Kwabanya ne Kulama Bulongo Kimye

NANGWA kya kuba kufunjisha bulongo kyo kintu kikatampe, kulondela kimye kyo bemupa kwambilamo jashi jenu nako kwanema bingi. Kupwila kwetu bekunengezha kutendeka ne kupwa pa kimye po kwafwainwa kupwa. Kino kikebewa bonse baji na majashi pa koko kupwila kulondela kimye kyo bebapa kwambilamo jashi.

Mu bimye bya kala, bantu kechi bamonanga bwikalo byonka byo babena kwibumona ku bantu ba ano moba mu mapunzha avula ne. Kimye bekyambanga mu byambo nabiji bya kuba’mba, “lukelo,” “pa kushinkimana juba” ne “mabanga.” (Nte. 24:11; 43:16; 1 Mfu. 18:26) Javula kechi bateshangako muchima ku kine kimye kya kubilamo bintu bya pa juba pa juba ne. Mu mapunzha amo a panopantanda, kimye bekimwena mu jonka jino jishinda.

Nangwa kya kuba bisho nangwa kukeba kwa bene bantu kwakonsha kulengela bantu kubula kuta muchima ku kimye, twakonsha kumwenamo bingi umvwe twafunda kutako muchima. Umvwe bantu bavula bebapa majashi pa kupwila, yense wafwainwa kulangulukapo bingi pa kimye kyo bamupa kwambilamo jashi janji. Jifunde ja kuba’mba, lekai “bintu byonse byubiwe na mushingi ne mo byalondakena” jakonsha ne kwingila ku kimye kya kwambilamo majashi etu pa kupwila.—1 Ko. 14:40.

Bya Kulama Kimye. Kunengezha kyo kintu kikatampe. Javula bañambi babula kulama kimye pa kwamba jashi, kechi banengezha bulongo ne. Kampe bakizhamo kwiketekela. Nangwa kampe batendeka kunengezha jashi inge bamona’mba juba ja kwijambilamo jafika. Kintu kine kikwasha kulama kimye bulongo ke kunemeka jashi jenu jo bemupa ne kwikala na muchima wa kukeba kwijinengezha bulongo.

Nanchi muji na jashi ja kutanga nyi? Patanshi, pitulukaimo mu mafunde aji mu Lufunjisho 4 kufika ku lufunjisho 7, aamba pa bya kutanga bulongo kwa kubula kumamata, kutulumanako, kukosesha bishinka kabiji ne kukosesha milanguluko ikatampe. Apa bino mulondelenga ano mafunde pa kutanga na jiwi jasansuka byambo byo bemupa kutanga. Monai kimye kyo musakupwishishamo. Nanchi mubena kukebewa kutanga lubilo pa kuba’mba mupwishe mu kimye kyo bemupa nyi? Tangaingako lubilo pa bipungu byabula kunemesha, bino mutwajijile kutanga na kutulumanako ne kutangako bitende bitende kuba’mba mukoseshe milanguluko ikatampe. Tangaimo bimye byavula. Umvwe kemubule kumamata, kikemupelela kulondela bulongo kimye.

Nanchi mukambangatu kulondela mutanchi ye mwatanchikilamo bishinka nyi? Kechi kikebewa kunembatu byambo byonse kolololo kuba’mba kikemupelele kulama kimye bulongo ne. Byo mwaingijilenga pa Lufunjisho 25, mwafunjile jishinda jawama ja kunembelamo milanguluko. Labijilai bino bishinka bitanu: (1) Nengezhai byambo byawama, bino kechi byavujisha ne. (2) Ikalai na bishinka bikatampe mu milanguluko yenu, bino kulamina mu mutwe mikuku yonse ya byambo ne. (3) Nembai pa mutanchi wenu wa bishinka kimye kyo mukeba kwambilamo kipungu kimo kimo kya jashi jenu nangwa kunemba kimye kyafwainwa kupitapo kufuma pa kishinka kimo kuya pa kikwabo. (4) Pa kunengezha, monai byambo bimo byo mwakonsha kushapo umvwe mwamona’mba kimye kyakepa. (5) Pitulukaingamo mu jashi jenu.

Kyanema bingi kupitulukamo bimye byavula mu jashi. Byo mubena kupitulukamo, monainga kimye kyo mubena kwambilamo kipungu kimo kimo. Pitulukishaimo javula mu jashi jenu kufikatu ne byo musakwijamba mu kimye kyo bemupa. Kubikamo byambo byavujisha ne. Shaiko ka kimye kacheche mambo pa kwamba jashi ku luonde kimye kibayako pacheche kukila kimye kyo mwapitulukilengamo kwa bunke bwenu.

Kwabanya Bipungu. Kulama kimye bulongo kwendela pamo na kwabanya bulongo bipungu bya jashi. Kimye kikatampe kyafwainwa kwikingijisha kwambilamo jashi jine mambo mo muji bishinka bikatampe. Byambo bya kutatwilako jashi byafwainwa kwikalatu byaesakana kuba’mba mukonshe kulondela bishinka bisatu byaambiwa mu Lufunjisho 38. Jashi jine kechi jafwainwa kulepesha kya kuba mwakankalwa ne kimye kya kwambilamo byambo bya kupezhako, kwesakana na byaamba Lufunjisho 39 ne.

Kulama kimye kukemulengela kwamba bulongo jashi jenu kabiji kukamwesha ne munema wa kunemeka bakwenu baji na majashi pa koko kupwila kubikapotu ne kipwilo kyonse.