Yesu Kilishitu Wakonsha Kwimukwasha Byepi?

MU BYO twafunda mu mutwe wafumako, abya kyakonsha kuzhinaukwa’mba mafunjisho a kwa Yesu kechi akwashishe bantu mwaya ntanda yonse nenyi? Bwipuzho bo twafwainwa kwiipuzha atweba umo umo ke bwa kuba’mba, “Mafunjisho a kwa Yesu akonsha kunkwasha byepi?”

Kufunjisha kwa kwa Yesu kwavwangilemo mitwe ikatampe yapusana pusana. Mafunjisho anema ajimo akonsha kwimukwasha mu mbaji yonse ya bwikalo bwenu. Twayai tuteshe muchima pa lufunjisho Yesu lo afunjishe pa mambo a kufuukula bya kuba mu bwikalo, kwikala na bulunda ne Lesa, kwikala bulongo na bakwetu, bya kupwisha makatazho ne kuchinuzhuka byubilo bya malwañano.

Fuukulai bya Kuba mu Bwikalo

Ino ntanda mwavula bya kuba lelo jino, itulengela bingi kubula kwikala na kimye ne ngovu ya kuba bintu bya ku mupashi. Monai kyamwekejile mwanamulume umo wajinga na myaka ya mu ma 20 ye tusakutela’mba, Jerry. Nangwa kya kuba Jerry utemwa bingi umvwe waikala na jishuko ja kwisamba pa mitwe imo ya ku mupashi kabiji ne kunemeka bingi bintu byo afundamo, aye waamba’mba: “Kechi nji na kimye kya kutwajijila kufunda bino bintu ne. Ngya ku nkito moba atanu na jimo mu mulungu. Juba ja pa mulungu jo jonka jo mbula kwingila. Kabiji panyuma ya kupwisha bintu byonse byo nafwainwa kuba, nkoka bingi.” Umvwe ne anweba mwatanyiwa mu lukatazho lwa uno mutundu, mwakonsha kutana bukwasho mu bintu Yesu byo afunjishe mu Jashi ja pa Mutumba.

Yesu waambijile jibumba japwijile na kuteleka kwi aye amba: ‘Kechi mubambishe michima na mweo wenu ne, nangwa na byo mukaja, nangwa na byo mukatoma; nangwa na bya mibiji yenu, byo mukavwala ne. Mweo kechi wakila kajo nenyi? Ne mubiji kechi wakila bivwalo nenyi? Talai ku bañonyi, kechi babyala ne, nangwa kunowa ne, nangwa kulonga mu matala ne; kabiji Shenu wa mwiulu wibajisha. Anweba kechi mwibakila bañonyi mu kunema nenyi? . . . Byonkabi kechi mubambishe michima yenu’mba, Lelo tusa kuja ka? Nangwa’mba, Lelo tusa kutoma ka? Nangwa’mba, Lelo byo tusa kuvwala i bi ka? Mambo bino byonse bisaka bagentila; pakuba Shenu wa mwiulu wayuka’mba bino byonse mwibifwainwa. Nanchi sambilai kukebesha bufumu bwanji, ne bololoke bwanji; ne bino bintu byonse bikemubikilwapo.’ (Mateo 6:25-33) Tufunjilako ka ku kino?

Yesu kechi waambilenga’mba twafwainwa kubula kutako maana ku bintu bya ku mubiji ne byobya bikeba ba mu kisemi kyetu ne. Baibolo wamba’mba: “Umvwe muntu wabula kwibamwena ba kwanji byafwainwa, kine ne ba mu nzubo yanji mwine bo bene, wilukana kala lwitabilo, wakila wabula kwitaba mu kutama.” (1 Timoti 5:8) Bino nangwa byonkabyo, Yesu walayile’mba, inge patanshi twafuukula byafwainwa kuba ne kutangizhako bintu bya ku mupashi, Lesa kine uketupa bintu bikwabo byo tukeba. Byambo bya kwa Yesu bibena kwitufunjisha kumona byo twafwainwa kufuukula bya kuba. Kulondela luno lufunjisho kuleta lusekelo, mambo ‘bata muchima ku mupashi bo batokwa.’—Mateo 5:3, NW.

Ikalai Balunda na Lesa

Aba bata muchima ku bintu bya ku mupashi bayuka buneme bwa kwikala na bulunda bwawama na Lesa. Twakonsha kutendeka byepi bulunda bwawama na muntu uji yense? Nanchi kechi tweseka kukeba kumuyuka awo muntu bulongo nenyi? Twafwainwa kutekanya pa kuba’mba tuyuke milanguluko yanji, byubilo, maana, mingilo, bintu byo atemwa ne byo abula kutemwa. Popamotu umvwe ne atweba ke tukebe kutendeka bulunda na Lesa. Maana alumbuluka a kumuyuka akebewa. Yesu byo alombelenga kwi Lesa pa mambo a baana banji ba bwanga, waambile’mba: “Buno bo bumi bwa myaka, namba bemuyuke anweba, Lesa yenka wa kine, ne Yesu Kilishitu ye mwatumine.” (Yoano 17:3) Ee, pa kuba’mba twikala balunda na Lesa patanshi twafwainwa kumuyuka. Baibolo nangwa’mba Byambo bya Lesa byanembeshiwa na mupashi mo monkatu muji ano maana a kumuyuka. (2 Timoti 3:16) Twafwainwa kwikala na kimye kya kufunda Binembelo.

Bino nangwa byonkabyo, kwikala na kuno kuyuka kechi ko konkatu kwakonsha kwitukwasha ne. Mu lulombelo luntutu lumo, Yesu waambile’mba: “Abo [baana banji ba bwanga] balama mambo enu.” (Yoano 17:6) Kufunda maana a kuyuka Lesa kechi kyo kyonkatu kyo twafwainwa kuba ne, bino twafwainwa ne kwiengijisha ano maana mu bintu byo tuba. Mu ñanyi jishinda jikwabo mo twafwainwa kwikela balunda na Lesa? Abya kine twakonsha kuketekela bulunda bwetu na muntu kukomenako umvwe ke tube bintu na nshiji byapusanako na ndangulukilo ne mafunde anji nyi? Ko kuba’mba milanguluko ne mafunde a Lesa akonsha kwitutangijila mu bintu byonse bya mu bwikalo bwetu. Monai mafunde anji abiji byo akonsha kwitukwasha kwikala balunda na bakwetu bantu.

Tendekai Bulunda Bwawama na Bakwenu

Pa kimye kimo, Yesu waambilepo jishimikila jipi kuba’mba afunjishe lufunjisho lwanema pa bulunda bwa bantu. Waambile pa mfumu umo wasakile kubalulula bya bakalume banji. Umo wa bakalume banji, wajinga na kikoloto kyabaya bingi kabiji kechi wamwene mwa kwikibwezhezha ne. Nkambo yanji wakambizhe’mba, uno mwanamulume, mukazhanji ne baana banji bebapoteshe ne kubwezha kikoloto. Kalume wanji wamulambile panshi ne kumupopwela’mba: “Nkambo, bakintekele muchima, nkemupa byonsetu.” Pa kumubila lusa, nkambo yanji wamulekejileko kikoloto kyanji. Bino, uno kalume byo alupukile ne kuya, wataine mukwabo kalume wajinga na kikoloto kicheche kwi aye, ne kumukanjikizha ponkapo kupana. Nangwa kya kuba uno mukwabo kalume wapopwejile’mba bamubile lusa, kalume mutanshi wamutayile mu kaleya kufikatu ne kimye kyo apaine kikoloto kyonse. Mfumu byo aumvwine kino kyaubiwe, wazhingijile bingi. Waambile’mba: “Lelo obewa kechi wafwainwa kumubila lusa mukwenu . . . byonka byo nakubijile lusa amiwa nenyi?” Ponkapo wakambizhe’mba uno kalume wabula lusa bamutaye mu kaleya kufikatu ne kimye kyo apaine kikoloto kyonse kyo ajinga nakyo. Pa kufunjisha lufunjisho mu jino jishimikila, Yesu waambile’mba: “Mo monka mo akemubila ne Tata wa mwiulu kana ne kwibalekela balongo benu mambo abo mu michima yenu ne.”—Mateo 18:23-35.

Byo tuji bambulwakoloka, tulenga bilubo byavula. Kechi twakonsha nangwa pachechetu kupana kwi Lesa kikoloto kyonse kyo tuji nakyo na mambo a kumulenga mambo ne. Kintu kyo twakonsha kubatu ke kumulomba kwitulekelako mambo. Kabiji Yehoba Lesa aye ukeba kwitulekelako mambo etu onse, umvwe ne atweba twalekelako bakwetu mambo abo o betulenga. Byo lwaikalapo lufunjisho lukatampe kwi atweba! Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga kulomba’mba: ‘Tulekelaiko mambo etu, byonka byo twibalekela betulenga mambo.’—Mateo 6:12.

Pwishai Makatazho aku Atendekatu

Pa bantu bonse, Yesu wajinga muntu wayukile bingi muntu byo aji. Lufunjisho lwanji lwajinga lwa kupwisha makatazho kupichila mu kumona kyalengela oo makatazho kwikalako. Monai bya kumwenako bino bibiji.

Yesu waambile’mba: ‘Anweba mwaumvwine byo bebabujile bashakulu ba kala amba, kechi wipayañana ne: kabiji wakwipayañana ukaletwa mu kije: pakuba amiwa nemwambila namba, awa wamubukila bukaji mulongo wanji, aye naye wafwa nao a kuletwa mu kije.’ (Mateo 5:21, 22) Yesu pano wamwesheshe kuba’mba, kine kilengela lukatazho lwa kwipayañana kyo kintu kikatampe bingi kukila ne kwipayañana ako kwine. Mu milanguluko mo mutendekela uno muchima wa kukeba kwipayañana. Umvwe bantu kechi baswishanga bukaji kubailako mukachi kabo ne, buno bukapondo bwa nshiji inge kechi bwikalako ne. Akilangulukaipotu kwipayañana byo kwakonsha kukepana umvwe kya kuba bantu balondela luno lufunjisho!

Monai Yesu byo afunjishe kintu kikwabo kilengela lukatazho luleta bingi bulanda ku bantu. Waambijile jibumba amba: “Anweba mwaumvwine byo kyaambilwe’mba, Kechi uba bukende ne: pakuba amiwa nemwambila namba, awa utala mwanamukazhi na lwiso lwa kumukumbwa, waubila nanji jimo bukende monka mu muchima wanji. Kabiji umvwe jiso jobe ja ku kilujo jakutuntwisha, lobolajo, ne kwijitaya.” (Mateo 5:27-29) Yesu wafunjishe’mba lukatazho lufika palepa bingi kukila ne kyubilo kyatama kine. Lukatazho lwiyako kupichila mu kintu kimo kitendekelapo—milanguluko yatama. Umvwe muntu wakana kuba bintu byatama bikala mu muchima wanji ne ‘kwibilobolamo’ mu milangwe yanji, ukakonsha kushinda luno lukatazho lwa byubilo byatama.

“Somekaimo Mpoko Yenu”

Pa kimye kya bufuku Yesu byo bamusolwele ne kumukwata, mwananji wa bwanga umo wasomwene mpoko yanji amba apokolole Yesu. Yesu wamukambizhe’mba: “Somekaimo mpoko yenu: mambo bonse basenda mapoko bakafwa ku mpoko.” (Mateo 26:52) Byo bwakile lukelo, Yesu waambijile Pontiusa Pilato amba: “Bufumu bwami kechi bwa panopantanda ne: inge bwajinga bwa panopantanda, inge bakalume bami bajikundwilanga’mba, kechi bamusolole ku Bayudea ne: pakuba pano bufumu bwami kechi bwa pano ne.” (Yoano 18:36) Nanchi luno lufunjisho lwaya mungi nyi?

Bena Kilishitu batanshi baubile byepi na bintu Yesu byo afunjishe pa mambo a kubula kutwela mu bya malwañano? Buku wa The Early Christian Attitude to War wamba’mba: “Byonkatu mafunjisho a kwa Yesu byo akanyishe byonse bya kulwañana ne bya kukozhañana amba byatama, kine amwesheshenga byo kyatama kwitwezha mu nkondo. . . . Bena Kilishitu batanshi balondejile bulongo byaambile Yesu kabiji baumvwishishe mafunjisho anji a kwikala bakimote ne kukana bya malwañano. Balengele bupopweshi bwabo kwikala bwa mutende; bashikilwe bingi nkondo mambo ilengela bantu bavula kwipaiwa.” Bwikalo bwa bantu byo bwafwainwe kwikalapo bwapusanako umvwe kine aba bonse bebepekezhenga kwikala bena Kilishitu balondejile luno lufunjisho!

Mwakonsha Kumwenamo Bingi mu Mafunjisho Onse a kwa Yesu

Mafunjisho a kwa Yesu o twafundapo awama bingi, apela kumvwa, kabiji akwashañana. Bantu bakonsha kumwenamo kupichila mu kuyuka mafunjisho anji ne kwiengijisha mu bwikalo bwabo.a

Bakamonyi ba kwa Yehoba ba koko kwenu, bakatemwa bingi kwimukwasha kumona byo mwakonsha kumwenamo mu mafunjisho muji bingi maana abujile kwambiwapo na muntu uji yense ne. Mwane monai Bakamonyi nangwa nembai kwingijisha keyala iji yonse iji pa peja 2 mu uno magazini.

[Tubyambo twa mushi]

[Kipikichala pa peja 5]

“Shenu wa mwiulu wibajisha”

[Kipikichala pa peja 7]

Mafunjisho a kwa Yesu akonsha kwimukwasha bingi mu bwikalo bwenu