Twajijilai Kutemwa Balongo Benu ba ku Mupashi
‘Endainga monka mu butemwe, byonka byo emutemenwe Kilishitu.’ —EFI. 5: 2.
1. Kiyukilo ka kyanema kyo aambilepo Yesu amba kyo bakayukilako baana banji ba bwanga?
BAKAMONYI ba kwa Yehoba bayukanyikilwa ku kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa ku nzubo ku nzubo. Nangwa byonkabyo, Kilishitu Yesu wasajilepo lubaji lukwabo lwa bwina Kilishitu lwa kuyukilamo baana banji ba bwanga ba kine. Waambile’mba: ‘Mukambizho mupya nemupa anweba, namba mwitemwe anwe bene na bene; byonka byo nemutemwa amiwa, ne anweba mwitemwe anwe bene na bene. Pa kyo kino po po bakayukila bonse amba anweba mwi baana bami ba bwanga, inge mwitemwe anwe bene na bene.’ —Yoa. 13: 34, 35.
2, 3. Butemwe bwa mu bulongo bwetu bulengela boba batanwa ku kupwila kwetu kwa bwina Kilishitu kubapo ka?
2 Kafwako nangwa umo uji na butemwe bujipo mu bulongo bwa bena Kilishitu ba kine ne. Byonkatu magineti byo ikoka kintu, ne butemwe nabo byo byo bukwatankenya pamo bakalume ba Yehoba ne kulengela bantu ba michima ya kishinka kwiya ku mpopwelo ya kine. Kya kumwenako, akimonai byajinga mwanamulume umo wikala mu kyalo kya Cameroon wa jizhina ja Marcelino wafwijile meso pa nkito. Panyuma ya kutanwa mu mapuso, kyaumvwanyikile kuba’mba wafwile meso mambo wajinga mulozhi. Mu kifulo kya kumutekenesha, pashita wanji ne bamembala bakwabo bamupangile mu chechi mo ayanga. Kamonyi wa kwa Yehoba umo byo amwambijile kuba’mba atanwe ku kipwilo, Marcelino wazhinaukile. Kechi wakebelenga kumupanga mu chechi jikwabo ne.
3 Pano byo ayile, Marcelino wakuminye bingi na bintu byo amwene pa Nzubo ya Bufumu. Bamutambwijile na lusekelo, kabiji waumvwine bingi bulongo byo atelekele ku mafunjisho a mu Baibolo. Watendekele kutanwa ku kupwila kwa kipwilo konse, wanungulukile na lufunjisho lwanji lwa Baibolo, kabiji wabatizwe mu 2006. Lelo jino ubena kufunjisha bukine ku ba mu kisemi kyanji ne bakinkalankulo kabiji ubena kufunjishatu ne mafunjisho akwabo a Baibolo. Marcelino ukeba bantu bo afunjisha Baibolo pa muntu pa muntu kwiyowa butemwe bo eyowapo na bantu ba Lesa.
4. Mambo ka o twafwainwa kumvwina lujimuno lwa kwa Paulo lwaamba’mba ‘endainga monka mu butemwe’?
4 Abuno butemwe bwawama bingi pano bino kikebewa kwibikako pa muntu pa muntu pa kuba’mba butwajijile. Akilangulukai bantu baikala na kota ku kimbilimbili kya mujilo ubena kuya na kuzhima. Umvwe bantu babena kota mujilo kechi babena kusonselapo ne, mujilo wakonsha kuzhima. Po pamotu, ne atweba butemwe mu kipwilo bwakonsha kukepa umvwe atweba bena Kilishitu pa muntu pa muntu kechi tubena kwibikako kwibumwesha ne. Pano twakonsha kwibumwesha byepi? Mutumwa Paulo wakumbula’mba: ‘Endainga monka mu butemwe, byonka byo etutemenwe Kilishitu, ne kwipana mwine na mambo a atweba, ke mulambo ne kitapisho kwi Lesa, bikale bwema bwawama.’ (Efi. 5: 2) Bwipuzho bo tusakwisambapo ke buno, Mu ñanyi mashinda mo nakonsha kwendelanga mu butemwe?
“Nenuwa Muleke Michima Yenu Ibaye Pamo”
5, 6. Mambo ka Paulo o atundaikijile bena Kilishitu ba mu Kolinda ‘kubaisha michima’ yabo?
5 Ku bena Kilishitu ba mu Kolinda wa kala, mutumwa Paulo wanembele amba: ‘Anweba bena Kolinda kanwa ketu kemwasamina, ne muchima wetu wabaya. Butemwe bwetu kechi bwimukepela ne; kana anwe bene butemwe bwenu bo bwimukepela. Kabiji pano na mambo a kubwezha kyafwainwa (nemwambila nobe ñambila baana bami) namba ne anweba nenuwa muleke michima yenu ibaye pamo.’ (2 Ko. 6: 11-13) Mambo ka Paulo o atundaikijile bena Kilishitu kubaisha butemwe bwabo?
6 Akilangulukai pa byatendekele kipwilo kya mu Kolinda wa kala. Paulo waishile mu Kolinda ku mpelo ya 50 C.E. Nangwa kya kuba wapichilenga mu makatazho byo atendekele mwingilo wanji wa kusapwila, uno mutumwa kechi wikilekele kusapwila ne. Byo papichile kimye kicheche, bavula mu yewa muzhi batambwijile mambo awama. Pa “mwaka umo ne bañondo batanu na umo,” Paulo wafunjishenga ne kukosesha kipwilo kyalengelwe. Kya kine, wamwesheshe bena Kilishitu ba mu Kolinda butemwe bukatampe. (Byu. 18: 5, 6, 9-11) Na mambo a bino nabo bafwainwe kumutemwa ne kumunemeka. Nangwa byonkabyo, bamo mu kipwilo bamukaine. Kampepo kechi batemwanga byo ebasanzangamo pa byo baubanga ne. (1 Ko. 5: 1-5; 6: 1-10) Bakwabo balondelanga byambo bya kwendeleka byaambanga “batumwa bakila.” (2 Ko. 11: 5, 6) Paulo wakebelenga balongo ne banyenga yanji bonse kumutemwa kya kine. Onkao mambo wibasashijile ‘kubaisha michima’ yabo kupichila mu kufwenya kwipi ne aye kabiji ne ku bakwabo ba mu lwitabilo.
7. Twakonsha ‘kubaisha michima’ yetu byepi mu kutemwa balongo?
7 Nga atweba kiji byepi? Twakonsha ‘kubaisha michima’ yetu byepi mu kutemwa balongo betu? Kyakonsha kupela bingi bantu ba mafumbi amo nangwa bafuma ku bisho bimo kwitemwa abo bene na bene. Kabiji aba batemwa bisela bimo bekala pamo kimye kyabaya. Pano bino umvwe bintu byo twatemwa kuba pamo na bakwetu bamo bena Kilishitu kebitupatule ku bakwetu bakwabo, twafwainwa ‘kubaisha michima’ yetu. Twafwainwa kwishikisha atweba bene’mba: ‘Nanchi papita kimye kyabaya pa kuba’mba ngye mu mwingilo nangwa kwingila mingilo ikwabo na balongo ne banyenga bo nabula kwipwiluluka nabo nyi? Inge nji pa nzubo ya Bufumu, abya nchinuzhuka kwipwilulukisha na bakatataka na mambo a kuba nekimona nobe bafwainwa kungyuka abo bene mu kuya kwa kimye nyi? Nanchi ñimuna bakikulumpe ne banyike bonse mu kipwilo nyi?’
8, 9. Lujimuno lwa kwa Paulo lwanembwa mu Loma 15:7 lwakonsha kwitukwasha byepi kutwajijila kutemwa balongo betu?
8 Pa mambo a kwimuna bakwetu, byambo byaambile Paulo ku bena Loma byakonsha kwitukwasha kumonanga bapopweshi bakwetu monka mo kyafwainwa. (Tangai Loma 15: 7.) Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa amba “mwaiyai” kilumbulula “kwitambwila bulongo kwesakana na byo kyubiwa ku mpunzha yenu ne bulunda bo muji nabo.” Mu kimye kya kala umvwe muntu ubena kutambwila balunda nanji mu nzubo yanji, wibamweshanga byo atemwa pa kwibamona. Ne Kilishitu naye witutambwila mu bukifwanyikizho mu kipwilo kya bwina Kilishitu, kabiji betukambizha kwikala byonka byo aji kupichila mu kutambwila bapopweshi bakwetu.
9 Byo twimuna balongo betu pa Nzubo ya Bufumu ne ku mapunzhatu akwabo, twakonsha kuta muchima ne ku boba bo twabula kumonañanapo nabo pa kimye kyabaya, nangwa bo twabula kwisambapo nabo katataka. Nanchi kechi kyakonsha kuwama kwisambako nabo nangwatu kimye kicheche nenyi? Pa kupwila kukalondelapo, twakonsha kwisambako na bakwabo. Inge twauba bino, tukatana kuba’mba tubena kwisamba na balongo ne banyenga yetu bavula mu kimyetu kicheche. Kechi twafwainwa kwakamwa ne, inge kya kuba twakankalwa kwisamba na bonse mu jubatu jimo. Kafwako nangwa umo wafwainwa kuzhingila inge twabula kukonsha kwiimuna pa kupwila kumo ne.
10. Mashuko ka awama aji na bonse mu kipwilo, kabiji twakonsha kwiengijisha byepi?
10 Kwimuna bakwetu jo jishinda jitanshi jo twibatambwilamo. Jo jishinda jakonsha kwitulengela kwisambanga misambo yawama ne kukosesha bulunda bwetu. Kya kumwenako, inge kya kuba aba babena kutanwa ku kupwila kukatampe belumbulwila mazhina abo bene ku bakwabo ne kutendeka kwisamba, batonga kumonañana jibiji. Bamwingilo ba buntungi bwa Mazubo a Bufumu ne boba bengila mingilo ya kukwasha boba baponenwa na bya malwa javula besampa bulunda bwawama bingi mambo beyuka byubilo byabo byawama kupichila mu misambo yo besamba. Mu jibumba ja Yehoba muji mashuko avula bingi akonsha kwitulengela kwisampa bulunda bwa kimye kyonse. Umvwe ‘twabaisha michima’ yetu ku bantu bavula, tukekala na balunda bavula, ne kubaisha butemwe bwitukwatankenya pamo mu mpopwelo ya kine.
Lekai Bakwenu Bemukasulukilenga
11. Kwesakana na byambo bya mu Mako 10: 13-16, Yesu wamwesheshe kya kumwenako ka?
11 Bena Kilishitu bonse bakonsha kwibikako kuba’mba bebakasulukilenga ku bantu byonka byajinga Yesu. Akimonai byaubile Yesu kimye baana banji ba bwanga kyo baesekele kukanya bansemi kuleta baana babo kwi aye. Yesu waambile’mba: ‘Balekai baana bacheche beye kwi amiwa; ne kwibakanya ne; mambo bufumu bwa Lesa bo bwa bonkaba baana.’ Kepo ‘ebatambwile mu maboko anji, ne pa kwibabika makasa anji, wibapesheshe.’ (Mako 10: 13-16) Akifwanyikizhai boba banyike byo batemenwe pa kwibata muchima kwi Mufunjishi Wayukisha!
12. Ki ka kyakonsha kwitulengela kubula kwisamba na bakwetu?
12 Mwina Kilishitu yense wafwainwa kwiipuzha aye mwine amba: ‘Nanchi nkasulukila bakwetu nyi, inyi javula mwekanatu wapayankana?’ Miteeto imo nangwa kya kuba kechi yatama ne, bino yakonsha kwimulengela kubula kwisambanga na bakwenu. Kya kumwenako, inge kya kuba twendatu na kuchinaika kafoni ka mu lupi nangwa kubika masipika ku matwi na kuteleka ku nyimbo saka tuji na bakwetu, bakonsha kulanguluka amba kechi tubena kwibakeba ne. Inge kya kuba javula bakwetu betumona saka twachikamena pa kompyuta, bakonsha kulanguluka amba kechi tukeba kwisamba nabo ne. Ibyo ee kuba’mba, “kuji kimye kya kuzhindaminamo.” Pano bino umvwe tuji na bantu, javula kyo kikala “kimye kya kwambilamo.” (Sapwi. 3: 7) Bamo bakonsha kwamba’mba, “kechi nsakubulako muntu ne,” nangwa amba, “lelo kechi bwakya bulongo kwamba ne.” Pano bino kukasuluka kwisamba na bakwetu nangwa kya kuba kechi tukeba kwisamba ne, kimwesha amba tuji na butemwe bubula ‘kwikebela bintu.’ —1 Ko. 13: 5.
13. Paulo watundaikile Timoti kumonanga byepi balongo ne banyenga yetu ba bwina Kilishitu?
13 Paulo watundaikile Timoti wakyanyike kunemeka bonse mu kipwilo. (Tangai 1 Timoti 5: 1, 2.) Ne atweba twafwainwa kumona bena Kilishitu bakikulumpe ne kwibanemeka nobe bamama ne batata kabiji ne bakyanyike nobe bakolo ne bankasetu bo twasemwa nabo ku bansemi bamo. Umvwe twaikala na uno muchima, kafwako balongo ne banyenga yetu bakonsha kwiumvwa nobe kechi twibakasulukila ne.
14. Bintu ka bimo byawama bifuma mu misambo itundaikañana na bakwenu?
14 Byo twitundaika na bakwetu mu misambo yawama, twibakosesha ku mupashi ne mu milanguluko. Mulongo umo wingijila pa ofweshi wa musampi uvuluka bingi bakikulumpe bavula ba pa Betele besambanga nanji kimye kitanshi kyo ayile ku Betele. Byambo byabo bya lutundaiko byamulengejile kwiumvwa amba wajinga wa mu kisemi kya Betele. Pano luno naye weseka kulondela kya kumwenako kyabo kupichila mu kwisamba na bakwabo ba pa Betele.
Kwipelula Kwitulengela Kwikala Mutende
15. Ki ka kimwesha amba kimo kimye tupusenamo na bakwetu?
15 Ba Yodia ne Shinchike, banyenga babiji ba bwina Kilishitu ba ku Filipai wa kala, kyamweka bajinga na lukatazho lwibakatezhe bingi kwilupwisha. (Fili. 4: 2, 3) Lutobo lwajinga pakachi ka ba Paulo ne Banabasa lwayukanyikilwe ku bantu bavula kabiji kino kibalengejile kwabenamo ne kwiila au janji au janji pa kimye kimo. (Byu. 15: 37- 39) Ano mashimikila amwesha amba kimo kimye bapopweshi ba kine nabo bapusenamo. Yehoba witukwasha kuyuka bya kupwisha makatazho ne bya kubwezha bulunda bo twajinga nabo. Pano bino kuji kintu kimo kyo akeba amba tube.
16, 17. (a) Kwipelula kwanemena ka mu kupwisha makatazho? (b) Jishimikila ja kwa Yakoba ja kutambwila Isao jimwesha byepi buneme bwa kwipelula?
16 Fwanyikizhai amba anweba ne mulunda nenu mubena kukeba kuya na motoka pa lwendo. Saka mukyangye kutendeka kwendesha, mwafwainwa kubika makii mu motoka pa kuba’mba mujizhe injinyi. Ne kupwisha makatazho o twikala nao na bakwetu nako kukebewa patanshi kukingijisha kii. Uno kii ke kwipelula. (Tangai Yakoba 4:10.) Byonka byo twamona ku kya kumwenako kya mu Binembelo, uno kii ulengela bantu bekatazha kutendeka kwingijisha mafunde a mu Baibolo.
17 Isao wazhingijile pa myaka makumi abiji panyuma ya kwela bubeji bwanji kwi nkasanji, aye Yakoba, kabiji wakebelenga ne kumwipaya. Bano bankasa ne kolo bajinga mapasa bajingatu pepi kusambakana jibiji byo papichile kino kimye kyabaya, “ponkapo Yakoba waubile bingi moyo ne kijikila kikatampe.” Walangulukile amba pano kyapwa basakumwipaya kwi Isao. Pano bino byo basambakene, Yakoba waubile kintu kyo abujile kuketekela Isao. “Wamulambijile panshi” pa kumutambwila kolojanji. Kintu ka kyalondejilepo? “Isao wamunyemejile lubilo mu kusambakana nanji, kabiji wamukumbachile ne kumuponena peshingo yanji ne kumufyompa, ne bonse babiji ke bajile.” Kechi pajingapo milanguluko ya kulwa ne. Na mambo a bipelwile Yakoba kyalengejile kupwisha lumpatompato lwajinga ne Isao. —Nte. 27:41; 32: 3-8; 33: 3, 4.
18, 19. (a) Umvwe twikatazha na balongo betu, mambo ka o kyanemena kwitendekelako kwingijisha lujimuno lwa mu Binembelo? (b) Mambo ka o twafwainwa kubujila kulefulwa umvwe mukwetu wakana mulanguluko wa kwipwanya nanji pa kimyetu kitanshi?
18 Mu Baibolo muji lujimuno lwawama bingi lwaamba pa bya kupwisha makatazho. (Mat. 5: 23, 24; 18: 15-17; Efi. 4: 26, 27)a Umvwe ke tubule kwingijisha luno lujimuno mu kwipelula, kiketukatazhanga bingi kwikala mu mutende na bakwetu. Kupembelela mukwetu kuba’mba epelule kechi kupwisha lukatazho ne, mambo ne atweba twakonsha kwitendekelako kuba bino.
19 Umvwe pa kimye kitanshi kyo twaeseka kwipwanya na mukwetu twakankalwa kuba bino na mambo a bintu bimo, kechi twafwainwa kulefulwa ne. Apo kampe mukwetu ubena kuke ba’mba papiteko kimye pa kuba’mba kimufume ku muchima. Yosefwa bamufutukijilemo kwi bakolojanji. Papichile kimye kyabaya kwa kubula kumumona kufikatu ne kimye kyo aikele kinemanga mukatampe mu Ijipita. Pano bino, mukuya kwa kimye baalwile michima yabo ne kumulomba kwibalekelako mambo. Yosefwa wibalekejileko mambo, kabiji baana ba kwa Yakoba baikele mukoka wajinga na jishuko ja kutelwa pa jizhina ja kwa Yehoba. (Nte. 50: 15-21) Kupichila mu kwikala mu mutende na balongo ne banyenga yetu, ne atweba tulengela ba mu kipwilo kwikala na lusekelo ne kukwatankana. —Tangai Kolose 3: 12-14.
Twayai Twitemwenga “mu Byubilo ne Bukine”
20, 21. Lufunjisho ka lo twakonsha kufunjilako kwi Yesu byo aovwele maulu a batumwa banji?
20 Byo kwashajiletu kimye kicheche kuba’mba afwe, Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba: “Amiwa nemushila mwa kulondela, amba ne anweba mubenga monka mo nemubila.” (Yoa. 13:15) Po apwishishetu kovwa maulu a batumwa banji 12. Kintu kyaubile Yesu kechi kyajingatu kisho nangwa kyubilo kya lusa ne. Saka akyangye kwamba jishimikila ja kovwa ku maulu, Yoano wanembele amba: ‘Yesu byo atemenwe ba kwanji baji panopantanda, aye wibatemenwe ne ku mpelo.’ (Yoa. 13: 1) Kutemwa ko atemenwe baana banji ba bwanga ko kwalengejile Yesu kwingila mwingilo waingilangapo muzha javula. Pano nabo bafwainwe kwiubilanga abo bene na bene bintu byawama mu kwipelula. Ee, ne atweba butemwe bwa kine bwa kutemwa balongo bo bwafwainwa kwitulengela kuta muchima balongo ne banyenga yetu bonse bena Kilishitu.
21 Mutumwa Petelo ye baovwelepo ku maulu ku Mwana Lesa wayukile mwatajile byaubile Yesu. Wanembele amba: “Byo mwatokesha michima yenu to mu kukokela bya bukine ne kumwenamo butemwe bwa kine bwa kutemwa balongo, itemwishai anwe bene na bene na muchima yense.” (1 Pe. 1:22) Mutumwa Yoano naye ye baovwelepo ku maulu kwi Nkambo wanembele amba: “Anweba twana, kechi tutemwe na byambo byonka, nangwa na lujimi yenka ine; poso mu byubilo ne bukine.” (1 Yoa. 3:18) Twayai tutemwenga balongo ne banyenga yetu ba ku mupashi kupichila mu byubilo.
[Tubyambo twa mushi]
a Monai buku wa Bakwatankana Kuba Kyaswa Muchima wa Yehoba, mapeja 44- 150.
Mukivuluka Nyi?
• Mashinda ka o twakonsha ‘kubaishishamo michima’ yetu mu kwitemwa atweba bene na bene?
• Ki ka kiketukwasha kumonapo kimye kya kwikala pamo na bakwetu?
• Kwipelula kukwasha byepi mu kupwanya bantu?
• Ki ka kyakonsha kwitulengela kuta muchima bakwetu ba mu lwitabilo?
[Kipikichala pa peja 21]
Tambwilainga na lusekelo bakwenu ba mu lwitabilo
[Kipikichala pa peja 23]
Monaingapo bimye bya kwikala pamo na bakwenu