BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w10 8/15 pp. 3-5
  • Kanainga Bintu byo Bemukanjikizha Bantu Kuba

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Kanainga Bintu byo Bemukanjikizha Bantu Kuba
  • Kyamba kya Usopa—2010
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bintu byo Banemekele mu Myaka Kitota Kitanshi
  • Kupusana Pusana kwa Bintu Byanema
  • Ubainga Byonka Byaubile Boba Babujile Kutako Muchima ku Bumvu
  • Panainga Munema ku Boba Bafwainwa Kunemekwa
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2017
  • Nanchi Mutendekelapo Kunemeka Bakwenu Ba Mu Lwitabilo Nyi?
    Kyamba kya Usopa—2010
  • Nanchi Munemeka Bakwenu Nyi?
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Twayai Tunemeke Yehoba ne Mwananji
    Mwingilo Wetu wa Bufumu—2001
Kyamba kya Usopa—2010
w10 8/15 pp. 3-5

Kanainga Bintu byo Bemukanjikizha Bantu Kuba

NDANGULUKILO ya pa mambo a bintu byafwainwa kuba ne byabula kufwainwa kuba kabiji ne pa byawama nangwa byatama yapusana pusana kwesakana na mapunzha. Kabiji ipimpulwa monka mukuya kwa kimye. Onkao mambo, kimye kyo tubena kutanga mashimikila a mu Binembelo a bintu byaubiwe kala, twafwainwa kumona byajinga milanguluko ya bantu ne bintu byo banemekele pa kyokya kimye kukila kwibimonatu amba byafwainwe kwikala byonka byo twibimona pa kino kimye.

Kyakumwenako, monai byambo bibiji byatongolwa javula mu Binembelo bya bwina Kilishitu bya Kingiliki bya kuba’mba, kunemeka ne bumvu. Pakuba amba tumvwishe bibaba byaamba pa mambo a mwatala byambo bya kunemeka ne bumvu, twafwainwa kulanguluka bantu bajingako kala mo batwalanga pa kwibingijisha.

Bintu byo Banemekele mu Myaka Kitota Kitanshi

Shayuka umo waambile amba: “Bangiliki, bena Loma ne Bayudea bamonanga byambo bya kuba amba munema ne bumvu kwikala bintu byanema bingi mu bisho byabo. Banabalume bafuukulangapo kuba bintu bimo mu bwikalo bwabo kabiji bepanangatu ne kufwa mu jishinda ja kuba amba bakanemekwe, kuvulukwa, kuya nkuwa, kwitabilwa ne kupewa mushingi.” Bino bintu byo banemekele bibalengelanga bingi kulondela milanguluko ya bakwabo.

Mwingilo, kifulo ne mushingi byo bintu byanemene bingi ku bantu, byayukanyikishanga bantu mu muzhi kutendekelatu ku binemanga kufikatu ne ku bazha. Munema kechi waimenangatu pa muntu mwine byo emonanga ne, bino ne pa byo bamumonanga ku bakwabo. Muntu bakonsheshetu kumunemeka inge kya kuba keobe bintu monka mo bamuketekejile kwibyubila ku bantu. Kupana munema nako kwaubiwanga kwesakana na bunonshi bwa muntu, nkito yo aingilanga, nangwa bukinemanga bwanji. Muntu bafwainwe kumunemeka na mambo a mingilo yawama yo aingilanga nangwa kupichila mu kuyuka bintu kukila bakwabo. Byambo bya kuba’mba bumvu nangwa amba wa panshi bebingijishanga ku muntu ye balengeshanga bumvu nangwa kwendeleka. Mwine kechi ye wimonanga amba wa panshi ne, bino bantu bo bamuzhachishanga.

Yesu byo aambile pa muntu ye bapele “kipona kya buneme” nangwa “kipona kyapela” ku kijiilo, kyamwesheshe munema nangwa bumvu kwesakana na kisho kya mu oa moba. (Luka 14:8-10) Pa bimye bibiji, baana ba bwanga ba kwa Yesu bepachikilenga amba, ‘ñanyi mwi abo ye baubile’mba mukulumpe?’ (Luka 9:46; 22:24) Bamwesheshenga byajinga michima ya bantu ba mu nyaunda mobaikalanga. Bantangi ba bupopweshi bwa Bayudea betotele kabiji bajinga na muchima wa kwikyombesha byo bamwene Yesu saka asapwila balangulukile amba usakwibapwisha munema ne kwibangata lūsa lo bajinga nalo. Nangwa byonkabyo, byo bakebelenga kwimwesha nobe bamukila kupichila mu kumupachika pa meso a bantu kechi byaingijilenga ne.—Luka 13:11-17.

Bayudea ba mu myaka kitota kitanshi, Bangiliki ne bena Loma bamonanga kuba amba inge muntu ‘bamukwata ne kumuzhachisha pa meso a bantu na mambo a bubi bwanji’ kyaletanga bingi bumvu. Umvwe muntu bamukasa kyamweshanga amba bamulengulula. Kino kyubilo kyalengelanga muntu kumukosamika pa meso a balunda, kisemi ne bantu ba mu yoya nyaunda, kikale waubile bumbanzhi nangwa ne. Kintu kya iwe mutundu kyalengelanga muntu kubula kumunemeka ne konauna bulunda bwanji na bakwabo. Ne kyakijilemo kutama kukila pa kukasa muntu kyajinga kusebana na mambo a kumuvula nangwa kumupuma. Bino byubilo byalengelanga muntu kumulengulula ne kumuba mukeyu ne kulengela bantu kubula kumupa mushingi.

Kupopela muntu pa kichi kya lumanamo kwalengelanga bantu kukilamo kumulengulula. Shayuka wa jizhina ja Martin Hengel waambile amba lufu lwa uno mutundu “lwajinga lwa bazha, mambo lwalumbulwilenga kusulwa, kulengesha bumvu, ne kumanyikwa.” Ba mu kisemi ne balunda nanji bebakanjikizhanga kukana muntu ye balengeshanga bumvu mu jino jishinda. Kilishitu byo afwile lufu lwa uno mutundu, ne bonse bakebelenga kwikala bena Kilishitu mu myaka kitota kitanshi nabo bafwainwe kuketekela kwendelekwa. Bantu bavula kyamweka bekimwenenga kuba amba ke kubula maana muntu kwikala mwana wa bwanga wa muntu ye bapopele. Mutumwa Paulo wanembele amba: ‘Atweba tusapwila mambo a Kilishitu waipayilwe [pa kichi kya lumanamo], kwi Bayudea kyo kya kwituntulako, ne ku Bangetila ke kya bumbulwamaana.’ (1 Ko. 1:23) Bena Kilishitu batanshi bashinjile byepi luno lukatazho?

Kupusana Pusana kwa Bintu Byanema

Bena Kilishitu ba mu myaka kitota kitanshi bakokejile mukambizho ne kwesekesha kuchinuzhuka bintu bya bumvu byafuminenga mu byubilo byatama. Mutumwa Petelo wanembele amba: “Kafwako wa mwi anweba amaname na mambo a kwikala mbanzhi ne, nangwa ngivi ne, nangwa wa kuba bibi ne, nangwa wa kwibika mu mambo a bakwabo ne.” (1 Pe. 4:15) Nangwa byonkabyo, Yesu waambijile jimo kuba amba baana banji ba bwanga bakamanama na mambo a jizhina janji. (Yoa. 15:20) Petelo wanembele amba: “Umvwe muntu wamanama na mambo a kwikala mwina Kilishitu, kechi obe bumvu ne; poso atumbijike Lesa.” (1 Pe. 4:16) Kubula kumvwa bumvu kimye kyo bamanaminenga na mambo a kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu kwibalengejilenga kukana kwivwanga mu bintu byatama byaubiwanga pa kyokya kimye.

Bena Kilishitu kechi bafwainwa kuleka bakwabo kwibatangijila mu byo boba ne. Mu myaka kitota kitanshi balangulukanga amba ke bumbulwamaana kulanguluka pa muntu ye bapopele amba Mesiasa. Bena Kilishitu kibakatazhanga bingi kukana kulondela uno mulanguluko. Nangwa byonkabyo, lwitabilo lwabo lwa kuba amba Yesu wajinga Mesiasa lwakebewenga kuba amba bamulondele nangwa kya kuba bebendelekelenga. Yesu waambile amba: ‘Aye ukangubila bumvu amiwa ne mambo ami mu kino kisemi kya bukende ne kya bundengamambo, ne Mwana muntu naye ukamubila bumvu byo akeya mu lukumo lwa Shanji na bamalaika bazhila.’—Mako 8:38.

Ne lelo jino, kimo kimye twakonsha kupita mu makatazho akonsha kwitulengela kukana bwina Kilishitu. Ano makatazho akonsha kufuma ku bakwetu baana basukulu, bo twikala nabo kinkalankulo, nangwa ku bakwetu bakeba amba twivwangenga mu byubilo byatama, kubula bukishinka, nangwa bintutu bikwabo byatama. Abano bantu bakonsha kukeba kwitulengesha bumvu na mambo a bwikalo bwetu bwawama. Pano twakonsha kubapo byepi?

