BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w09 10/15 pp. 7-11
  • “Mwikale mu Mutende na Bantu Bonse”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Mwikale mu Mutende na Bantu Bonse”
  • Kyamba kya Usopa—2009
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • “Langulukilai Jimo Bintu Bikawama”
  • Kupwisha Lumanamo na “Mujilo”
  • “Mwikale mu Mutende na Bantu Bonse”
  • Kushinkanya ko kwa Yehoba
  • Kushinda Bubi na Byawama
  • Kusangalela mu Luketekelo
  • “Kechi Mushinkanye Kibi Na Kibi Kikwabo Nangwa Na Muntu Umo Ne”
    Kyamba kya Usopa—2007
  • ‘Kebai Mutende ne Kumulondalonda’
    Kyamba kya Usopa—2001
  • “Mwikale na Muchima wa Lupata”
    Kyamba kya Usopa—2009
  • Mambo a Yehoba o Omi Bishinka Bikatampe Kufuma mu Nkalata Yanembejilwe Bena Loma
    Kyamba kya Usopa—2008
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2009
w09 10/15 pp. 7-11

“Mwikale mu Mutende na Bantu Bonse”

“Umvwe kyakonsheka kubiwa, monka mwayila bulume bwenu, mwikale mu mutende na bantu bonse.”—LOMA 12:18.

1, 2. (a) Lujimuno ka Yesu lo apaine ku baana banji ba bwanga? (b) Kwepi ko twakonsha kutana lujimuno lwaamba pa byo twakonsha kuba kimye kya lumanamo?

YESU wajimwine baana banji ba bwanga amba bakebamanyika ku mikoka ya ino ntanda, kabiji bufuku bwapeleleko Yesu saka akyangye kufwa, wibalondolwejile ene mambo o aambijile bino. Waambijile batumwa banji amba: “Inge mwaji ba panopantanda inge ba panopantanda bemutemwa, mambo batemwa babo bene: pakuba anweba byo mwabula ba panopantanda, ne amiwa nemusalulula mu ba panopantanda, ba panopantanda bemushikwa.”—Yoa. 15:19.

2 Mutumwa Paulo wayukile’mba byambo byaambile Yesu byajinga bya kine kwesakana na bintu byo apichilemo. Mu nkalata yanji ya bubiji kwi Timoti wakyanyike ye aendanga nanji, Paulo wanembele’mba: “Obewa walondejilenga bulongo lufunjisho lwami, ne byubilo byami, ne mo natela muchima, ne lwitabilo lwami, ne kukokamuchima kwami, ne butemwe bwami, ne butekanye bwami, ne bya kupatwa kwami, ne bya kumanama kwami.” Kepo Paulo anungilepo amba: “Kine kabiji, bonse bakeba kwikala na munema wa kunemeka Lesa mwi Kilishitu Yesu, bakapatwanga.” (2 Timo. 3:10-12) Mu kitango 12 kya mu nkalata yanji yo anembejile bena Kilishitu mu Loma, Paulo wibapele lujimuno lwawama bingi lwaambilenga pa byo bafwainwe kuba kimye kya lumanamo. Byambo byanji byakonsha kwitutangijila ne atweba mu kino kimye kya kupelako.

“Langulukilai Jimo Bintu Bikawama”

3, 4. Lujimuno lwanembwa mu Loma 12:17 lwakonsha kwingila byepi (a) mu nzubo muji bantu baabenamo mu mpopwelo? (b) mu byo tuba na bakwetu bakinkalankulo?

3 Tangai Loma 12:17. Paulo walondolwele amba inge betumanyika, kechi twafwainwa kushinkanya kibi na kibi kikwabo ne. Kumvwina luno lujimuno kwanema bingi kikatakata mu mazubo muji bantu baabenamo mu mpopwelo. Mwina Kilishitu umo uji mu masongola wakonsha kuchinuzhuka lweseko lwa kubula kubwezha byambo byatama inge bamwambila nangwa kumuba byatama. Kafwako byawama bifuma mu ‘kushinkanya kibi na kibi kikwabo ne.’ Kushinkanya kwakonsha kulengelatu lukatazho kubayilako.

4 Paulo watongolapo jishinda jimo jawama amba: “Langulukilai jimo bintu bikawama ku meso a bantu bonse.” Inge mwanamukazhi mu nzubo ke obile mwatawanji byawama nangwa kya kuba waamba byambo byatama pa byo aitabilamo, kyakonsha kukepeshako lutobo. (Mana. 31:12) Carlos, luno wingijila pa Betele, washimikizha bainanji byo bashinjile bibamanyikilenga bashanji kupichila mu kuba byawama ne kulama bulongo nzubo. “Bamama betutundaikanga bingi atweba baana kimye kyonse kunemeka batata. Bamama bakoseleko na kuñambila amba nkayenga ne batata kisela kitelwa’mba boules (makayo a Kifulenchi a kutaya byela byauba nobe mpila) nangwa kya kuba kino kisela kechi nekitemenwe ne. Pano kibalengejile batata kubwezhamo muchima.” Kyapeleleko batendekele kufunda Baibolo ne kubatizwa. Pa mambo a kuba ‘bintu byawama ku meso a bantu bonse,’ Bakamonyi ba kwa Yehoba javula bashinda misalululo kupichila mu kukwasha bakwabo bakinkalankulo umvwe bafikilwa na bya malwa.

Kupwisha Lumanamo na “Mujilo”

5, 6. (a) Mu ñanyi jishinda “mujilo” mo akonsha kubikilwa pa mutwe wa mulwanyi? (b) Shimikizhaipo kya kumwenako kya ku mpunzha yenu kimwesha buwame buji mu kwingijisha lujimuno lwanembwa mu Loma 12:20.

5 Tangai Loma 12:20. Pa kwingijisha byambo byanembwa mu kino kyepelo, kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, Paulo watazhizhenga ku byambo byo tutanga mu Byambo bya Mana 25:21, 22 byaamba’mba: “Umvwe mulwanyi wobe wafwa nzala umupe bya kuja; kabiji umvwe wafwa kilaka umupe mema a kutoma; mambo pa kuba byobyo ukoba nobe wabika mujilo pa mutwe wanji, kabiji Yehoba ukakufweta.” Na mambo a lujimuno lwanji luji mu Loma kitango 12, Paulo kechi walumbulwilenga amba uno mujilo wa kumanyikilako balwanyi nangwa kwibalengesha bumvu ne. Mu kifulo kya byobyo, byambo bya maana, ne byambo bipashako bya kwa Paulo byo anembejile bena Loma kyamweka byaambilenga pa jishinda jo basungulwilangamo byela kala. Shayuka Muzungu wajingako mu myaka kitota kya bu 19 wa jizhina ja Charles Bridges waambile’mba: “Bikai mujilo panshi ne peulu ya kyela kyakosa. Michima imo yakosa bingi kya kuba amba kechi yakonsha kunekena na mambo a kwiitekenya, kwikanya, ne butemwe bukatampe ne.”

6 Byonka biji “mujilo,” ne kumwesha byubilo bya lusa kwakonsha kunekenya michima ya bantu bakanama kampe ne kupimpula byubilo byabo. Byubilo byawama byakonsha kulengela bantu kuta muchima ku bantu ba Yehoba ne ku mambo a mu Baibolo o basapwila. Mutumwa Petelo wanembele’mba: ‘Bwikalo bwenu bwikale bwafwainwatu mu Bangetila; amba, nangwa bemunena bibi nobe mwi babi, bakamone mingilo yenu yawama ne kumutumbijika Lesa mu juba jo akebapempula.’—1 Pe. 2:12.

“Mwikale mu Mutende na Bantu Bonse”

7. Mutende ka Kilishitu ye ashijile baana banji ba bwanga, kabiji wafwainwa kwitulengela kuba ka?

7 Tangai Loma 12:18. Bufuku bwapeleleko Yesu bo ajinga na batumwa banji, wibambijile’mba: “Nemushila mutende; nemupa mutende wami.” (Yoa. 14:27) Mutende ye ashile Kilishitu ku baana banji ba bwanga ke byo bekala ku matwi nzo inge bayuka’mba bebatemwa ne kwitabilwa kwi Yehoba Lesa ne Mwananji ye atemwisha. Uno mutende ye witulengela kwikala bulongo na bantu. Bena Kilishitu ba kine batemwa mutende kabiji bakeba kwikala mutende na bantu. —Mat. 5:9.

8. Twakonsha kwikala byepi bantu ba mutende pa nzubo ne mu kipwilo kyetu?

8 Jishinda jimo jakwikelamo mutende mu kisemi ke kwisamba ne kupwisha makatazho bukiji kukila kulekatu bintu na kutaminako. (Mana. 15:18; Efi. 4:26) Kino byo byo kyafwainwa ne kwikala mu kipwilo kya bena Kilishitu. Mutumwa Petelo waamba pa kwikala mutende amba po pamotu ne kukanya lujimi kwamba byatama. (1 Pe. 3:10, 11) Yakoba naye panyuma ya kujimunañana kyakosa bingi pa mambo a kwingijisha bulongo lujimi ne kubula kumvwa kichima ne kubula lutobo, wanembele’mba: ‘Maana afuma mwiulu, patanshi o awamishatu, kabiji o a mutende, o akoka, o apela kusashilwa, o ayula lusa ne bipangwa byawama, o abula misalululo, o abula bujimbijimbi. Kabiji bipangwa bya bololoke bibyalwa mu mutende kwi abo boba mutende.’—Yako. 3:17, 18.

9. Pa kwikala “mutende na bantu bonse,” twafwainwa kuyuka ka?

9 Mu byambo byo aambile biji mu Loma 12:18, Paulo waamba ne pa lubaji lukwabo lo twafwainwa kwikelamo ba mutende kununga pa kwikala ba mutende mu kisemi ne mu kipwilo. Waamba’mba twafwainwa ‘kwikala mu mutende na bantu bonse.’ Kino kyavwangamo kwikala mutende na bakinkalankulo, bakwetu mo twingijila nkito, bakwetu baana ba sukulu ne bantu bo tutana mu mwingilo. Nangwa byonkabyo, mutumwa wanungapo byambo bikwabo amba: “Umvwe kyakonsheka kubiwa, monka mwayila bulume bwenu.” Kino kibena kulumbulula amba twafwainwa kwingila papelela bulume bwetu kwikala “mutende na bantu bonse” bino kechi kya kuba twalengulula ne mafunde aoloka a Lesa ne.

Kushinkanya ko kwa Yehoba

10, 11. Mu ñanyi jishinda mo ‘tukokela bukaji bwitufikila,’ kabiji mambo ka kuba bino o kwawamina?

10 Tangai Loma 12:19. Nangwatu ku ‘boba balengulula’ mwingilo ne byambo byo tusapwila, kubikakotu ne betupata, twafwainwa kwikala ‘batekanya’ ne kumwesha “bukimote.” (2 Timo. 2:23-25) Paulo wajimuna bena Kilishitu kubula kwishinkenya bene na bene, bino bafwainwa ‘kukokela bukaji bwibafikila.’ Bukaji bwa bañanyi bo aambilengapo Paulo? Kechi walumbulwilenga amba twafwainwa kukokela bukaji bwetu ne. Kwa kubula nangwa kuzhinaukatu ne, tukokela bukaji bwa kwa Lesa. Atweba bena Kilishitu twayuka’mba kechi yetu twafwainwa kushinkanya ne. Nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Leka kuzhingila utaye bukaji: Kulukusha muchima wobe ne: akya kileta kuba bubi.” (Sala. 37:8) Kabiji Solomone naye wajimunañeneko amba: “Kechi wambe’mba: Amiwa nkashinkanya, ne; Pembelela Yehoba ne aye ukakupulusha.”—Mana. 20:22.

11 Inge bandenguluzhi betukozha, kyawama kulekela Yehoba wibakambula umvwe mwine wamona’mba kyafwainwa kuba bino. Byo amwesheshe amba walangulukilenga pa bukaji bwa Yehoba, Paulo wanungilepo amba: “Kyanembwa’mba, Kushinkanya ko kwami; amiwa yami nkashinkanya, byo byaamba Nkambo.” (Esakanyaiko Mpitulukilo ya mu mizhilo 32:35.) Umvwe twauba’mba tweseke kushinkanya, kyakonsha kumwesha amba tubena kwitota, ne kwingila mwingilo wakonsha kwingilatu Yehoba kwapwa. Kabiji kyakonsha kumwesha amba kechi twaitabila byambo bya kwa Yehoba byo aamba’mba “kushinkanya ko kwami” ne.

12. Kimye ka Yehoba kyo akamwesha bukaji bwanji, kabiji ukoba byepi bino?

12 Mu nkalata yanji yo anembejile bena Loma, Paulo waambile’mba: ‘Bukaji bwa Lesa bwamweka kufuma mwiulu bwibumwekela bumbulwa kwakamwa Lesa ne bumbulwakoloka bonse bwa bantu, bavulañanya bukine na bumbulwakoloka.’ (Loma 1:18) Bukaji bwa Yehoba bukamwekana mwiulu kupichila mu Mwananji kimye kya “malwa akatampe.” (Lum. 7:14) Kano ko kakekala ‘kayukilo kakamweka ka buchibamambo bwaoloka bwa kwa Lesa,’ byonka byaambile Paulo mu nkalata yanji ikwabo amba: “Mambo kyo kintu kyaoloka kwi Lesa kwibalubwila bya malwa aba bemumwesha malwa, ne kwimulubwila anweba mumona bya malwa kya kukokoloka pamo ne atweba, pa lumwekesho lwa Nkambo Yesu, byo akafuma mwiulu na bamalaika ba bulume bwanji mu mujilo utema, kasa ashinkanya nabo babula kuyuka Lesa, ne abo babula kukokela mambo awama a Nkambo yetu Yesu.”—2 Tesa. 1:5-8.

Kushinda Bubi na Byawama

13, 14. (a) Mambo ka o tubujila kukumya umvwe betulengulula? (b) Twakonsha kupesha byepi boba betumanyika?

13 Tangai Loma 12:14, 21. Inge twaketekela amba Yehoba ukafikizha nkebelo yanji, kyakonsha kwitulengela kutesha muchima ku mwingilo ye etupa wa kusapwila “panopantanda ponse” “mambo awama a bufumu.” (Mat. 24:14) Twayuka amba uno mwingilo wa bwina Kilishitu ukalengela balwanyi betu kwituzhingijila, mambo Yesu witujimwine amba: “Bakemushikwa ku mikoka yonse ya bantu pa jizhina jami.” (Mat. 24:9) Kino kitulengela kubula kukumya nangwa kulefulwa inge ke betulengulule. Mutumwa Petelo wanembele’mba: “Anweba batemwe, kechi mukumya alwa lweseko lwa mujilo luji mwenu, lwaiya mu kwimweseka, nobe kintu kingi kimufikilatu ne: pakuba byo muji bakumona nanji bya kumanama byanji Kilishitu, sekelai.”—1 Pe. 4:12, 13.

14 Mu kifulo kya kuzhingijila boba betumanyika, tweseka kwibafunjisha byo twayuka’mba bamo mwi abo boba bino mu bulubi. (2 Ko. 4:4) Twibikako kulondela lujimuno lwa kwa Paulo lwaamba’mba: “Bapeshai bemupata; peshai, kufiñañana ne.” (Loma 12:14) Jishinda jimo jo tupesheshamo boba betumanyika ke kwibalombelako. Yesu waambile mu Jashi janji ja pa Mutumba amba: “Temwai balwanyi benu, mwibobilenga byawama aba bemushikwa, mwibapeshenga abo bemufinga, kabiji mwibalombelenga aba bemumanyika.” (Luka 6:27, 28) Mutumwa Paulo kwesakana na byonka byo apichilemo wayukile’mba aba bamanyikañana bakonsha kwikala baana ba bwanga ba kwa Kilishitu bakishinka ne kwikala bakalume ba kwa Yehoba babambakana. (Nga. 1:13-16, 23) Mu nkalata ikwabo, Paulo waambile’mba: “Pa kunenwa bibi twibapesha; pa kupatwa, tutekanya; pa kubepelwa, tusashijilatu.”—1 Ko. 4:12, 13.

15. Jishinda ka jawama kushinjilamo bubi na byawama?

15 Bena Kilishitu ba kine balondela byaamba kyepelo kyapelako mu Loma kitango 12 kyaamba amba: “Kechi mushindwe na bubi ne, poso mushinde bubi na byawama.” Satana Diabola ye mwine uleta bubi bonse. (Yoa. 8:44; 1 Yoa. 5:19) Mu lumwekesho lwapainwe kwi mutumwa Yoano, Yesu waambile’mba balongo banji bashingwa ‘bamushinda [Satana] na mambo a mashi a Mwana mukooko, ne na mambo a byambo bya kushimuna kwabo.’ (Lum. 12:11) Kino kimwesha amba jishinda jawama kushinjilamo Satana ne bubi bwanji buji mu ino ntanda ke kuba byawama kupichila mu mwingilo wetu wa kusapwila mambo awama a Bufumu.

Kusangalela mu Luketekelo

16, 17. Loma kitango 12 kitufunjishapo ka pa mambo a (a) byo twafwainwa kwingijisha bumi bwetu? (b) byo twafwainwa kuba mu kipwilo? (c) byo twafwainwa kuba na boba betumanyika na mambo a lwitabilo lwetu?

16 Kwisambakotu pacheche kitango 12 kya mu nkalata ya kwa Paulo yo anembejile bena Kilishitu mu Loma kwituvululamo bintu byavula. Twafunjile’mba byo tuji bakalume bepana ba Yehoba, twafwainwa kwifuukwilanga kupana bitapisho. Byo twatundaikwa na mupashi wa Lesa, twifuukwila kupana bitapisho mambo bulume bwetu bwa kulanguluka bwitulengela kusumininwa amba kino kyo kyaswa muchima wa Lesa. Twikala na muchima wa lupata ne kwingijisha bya bupe byetu byapusana pusana na mukoyo. Twingila na kwipelula ne na butekanye, ne kwingila papelela bulume bwetu kwikala bakwatankana na bena Kilishitu bakwetu. Twikala na muchima wa kutambwila benyi ne kuta bakwetu muchima kya kine.

17 Loma kitango 12 kitujimunako bingi ne pa byo twafwainwa kuyuka mwa kubila na boba betumanyika. Kechi twafwainwa kushinkanya kibi na kibi ne. Twafwainwa kushinda boba betumanyika kupichila mu kumwesha byubilo byawama. Kabiji tweseka papelela bulume bwetu kwikala mu mutende na bantu bonse kwa kubula kulala mafunde a mu Baibolo. Kino kyavwangamo ne ba mu kisemi, mu kipwilo, bakinkalankulo, ku nkito, ku sukulu ne mu mwingilo wetu. Nangwa kya kuba betumanyika, twesekesha na ngovu kushinda bubi na byawama, ne kuvuluka amba kushinkanya ko kwa Yehoba.

18. Ñanyi lujimuno lusatu luji mu Loma 12:12?

18 Tangai Loma 12:12. Kununga pa luno lujimuno lwawama kabiji lukwashañana, Paulo wapana mikambizho isatu. Na mambo a kuba’mba kechi twakonsha kuba bino byonse bintu kwa kubula bukwasho bwa Yehoba ne, mutumwa witufundako amba ‘tukelwenga mu lulombelo.’ Kino kiketulengela kulondela lujimuno lwanji lukwabo lwa ‘kutekanya mu bya malwa.’ Kyapelako, twafwainwa kutesha michima yetu ku kimye kya kulutwe kyo etulaya Yehoba ne ‘kusekela mu luketekelo’ lwa bumi bwa myaka ne myaka, kikale mwiulu nangwa panopantanda.

Kupitulukamo

•Twafwainwa kuba byepi na boba betumanyika?

•Mu mbaji ka mo twafwainwa kwesekela kuleta mutende, kabiji mu ñanyi jishinda?

•Mambo ka o twafwainwa kubujila kushinkanya?

[Kipikichala pa peja 8]

Kukwasha bakwetu bakinkalankulo kwakonsha kupwisha misalululo

[Kipikichala pa peja 9]

Nanchi mweseka kuleta mutende mu kipwilo nyi?

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu