BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 10/15 pp. 3-7
  • “Mwikale na Muchima wa Lupata”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Mwikale na Muchima wa Lupata”
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Kitapisho Kyumi
  • Bya Bupe Byapusana Pusana
  • Kwipelula ne Butekanye
  • Kukwatankana Kwetu kwa Bwina Kilishitu
  • Muchima wa Kusekelela Benyi
  • Kubila Bantu Lusa
  • Muji na Kifulo Kyanema mu Kipwilo kya Yehoba
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2020
  • Twafwainwa Kwikala na Muchima wa Kutambwila Benyi!
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2018
  • “Pano Po Pa Kimye Kyaitabilwa”
    Kyamba kya Usopa—2010
  • Komenaingako Ku Mupashi Kupichila Mu Kulondela Byaubanga Paulo
    Kyamba kya Usopa—2008
Kyamba kya Usopa—2009
w09 10/15 pp. 3-7

“Mwikale na Muchima wa Lupata”

“Kange mube mukose pafwainwa kuba lupata ne; mwikale na muchima wa lupata; kasa mwingijila Nkambo.”—LOMA 12:11.

1. Mambo ka bena Isalela o bapainanga bitapisho bya banyama ne milambo ikwabo?

YEHOBA usanta bingi pa muchima wa kwipana umwesha bakalume banji wa kusanta pa byo bamutemwa ne byo banekenena kyaswa muchima wanji. Mu myaka ya kala, watambwilanga bitapisho bya banyama byapusana pusana ne milambo ikwabo. Bino byapanwanga kwesakana na Mizhilo ya Mosesa yalondelanga bena Isalela bakebanga kulekelwa mambo ne kumwesha lusanchilo. Mu kipwilo kya bena Kilishitu, Yehoba kechi ukeba atweba kupana bino bitapisho bya ku mubiji ne. Nangwa byonkabyo, mu kitango 12 kya nkalata yanji yo anembejile bena Kilishitu ku Loma, mutumwa Paulo wamwesha’mba ne luno twafwainwa kupana bitapisho. Pano twayai tumone byo twakonsha kwibipana.

Kitapisho Kyumi

2. Byo tuji bena Kilishitu, twikala bwikalo bwa mutundu ka, kabiji kino kyavwangamo ka?

2 Tangai Loma 12:1, 2. Mu nkalata yanji itanshi, Paulo walumbulwile bingi bulongo amba bena Kilishitu bashingwa, kikale Bayudea nangwa Bangetila batelelwe amba baoloka mambo a lwitabilo lwabo mwi Lesa, kechi na mambo a mingilo ne. (Loma 1:16; 3:20-24) Mu kitango 12, Paulo walondolola amba bena Kilishitu bafwainwa kumwesha lusanchilo lwabo kupichila mu kwikala bwikalo bwa kwipana. Pa kuba’mba tube bino, twafwainwa kupimpula milanguluko yetu. Na mambo a bumbulwa kulumbuluka bo twaswana, twaikala mu “muzhilo wa bundengamambo ne wa lufu.” (Loma 8:2) Onkao mambo, twafwainwa kupimpulwa, ‘tusangulwenga ke bapya mu mupashi wa michima yetu,’ kupichila mu kwalula milanguluko yetu. (Efi. 4:23) Luno lupimpu lwakonsha kubiwatu na bukwasho bwa Lesa ne mupashi wanji. Kabiji twafwainwa kwibikishako kwingijisha ‘bulume bwa kulanguluka.’ Kino kibena kulumbulula’mba twafwainwa kwingila papelela bulume bwetu kubula ‘kwipashañanyanga na ba panopantanda’ ne byubilo byatama bijipo, bya kisangajimbwe byatama ne kubula kwikala na ndangulukilo yatama.—Efi. 2:1-3.

3. Mambo ka o twingijila mingilo ya bwina Kilishitu?

3 Kabiji Paulo witwambila ne kuba’mba twafwainwa kwingijisha ‘bulume [bwetu] bwa kulanguluka’ ne kuyuka “kyaswa muchima wa Lesa, akya kyawama, ne kyaitabilwa, ne kyalumbuluka.” Mambo ka o tutangila Baibolo pa juba pa juba, kulanguluka pa byo tutanga, kulomba, kutanwa ku kupwila kwa bena Kilishitu ne kusapwila mambo awama a Bufumu? Nanchi tuba bino na mambo a kuba’mba bakulumpe mu kipwilo bo betukambizha kuba bino nyi? Kya kine, tusanta bingi bakulumpe mu kipwilo byo betuvululamo. Pano bino twingila ino mingilo ya bwina Kilishitu mambo tutundaikwa na mupashi wa Lesa kumwesha amba twamutemwa kya kine Yehoba. Kabiji bonse pa muntu pa muntu twasumininwa amba kwingila ino mingilo kyo kyaswa muchima wa Lesa kwi atweba. (Zeka. 4:6; Efi. 5:10) Ituletela bingi lusekelo ne kutondwa pa kuyuka’mba kwikala bwikalo bwafwainwa bena Kilishitu, kwitulengela kwitabilwa kwi Lesa.

Bya Bupe Byapusana Pusana

4, 5. Bakulumpe mu kipwilo kya bena Kilishitu bafwainwa kwingijisha byepi bya bupe byabo?

4 Tangai Loma 12:6-8, 11. Paulo walondolola amba “twaikala na bya bupe biyilayila monka mwayila bupe bo twapewa.” Bya bupe bimo byo aambapo Paulo ke kukambizha, kufunjisha, kikatakata bakulumpe mu kipwilo kya bena Kilishitu bebakambizha kufunjisha na ‘kuteshako muchima.’

5 Paulo waambile’mba kuno konka kuteshako muchima kwafwainwa kumweka kupichila mu bakalama byo bengila nobe bafunjishi ne kwingila “mwingilo.” Bino byambo byamwesha nobe Paulo ubena kwamba pa “mwingilo” wingijiwa mu kipwilo, nangwa ye bengila ku “mubiji umo.” (Loma 12:4, 5) Uno mwingilo wipasha na yewa waambiwapo mu Byubilo 6:4, mutumwa mo aambile’mba: “Tukaswezhatu mu lulombelo, ne mu kusapwila mambo.” Uno mwingilo wavwangamo ka? Bakulumpe mu kipwilo kya bwina KIlishitu bengijisha bya bupe byabo kukosesha ba mu kipwilo. Bamwesha amba ‘bata michima monka mu mwingilo’ inge bapana lutangijilo ne mikambizho ku kipwilo kufuma mu Mambo a Lesa byo balomba saka bakyangye kufunda, kukebakeba bishinka, kufunjisha, ne bukafunga. Bakalama bafwainwa kwingijisha bya bupe byabo bulongo ne kulama mikooko “na lusekelo.” —Loma 12:7, 8; 1 Pe. 5:1-3.

6. Twakonsha kulondela byepi lujimuno luji mu Loma 12:11, kinembelo kya uno mutwe?

6 Paulo watwajijile kwamba’mba: “Kange mube mukose pafwainwa kuba lupata ne; mwikale na muchima wa lupata; kasa mwingijila Nkambo.” Inge twamona amba kechi tubena kwingila bulongo mwingilo wetu ne, twafwainwa kumona inge kya kuba twata muchima pa kufunda ne kulomba na mukoyo mupashi wa Yehoba, wakonsha kwitukwasha kwikala jibiji na kizaku. (Luka 11:9, 13; Lum. 2:4; 3:14, 15, 19) Mupashi wazhila ye wakoseshe bena Kilishitu batanshi kwamba pa mambo a “mingilo ikatampe ya Lesa.” (Byu. 2:4, 11) Po pamotu, ne atweba wakonsha kwitulengela kuswikwa mu mwingilo kuba’mba ‘twikale na muchima wa lupata.’

Kwipelula ne Butekanye

7. Mambo ka o twafwainwa kwikala bepelula ne ba butekanye pa kwingila?

7 Tangai Loma 12:3, 16. Bya bupe byo twakonsha kwikala nabyo twibitambula na mambotu a “bupe” bwa Yehoba. Paulo waambile jikwabo amba: “Kukonsha kwetu kufuma kwi Lesa.” (2 Ko. 3:5) Onkao mambo, kechi twafwainwa kwitota ne. Twafwainwa kwipelula ne kuyuka’mba Lesa ye witupesha pa yonse mingilo yo twakonsha kwingila bulongo mu mwingilo wetu, kechi bulume bwetu atweba bene ne. (1 Ko. 3:6, 7) Kwesakana na bino byambo, Paulo waambile’mba: “[Naambila] bonse ba mwi anweba, namba, kechi mwilanguluke kukilapo po mwafwainwa kwilangulukila ne.” Twafwainwa kwinemeka ne kwikala balusekelo ne kutondwa mu mwingilo wetu wa Bufumu. Nangwa byonkabyo, kwipelula nangwa’mba kuyuka papelela bulume bwetu kwitulengela kubula kwambangatu milanguluko yetu. Mu kifulo kya byobyo, tukeba ‘kulanguluka byonka byafwainwa kulanguluka.’

8. Twakonsha kuchinuzhuka byepi kwikala ‘ba maana mu kwitota kwetu atwe bene’?

8 Kyakonsha kutama bingi inge ke twitote pa mingilo yo tubena kuba. ‘Lesa ye wiikomesha.’ (1 Ko. 3:7) Paulo waambile’mba Lesa wapana “kipimo kya lwitabilo” ku muntu ku muntu mu kipwilo. Mu kifulo kya kwimona nobe twakila bakwetu, twafwainwa kuyuka’mba bakwetu nabo babena kwingila kwesakana na kipimo kya lwitabilo lwabo. Paulo watwajijile na kwamba’mba: “Ikalai na muchima umo anwe bene na bene.” Mu nkalata yanji ikwabo mutumwa witubula amba kechi “mube kintu nangwa kimo mu kwilanguluka anwe bene nangwa mu kwitota kwatu ne, poso na muchima wipelula kasa mulanguluka bonse, pa muntu pa muntu, amba mukwetu wankila mu kuwama.” (Fili. 2:3) Kikebewa kwipelula kya kine ne kuteshako muchima pa kuba tuyuke’mba balongo ne banyenga yetu pa muntu pa muntu betukila mu mashinda apusana pusana. Kwipelula kwitulengela kubula kwikala ‘ba maana mu kwitota kwetu atwe bene.’ Nangwa kya kuba mingilo imo yakonsha kulengela bamo kuyukanyikwa, bino bonse bekala balusekelo mu “kunanga byapela,” kwingila mingilo imweka nobe kechi yanema ku bantu ne. —1 Pe. 5:5.

Kukwatankana Kwetu kwa Bwina Kilishitu

9. Mambo ka Paulo o aesakenya bena Kilishitu bashingwa ku binungwa bya mubiji?

9 Tangai Loma 12:4, 5, 9, 10. Paulo waesakanya bena Kilishitu bashingwa ku binungwa bya mubiji, byo bengijila pamo saka bebatangijila ku Mutwe wabo, aye Kilishitu. (Kolo. 1:18) Wavululamo bena Kilishitu bashingwa amba mubiji uji na binungwa byavula bingila mingilo yapusana pusana, ne kuba’mba ne abo, ‘nangwa bavula, ke mubiji umo mwi Kilishitu.’ Po pamotu, Paulo wakambizhe bena Kilishitu bashingwa mu Efisesa amba: “Monka mu butemwe, tukomenga mwi aye mu bintu byonse, yenkaye mutwe wetu, Kilishitu; mwi aye, mubiji yense, byo anungakana pamo ne kusambakana ke umo konka ku abya bipana manungi onse, pa kwingila bulongo byonse pa kintu, pa kintu, mubiji uya na kubaya ne kwikomesha mwine monka mu butemwe.”—Efi. 4:15, 16.

10. Lūsa ka lwafwainwa kuyuka ‘mikooko ikwabo’?

10 Nangwa kya kuba ba mu ‘mikooko ikwabo’ kechi baji ku lubaji lwa jibumba jonse jalenga mubiji wa Kilishitu ne, bakonsha kufunda byavula ku kino kya kumwenako. (Yoa. 10:16) Paulo waambile’mba Yehoba “wibikokesha bintu byonse munshi ya maulu [a Kilishitu], ne kumupana aye amba ekale mutwe wa byonse ku kipwilo.” (Efi. 1:22) Lelo jino, mikooko ikwabo yaikala lubaji lwa “byonse” byo apana Yehoba kuba’mba bebitangijilenga ku bumutwe bwa Mwananji. Kabiji baikala lubaji lwa “bintu” Kilishitu byo apana kwi ‘kalume wakishinka kabiji wa maana.’ (Mat. 24:45-47) Onkao mambo, aba baji na luketekelo lwa kwikala panopantanda bafwainwa kuyuka’mba Kilishitu ye Mutwe wabo, kabiji bafwainwa kunekenena kalume wakishinka kabiji wa maana ne Jibumba janji Jitangijila, kubikakotu ne banabalume batongolwa kwikala bakalama mu kipwilo. (Hebe. 13:7, 17) Kino kikwatankanya bena Kilishitu pamo.

11. Kukwatankana kwetu kwaimena pa ka, kabiji lujimuno ka lukwabo lo apaine Paulo?

11 Luno lukwatankano lwaikalako mambo a butemwe, “ye mukwato ulumbulula byonse.” (Kolo. 3:14) Mu Loma kitango 12, Paulo waambapo bingi pa kino amba, butemwe bwetu bwafwainwa kwikala “bwa kubula bujimbijimbi” ne kuba’mba “mu butemwe bwa balongo” twafwainwa ‘kwitemwisha na lusa atwe bene na bene.’ Kino kitulengela kwinemeka atweba bene na bene. Mutumwa waambile’mba “mu buneme namo sa mwinemeka anwe bene na bene.” Pano bino kechi twafwainwa kubepekezha kumwesha butemwe mu byambotu ne. Twafwainwa kwingila papelela bulume bwetu kuba’mba kipwilo kikale kyatoka. Byo apainenga lujimuno pa mambo a butemwe, Paulo wanungilepo amba: “Shikwaitu kyatama; kakachilai kyawama.”

Muchima wa Kusekelela Benyi

12. Pa mambo a kusekelela benyi, twakonsha kufundako ka ku bena Kilishitu ba ku Makedonya wa ku kala?

12 Tangai Loma 12:13. Butemwe bwa kutemwa balongo betu bo bwitulengela ‘kupana ku bazhijikwa bakajilwa,’ kwesakana na papelela bulume bwetu. Nangwa kya kuba twayanda, twakonsha kupapo bakwetu tonka to tuji nato. Byo anembele pa mambo a bena Kilishitu mu Makedonya, Paulo waambile’mba: “Nangwa baesekwa na bya malwa byavula, lusekelo lwabo lwavujisha ne buyanji bwabo bukatampe byavujisha bupanyi bwabo. Mambo bapaine monka mwayila bulume bwabo, amiwa ne kamonyi, kine ne kukila bulume bwabo, bapainetu abo bene, kasa betusashijila na lusashijilo lukatampe na mambo a buno bupe ne lumvwañano lwa kwibakwasha bazhijikwa [mu Yudea].” (2 Ko. 8:2-4) Nangwa kya kuba abo bene bayanjile, bena Kilishitu ba ku Makedonya bajinga bingi bampanyi. Bamwene kuba’mba kyafwainwa kupapo balongo babo mu Yudea bakajijilwe.

13. ‘Kwikala na muchima wa kutambwila benyi’ kulumbulula ka?

13 Byambo bya kuba’mba “ikalai na muchima wa kusekelela benyi” mu mulaka wa Kingiliki bilumbulula kwitendekelako. Baibolo wa The New Jerusalem Bible watuntulula bino byambo amba “monaingapo mashinda mwa kutambwila benyi.” Kutambwila benyi kimo kimye kubiwa inge twaitako muntu ku bya kuja, kabiji umvwe twauba bino na mambo a butemwe, kiwama bingi. Pano umvwe twitendekelako, tukakonsha kumonapo ne mashinda akwabo a kumwesheshamo muchima wa kutambwila benyi. Pano inge kuyanda nangwa kubelabela kwitulengela kubula kwitako bakwetu ku bya kuja, pano bino twatomena nabo pamo tumakabekabe, nangwatu tubintobyantobya tukwabo, jino najo ke jishinda ja kutambwilamo benyi.

14. (a) Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa amba “kutambwila benyi” kiji na ñanyi byambo? (b) Twakonsha kumwesha byepi amba twata muchima bantu bafuma mu byalo bingi kimye kyo tuji mu mwingilo?

14 Muchima wa kutambwila benyi wavwangamo ne jishinda jo tumwenamo bintu. Kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa amba “kutambwila benyi” kyafuma ku byambo bibiji bilumbulula “butemwe” ne “mwenyi.” Tumona byepi benyi nangwa’mba bantu bafuma mu byalo bingi? Bena Kilishitu bebikako kufunda mulaka ungi pa kuba’mba bakonshe kusapwila mambo awama ku bantu bafuma mu byalo bingi baiya mu nyaunda ya kipwilo kyabo nabo bamwesha muchima wa kutambwila benyi. Pano bino, atweba bavula kechi twakonsha kufunda mulaka ungi ne, na mambo a bwikalo bwetu byo buji. Nangwa byonkabyo, atweba bonse twakonsha kukwasha bantu bangi kupichila mu kwingijisha kabuku ka Mambo Awama a ku Bantu ba Mikoka Yonse, mwanembwa byambo bya mu Baibolo mu milaka yavula. Nanchi mwakwashapo kala bantu kupichila mu kwingijisha kano kabuku mu mwingilo nyi?

Kubila Bantu Lusa

15. Yesu wamwesheshe byepi lujimuno lwanembwa mu Loma 12:15?

15 Tangai Loma 12:15. Lujimuno lwa kwa Paulo luji mu kino kyepelo lwakonsha kwambiwatu mu byambo bibiji amba: Mweshai lusa. Twafwainwa kumwesha lusekelo nangwa bulanda kwesakanatu na biji yewo muntu. Inge twaikala na muchima wa lupata, tukakonsha kumwesha lusekelo nangwa bulanda. Baana ba bwanga ba kwa Kilishitu 70 byo babwelele na lusekelo kufuma ko bayile na kusapwila ne kushimikizha buwame bwajinga mu mwingilo wabo, Yesu naye ‘wasekelele mu mupashi wazhila.’ (Luka 10:17-21) Ne aye wasekelejile nabo pamo. Kimye kikwabo Yesu ‘wajijile mipolo byo amwene bantu kebajile’ kimye kyafwile mulunda nanji Lazalasa. —Yoa. 11:32-35.

16. Twakonsha kumwesha byepi lusa, kabiji bañanyi kikatakata bafwainwa kumwesha lusa?

16 Tukeba kuba byonka byaubile Yesu pa mambo a kumwesha lusa. Inge mwina Kilishitu mukwetu wasekela, ne atweba twafwainwa kusekela nanji pamo. Kabiji twafwainwa kubila lusa balongo ne banyenga yetu baji na misongo ne bulanda. Javula twakonsha kukwasha bakwetu ba mu lwitabilo babena kuyanda na milanguluko umvwe twateshako muchima kuteleka byo babena kwamba. Kabiji kimye kimo twakonsha ne kujila na mambo a kumvwa bulanda. (1 Pe. 1:22) Bakulumpe mu kipwilo kikatakata bo bafwainwa kulondela lujimuno lwa kwa Paulo lwaamba pa kumwesha lusa.

17. Twafundamo ka mu Loma kitango 12, kabiji tukesambapo ka mu mutwe walondelapo?

17 Onkao mambo, byepelo byo twisambapo mu Loma kitango 12 muji lujimuno lo twakonsha kwingijisha mu bwikalo bwetu atweba bena Kilishitu ne mu bulunda bwetu na balongo betu. Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa byepelo byashalako mu kino kitango, byaamba pa byo twakonsha kumona ne kuba na bantu babula mu kipwilo kya bena Kilishitu, kubikakotu ne boba bakana kumvwa ne betumanyika.

Kupitulukamo

•Tumwesha byepi amba ‘tuji na muchima wa lupata’?

•Mambo ka o twafwainwa kwingijila Lesa na kwipelula ne na butekanye?

•Mashinda ka o twakonsha kumwesheshamo lusa ku bakwetu ba mu lwitabilo?

[Bipikichala pa peja 4]

Mambo ka o twingijila ino mingilo ya bwina Kilishitu?

[Kipikichala pa peja 6]

Atweba bonse pa muntu pa muntu twakonsha kukwasha byepi bantu bafuma mu byalo bingi kufunda pa mambo a Bufumu?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu