KITANGO 17
Ikalai na Munema wa Kunemeka Lesa pa Nzubo
1. Kwingijisha mikambizho ya mu Byambo bya Lesa kwalengela masongola kwikala byepi?
YEHOBA ye watendekeshe masongola, kabiji Byambo byanji bipana mikambizho yawama ku bisemi. Bantu bavula baingijisha ino mikambizho, ne masongola abo awama bingi. Mambo aba besongweletu kwakubula kunembesha masongola, luno banembesha mwayila mizhilo. Bakwabo nabo baleka kulaala na babula bena kwabo. Banabalume bakanamine michima bayanjishanga bakazhi babo ne baana babo, luno ba bafunde kwikala na lusa.
2. Mu bwikalo bwa mu kisemi kya bwina Kilishitu mwavwangwa ka?
2 Mu bwikalo bwa mu kisemi kya bwina Kilishitu mwavwangwa bintu byavula bingi, nabiji byotumona kubanda kwa masongola, byotuba kuba’mba twingile mingilo yetu mu kisemi, ne byotusunga ba mu kisemi kyetu. (Efisesa 5:33–6:4) Nangwatu twayuka Baibolo byoyaamba pa mambo a bwikalo bwa mu kisemi byo bwafwainwa kwikala, kwingijisha lujimuno lwa mu Baibolo ke kintu kikwabo. Kafwako nangwa umo wa mwi atweba ukeba kwikala nabiji boba Yesu boakaine na mambo a kubula kulondela mikambizho ya Lesa ne. Bebepanga bene amba kwikala mu bupopweshi kyo kyonkatu kwapwa. (Mateo 15:4-9) Kechi tukeba kumweshatu munema wa kunemeka Lesa bino twakankalwa kumwingijisha ku ba mu nzubo yetu atwe bene ne. Tukeba kumwesha munema wakine wa kunemeka Lesa, mambo kyo kya “kumwenamo byavula.”—1 Timoti 5:4; 6:6; 2 Timoti 3:5.
Masongola Afwainwa Kubanda Byepi?
3. (a) Kika kibena kubiwa ku masongola avula, bino nga atweba twafwainwa kuba ka? (b) Ingijishai Baibolo wenu mukumbule mepuzho aipuzhiwa ku mpelo ya ino palagalafu.
3 Masongola avula kechi abena kubanda ne. Bamulume ne mukazhi baikala mu masongola myaka yavula bekana bakasongola nangwa kusongolwa ku ungi. Kabiji kechi kibaikale ke kyenyi, umvwe kyaumvwanyika’mba bantu besongolatu katataka bekana ne. Nangwa bakwetu bobe byepi nangwa byepi, atweba twafwainwa kutokesha Yehoba pa muchima. Onkao mambo twayai twisambe pa mepuzho alondelapo ne binembelo tumone Byambo bya Lesa byo byaamba pa mambo a masongola byoafwainwa kubanda.
Umvwe wamulume ne wamukazhi besongola, bafwainwa kwikala kimye kyalepa byepi? (Mako 10:6-9; Loma 7:2, 3)
Kika bunketu kilengela masongola kupwa ne kukeba kusongola nangwa kusongolwa ku ungi? (Mateo 5:31, 32; 19:3-9)
Yehoba umvwa byepi na masongola apwila mu jishinda jabula kwitabizhiwa mu Byambo byanji? (Malakai 2:13-16)
Nanchi Baibolo yaswisha’mba kwabana mu masongola jo jishinda ja kupwishishamo makatazho nyi? (1 Kolinda 7:10-13)
Bwikalo bwa mutundu ka bwakonsha kulengela kwabana mu masongola? (Masalamo 11:5; Luka 4:8; 1 Timoti 5:8)
4. Mambo ka masongola amo kyo ekela myaka?
4 Masongola amo aji bingi a lusekelo kabiji a myaka. Mambo ka? Kyanema bingi umvwe bantu babiji babena kukeba kwisongola patanshi bakikoma, kabiji kyanema ne kukeba muntu watemwa bintu byo mwatemwa anweba kabiji ye mwakonsha kwisambila nanji pamo bintu mu jishinda jawama. Bino kyakilamo kunema pa byonse bye, ke kukeba muntu watemwa Yehoba ne kunemeka Byambo byanji amba byo byonkatu bikwasha kupwishishamo makatazho. (Masalamo 119:97, 104; 2 Timoti 3:16, 17) Muntu wa uno mutundu kechi ulanguluka’mba umvwe bintu byaya munsunya, aye ukabana nangwa kwikana na mwina kwanji ne. Kechi ukabepelanga bilubo bya mwina kwanji amba byo bibena kumulengela kubula kwingila mingilo yanji ne. Mu kifulo kyakuba byobyo, ukapita mu makatazho ne kumonapo mashinda mwa kwiapwishisha.
5. (a) Bukishinka kwi Yehoba bwingila byepi mu masongola? (b) Nangwa kyakuba mwina kwenu ubena kwimukanya, mfweto ka iji mu kulondela mikambizho ya Yehoba?
5 Satana wauminapotu popolo na kwamba’mba umvwe twayanda, tukaleka kulondela mizhilo ya Yehoba. (Yoba 2:4, 5; Byambo bya Mana 27:11) Bakamonyi bakwa Yehoba bavula bapitapo kala mu makatazho na mambo a kwikala na mukwabo wibakanyanga, bino kechi bazhilulula lulayañano lwabo lwa masongola ne. Batwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba ne ku mikambizho yanji. (Mateo 5:37) Bamo bachinchika bekala bingi na lusekelo pa kumona mwina kwabo naye watendeka kwingijila Yehoba, nangwatu panyuma ya kupitapo myaka yavula na kwibakatazha! (1 Petelo 3:1, 2) Ku boba bena Kilishitu baji na mukwabo wa mu masongola ubula kumweshapo’mba ukaluluka nangwa aba bo bakaine ku mukwabo wa mu masongola mambo a kwingijila Yehoba, nabo bayuka’mba bakamona mfweto mambo a kwikala na munema wa kunemeka Lesa mu nzubo.—Masalamo 55:22; 145:16.
Yense Wafwainwa Kwingila Lubaji Lwanji
6. Pakuba’mba masongola ekale a lusekelo, lunengezho ka lwafwainwa kunemekwa?
6 Kwikala mu masongola a lusekelo kukebewa bintu byavula kechi kuba’mba kikulu kwikalatu bonse pamo ne. Kintu kyanema ku bonse babiji ke kunemeka lunengezho lwa Yehoba lwa bumutwe. Kino kilengela mutende ne kwikala bulongo mu nzubo. Mu 1 Kolinda 11:3, tutangamo’mba: “Mutwe wa banabalume bonse ye Kilishitu; kabiji mutwe wa mwanamukazhi ye mulume wanji; kabiji mutwe wa Kilishitu ye Lesa.”
7. Bumutwe mu kisemi bwafwainwa kubiwanga byepi?
7 Abya mwamona kintu kitanshi kyatongolwa nyi? Ee, mwanamulume yense uji na Mutwe wanji aye Kilishitu, yeafwainwa kukokela. Kino kibena kulumbulula’mba wamulume wafwainwa kwingijisha bumutwe mu jishinda jimwesha byubilo bya Kilishitu. Kilishitu unekenena Yehoba, watemwa bingi kipwilo, kabiji wikilama. (1 Timoti 3:15) Kabiji ‘wipaine ne mwine na mambo a akyo.’ Yesu kechi witota ne kukanama ne, aye “kimote ne kukoka pa muchima.” Aba bonse batangijilwa ne aye ‘bamona kukokoloka kwa michima [yabo].’ Umvwe mwanamulume ke obe bino kuba mu kisemi kyanji, umwesha kuba’mba ubena kunekenena Kilishitu. Apa bino wamukazhi naye kyamuwamina ne kumuletela lusekelo lwa kumvwina mwata wanji ne kunekenena bumutwe bwanji.—Efisesa 5:25-33; Mateo 11:28, 29; Byambo bya Mana 31:10, 28.
8. (a) Mambo ka o kyakonsha kumwekela’mba mashinda a bwina Kilishitu kechi akonsha kumweka kwingila mu mazubo amo ne? (b) Twakonsha kuba byepi umvwe twaikala na luno lukatazho?
8 Pano bino nangwatu byonkabyo, makatazho akonsha kwikalapo. Saka bakyangye kutendeka kwingijisha mafunde a mu Baibolo, kampepo ba mu kisemi kechi bakebanga kutangijilwa na bakwabo ne. Kwamba na mushingi ne mu jishinda ja butemwe kwakonsha ke kumweke nobe kwishupatu. Twayuka byaamba Baibolo amba twafwainwa kutaya “bukaji, ne kubukabukaji, ne kubwazanga, ne mwenga.” (Efisesa 4:31) Pano umvwe bamo mu kisemi ke babuke bukaji ne kubwazanga, kika kyafwainwa kubiwa? Yesu, kechi walondelanga byaubanga boba bachinyanga bantu ne kwamba mwenga ne, aye waketekejile mwi Shanji. (1 Petelo 2:22, 23) Onkao mambo umvwe mu kisemi mwaikala lukatazho, mweshai’mba munemeka Lesa kupichila mu kulomba kwi Yehoba kuba’mba emukwashe mu kifulo kya kulondela mashinda aino ntanda.—Byambo bya Mana 3:5-7.
9. Mu kifulo kya kwikebela bilubo, banabalume bavula ba bwina Kilishitu bafunda kuba ka?
9 Lupimpu kechi lwiyatu ponkapo ne, bino lujimuno lwa mu Baibolo lwingila bingi umvwe lwaingijishiwa mu butekanye ne kwibikako. Banabalume bavula batana kuba’mba masongola abo abena kuwaminako kutendeka kimye kyo bayukile Kilishitu byoalama kipwilo. Kino kipwilo kechi kyalengwa na bantu balumbuluka ne. Bino nangwa byonkabyo, Yesu wikitemwa, wikibikila mwa kulondela, kabiji wingijisha Binembelo mu kwikikwasha’mba kiyilengako palutwe. Wapaine bumi bwanji na mambo a kyonka kino kipwilo. (1 Petelo 2:21) Byubilo byanji byakosesha bingi banabalume ba bwina Kilishitu kutangijila bulongo bisemi byabo ne kwibakwasha kuba’mba bekalenga mutende mu masongola abo. Akino kileta bingi lusekelo kukila kwikebela bilubo nangwa kuleka kwambañana.
10. (a) Mu ñanyi mashinda wamulume nangwa wamukazhi, nangwatu saaji mwina Kilishitu, moakonsha kulengela bwikalo bwa bakwabo mu nzubo kukatazha? (b) Kika kyakonsha kubiwa pakuba’mba bintu biwamineko?
10 Pano ibyepi umvwe wamulume kechi utako muchima ku bikeba ba mu kisemi kyanji nangwa kechi wibanengezhezha lufunjisho lwa Baibolo ne kwingila mingilo ikwabo ne? Nangwa ibyepi umvwe wamukazhi kechi unekenena ne kumwesha lukokelo lwa bwina Lesa ne? Bamo kibakwasha bingi umvwe kisemi kyonse besambila pamo mu mushingi pa oo makatazho. (Ntendekelo 21:10-12; Byambo bya Mana 15:22) Pano bino nangwa kyakuba bintu byafuma mu yewo mwisambo kechi byo byo tubakebenga ne, atweba bonse umo umo twakonsha kulengela mutende kwikala mu nzubo umvwe ketumweshe bipangwa bya mupashi wa Lesa mu byubilo byonse bya bwikalo bwetu, ne kumvwinako lusa bakwetu ba mu kisemi. (Ngalatiya 5:22, 23) Kupembelelatu’mba kanatu mukwetu obe kikye kechi ko kuwamisha bintu ne. Bintu biwaminako umvwe atwe bene ketube lubaji lwetu. Mu jino jishinda tumwesha’mba tuji na munema wa kunemeka Lesa.—Kolose 3:18-21.
Kwakutana Mikumbu
11, 12. Ñanyi bintu Yehoba byoetupa byakwitukwasha kulengela bwikalo bwa kisemi kuwama?
11 Kwavula bingi bantu kobaya na kukeba maana akupwishishamo makatazho a mu bisemi byabo. Pano bino twayuka namba Byambo bya Lesa biji na maana akila onse, kabiji tusanchila kuba’mba kupichila mu jibumba janji, Lesa witukwasha kwiengijisha. Abya nanchi mubena kumwenamo mfweto mu buno bukwasho nyi?—Masalamo 119:129, 130; Mika 4:2.
12 Kununga pa kuya na kupwila, abya mwikalako na kimye kya kufunda lufunjisho lwa Baibolo lwa kisemi nyi? Bisemi byuba kino bikwatankana bingi mu mpopwelo yabo. Bwikalo bwa bisemi byabo buwaminako byobengijisha Byambo bya Lesa mu bwikalo bwabo.—Mpitulukilo ya mu mizhilo 11:18-21.
13. (a) Umvwe tuji na mepuzho a bwikalo bwa kisemi, kwepi javula kotwakonsha kutana bukwasho botukeba? (b) Mu byonse byo twafuukula kuba, kika kyafwainwa kumweshiwamo?
13 Kampe po muji na mepuzho a bwikalo bwa kisemi. Kyakumwenako, ibyepi pa mambo a kubula kusema lubuchi? Nanchi kufumya jivumo ko kwakonsha kwitabizhiwa nyi? Umvwe mwana ke amweshe kubula kuteshako muchima ku bintu bya ku mupashi, abya mwafwainwa kumukwasha kufika pepi kuba’mba atengako muchima ku bintu bya ku mupashi mu kisemi? Mepuzho avula a uno mutundu akumbulwa mu mabuku anembwa na Bakamonyi bakwa Yehoba. Fundai kwingijisha mabuku alumbulula Baibolo, kubikapo ne index, kuba’mba mutanenga mikumbu. Umvwe mabuku anembwa mu index kechi muji nao ne, yai mu laibulale wa mu Nzubo ya Bufumu. Nangwa kebai ano mabuku mu kompyuta wenu inge moaji. Kabiji mwakonsha ne kwisamba mepuzho enu na banabalume ne banabakazhi ba bwina Kilishitu bafikapo. Bino kechi kimye kyonse kyomwafwainwa kuketekela kwi mukumbula mukumbu wa byomwafwainwa kuba nangwa kubula kuba ne. Javula mwafwainwa kwifuukwila anweba bene bya kuba, kikale muji mu masongola nangwa mujitu bunke. Apa bino mwafuukula bya kuba bimwesha kuba’mba muji na munema wa kunemeka Lesa kechi pa mvula bantutu ponka ne, bino ne mu nzubo namo.—Loma 14:19; Efisesa 5:10.
Mepuzho Akupitulukamo
• Bukishinka kwi Yehoba bwingila byepi mu masongola a bantu?
• Umvwe twakatazhiwa na mambo a makatazho a mu kisemi, kika kyakonsha kwitukwasha kuba bitokesha Lesa pa muchima?
• Nangwa kyakuba bamo mu kisemi bakankalwa kuba byawama, twafwainwa kuba byepi kuba’mba tuwamisheko bwikalo?
[Kipikichala pa peja 155]
Bumutwe bwa mwanamulume bwafwainwa kumwesha byubilo bya Kilishitu
[Kipikichala pa peja 157]
Kwikala na lufunjisho lwa Baibolo na kisemi kimye kyonse kukwasha kwikikwatankenya pamo