yehoba kusangajikwa pakatampe.—Masalamo 150:1-6.

23. Mambo ka bwikalo mu Paladisa o bukabujilanga kuba mukose?

23 Pa kyokyo kimye bwikalo kechi bukobanga mukose ne. Bukayayangatu na kusangajika kikupu mukupita kwa kimye. Ke mwamona, kafwako mpelo mu kuyuka Lesa ne. (Loma 11:33) Mu muyayaya yensetu, kukekalanga bintu byavula byakufunda ne bintu bipya byakukinzha. (Musapwishi 3:11) Kabiji byo mukatwajijila kufunda pe Yehoba Lesa, mukatwajijila kwikala bomi—kechi pa kakimyetu kachechetune bino myaka ne myaka!—Masalamo 22:26.

24, 25. Mambo ka o mwafwainwa kwikela mwayila kuyuka Lesa pa kino kimye?

24 Nanchi bumi bwa kimye kya kulutwe kyawama byobyo mu ntanda ya paladisa kechi bwafwainwa kwesekaeseka konse ko mwakonsha kuba nangwa kintu kyonse kyo mwakonsha kutailapo ne nyi? Mu bukine bwafwainwa! Kyawama, Yehoba wimupa kii wa kutwelela mu bumi bwa kyokyo kimye kya kulutwe kyawamisha. Ao kii ko kuyuka Lesa. Nanchi mu kamwingijisha nyi?

25 Umvwe mwatemwa Yehoba, mukatana lusekelo mu kuba kyaswa muchima wanji. (1 Yoano 5:3) Byo mulondalonda jojo jishinda, mukekala na mapesho avula! Umvwe ke mwingijishe kuyuka Lesa, kwakonsha kwimuletela bumi bwalusekelo nangwatu mu yonka ino ntanda yayula buyanji. Kabiji bilambu bya kimye kya kulutwe bikavula, mambo kuno ko kuyuka kutangijila ku bumi bwa myaka! Kino kyo kimye kyakuba’mba mubepo kimo. Kosakenai kwikala mwayila kuyuka Lesa. Mweshai butemwe bwenu pe Yehoba. Shingikai jizhina janji jazhila ne kushinawina Satana kuba’mba wabubela. Kikalondelapo, Yehoba Lesa aye Nsulo ya mana akine ne kuyuka, ukasangalala na mambo a anweba. (Yelemiya 31:3; Zefwaniya 3:17) Kabiji ukemutemwa myaka ne myaka!

MONAI INGE MWAYUKA

Nanchi ‘bumi bwine bwine’ bobuka?

Panyuma ya Amagedonyi, kika kikobiwa panopantanda?

Bañanyi bakasangwilwa panopantanda?

Nanchi bantu bakaluka byepi bakapwijijika ne kwesekwa kumpelo?

Ñanyi luketekelo lomuji nalo pa mambo a Paladisa?

[Kipikichala pa peja 188, 189]

Nanchi muji na luketekelo lwa kwikala mu Paladisa, kimye kikakumbana kuyuka Lesa panopantanda ponse nyi?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu