BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 7/15 pp. 12-14
  • Nanchi Mulondela “Jishinda Jakila Mu Kuwama” Ja Butemwe Nyi?

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Nanchi Mulondela “Jishinda Jakila Mu Kuwama” Ja Butemwe Nyi?
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Byambo Bina bya Kulumbulwilamo Butemwe
  • Butemwe bwa mu Kisemi
  • Butemwe bwa Kwifwalama ne Mafunde a mu Baibolo
  • Butemwe bwa Balunda
  • Mfungwa ya Butemwe bwa Kine!
  • “Witutemenwe Patanshi”
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • “Kyakila Byonse Itemwishai Anwe Bene Na Bene”
    Labainga Mukenkentenga!
  • ‘Endainga Monka mu Butemwe’
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Byotwakonsha Kufunda Kwikala na Butemwe bwa Kine
    Kyamba kya Usopa—2003
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2009
w09 7/15 pp. 12-14

Nanchi Mulondela “Jishinda Jakila Mu Kuwama” Ja Butemwe Nyi?

“LESA ye butemwe.” Bino byambo byanembele mutumwa Yoano bimwesha kyubilo kikatampe kya Lesa. (1 Yoa. 4:8) Butemwe bwa Lesa pa bantu bo bwitulengela kufwenya kwipi ne aye kabiji ne kwikala balunda nanji pa muntu pa muntu. Mu ñanyi mashinda akwabo butemwe bwa Lesa mo bwitukwashisha? Bantu batemwa kwamba’mba: “Bintu byo twatemwa byo byo tulanguluka ne kuba.” Kino ke kishinka. Nangwa byonkabyo, twakonsha ne kulondela ndangulukilo ne byubilo bya muntu ye twitemwa nanji. Byo twalengwa mu kipasha kya Lesa, tuji na bulume bwa kumwesha butemwe bwa Lesa mu bwikalo bwetu. (Nte. 1:27) O ene mambo mutumwa Yoano o anembejile kuba’mba twatemwa Lesa “mambo aye witutemenwe patanshi.”—1 Yoa. 4:19.

Byambo Bina bya Kulumbulwilamo Butemwe

Mutumwa Paulo watongwele butemwe amba “jishinda jakila mu kuwama.” (1 Ko. 12:31) Mambo ka o alumbulwijile butemwe mu jino jishinda? Nanchi butemwe bwa mutundu ka bo aambilengapo? Pa kukumbula ano mepuzho, akitwayai tusabaulepo bulongo pa kyambo kya “butemwe.”

Bangiliki ba kukala bajinga na byambo bina byo baingijishanga mu mashinda apusana pusana kulumbulwilamo butemwe: stor·geʹ, eʹros, phi·liʹa, ne a·gaʹpe. Pa buno butemwe bonse, a·gaʹpe, kyo kyambo kyo balumbulwilamo Lesa amba “ye butemwe”.a Pa mambo a buno butemwe, Shayuka umo, aye William Barclay mu buku wanji wa New Testament Words waambile’mba: “Butemwe bwa Agapē bwavwangamo milanguluko: kechi kwiumvwatu kya byonkabya mu muchima ne; bino ke jifunde ja kulondela jo twaikelamo. Butemwe bwa Agapē bwendela pamo na nkebelo.” Ne mu jino jishinda, a·gaʹpe ke butemwe butangijilwa na jifunde, kabiji kino kyavwangamo ne muchima. Byo kiji kuba’mba kuji mafunde awama ne atama, bena Kilishitu bafwainwa kutangijilwa na mafunde awama, aye mwine Yehoba Lesa o abikako mu Baibolo. Umvwe twaesakanya kyambo kya butemwe bwa a·gaʹpe ku byambo bikwabo byo baingijisha mu Baibolo, tukomvwisha bulongo mwatala butemwe bo twafwainwa kumwesha.

Butemwe bwa mu Kisemi

Byo kyawamapo kwikala lubaji lwa kisemi kya butemwe kabiji kyakwatankana! Stor·geʹ kyajinga kyambo kya Kingiliki kyo baingijisha pa kwamba pa butemwe bwimwesha ba mu kisemi kimo. Bena Kilishitu bebikishako kumwesha butemwe ku ba mu kisemi kyabo. Paulo waambijile jimo amba mu moba akapelako, bantu bavula bakekala “ba kubula muchima wa bumuntu.”b—2 Timo. 3:1, 3.

Kya bulandatu ke kya kuba’mba butemwe bwa kisemwa bwafwainwa kwimwesha ba mu kisemi bwakepa bingi mu ntanda ano moba. Mambo ka bainetu banema pa muchima o bafumishisha memi? Mambo ka ba mu bisemi byavula o bashikilwa bansemi babo bakoma? Mambo ka kibelengelo kya bantu bekana mu masongola o kibena kuyilakotu palutwe? Mukumbu ke wa kuba’mba, baikala ba kubula muchima wa bumuntu.

Kunungapotu, Baibolo ufunjisha’mba “muchima wa muntu uji na bujimbijimbi kukila bintu byonse.” (Yele. 17:9) Butemwe bwa kisemi bwavwangamo muchima ne milanguluko. Nangwa byonkabyo, Paulo waingijishe kyambo kya a·gaʹpe kulumbulwilamo butemwe mwanamulume bo afwainwa kumwesha mukazhanji. Paulo waesakenye buno butemwe ku butemwe Kilishitu bo amwesha kipwilo. (Efi. 5:28, 29) Buno butemwe bwaimena pa mafunde abikako Yehoba, aye mwine Watendekeshe lunengezho lwa kisemi.

Butemwe bwa kine ku ba mu kisemi bwitulengela kumwesha lusekelo mu bansemi betu bakoma nangwa’mba kwitulengela kufikizha bulongo mutembo wetu wa kukomesha baana. Kabiji kino kikwasha ne bansemi kujimuna baana babo mu butemwe umvwe ke kikebewe, ne kwibalengela kubula kutalangatu baana babo na kuba bintu byatama, mambo kino kyakonsha kwibalengela kwikala na muchima wa bukitolwele.—Efi. 6:1-4.

Butemwe bwa Kwifwalama ne Mafunde a mu Baibolo

Butemwe bwimwesha bamulume ne mukazhi mu masongola ke bupe bwa kine kufuma kwi Lesa. (Mana. 5:15-17) Pano bino, kyambo kya eʹros kilumbulula kwifwalama, kechi bekingijishapo ku banembi ba Baibolo batangijilwe na mupashi ne. Mambo ka? Myaka yapitapo kunyuma, Kyamba kya Usopa kyaambile amba: “Kyamweka ntanda yonse lelo jino ibena kubwezhapo kilubo kintutu kimo kyaubilepo Bangiliki ba kukala. Bapopwelanga lesa ye batelanga’mba Eros, kufukama ku kya kusokelapo bitapisho kyanji ne kupana milambo kwi aye . . . . Bino mpito imwesha kuba’mba ino mpopwelo yavwangilemo butemwe bwa kwilaala, yalengelangatu bantu kwilengulwisha, kuba byubilo bya bunya ne kwipala. Apo kampe kino kyo kyalengejile ne banembi kubula kwingijisha kino kyambo.” Pa kuba’mba tuchinuzhuke kwivwanga mu bulunda bwaimena pa kukeba kwilaala, milanguluko ya kwifwalama yafwainwa kutangijilwa na byaamba mafunde a mu Baibolo. Onkao mambo ishikishai anweba bene’mba, ‘Nanchi milanguluko yami ya kwifwalama yendela pamo na ya butemwe bwa kine bo natemwa mukwetu nyi?’

Umvwe bafika pa ‘kukoma ke bakulumpe,’ ko kuba’mba kimye bakyanyike kyo bekala na kilaka kikatampe kya kukeba kwilaala, bakyanyike balondela mafunde a mu Baibolo, batwajijila kwikala batoka mu byubilo. (1 Ko. 7:36; Kolo. 3:5) Masongola twiamona kwikala kya bupe kyazhila kufuma kwi Yehoba. Pa mambo a boba baji mu masongola, Yesu waambile’mba: “Akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.” (Mat. 19:6) Mu kifulo kya kwikelatu mu masongola na mambo a kwifwalama, twafwainwa kuswikwa nao ne kwiamona kwikala kintu kyanema bingi. Umvwe mu masongola mwaikala makatazho, kechi tukeba kwiapwishatu ne pa kukaisha kaishatu ne, bino twibikishako kumwesha byubilo bya Lesa pa kuba’mba tulengele kisemi kyetu kwikala kya lusekelo. Kuba bino kuketulengela kwikala ba lusekelo kimye kyonse.—Efi. 5:33; Hebe. 13:4.

Butemwe bwa Balunda

Bwikalo buleta bingi mukose umvwe muntu kechi uji na balunda ne. Kishimpi kimo kya mu Baibolo kyaamba’mba: “Ko aji mukwenu wakutemwa ukukakachila kukila mulongo wobe.” (Mana. 18:24) Yehoba ukeba atweba kwikala na balunda ba kine. Bulunda bwajinga pakachi ka kwa Davida ne Yonafwanyi, bwaya bingi nkuwa. (1 Sam. 18:1) Kabiji Baibolo washimuna’mba Yesu ‘watemenwe’ mutumwa Yoano. (Yoa. 20:2) Kyambo kya Kingiliki kwafuma kyambo kya ‘kutemwa’, nangwa’mba “bulunda” ke phi·liʹa. Kechi kyatama kwikala na mulunda mu kipwilo ne. Nangwa byonkabyo, mu 2 Petelo 1:7, twatundaikwa kumwesha butemwe bwa a·gaʹpe kununga pa kumwesha “butemwe bwa kutemwa balongo” (phi·la·del·phiʹa, kwafuma kyambo kya phiʹlos, kyambo kya Kingiliki kya “bulunda,” ne a·del·phosʹ, kyambo kya Kingiliki kilumbulula “mulongo”). Twafwainwa kulondela luno lujimuno pa kuba’mba bulunda bwetu na bakwetu butwajijile. Twafwainwa kwishikisha atweba bene amba, ‘Nanchi butemwe bwami bwa bulunda bwendela pamo na mafunde a mu Baibolo nyi?

Mambo a Lesa etukwasha kubula kutala ku bilungi pa kuba bintu na bakwetu. Kechi twikala na muchima wa bukakongolo mutoma kubiji wa kuba kyawamina muñomba, fwifwi amba embepo amba waleta bivumba ne. Kabiji kechi tumwesha kintente pa kuba’mba twikale na balunda ne. Kyanemesha pa byonse, kwingijisha mafunde a mu Baibolo kwitulengela kwikala na maana afwainwa kusajilamo boba bafwainwa kwikala balunda ne kuchinuzhuka ‘kwendañana na babi kuvulañanya bisela byawama.’—1 Ko. 15:33.

Mfungwa ya Butemwe bwa Kine!

Mfungwa iji pakachi ka bena Kilishitu yakosa bingi kukila ya bantu bakwabo! Mutumwa Paulo wanembele’mba: “Butemwe bwikale bwa kubula bujimbijimbi. . . . Mu butemwe bwa balongo kasa mwitemwisha na lusa anwe bene na bene.” (Loma 12:9, 10) Ee kine, bena Kilishitu bemwesha ‘butemwe (a·gaʹpe) bwa kubula bujimbijimbi.’ Buno kechi butemwe bwa byonkabyatu amba natemwa mukwetu ne. Bino bwaimena kya kine pa mafunde a mu Baibolo. Pano bino, Paulo waambilepo ne pa “butemwe bwa kutemwa balongo” (phi·la·del·phiʹa), ne ‘kwitemwisha’ (phi·loʹstor·gos), kyambo kyavwangamo phiʹlos ne stor·geʹ). Shayuka umo waambile’mba, “butemwe bwa kutemwa balongo” ke “kubila mukwenu lusa, kifyele ne kumukwasha.” Umvwe buno butemwe kebwendele pamo na bwa a·gaʹpe, bwakonsha kukosesha bulunda bwa bapopweshi ba Yehoba. (1 Tesa. 4:9, 10) Kyambo kikwabo kyatuntululwa amba ‘kwitemwisha,’ kitanwatu jimo mu Baibolo kabiji kilumbulula kwikala na bulunda bwakosa byonka biji bobwa bwa mu kisemi.c

Mfungwa ikwatankanya pamo bena Kilishitu ba kine yavwangamo butemwe bwa kisemi ne bwa balunda ba kine ne bulunda bonsetu butangijilwa na butemwe bwaimena pa mafunde a mu Baibolo. Kipwilo kya bwina Kilishitu kechi ke kipamo kya kwiyukilamo ne, bino ke kisemi kyakwatankena pamo mu kupopwela Yehoba Lesa. Tutela bakwetu ba mu lwitabilo amba balongo ne banyenga, kabiji bino byo byo twibamona. Bano baikala lubaji lwa kisemi kyetu kya ku mupashi, twibatemwa mambo ke bakwetu, kabiji twingila nabo kwesakana na mafunde a mu Baibolo. Atweba bonse twayai tutwajijile kukosesha mfungwa yetu ya butemwe ikwatankanya pamo ne kuyukanyikisha kipwilo kya bwina Kilishitu.—Yoa. 13:35.

[Tubyambo twa mushi]

a Butemwe bwa A·gaʹpe bwingila ne ku bintu bikwabo.—Yoa. 3:19; 12:43; 2 Timo. 4:10; 1 Yoa. 2:15-17.

b Kyambo kya kuba’mba “ba kubula muchima wa bumuntu” ke ntuntulwilo yafuma ku kyambo kya stor·geʹ, kyavwangamo mulanguluko wa kuba’mba “babula.”—Monai ne Loma 1:31.

c Mu ntuntulwilo ya Baibolo wa New World Translation, byambo bikwabo bya Kingiliki byatuntululwa ne kuba’mba ‘kwitemwisha.’ Onkao mambo, mu uno Baibolo, kino kyambo kechi kitanwatu mu Loma 12:10 ne, bino kitanwa ne mu Filipai 1:8 ne mu 1 Tesalonika 2:8.

[Mabulañano pa peja 12]

Mukosesha byepi mfungwa ya butemwe itukwatankanya pamo?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu