Mwekelo Yawama

MWEKELO yenu yo ilengela bantu kuyuka byo muji. Nangwa kya kuba Yehoba utala mu muchima, bantu javula batala “pangye ya muntu” ne kumulangulukila kwesakana na mwekelo yanji. (1 Sam. 16:7) Umvwe mwavwala ne kuzañuna bulongo, bakwenu bakonsha kwimumona’mba mwinemeka kabiji bakakebesha bingi kwimuteleka. Kuvwala bulongo kukalengela ne bantu kunemeka jibumba jo mubena kwimenako kabiji ne banteleki benu bakanemeka Lesa ye mupopwela.

Mafunde a Kulondela. Baibolo kechi watanchikatu kolololo mizhilo yonse ya pa mambo a mwekelo ne. Bino wapana mafunde akonsha kwitukwasha kuyuka byo twafwainwa kuba. Jifunde jikatampe pa mafunde onse ke ja kuba’mba bintu ‘byonse kasa twibyubila lukumo lwa Lesa.’ (1 Ko. 10:31) Mafunde ka o twafwainwa kulondela pa mambo a mwekelo yetu?

Kitanshi, Baibolo witutundaika kwikala ba butooto, ku mubiji ne bivwalo byetu. Mu mizhilo yo apele bena Isalela ba kala, Yehoba waambilemo bintu byo twafwainwa kuba pa mambo a butooto. Kya kumwenako, umvwe bañanga kebengile mingilo yabo, bebakambizhe kowa ne kuchapa bivwalo byabo pa bimye byatongwelwe. (Levi 16:4, 24, 26, 28) Bena Kilishitu kechi balondela Mizhilo ya Mosesa ne, bino mafunde ajimo ne luno akingila. (Yoa. 13:10; Lum. 19:8) Kikatakata umvwe tubena kuya na kupwila nangwa mu mwingilo wa mu bujimi, mibiji yetu, mukanwa ne bivwalo byetu byafwainwa kwikala bya butooto kuba’mba bakwetu babulenga kwitutala bibi. Aba bamba majashi nangwa bekala mu bimwesho mu kipwilo, bafwainwa kwikala ba butooto. Kwikala ba butooto kumwesha’mba twamunemeka Yehoba ne jibumba janji.

Kya bubiji, Baibolo witukambizha kwikala ba bumvu ne kutekanya. Mutumwa Paulo wakambizhe banabakazhi bena Kilishitu ‘kuvwala . . . na bumvu ne butekanye; kechi na nsuki ya kwichika ne, nangwa na kya ngolode ne, nangwa na bamangalite ne, nangwa na bivwalo bya mutengo wanema ne; poso na mingilo yawama, byafwainwa banabakazhi betela’mba, twi ba kunemeka Lesa.’ (1 Timo. 2:9, 10) Kabiji bumvu ne kutekanya byanema bingi mu mvwajilo ne mwekelo ya banabalume.

Muntu uji na bumvu kechi utuntwisha bakwabo ne kukeba’mba bamutote ne. Butekanye bulengela muntu kulangulukapo bulongo pa kintu. Muntu umwesha bino byubilo uba bintu bulongo na mambo a kunemeka mizhilo ya Lesa. Kumwesha bino byubilo kechi kulumbulula’mba muntu kechi wafwainwa kuvwala kipale ne, bitukwashatu kuyuka mwekelo yetu byo yafwainwa kwikala ne kubula kukizhamo mu mvwajilo ne mwekelo yetu amba bantu betumone. (1 Yoa. 2:16) Twafwainwa kulondelanga ano mafunde kana tubena kuya na kupwila nyi, inyi kana tubena kuya mu mwingilo wa mu bujimi nangwa tubena kubatu mingilo ikwabo. Nangwatu bivwalo bya pa nzubo nabyo byafwainwa kumwesha bumvu ne butekanye. Pa sukulu nangwa pa nkito yetu, pakonsha kwikala bimye bya kusapwilako busapwishi bwa kushukilwa. Nangwa kya kuba kechi twakonsha kuvwala byonka byo tuba pa kuya na kupwila kwa kipwilo, kushonkena kwa nkambi ne kubuñana kwa mwanzo ne, mvwajilo yetu yafwainwa kwikala ya kipale, ya butooto kabiji ya na bumvu.

Ibyo kuba’mba kechi tuvwalatu mvwajilo imo ne. Kabiji kechi byo byo kyafwainwa kwikala ne. Atweba bantu twapusana mu bintu byo twatemwa kabiji kino kijitu bulongo. Pano bino, twafwainwa kulondelanga mafunde a mu Baibolo kimye kyonse.

Mutumwa Petelo waambile’mba kintu kyakijisha kunema kukila kupyola nsuki ne bivwalo ke kwikala na kivwalo kya “muntu wafyamika wa mu muchima.” (1 Pe. 3:3, 4) Umvwe michima yetu yayula na butemwe, lusekelo, mutende, lusa ne lwitabilo lwakosa, bino bintu bikekala bivwalo byetu bya ku mupashi bikatumbijikanga Lesa kya kine.

Kya busatu, Baibolo witutundaika kumona umvwe mwekelo yetu yafwainwa bulongo. Mu 1 Timoti 2:9 mwaambiwa ‘kuvwala byafwainwa.’ Nangwa kya kuba mutumwa Paulo waambilenga pa mvwajilo ya banabakazhi, jifunde jintutu jimo jingila ne ku banabalume. Kintu kyafwainwa ke kyokya kibena kumweka bulongo kabiji kya butooto. Kana twi banonshi nyi nangwa ne, bonse twakonsha kumweka bulongo.

Kintu kitanshi kimona bantu pa mambo a mwekelo, ke nsuki yetu. Yafwainwa kumweka bulongo. Bantu bapyola nsuki yabo monka mwayila bisho ne bisemwa byabo. Mu 1 Kolinda 11:14, 15, tutanamo jifunde mutumwa Paulo jo aambile pa mambo a mpyolelo ya nsuki kabiji kyamweka wijambile panyuma ya kulanguluka pa bino bintu byonse. Nangwa byonkabyo, umvwe muntu wapyola nsuki yanji kukeba kumweka nobe wamulume nangwa wamukazhi, kino kechi kyayilamo na mafunde a mu Baibolo ne.—Mpitu. 22:5.

Ku banabalume, kumweka bulongo kuvwangamo kutenda myevu yonse bulongo. Mu mapunzha mo bamona’mba ntomombo ijitu bulongo, bonse basha ntomombo bafwainwa kwiipemuna bulongo.

Kya buna, mwekelo yetu kechi yafwainwa kumwesha’mba twatemwa panopantanda ne byubilo bijipo ne. Mutumwa Yoano wajimwineko’mba: “Inge mutemwe panopantanda nangwa bya panopantanda ne.” (1 Yoa. 2:15-17) Bya lwiso lwa mubiji byavula byakumbana panopantanda ponse. Pa bino bintu, Yoano watongolapo lwiso lwa buntunshi ne kwimwesha kwatu kwa bintu byo aji nabyo muntu. Kabiji Binembelo byaambapo ne pa mupashi wa bunsatuki, wa kulengulula buntangi. (Mana. 17:11; Efi. 2:2) Ino milanguluko ne byubilo bimwekela javula mu mvwajilo ne mu mwekelo ya bantu. Kifumamo, mwekelo yabo ikala yabula bumvu, ya kubindankanya muchima, ya kwimwesha, ya biko, kabiji ingi ingitu. Byo tuji bakalume ba Yehoba, twafwainwa kuchinuzhuka ino mvwajilo ne mwekelo imwesha mashinda abula a bwina Kilishitu.

Mu kifulo kya kulondela ba panopantanda, kyanema bingi kulondela mvwajilo ne mwekelo yawama ya banabalume ne banabakazhi bakoma ku mupashi baji mu kipwilo kya bwina Kilishitu! Bansongwalume bakeba kwikala bañambi ba majashi a mvula bantu, bafwainwa kumonanga mvwajilo ya boba bamba ano majashi. Bonse bakonsha kufunjilako ku mvwajilo ya bantu baingila mu bukishinka pa myaka yavula mu mwingilo wa ku mvula bantu.—1 Timo. 4:12; 1 Pe. 5:2, 3.

Kya butanu, pa kusala kyafwainwa, twafwainwa kuvuluka kuba’mba nangwatu “Kilishitu naye kechi witokeshenga mwine pa muchima ne.” (Loma 15:3) Kintu Yesu kyo ateshepo muchima kyajinga kuba kyaswa muchima wa Lesa. Kabiji Yesu wateshe muchima pa kukwasha bantu kechi kubatu byo akebanga mwine ne. Pa mambo a mvwajilo ne mwekelo, umvwe paikala kintu kimo kyakonsha kutuntwisha bantu baji ku yoyo mpunzha ko tuji, twafwainwa kuba byepi? Kulondela muchima wa kwikepesha wamwesheshepo Kilishitu kwakonsha kwitukwasha kuba kintu kyawama. Mutumwa Paulo watongwele jino jifunde ja kuba’mba: “Kechi tuba bya kwituntulako bantu, nangwa kimo ne.” (2 Ko. 6:3) Na mambo a kino, twakonsha kuleka mpyolelo ya nsuki ne mvwajilo imo yakonsha kutuntwisha bantu bo tusapwilako.

Ñimeno. Mwekelo yawama yavwangamo ne kwimana bulongo. Pano bino, atweba bantu twapusana mu ñimeno kabiji kechi twimanatu mutundu umo ne. Nangwa byonkabyo, kyanema bingi kuvuluka’mba kwesakana na byaamba Baibolo, kwimana saka waoloka kumwesha munema ne luketekelo. (Levi 26:13; Luka 21:28) Bino nangwa byonkabyo, na mambo a kwingila pa myaka yavula nangwa kampe na mambo a kukoma nangwa kukoka kwa mubiji, mulongo nangwa nyenga kechi wakonsha kwimana saka aoloka ne, nangwa kampe wakonsha kukwata ku kintu kimo kuba’mba akoseleko. Pano bino, ku bakonsha kwimana saka baoloka, kyanema bingi kuba bino kimye kyo babena kwamba ku bantu kuba’mba babule kulengela bantu kwibalangulukila mungi nangwa kwibamona nobe babena kulomba lulekelo lwa mambo. Kabiji byo kiji kuba’mba kechi kyatama pa kimye pa kimye ñambi kukwata ku kya kwambilapo ne, kyakonsha kukizhamo kuwama umvwe keabule kushakaminako.

Bintu byo Twingijisha Byafwainwa Kumweka Bulongo. Kechi twafwainwa kumwekangatu bulongo atwe bene ne, bino ne bipe byo twingijisha mu mwingilo wa bujimi nabyo byafwainwa kwikala bya butooto.

Monai Baibolo wenu byo aji. Kechi kyakonsheka atweba bonse kwikala na Baibolo wakatataka umvwe ye tuji naji wakushika ne. Nangwa Baibolo wetu twamwingijisha pa myaka nobe kajo, wafwainwa kumwekanga’mba twamulama bulongo.

Kuji mashinda avula a kulongelamo kyola kya mabuku, bino kyafwainwa kumwekanga bulongo. Nanchi kemwamonapo mapepala saka alakata kufuma mu Baibolo kimye musapwishi kyo abena kukeba kutangila mwina nzubo kinembelo nangwa kampe kimye mulongo kyo abena kwamba jashi mu kipwilo nyi? Mwalabikilwe, kechi ibyo nenyi? Umvwe kya kuba mapepala o mwabika mu Baibolo kealakatemo, kyawama kwiabika pangi kuba’mba abulenga kulakatamo. Kabiji vulukai kuba’mba mu bisho bimo, kutula Baibolo ne mabuku akwabo a bya bupopweshi panshi kimwesha kubula mushingi.

Mwekelo yawama yafwainwa kwikala kintu kyanema bingi kwi atweba. Kabiji yo ilengela bakwetu kwitumona bulongo nangwa ne. Bino kyakila pa byonse, tutesha bingi muchima ku mwekelo yawama mambo tukeba ‘kulengela lufunjisho lwa Lesa, Mupulushi wetu, kumweka bulongo mu bintu byonse.’—Titu. 2:10.