Sapwilainga na Mukoyo Byonka Byaubanga Yesu

1. Ñanyi kintu kimo kilengela bantu ba Yehoba kupusanako na bantu ba mu ino ntanda?

KINTU kimo kilengela bakalume ba Yehoba kupusanako na bantu bebepekezha kwikala bena Kilishitu, ke byo bengila na mukoyoa mwingilo wa kusapwila. (Titu. 2:14) Nangwa byonkabyo, pa bimye bimo kyakonsha kwimukatazha kwingila na mukoyo mwingilo wa kusapwila. Kampe ne anweba mwakonsha kumvwa byonka byaumvwine mukulumpe umo mu kipwilo wingila na mukoyo. Waambile’mba: “Pa bimye bimo kechi ngikala na kizaku kya kusapwila ne.”

2. Pa bimye bimo, ñanyi bintu byakonsha kwitulengela kubula kwingila na mukoyo mwingilo wa kusapwila?

² Twakonsha kutemwako kwingila mingilo ikwabo ya mu jibumba ja Yehoba kukila kwingila mwingilo wa kusapwila. Mambo ka? Mambo inge twashimika mazubo a Bufumu ne kwiawamisha, kukwasha balongo ne banyenga baponenwa na bya malwa, nangwa kwibatundaika ne pa bimyetu bikwabo, tumona bukiji bintu byawama bifumamo kabiji kino kituletela bingi lusekelo. Tumvwa bingi bulongo kwingijila pamo na balongo ne banyenga mu mutende ne kwimwesha butemwe, kabiji twayuka kuba’mba basanta bingi pa bino bintu byonse byo twibobila. Kupusanako na kino, kampe twasapwila mu nyaunda pa myaka yavula kwakubula kumonapo bintu byawama bibena kufumamo. Nangwa kampe twakonsha kutaana bantu bamo bakonsha kukaana kwibasapwila. Kabiji twayuka’mba mpelo byo yafwenya kala pepi, bantu bavula kampe bakananga kwibasapwila. (Mat. 10:22) Pano ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kutwajijila kwingila mwingilo wa kusapwila na mukoyo?

3. Kinembelo kya Luka 13:6-9 kimwesha byepi’mba Yesu waingilanga na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila?

³ Twakonsha kutendeka kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila inge ke tube byonka byaubanga Yesu. Byo ajinga pano pa ntanda, Yesu watwajijile kwingila na mukoyo. Kabiji byo papichile kimye, waingijilenga bingi na mukoyo kukila ne byo aingijilenga patanshi. (Tangai Luka 13:6-9.) Byonka byaubile muntu uwamisha mu miñanzañanza wajimine kichi kya mukuyu kyabujilenga kupanga bipangwa, Yesu naye waingijile myaka isatu kusapwila ku Bayudea kabiji bavula kechi batambwijile mambo awama ne. Byonkatu muntu uwamisha miñanzañanza byo atwajijile kuketekela’mba kino kichi kya mukuyu kikapanga bipangwa, Yesu kechi walekele kusapwila bantu nangwa kuleka kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila ne. Pa kuba watwajijile kwibikako kwibafika pa muchima.

4. Ñanyi bintu bina byaubile Yesu byo tusakwisambapo?

⁴ Mu uno mutwe, tusakwimba pe Yesu byo amwesheshe mukoyo kikatakata mu bañondo batanu na umo bapeleleko mu mwingilo wanji wa kusapwila. Ne lelo jino, twakonsha kutwajijila kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila inge twayuka bintu byo afunjishe ne byo aubile. Pano twayai twisambe pa bintu bina byo twakonsha kufunjilako kwi Yesu: (1) Watele muchima pa kuba kyaswa muchima wa Yehoba, (2) watele muchima pa bungauzhi bwa mu Baibolo, (3) waketekejile mwi Yehoba kumukwasha ne (4) watwajijile kuketekela’mba bantu bamo bakatambwila mambo awama.

WATELE MUCHIMA PA KUBA KYASWA MUCHIMA WA YEHOBA

5. Yesu wamwesheshe byepi’mba watele muchima pa kuba kyaswa muchima wa Lesa?

⁵ Yesu wasapwilanga na mukoyo “mambo awama a Bufumu” mambo wayukile’mba ye mwingilo Lesa ye akebele’mba engile. (Luka 4:43) Kusapwila mambo awama ye mwingilo Yesu ye anemekele bingi mu bwikalo bwanji. Nangwatu byo kwashajile bañondo bacheche mu mwingilo wanji wa kusapwila, “wapitañenenga mu mizhi yonse ikatampe ne icheche” na kufunjisha bantu. (Luka 13:22) Wafunjishe ne baana ba bwanga bakwabo pa kuba’mba bengijilenga pamo nanji mu mwingilo wa kusapwila.—Luka 10:1.

6. Mwingilo wa kusapwila wakwatankana byepi na mingilo ikwabo yo twakonsha kwingilako mu jibumba ja Yehoba? (Monai ne kipikichala.)

⁶ Ne lelo jino, mwingilo wa kusapwila mambo awama ye mwingilo wanema bingi Yehoba ne Yesu ye bakeba’mba twingilenga. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Mingilo yonse yo twingila mu jibumba ja Yehoba itundaika mwingilo wa kusapwila. Nabiji twingilako mwingilo wa kushimika bishimikwa bya Lesa ne kwingijila pa Betele pa kuba’mba tutundaike mwingilo wa kusapwila. Tukwasha balongo ne banyenga baponenwa na bya malwa pa kuba’mba batwajijile kupopwela Yehoba bulongo kuvwangakotu ne kwingila mwingilo wa kusapwila. Inge twayuka’mba mwingilo wa kusapwila wanema bingi ne kuvulukanga’mba ye mwingilo wanema Yehoba ye akeba’mba twingilenga, kino kitulengela kwingilanga mwingilo wa kusapwila kimye kyonse. Mulongo János, mukulumpe mu kipwilo wikala mu kyalo kya Hungary, waambile’mba, “Kimye kyonse mvuluka kuba’mba kafwako mwingilo mukwabo ye nakonsha kwingijila Yehoba wakila mwingilo wa kusapwila ne. Uno ye mwingilo ye twafwainwa kutangizhako mu bwikalo bwetu.”

7. Mambo ka Yehoba o akebela’mba tutwajijile kusapwila? (1 Timoti 2:3, 4)

⁷ Twakonsha kutwajijila kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila inge ke tumone bantu byonka Yehoba byo ebamona. Ukeba bantu bavula kumvwa mambo awama ne kwiatambwila. (Tangai 1 Timoti 2:3, 4.) Onkao mambo, witufunjisha bulongo bya kusapwila ano mambo awama akalengela bantu kupuluka. Mu buloshuwa wa Temwai Bantu—Bakwashai Kwikala Baana ba Bwanga muji mashinda akonsha kwitukwasha kuyuka bya kutendeka kwisamba na bantu ne kwibafunjisha kwikala baana ba bwanga. Nangwa kya kuba pa kino kimye bantu kechi bakonsha kutambwila mambo awama ne, kampe bakeatambwila mu kimye kya malwa akatampe. Bintu byo twibasapwila pa kino kimye kampe byo bikebalengela kutambwila mambo awama kulutwe. Pano bino, kino kikobiwatu inge twatwajijila kusapwila.

WATELE MUCHIMA KU BUNGAUZHI BWA MU BAIBOLO

8. Kuyuka byaambijile jimo bungauzhi kwalengejile Yesu kwingijisha byepi kimye kyanji?

⁸ Yesu wayukile bungauzhi bwa mu Baibolo byo bukafika. Wayukile’mba mwingilo wanji wa kusapwila ukamwingilatu pa myaka isatu ne kichika. (Da. 9:26, 27) Kabiji wayukile bungauzhi bwaambile pa kimye ne jishinda jo akafwilamo. (Luka 18:31-34) Na mambo a kuba’mba wayukijile jimo bikamumwekela kwesakana na byaambijile jimo bungauzhi, Yesu waingijishe bulongo kimye kyanji. Kino kyamulengejile kwingila na mukoyo pa kuba’mba apwishe mwingilo wa kusapwila ye bamupele.

9. Mambo ka bungauzhi bwa mu Baibolo o bwitutundaikila kwingila na mukoyo?

⁹ Kumvwisha bungauzhi bwa mu Baibolo kwitulengela kwingila mwingilo wa kusapwila na mukoyo. Twayuka kuba’mba kimye kyashalako kya buno bwikalo kyakepa bingi. Kabiji twayuka kuba’mba bintu bibena kumweka ne byubilo biji na bantu lelo jino bimwesha kuba’mba tubena kwikala mu moba a kupelako aambijilepo jimo Baibolo. Tubena kwimwena kwilwisha kuji pakachi ka Bufumu bwa Ntanda Yonse bwa Anglo-America ne kyalo kya Russia ne byalo bikwabo bikitundaika byo babena kufikizha bungauzhi bwaamba pa mfumu wa ku kabeta ka ku bulenge ne mfumu wa ku kabeta ka ku buyeke ‘mu moba a kupelako.’ (Da. 11:40) Kabiji twayuka kuba’mba Bufumu bwa Ntanda Yonse bwa Anglo-America bwimenako maulu a kipashañano kyo baambapo pa Danyela 2:43-45. Onkao mambo, twashiinwa kuba’mba byonka byamwesha bungauzhi, katatakatu Bufumu bwa Lesa bukonaune makafulumende a bantu onse. Buno bungauzhi bonse bumwesha kimye kyo tubena kwikalamo, kabiji kino kitutundaika kwingila mwingilo wa kusapwila na mukoyo.

10. Mu ñanyi mashinda akwabo bungauzhi bwa mu Baibolo mo bwitutundaikila kusapwila na mukoyo?

¹⁰ Bungauzhi bwa mu Baibolo bwaamba ne pa bintu byawama bingi byo tukeba kubuulako bakwetu. Nyenga Carrie wingijila mu kyalo kya Dominican Republic waambile’mba: “Milaye ya Yehoba yaamba pa bintu byawama biji kulutwe indengela kubuulako bakwetu buno bukine.” Wanungilepo’mba: “Inge namona bintu bibena kupitamo bantu lelo jino, mvuluka kuba’mba nafwainwa kwibakwasha kuyuka’mba Yehoba nabo wibalaya bintu byawama.” Bungauzhi bwa mu Baibolo bwitutundaika kubula kubwela panyuma mambo twayuka kuba’mba Yehoba ubena kwitukwasha mu uno mwingilo wa kusapwila. Nyenga Leila wikala mu kyalo kya Hungary waambile’mba: “Kinembelo kya Isaya 11:6-9 kintundaika kusapwila ne bantu bamweka nobe kechi bakonsha kutambwila mambo awama ne. Nayuka kuba’mba muntu yense wakonsha kupimpula byubilo byanji na bukwasho bwa Yehoba.” Mulongo Christopher, wikala mu kyalo kya Zambia, waambile’mba: “Byonka byaambijile jimo kinembelo kya Mako 13:10, mambo awama abena kusapwilwa mwaya ntanda yonse, kabiji ñumvwa’mba ke munema bingi kwingilako uno mwingilo ne kufikizha buno bungauzhi.” Ñanyi bungauzhi bwa mu Baibolo bwimutundaika kutwajijila kusapwila?

WAKETEKEJILE MWI YEHOBA KUMUKWASHA

11. Mambo ka Yesu o afwainwe kuketekela mwi Yehoba pa kuba’mba atwajijile kusapwila na mukoyo? (Luka 12:49, 53)

¹¹ Yesu waketekejile mwi Yehoba kumukwasha kutwajijila kwingila mwingilo wa kusapwila na mukoyo. Nangwa kya kuba Yesu wanemekanga bantu pa kwibasapwila, bino wayukile kuba’mba mambo awama a Bufumu akalengela bantu bamo kuzhingila ne kukanya uno mwingilo. (Tangai Luka 12:49, 53.) Onkao mambo, na mambo a mwingilo wanji wa kusapwila, bantangi ba bupopweshi bavula bakebelenga kwipaya Yesu pa bimye byavula. (Yoa. 8:59; 10:31, 39) Nangwa byonkabyo, Yesu watwajijile kusapwila mambo wayukile’mba Yehoba wajinga nanji. Waambile’mba: “Kechi nji bunke ne, bino Batata bantumine baji ne amiwa. . . . “kechi wanshile bunke ne, mambo nguba bintu bimutokesha ku muchima.”—Yoa. 8:16, 29.

12. Yesu wakwashishe byepi baana ba bwanga kutwajijila na kusapwila inge ke bebamanyike?

¹² Wavulwilemo baana banji ba bwanga kuba’mba bafwainwe kuketekela mwi Yehoba kwibakwasha. Pa bimye byavula, wibambijile kuba’mba Yehoba ukebakwashanga inge ke bebamanyike. (Mat. 10:18-20; Luka 12:11, 12) O ene mambo o ebatundaikijile kwikala bajimuka. (Mat. 10:16; Luka 10:3) Wibambijile kubula kukanjikizha bantu bakainenga kuteleka ku mambo awama. (Luka 10:10, 11) Kabiji wibambijile’mba bafwainwa kunyema inge ke bebamanyike. (Mat. 10:23) Nangwa kya kuba Yesu waingilanga na mukoyo kabiji waketekejile mwi Yehoba, bino wachinuzhukanga bintu byafwainwe kubika bumi bwanji mu kizumba.—Yoa. 11:53, 54.

13. Mambo ka o mwashiinwa kuba’mba Yehoba ukemukwashanga?

¹³ Ne lelo jino, tukeba Yehoba kwitukwasha pa kuba’mba tutwajijile kusapwila na mukoyo. (Lum. 12:17) Pano mambo ka o mwashiinwa kuba’mba Yehoba ukemukwashanga? Akilangulukai pa lulombelo lwalombele Yesu luji mu Yoano kitango 17. Yesu walombele kwi Yehoba kuba’mba azhikijile batumwa banji. Kabiji Yehoba wakumbwile luno lulombelo. Buku wa Byubilo waamba pa batumwa byo bebakwashishe kusapwila na mukoyo nangwa kya kuba bebamanyikilenga. Yesu walombele ne kuba’mba Yehoba azhikijile bonse baketabila byambo byasapwijilenga batumwa. Pa bano bantu paji ne anweba. Yehoba kechi waleka kukumbula lulombelo lwalombele Yesu ne. Ne anweba ukemukwashanga byonka byo akwashishe batumwa.—Yoa. 17:11, 15, 20.

14. Twayuka byepi’mba tukatwajijila kusapwila na mukoyo? (Monai ne kipikichala.)

¹⁴ Nangwa kya kuba kyakonsha kwitukatazha kwingila mwingilo wa kusapwila na mukoyo mpelo byo ibena kufwenya pepi, twafwainwa kushiinwa’mba Yehoba ukatwajijila na kwitukwasha. (Luka 21:12-15) Byonka byaubile Yesu ne baana banji ba bwanga, kechi tukanjikizha bantu kwituteleka inge tubena kwibasapwila ne, kabiji tuchinuzhuka kwipachika nabo. Nangwatu inge mwingilo wetu bamukanya, balongo ne banyenga batwajijila na kusapwila mambo awama, mambo baketekela mwi Yehoba kuba’mba ukebakwashanga. Byonkatu Yehoba byo apele bulume bakalume banji ba mu myaka kitota kitanshi, ne lelo jino witupa bulume pa kuba’mba “mwingilo wa kusapwila engijiwe bulongo” kwesakana na byo akeba. (2 Timo. 4:17) Ne anweba mwafwainwa kushiinwa’mba inge mwaketekela mwi Yehoba, mukatwajijila kusapwila na mukoyo.

WATWAJIJILE KUKETEKELA’MBA BANTU BAMO BAKATAMBWILA MAMBO AWAMA

15. Ñanyi kintu kimwesha’mba Yesu waketekejile’mba bantu bakatambwila mambo awama?

¹⁵ Yesu watwajijile kuketekela’mba bantu bamo bakateleka ku mambo awama. Kino kyamulengejile kutwajijila kwingila na kizaku mu mwingilo wa kusapwila. Nabiji ku mpelo ya mwaka wa 30 C.E., Yesu wamwene kuba’mba bantu bavula bakebelenga kuteleka ku mambo awama o asapwijilenga, kabiji wibesakenye ku bujimi bwatoka kala bubena kukebewa kunowa. (Yoa. 4:35) Byo bapichile mwaka umo, wabuujile baana banji ba bwanga amba: “Mwingilo wa kunowa wabaya.” (Mat. 9:37, 38) Kabiji palutwe kacheche wabwezhezhepo kwamba pa uno mwingilo amba: “Mwingilo wa kunowa wabaya . . . Lombai Mwine mwina mwingilo wa kunowa atume ba mingilo mu mwingilo wanji wa kunowa.” (Luka 10:2) Yesu watwajijile kuketekela’mba bantu bakatambwila mambo awama, kabiji wajinga bingi na lusekelo byo baubile bino.—Luka 10:21.

16. Bishimpi byaingijishe Yesu bitukwasha byepi kuyuka byo twafwainwa kumonanga mwingilo wa kusapwila? (Luka 13:18-21) (Monai ne kipikichala.)

¹⁶ Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga’mba bafwainwa kutwajijila kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila kabiji amba mwakonsha kufuma byawama. Akilangulukai pa bishimpi bibiji byo aambile. (Tangai Luka 13:18-21.) Yesu waambile pa luchacha wa masitate byo afunjishenga kuba’mba mambo awama a Bufumu akayilangako palutwe kabiji amba kafwako wakonsha kulengela kino kubula kumweka ne. Kabiji waingijishe kishimpi kya mbizho kumwesha mambo a Bufumu byo akayanga na kukumbana mwaya ntanda yonse ne kulengela bantu kupimpula byubilo byabo. Onkao mambo, Yesu wakwashishe baana banji ba bwanga kuyuka’mba mwingilo wa kusapwila ye baingijilenga mukafuma byawama.

17. Ñanyi bintu byafwainwa kwitulengela kutwajijila kwingila na mukoyo mu mwingilo wa kusapwila?

¹⁷ Kumona bintu byawama bibena kufuma mu mwingilo wa kusapwila mwaya ntanda yonse, kwitulengela kutwajijila kusapwila na mukoyo. Pa mwaka pa mwaka, bantu bavula bingi batanwa ku Kivuluko kabiji baswa kwibafunjisha Baibolo. Bantu bavula babatizhiwa kabiji batendeka kwingila mwingilo wa kusapwila pamo ne atweba. Kechi twayuka kuvula kwa bantu bakwabo bakatambwila mambo awama ne, bino twayuka’mba Yehoba ubena kukonkanya jibumba jikatampe jikapuluka malwa akatampe abena kwiya. (Lum. 7:9, 14) Mwine mwina mwingilo wa kunowa wayuka kuba’mba kukiji bantu bavula bakeba kutambwila mambo awama, onkao mambo twafwainwa kutwajijila kusapwila.

18. Ñanyi kintu kyo tukeba bantu kuyuka pe atweba?

¹⁸ Baana ba bwanga ba kwa Yesu bayukanyikwa kuba’mba bengila mwingilo wa kusapwila na mukoyo. Batumwa bachinchikilenga ne kwamba na kipasu mu mwingilo wa kusapwila. Kino kyalengejile bantu “kuyuka’mba baendanga ne Yesu.” (Byu. 4:13) Ne atweba inge bantu kebetumone mu mwingilo, bakamona’mba tubena kwingila mwingilo wa kusapwila na mukoyo byonka byaubanga Yesu.