MUTWE WA KUFUNDA 33
LWIMBO 4 “Yehoba ye Kafunga Wami”
Shiinwai’mba Yehoba Wimutemwa
“O ene mambo o nakumweshesha butemwe bwami bubula kwaluka.”—YELE. 31:3.
BYO TUSAKWISAMBAPO
Ene mambo o twafwainwa kushiinwa’mba Yehoba witutemwa ne byo twakonsha kutwajijila kwikala bashiinwa.
1. Ñanyi kintu kimulengejile kwipana kwi Yehoba? (Monai ne kipikichala.)
NANCHI mubena kuvuluka kimye kyo mwipaine kwi Yehoba mu lulombelo nyi? Mwafuukwilepo kuba bino mambo mwafunjile pe aye ne kumutemwa. Mwamulayile’mba mukatangizhangako kuba kyaswa muchima wanji mu bwikalo bwenu, ne kuba’mba mukatwajijila kumutemwa na muchima wenu yense, na mweo wenu yense, na maana enu onse ne na bulume bwenu bonse. (Mako 12:30) Kufumatu kimye kyo mwipaine, butemwe bo mwamutemwa bwatwajijila kubayilako. Pano mwakonsha kukumbula’mba ka inge muntu wimwipuzha’mba, “Nanchi mwamutemwa Yehoba kya kine nyi?” Kwa kubula nangwa kukankazhama, mukamukumbula’mba, “Kafwako kintu nangwa muntu ye natemwa kukila byo natemwa Yehoba ne.”
Nanchi mubena kuvuluka byo mwatemenwe Yehoba kimye kyo mwipaine kwi aye ne kubatizhiwa nyi? (Monai jifuka 1)
2-3. Yehoba ukeba’mba tushiinwe’mba ka, kabiji tusakwisamba pa ka mu uno mutwe? (Yelemiya 31:3)
2 Pano mwakonsha kukumbula’mba ka inge muntu wimwipuzha’mba, “Nanchi mwashiinwa’mba kine Yehoba wimutemwa nyi?” Nanchi mwakonsha kukankazhama pa kukumbula ne kutendeka kulanguluka’mba, kechi mwanema kya kuba Yehoba wimutemwa nenyi? Nyenga umo wakomejile mu kisemi mwabujile butemwe waambile’mba: “Nayuka’mba Yehoba namutemwa bingi. Kabiji kechi nzhinauka kino ne. Bino kintu kyo nzhinauka javula ke kya kuba’mba, kana Yehoba kine wantemwa nyi?” Pano ñanyi kintu kyakonsha kwimulengela kushiinwa’mba kine Yehoba wimutemwa?
3 Yehoba ukeba kuba’mba mushiinwe’mba wimutemwa bingi. (Tangai Yelemiya 31:3.) Kishinka ke kya kuba’mba Yehoba wimukokejile kwi aye kuba’mba mwikale balunda nanji. Kabiji byo mwipaine kwi aye ne kubatizhiwa, wimupele bupe bwanema bingi, ko kuba’mba butemwe bwanji bubula kwaluka. Kino kilumbulula’mba wimutemwa kya kine, kabiji kechi ukemusha ne. Buno butemwe bulengela Yehoba kumona bapopweshi banji bakishinka, ne anweba pamo, kuba’mba “kya bunonshi” kyanji. (Mala. 3:17, tubyambo twa munshi.) Yehoba ukeba anweba kushiinwa’mba wimutemwa bingi, byonka byashiinwe mutumwa Paulo. Paulo wanembele saka ashiinwa’mba: “Amiwa nashiinwa kuba’mba lufu nangwa bumi nangwa bamalaika nangwa makafulumende nangwa bintu bijipo luno nangwa bintu bikeya nangwa bintu biji na bulume, nangwa bula bwa mwiulu nangwa bwa panshi nangwatu kilengwa kikwabo, kechi byakonsha kwitwabanya na butemwe bwa Lesa” ne. (Loma 8:38, 39) Mu uno mutwe, tusakwisamba pa ene mambo o twafwainwa kushiinwa’mba Yehoba witutemwa bingi ne bintu byakonsha kwitukwasha kutwajijila kushiinwa.
ENE MAMBO KUSHIINWA’MBA YEHOBA WITUTEMWA O KWANEMENA
4. Ñanyi bubela bwa kwa Satana bo twafwainwa kukaana?
4 Kushiinwa kuba’mba Yehoba witutemwa kwituzhikijila ku “bya bujimuku” bya kwa Satana (Efi. 6:11) Satana ukebesha’mba tuleke kwingijila Yehoba. Bujimuku bumo Satana bo engijisha ke bubela bwa kuba’mba Yehoba kechi witutemwa kya kine ne. Vulukainga kuba’mba Satana ukebesha kwitushukilwa mu bimye bya makatazho. Nabiji mu bimye byo tuji bingi na bijikila na mambo a bintu byo twaubile kunyuma, makatazho o tubena kupitamo pa kino kimye, nangwa inge twaakamwa pa bwikalo bwa kulutwe. (Maana 24:10) Satana uji nobe bokwe ukwata banyama bakonsha kubula kwizhikijila. Ukebesha kwitulukuka mu bimye byo twalefulwa kuba’mba tuleke kwingijila Lesa. Inge twatwajijila kushiinwa’mba Yehoba witutemwa, tukakonsha ‘kumwimena’ Satana ne bya bujimuku byanji saka twakosa.—1 Pe. 5:8, 9; Yako. 4:7.
5. Mambo ka kushiinwa’mba Yehoba wituta muchima ne kwitutemwa o kwanemena?
5 Kushiinwa’mba Yehoba witutemwa kwitulengela kufwenya kwipi ne aye. Mambo ka o twaambila bino? Yehoba witulengele kuba’mba tutemwenga bakwetu kabiji ne abo kwitutemwa. Inge bakwetu betumwesha butemwe, kino kitulengela ne atweba kwibatemwa. Onkao mambo, kuyuka’mba Yehoba witutemwa ne kwituta muchima, kulengela ne atweba butemwe bo twamutemwa kubayilako. (1 Yoa. 4:19) Butemwe bo twamutemwa inge bwabayilako, ne aye uketutemwa bingi. Baibolo waambatu patoka’mba: “Fwenyai kwipi ne Lesa, ne aye ukafwenya kwipi ne anweba.” (Yako. 4:8) Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kutwajijila kushiinwa’mba Yehoba witutemwa?
BINTU BYAKONSHA KWITUKWASHA KUTWAJIJILA KUSHIINWA’MBA YEHOBA WITUTEMWA
6. Kulomba kwakonsha kwitukwasha byepi kushiinwa’mba Yehoba witutemwa?
6 Lombainga na mukoyo ne kushinkamika milombelo yenu. (Luka 18:1; Loma 12:12) Pa juba pa juba kabiji bimye byavula, lombainga Yehoba kwimukwasha kuyuka byo emumona. Kyakatazha bingi kushiinwa mu muchima wetu kuba’mba Yehoba witutemwa umvwe tuzhinauka. (1 Yoa. 3:19, 20) Bino vulukainga kuba’mba Yehoba wakila muchima wenu. Yehoba wimuyuka bingi bulongo kukila ne byo mwiyuka anweba bene. Umona byubilo byawama mwi anweba byo mwabula ne kuyuka’mba muji nabyo. (1 Sam. 16:7; 2 Moba 6:30) Kange mukankazhamenga ‘kumubuula’ byo mubena kumvwa ku muchima ne. (Sala. 62:8) Panyuma ya kulomba kwi aye, kyanema bingi kuba bino bintu byalondelapo.
7-8. Buku wa Masalamo witukwasha byepi kushiinwa’mba Yehoba witutemwa bingi?
7 Itabilai byaamba Yehoba. Yehoba watangijile banembi ba Baibolo kulumbulula byo aji. Davida walumbulwile bingi bulongo Yehoba byo etuta muchima. Davida wanembele’mba: “Yehoba uji kwipi na boba balajika michima, upulusha balefulwa.” (Sala. 34:18, tubyambo twa munshi.) Inge mwalefulwa, mwakonsha kutendeka kulanguluka’mba kafwako wayuka bulongo byo mubena kupitamo ne. Mu bimye bya uno mutundu, Yehoba witulaya kuba’mba uji kwipi ne atweba. Mambo wayuka kuba’mba byo bimye byo tumukebesha bingi. Mu salamo mukwabo, Davida wanembele’mba: “Longai mipolo yami mu fukuta wa kiseba.” (Sala. 56:8) Yehoba umona kumanama kwenu. Wimuta bingi muchima kabiji kimukola bingi ku muchima pa kumona byo mubena kumanama. Kijitu nobe ulonga mipolo yenu mu fukuta wa kiseba, byonkatu muntu uji pa lwendo mu kiselebwa byo anemekanga mema o asendanga mu fukuta wa kiseba. Pa Salamo 139:3 paamba’mba: “[Anweba Yehoba] mwayuka mashinda ami onse.” Yehoba umona bintu byonse byo muba, pano bino utatu muchima pa bintu byawama byo muba. (Hebe. 6:10) Mambo ka? Mambo wanemeka bingi byo mwibikako kumutokesha ku muchima.a
8 Yehoba wingijisha binembelo muji lutekenesho nabiji bino kwimulengela kushiinwa’mba wimutemwa kabiji wimuta bingi muchima. Pano bino byonka byo twaji kufunda, Satana ukeba’mba mwitabile kuba’mba Yehoba kechi wimutemwa ne. Onkao mambo, bimye bimo inge mwatendeka kuzhinauka kuba’mba Yehoba kechi wimutemwa ne, mwafwainwa kutulumana ne kwiipuzha’mba: ‘Ñanyi ye nafwainwa kwitabila, “shanja bubela” nyi, inyi “Lesa wa bukine”?’—Yoa. 8:44; Sala. 31:5.
9. Yehoba walaya’mba ka bantu bamutemwa? (Kulupuka 20:5, 6)
9 Langulukainga pe Yehoba byo omvwa ku muchima pa boba bamutemwa. Akilangulukai pa byambo Yehoba byo aambile kwi Mosesa ne ku bena Isalela. (Tangai Kulupuka 20:5, 6.) Yehoba walaya’mba ukatwajijila kumwesha butemwe bubula kwaluka ku boba bamutemwa. Bino byambo bitulengela kushiinwa’mba Lesa wetu wa kishinka, kechi wakonsha kubula kutemwa bapopweshi banji bamutemwa ne. (Ne. 1:5) Onkao mambo, inge muzhinauka kuba’mba Yehoba kechi wimutemwa ne, tulumanai ne kwiipuzha’mba, ‘Nanchi natemwa Yehoba nyi?’ Apa bino mulanguluke ne pa kino: Inge mwamutemwa kabiji mwibikishako kumutokesha ku muchima, shiinwai kuba’mba wimutemwa bingi. (Da. 9:4; 1 Ko. 8:3) Onkao mambo, inge kechi muzhinauka butemwe bo mwatemwa Yehoba ne, pano mambo ka o mwafwainwa kuzhinaukilanga kuba’mba Yehoba wimutemwa? Shiinwai kuba’mba Yehoba wimutemwa bingi kabiji kechi ukemulekelela ne.
10-11. Yehoba ukeba’mba mumonenga byepi bukuzhi? (Ngalatiya 2:20)
10 Langulukainga pa bukuzhi. Yehoba wapaine bupe bwanema bingi ku bantu byo atumine mwananji aye Yesu Kilishitu kwiya na kwitufwila. (Yoa. 3:16) Nanchi Yehoba watumine mwananji kwiya na kwimufwila anweba nyi? Ee. Akilangulukai pa byapichilemo mutumwa Paulo. Walengele mambo avula saka akyangye kwikala mwina Kilishitu, kabiji wafwainwe kutwajijila kwikanya kuba byatama na mambo a bumbulwakulumbuluka bwanji. (Loma 7:24, 25; 1 Timo. 1:12-14) Bino washiinwe kuba’mba Yehoba watumine mwananji aye Yesu Kilishitu kwiya na kumufwila. (Tangai Ngalatiya 2:20.) Vulukainga kuba’mba Yehoba ye watangijile Paulo kunemba bino byambo. Kabiji bintu byonse byanembwa mu Baibolo bebinembele’mba tufunjileko. (Loma 15:4) Byambo byanembele Paulo bimwesha Yehoba Lesa byo akeba’mba mumonenga bukuzhi, kuba’mba ke bupe Yehoba bo emupa anweba. Inge ke mumone bukuzhi mu jino jishinda, mukatwajijila kushiinwa’mba Yehoba wimutemwa bingi.
11 Tumusanchila bingi Yehoba pa kutuma Yesu kwiya na kwitufwila pano pa ntanda. Kabiji kintu kikwabo Yesu kyo aishijile pano pa ntanda ke kubuulako bantu bukine pe Lesa. (Yoa. 18:37) Pa buno bukine paji ne kishinka kya kuba’mba Yehoba watemwa bingi bantu.
YESU BYO ETUKWASHA KUSHIINWA’MBA YEHOBA WITUTEMWA
12. Mambo ka o twafwainwa kuswila Yesu byo alumbulwile Yehoba byo aji?
12 Byo ajinga pano pa ntanda, Yesu walumbulwijile bantu Yehoba byo aji. (Luka 10:22) Twafwainwa kwitabila byaambile Yesu pe Yehoba. Mambo ka? Mambo Yesu waikele ne Yehoba mwiulu pa myaka yavula bingi saka akyangye kwiya pano pa ntanda. (Kolo. 1:15) Kufumatu ku ntendekelo, Yesu wayukile Yehoba byo atemwa bapopweshi banji ba kishinka, bonsetu banabalume ne banabakazhi. Pano Yesu witukwasha byepi kushiinwa’mba Lesa witutemwa?
13. Yesu ukeba’mba tumonenga byepi Yehoba?
13 Yesu ukeba’mba tumonenga Yehoba byonka byo amumona. Mu mabuku a Mambo Awama, Yesu watela Yehoba kuba’mba “Tata” bimye kukila pa 160. Kabiji pa kwamba ku baana banji ba bwanga, waingijishanga byambo nabiji bya kuba’mba “Shenu” nangwa’mba “Shenu wa mwiulu.” (Mat. 5:16; 6:26) Yesu saka akyangye kwiya pano pa ntanda, bakalume ba Yehoba ba kishinka batelanga Yehoba na mazhina a mushingi nabiji a kuba’mba “wa Bulume Bonse,” “Mwine Wakila” nangwa’mba “Mulenga.” Pa kuba Yesu aye watelanga Yehoba javula’mba “Tata.” Kino kyambo kimwesha kuba’mba Yehoba ukeba bapopweshi banji ba kishinka kufwenya kwi ne aye, ne kumumonanga byonkatu mwana byo amona Shanji wamutemwa. Twayai twisambe pa bimye bibiji Yesu po aingijishe kyambo kya kuba’mba “Tata” nangwa’mba Shenu pa kwamba pe Yehoba.
14. Yesu wamwesheshe byepi amba atweba bonse pa muntu pa muntu twanema bingi kwi Shetu wa mwiulu? (Mateo 10:29-31) (Monai ne kipikichala.)
14 Patanshi, twayai twisambe pa byambo byaambile Yesu biji pa Mateo 10:29-31. (Tangai.) Tubwalula ke tuñonyi twakepa bingi. Shetu wa mwiulu witunemeka bingi tuno tubwalula, nangwatu kamo, uyuka ko kaji inge kaikila panshi. Inge Yehoba wanemeka bingi tuno tuñonyi tucheche, twabula kumutemwa kabiji tubula kumwingijila, ko kuba’mba ne atweba twafwainwa kushiinwa’mba witunemeka bingi pa muntu pa muntu mambo twamutemwa kabiji tumupopwela. Kabiji Yesu waambile ne kuba’mba, Shetu wa mwiulu wayuka nsuki yo tuji nayo mu mutwe pa muntu pa muntu. Byo kiji kuba’mba Yehoba wayuka tuno tubintu tucheche bingi pe atweba, ko kuba’mba wituta bingi muchima. Kwambatu kine, Yesu witukwasha kushiinwa kuba’mba twanema bingi kwi Shetu wa mwiulu.
Yehoba witunemeka bingi tuno tubwalula, nangwatu kamo, uyuka ko kaji inge kaikila panshi. Kino kibena kulumbulula’mba witunemeka bingi atweba bapopweshi banji bakishinka bamutemwa! (Monai jifuka 14)
15. Byambo byaambile Yesu biji pa Yoano 6:44 bimufunjishapo ka pe Shenu wa mwiulu?
15 Twayai twisambe pa kimye kikwabo Yesu po aingijishe kyambo kya kuba’mba “Tata.” (Tangai Yoano 6:44.) Shenu wa mwiulu wimukokejile kwi aye, nangwa’mba wimukwashishe kuyuka bukine. Mambo ka o aubijile bino? Mambo wamwene mwi anweba muchima wa kukebesha kuyuka bukine. (Byu. 13:48) Yesu byo aambilenga byambo biji pa Yoano 6:44, kyamweka waambilenga pa byambo biji pa Yelemiya 31:3, kishina paimena uno mutwe, Yehoba po aambijile bantu banji amba: “Natwajijila kukumwesha butemwe bubula kwaluka.” (Yele. 31:3; tubyambo twa munshi; esakanyaiko Hoseya 11:4.) Akilangulukai pa kino byo kilumbulula. Shetu wa mwiulu witutemwa bingi. Kimye kyonse umona byawama mwi anweba byo mwabula kuyuka ne anweba bene.
16. (a) Yesu ubena kwitufunjisha’mba ka, kabiji mambo ka o twafwainwa kwitabila byo aamba? (b) Ñanyi kintu kyakonsha kwitukwasha kutwajijila kushiinwa’mba Yehoba ke Shetu wawama bingi? (Monai kakitenguluzha ka kuba’mba “Shetu Wawama Bingi.”)
16 Yesu wimufunjisha’mba Yehoba kechi Shanji bunketu ne, bino ne anweba Shenu. Yesu ukeba anweba kushiinwa’mba Yehoba wimutemwa kabiji wimuta bingi muchima. Onkao mambo, inge kimye kimo muzhinauka kuba’mba Yehoba wimutemwa, tulumanai ne kwishikisha’mba, ‘Nanchi kechi nafwainwa kuketekela byaambile Mwana Lesa pe Shanji, mambo aye wamuyuka bulongo kabiji wamba bya kine pe Lesa kimye kyonse nenyi?’—1 Pe. 2:22.
TWAJIJILAI KUSHIINWA’MBA YEHOBA WIMUTEMWA
17. Mambo ka o twafwainwa kutwajijila kushiinwa’mba Yehoba witutemwa?
17 Twafwainwa kutwajijila kushiinwa’mba Yehoba witutemwa bingi. Byonka byo twaji kufunda, mulwanyi wetu aye Satana ukebesha kwitulekesha kwingijila Yehoba kwingijisha bya bujimuku byanji. Satana usakutwajijila kukeba kwitulengela kuzhinauka’mba Yehoba witutemwa. Kechi mwafwainwa kuswa buno bubela ne.—Yoba 27:5.
18. Ñanyi bintu byakonsha kwimukwasha kutwajijila kushiinwa’mba Yehoba wimutemwa?
18 Pa kuba’mba mutwajijile kushiinwa’mba Yehoba wimutemwa, lombainga kuba’mba emukwashe kwimonanga byonka byo emumona, langulukainga pa banembi ba Baibolo byo balumbulula Yehoba byo atemwa bapopweshi banji ne kwibata muchima. Langulukainga pe Yehoba byo omvwa ku muchima pa boba bamutemwa. Yehoba kechi wakonsha kubula kutemwa bapopweshi banji bamutemwa ne. Langulukainga pa ene mambo o mwafwainwa kumwenanga bukuzhi kuba’mba bemupele anweba. Kabiji itabilai byaambile Yesu kuba’mba Yehoba Shenu wa mwiulu. Pano mwakonsha kukumbula’mba ka inge muntu wimwipuzha’mba: “Nanchi mwashiinwa’mba kine Yehoba wimutemwa nyi?” Kwakubula kukankazhama, mukamukumbula’mba: “Ee wantemwa bingi. Kabiji pa juba pa juba nebikako kumwesha byo namutemwa.”
LWIMBO 154 Butemwe Bubula Kupwa
a Inge mukeba kuyukilapo binembelo bikwabo muji lutekenesho bitukwasha kushiinwa’mba Yehoba witutemwa, monai mutwe wa kuba’mba “Kuzhinauka” mu buku wa kuba’mba Binembelo Bikwasha Bena Kilishitu.