Ubainga Byonka Byaubile Boba Babujile Kutako Muchima ku Bumvu

Pakuba amba alame bukishinka bwanji kwi Yehoba, Yesu wapichile mu bintu byavula bilengesha bumvu. “Wakosejilemo mu kumanama [pa kichi kya lumanamo], ne kutako muchima ku bumvu ne.” (Hebe. 12:2) Balwanyi ba kwa Yesu bamupumine mapi, kumushipila mate, kumuvula bivwalo, kumuzhipaula, kumupopa ne kumutuka. (Mako 14:65; 15:29-32) Pano bino Yesu kechi wateleko muchima ku bino bintu bya bumvu byo bamubilenga ne. Waubile byepi bino? Kechi walekele bino byo bamubilenga kumulefula ne. Yesu wayukile kuba amba kechi waonawine munema wanji kwi Yehoba ne, kabiji aye kechi wakebele kuba amba bantu bamutumbijike ne. Nangwa kya kuba Yesu wafwile lufu lwa kuba nobe muzha, Yehoba wamunemekele kupichila mu kumusangula ne kumupa kifulo kikatampe kya kwikala wa kibiji kwi aye. Mu Filipai 2:8-11 tutangamo amba: “[Kilishitu Yesu] wipelwile mwine, wakokejile ne ku lufu, nalo lo lufu lwa pa [kichi kya lumanamo]. Onkao mambo Lesa naye wamutumbijikisha bingi, wamupa ne jizhina jakila mazhina onsetu; amba mu jizhina ja Yesu manungo onse akafukame panshi, nangwa a mwiulu, nangwa a panopantanda, nangwa a munshi ya ntanda, ne majimi onse aketabe’mba, Yesu Kilishitu ye Nkambo, mu kumuletela lukumo Lesa Tata.”

Yesu naye waumvwanga kutama pa bintu byo bamubilenga mwafumine ne lufu lwanji. Kyamwikele bingi ku muchima byo ekimwene kuba amba kampe walengesha Bashanji bumvu byo bamupelengamo mambo a bubela uno Mwana Lesa a kuba’mba waambilenga mwenga. Yesu walombele kwi Yehoba kuba amba amunemeke. Walombele amba: “Fumyai kano katomeno kwi amiwa.” Pano bino Yesu wakokejile kyaswa muchima wa Lesa. (Mako 14:36) Yesu wakaine kulondela byo bamukanjikizhenga kuba kabiji kechi watele muchima ku bumvu ne. Mambo wayukile kuba’mba buno bumvu bwaikele pa boba batwezhezhemo ne mutwe mu kulondela bintu byatamine byo bamonanga amba byanemene pa kyokya kimye. Yesu wamwesheshetu patoka kuba’mba kechi walondelanga bino bintu ne.

Baana ba bwanga nabo bebakwachile ne kwibazhipaula. Kwiboba bino kwalengejile bantu bavula kwibalengulula. Bebamonanga nobe bapanshi ne kwibakana. Pano bino kechi balefwilwe ne. Baana ba bwanga bakine bakananga kulondela bibakanjikizhanga bantu bavula kabiji kechi batanga muchima ku bumvu ne. (Mat. 10:17; Byu. 5:40; 2 Ko. 11:23-25) Bayukile kuba amba bafwainwe ‘kushikula kichi kyabo kya lumanamo pa juba pa juba, ne kumulondela.’—Luka 9:23, 26.

Nga atweba twafwainwa kuba byepi lelo jino? Bintu byo bamona bantu ba mu ntanda amba bumbulwakalango, bukoke ne kubula munema, aye Lesa wibimona amba bya maana, kechi bukoke ne, kabiji byanema bingi. (1 Ko. 1:25-28) Nanchi kechi kyakonsha kwikala bumbulwamaana kulondela bitukanjikizha bantu kuba nenyi?

Yense ukeba kunemekwa wafwainwa kulanguluka pa bantu ba mu ntanda byo bamona munema. Pano bino, byonka byajinga Yesu ne baana banji ba bwanga ba mu myaka kitota kitanshi, ne atweba tukeba Yehoba kwikala Mulunda netu. Onkao mambo, tukatwajijila kunemeka bintu byo amona Yehoba amba byanema kabiji ne bintu byo amona amba bya bumvu ne atweba twafwainwa kwibimwenanga monkamo.

[Kipikichala pa peja 4]

Yesu kechi walondelanga mweno ya bantu ba mu ntanda pa mambo a bumvu ne

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu