BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • ijwia Kitango 5
  • Yehoba Wamubukile

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Yehoba Wamubukile
  • Londelainga Lwitabilo Lwabo
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Mulunda Wawama
  • Elihu Wambile pa Lusa Luji na Yehoba Lesa
  • “Mu Kinkunkwila”
  • Kumufunjisha Kwipelula ne Kwikala na Butemwe
  • ‘Kechi Mwaambile bya Kine pe Amiwa Ne’
  • “Wa Kifyele”
  • Yoba Wanemekele Jizhina Ja Yehoba
    Kyamba kya Usopa—2009
  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Yoba
    Kyamba kya Usopa—2006
  • “Kechi Nkasankilapo Bulumbuluke Bwami Ne”
    Londelainga Lwitabilo Lwabo
  • “Anweba Mwaumvwine Kala Mambo A Butekanye Bwa Yoba”
    Kyamba kya Usopa—2006
Monai Bikwabo
Londelainga Lwitabilo Lwabo
ijwia Kitango 5
Mubiji wa kwa Yoba wafichiletu bwii na mambo a kikola

LONDELAINGA LWITABILO LWABO | YOBA

Yehoba Wamubukile

Byo papichile kimye, jibumba jicheche ja banabalume jalekele kwamba. Kampe kwaumvwanyikilengatu mwela wakaba wapupilenga kufuma mu kiselebwa kya Alabya. Na mambo a kwipachika, Yoba wakokeletu zubulu kabiji wazhindaminetu nzoo. Fwanyikizhai kuba’mba ubena kutala balunda nanji basatu abo ba Elifwaza, Bilidada ne Zofwala saka azhingila kabiji ubena kukeba kwibazhindamikapo. Abano balunda nanji pa kwamba kechi batajilenga Yoba ne, batajilengatu panshi mambo baumvwine kutama ku muchima mambo Yoba kechi waumvwijile byambo byabo byamwesheshenga “maana atutu” kabiji bya kumujimbaika ne. (Yoba 16:3, tubyambo twa munshi) Yoba aye wafuukwilepo kutwajijila kwikala wakishinka.

Kintu kyanema kyafwainwe kuba Yoba ke kutwajijila kwikala wa kishinka kwi Lesa. Bunonshi bwanji bonse bwaonaikile, baana banji bonse bafwile, balunda nanji ne bakinkalankulo bamulengulwile kabiji wakolelwe kikola kikatampe. Mubiji wanji yonse wafichiletu bwii na mambo a kino kikola, wajinga na bilonda kabiji bamwendelenga ku mapila. Kabiji mubiji wanji waipukilenga bwema bwatama bingi. (Yoba 7:5; 19:17; 30:30) Byambo byatama byamwambijile bano balunda nanji basatu byalengejile Yoba kuzhingila bingi. Wakebelenga kumwesha kuba’mba kechi wayanjilenga na mambo a kuba’mba wajinga ndengamambo ne. Byo aambile byambo byapelako bazhindaminepo. Byambo byo baambilenga bya kumulefula bibapwile. Pano bino byambo byatama byo bamwambijile bya mukolele bingi ku muchima. Onkao mambo, wakebelenga wa kumutekenesha.

Makatazho apichilengamo Yoba o amulengejile kwikala na ndangulukilo yatama kabiji kechi twakonsha kukumya ne. Wakebewenga bukwasho ne kumutekenesha. Bino balunda nanji basatu kechi bamutekeneshepo nangwa kumukwasha ne. Nanchi ne anweba kimye kimo mukeba kwimukwasha ne kwimutekenesha inge muji na makatazho nyi? Nanchi bakimulefulapo ku bantu bo mulanguluka’mba balunda nenu nyi? Kufunda pe Yehoba Lesa byo akwashishe Yoba ne Yoba byo aubile byafwainwa kwimutundaika ne kwimulengela kwikala na luketekelo.

Mulunda Wawama

Jishimikila ja kwa Yoba jaamba ne pa bintu bikwabo byakonsha kwitulengela kukumya bingi. Kwajinga nsongwalume mukwabo aye Elihu. Watelekelenga bakulumpe byo besambilenga ne Yoba. Kechi watemenwe byambo byo baambilenga ne.

Elihu kechi watemenwe byaambile Yoba ne. Kyamukolele bingi ku muchima Yoba byo aswishishe balunda nanji kwamba byambo byamwesheshenga nobe Yoba “waoloka kukila Lesa.” Elihu waumvwijile bingi bulanda Yoba, mambo wamwene byo amanaminenga, bukishinka bwanji ne byo akebelenga muntu wa kumukwasha ne kumutundaika. O ene mambo Elihu o akankejilwe kuzhindamapotu pa byaambilenga balunda ba kwa Yoba basatu. Waumvwine saka bambila Yoba byambo byatama byafwainwe konauna lwitabilo lwanji, kumulengulwisha ne kusankilapo bukishinka bwanji. Byambo byo baambilenga byamwesheshenga’mba Lesa wakanama. Na mambo a bino, Elihu wakebeshe kwamba byajinga ku muchima!—Yoba 32:2-4, 18.

Elihu waambile’mba: “Amiwa ne mwanyike, pakuba anweba mwi bakulumpe. Onkao mambo, nemunemekele ne kuzhindamatu, kabiji nachiine kwimubuula bintu byo nayuka.” Bino wakankelwe kuzhindamapotu. Watwajijile kwamba’mba: “Kukoma kechi ko kulengela muntu kwikala na maana ne, kabiji bakote kechi bo bonkatu bayuka bintu byaoloka ne.” (Yoba 32:6, 9) Elihu waambile kimye kyabaya bingi kabiji byambo byo aambile byajinga bya kine. Byo aambile byapuseneko bingi na byaambile Elifwaza, Bilidada ne Zofwala. Elihu wabuujile Yoba kuba’mba kechi usakwambila Yoba byambo byatama ne. Kabiji byo aambilenga ne Yoba, wamutelelenga pa jizhina janji kupusanako na byaubile balunda nanji basatu bamulefwile.a Elihu waambijile Yoba na mushingi amba: “Pano anweba Yoba, umvwai byambo byami.”—Yoba 33:1, 7; 34:7.

Elihu watelelenga Yoba pa jizhina pa kwisamba nanji kabiji wamunemekele ne kumumvwina lusa, bakumutekenesha babubela basatu saka baikala kunyuma

Elihu watelelenga Yoba pa jizhina pa kwisamba nanji kabiji wamunemekele ne kumumvwina lusa

Elihu wakwashishe Yoba kwakubula kupita mu mbaji. Waambile’mba: “Anweba mwaambilenga saka nteleka, . . . ‘Amiwa natoka, kechi naubapo mizhilulwila ne. Bino Lesa wataana bintu bya kundengulwilapo.” Elihu wakebelenga kuyuka byalangulukilengapo Yoba. Wamwipwizhe amba: “Nanchi mwashiinwa’mba mwaoloka kya kuba ke mwambe’mba, ‘Amiwa naoloka kukila Lesa’ nyi?” Elihu wakebelenga kukwasha Yoba kuleka kulanguluka bino. Wamwambijile’mba: “Anweba mwaya mungi pa kwamba bino.” (Yoba 33:8-12; 35:2) Elihu wayukile’mba Yoba walefwile na mambo a byamumwekejile ne byambo byatama byamwambijile balunda nanji ba bubela. Pano bino, Elihu wajimwineko Yoba amba: “Bino jimukai kuchina’mba bukaji bwakemulengela kuba bintu byatama.”—Yoba 36:18.

Elihu Wambile pa Lusa Luji na Yehoba Lesa

Pa kupezhako waambile bukine bwanema bingi bwa kuba’mba: “Lesa kechi uba bubi nangwa pachechetu ne, aye Wa bulume bonse kechi uba byatama nangwa pachechetu ne . . . Wa bulume bonse kechi uvulañanya mambo pa kwiachiba ne.” (Yoba 34:10, 12) Elihu wakwashishe Yoba kuyuka kuba’mba Yehoba uji na lusa kabiji waoloka. Wamuvulwilemo kuba’mba Yehoba inge wakebelenga inge wamukambwile na mambo a byambo byatama byo aambijile Lesa. (Yoba 35:13-15) Elihu kechi wakebelenga kumwesha’mba wayuka byonse pe Lesa ne. Waambile’mba: “Lesa wakila bintu byo twayuka.”—Yoba 36:26.

Nangwa kya kuba Elihu wafunjileko Yoba kwakubula kumupita mu mbaji, bino wamumvwijile lusa. Wamutundaikile kuba’mba Yehoba ukamukwasha kwikala na butuntulu bwa mubiji bwawama jikwabo. Wamukwashishe kuyuka’mba Lesa ukafikizha byambo byanji ku bakalume banji bakishinka bya kuba’mba: “Mubiji wanji ekale wawama kukila byo ajinga mwanyike; Bulume bwa ku bwanyike bwanji bubwelemo mwi aye.” Elihu waubile kintu kikwabo kyamwesheshe’mba waumvwijilenga Yoba lusa. Pa kwisamba nanji, wamupelenga Yoba kimye kya kwambapo. Wamwambijile’mba: “Ambai, mambo mbena kukeba kwimubingisha.” (Yoba 33:25, 32) Bino Yoba kechi wakumbwile ne. Kyamweka kechi wakebelenga kwikangaizha ne, mambo byambo byamwambijile Elihu byamutundaikile bingi. Wafwainwa wajijile ne kujila byo ayukile’mba Elihu wamutele muchima.

Tufunjilako bintu byanema bingi ku bano banabalume bakishinka. Kwi Elihu tufunjilako byo twafwainwa kukwasha bakwetu ne kwibatundaika. Balunda netu ba kine kechi baketupitanga mu mbaji inge twalubankanya nangwa inge ke tube byatama ne. (Byambo bya Maana 27:6) Ne atweba twafwainwa kwikala balunda ba kine. Twafwainwa kumvwinanga bakwetu lusa ne kutundaika bakajilwa nangwa kya kuba betwambila byambo bya kupulumukatu. Kabiji inge babena kwitufundako, twafwainwa kutelekanga ne kuswa byonka byaubile Yoba. Atweba bonse tukeba kwitufundako ne kwitolola. Kulondela byo babena kwitubuula kuketulengela kwikala na bumi.—Byambo bya Maana 4:13.

“Mu Kinkunkwila”

Elihu byo aambilenga, bimye byavula waambile pa mwela, makumbi, kutatauka ne kubesha. Waambile pe Yehoba amba: “Telekeshai ku kutatauka kwa jiwi janji.” (Yoba 37:2, 9) Kyamweka Elihu byo aambilenga ne Yoba, kinkunkwila kyatendekele kupupa bingi. Pa kupitapo kimye, kyaikele ke kinkunkwila kikatampe. Kepo kwamwekele kintu kyakukumya bingi. Jiwi ja Yehoba jaumvwanyikile mu kinkunkwila!—Yoba 38:1.

Fwanyikizhai Mulenga mwine ubena kwimufunjisha pa bilengwa byanji!

Tumvwa bingi bulongo inge ke tutange buku wa Yoba mambo mo muji jishimikila jaamba pe Yehoba byo esambilenga ne Yoba. Byonkatu kinkunkwila byo kyululula biswaswa, ne jiwi ja Yehoba jaululwile byambo bya bubela byaambilenga Elifwaza, Bilidada ne Zofwala. Pa kikye kimye, Yehoba kechi wisambilepo na bano banabalume basatu ne. Waishile kwisamba nabo panyuma. Watele muchima Yoba, wamujimwineko kalume wanji kwakubula kupita mu mbaji, bino mu jishinda jawama.

Yehoba wayukile’mba lweseko lwapichilengamo Yoba lwabayile bingi. Wamumvwijile lusa byonkatu byo oba ne kwi atweba inge ke tuyande. (Isaya 63:9; Zekaliya 2:8) Bino wayukile’mba Yoba ubena “kwamba bintu byo abula kuyuka,” ne kwiletela makatazho avula aye mwine. Yehoba wamwipwizhe mepuzho avula pa kuba’mba amukwashe. Wamushikishe’mba: “Wajinga pi byo naajile kitendekesho kya ntanda? Mbuule, umvwe wayuka.” Ku ntendekelo ya kulengwa, “tubangabanga twa ku makya,” ko kuba’mba bamalaika ba Lesa babijikilenga saka batakaika bintu byalenga Lesa. (Yoba 38:2, 4, 7) Yoba wakankelwe kukumbula mambo kafwako kyo ayukile ne.

Kimye kya kinkunkwila, Yoba watajilenga mwiulu saka abena kuteleka byaambilenga Yehoba

Jiwi ja Yehoba jaumvwanyikile mu kinkunkwila pa kukwasha Yoba kupimpula milanguluko yanji

Yehoba watwajijile kwamba pa bintu byo alenga. Twakonsha kwamba’mba Yehoba walumbulwijile Yoba pa mafunjisho a sayansi nabiji aamba pa tubangabanga, bintu bipema, byalengwa ntanda ne kyeya. Kabiji Yehoba watongawile banyama bapusana pusana bajinga ku mpunzha kwaikelanga Yoba nabiji bokwe, kikwangala, bambuzhi ba mu mitumba, mbongolo wa mungye, mboo, osetelechi, mbili, kabemba, mpungu, kyovwe ne kiwele. Fwanyikizhai Mulengab mwine ubena kwimufunjisha pa bilengwa byanji.

Kumufunjisha Kwipelula ne Kwikala na Butemwe

Mambo ka Yehoba o esambijile ne Yoba pa bino byonse? Yehoba wakebelenga kukwasha Yoba kwikala wipelula. Yoba wapelengamo mambo Yehoba kuba’mba ye walengejile bya malwa byamumwekejile. Kulanguluka bino kwalengejile bulunda bwanji ne Yehoba konaika kabiji kino kyamulengejile kulefulwa bingi. O ene mambo Yehoba o aipwizhizhe Yoba mepuzho avula pa kuba’mba ambe inge wajingako kimye Lesa kyo alengelenga bintu, kabiji inge Yoba wakonsha kujisha nangwa kutangijila byo alenga. Inge kya kuba Yoba kechi wajinga na bulume bwa kutangijila bintu byalenga Yehoba ne, wafwainwe kulanguluka byepi amba uji na luusa lwa kubuula Mulenga bya kuba? Yehoba ye wayuka bulongo bya kuba bintu ne jishinda jawama ja kwibyubilamo kukila Yoba.

Yoba kechi watendekele kwipachika ne Yehoba, kwibingisha nangwa kwikangaizha ne

Bintu byonse byaambile Yehoba byamwesheshenga’mba watemenwe bingi Yoba. Kijitu nobe Yehoba waambijilenga Yoba amba: ‘Mwanami, inge nakonsha kulenga bino bintu byonse ne kwibalama bulongo, nanchi ne obewa kechi nakonsha kukulama bulongo nenyi? Nanchi nakonsha kukulekelela, kwipaya baana bobe bonse, kukwangata bunonshi ne kukulengela kukolwa nyi? Nanchi amiwa kechi yami yenka wakonsha kukubwezhezha nsabo yo wajinga nayo ne kukubuka kikola kyobe ne nyi?

Yoba wakumbwiletu jibiji Yehoba byo amwipwizhenga mepuzho. Kechi watendekele kupachika, kwibingisha nangwa kwikangaizha ne. Wipelwile ne kuswa kuba’mba wayukiletu bintu bicheche kabiji walombele kumulekelako mambo pa byambo bya kupulumukatu byo aambile. (Yoba 40:4, 5; 42:1-6) Abino byo aubile bimwesha kuba’mba Yoba wajinga na lwitabilo lwakosa bingi. Nangwa kya kuba wapichile mu meseko akatampe, watwajijile kwikala wakishinka kwi Yehoba. Waumvwijile byo bamolweleko kwi Yehoba ne kupimpula milanguluko yanji. Ne atweba twafwainwa kwishikisha’mba, ‘Nanchi ntambwila bukwasho inge bamfundako nyi?’ Atweba bonse tukeba kwitufundako. Inge twaswa byo betufundako, ko kuba’mba tubena kulondela lwitabilo lwajingapo ne Yoba.

‘Kechi Mwaambile bya Kine pe Amiwa Ne’

Yehoba wayukile’mba Yoba ubena kuyanda. Onkao mambo, waubilepo kimo pa kuba’mba amutekeneshe. Yehoba waambijile Elifwaza wajingapo mukulumpe pa balunda nanji Yoba ba kumutekenesha babubela amba: “Nakuzhingijila bingi obewa ne balunda nobe babiji, mambo kechi mwaambile bya kine pe amiwa byonka byaubile Yoba kalume wami ne.” (Yoba 42:7) Akilangulukai pa bino byambo. Nanchi Yehoba walumbulwilenga’mba byambo byonse byaambile bano banabalume basatu byajinga bya bubela nyi, nangwa’mba byonse byaambile Yoba byajinga bya kine nyi? Ine.c Yoba ne balunda nanji bamuzhachishenga bapusene bingi. Yoba aye walefwilwe bingi kabiji wajinga na bulanda na mambo a balunda nanji bamubepejilenga bya bubela. O ene mambo o aambijile byambo bya kupulumukatu pa bimye bimo. Pa kuba Elifwaza ne balunda nanji babiji abo kechi bajingapo mu makatazho ajingamo Yoba ne. Baambijile Yoba byambo byatama na mambo a bwitote kabiji kechi bajinga na lwitabilo lwakosa mwi Lesa ne. Kechi bakatezhengatu muntu wabula mambo ne, bino kyakijilemo kutama ke kya kuba’mba balengejile Yehoba kumweka nobe wakanama kabiji watama bingi.

Onkao mambo, kyayijilemo Yehoba kwambila boba banabalume kupana mulambo. Balambwile bañombe 7 ne mikooko 7, kyamweka ano mambo kechi ajinga acheche ne, mambo palutwe mu Mizhilo ya Mosesa, ñanga mukatampe bamukambizhe kupaana ñombe umo umvwe walenga mambo ne kuletelela kisaka kyonse. (Bena Levi 4:3) Kechi kyapelele kutaana bano banyama ba kupana mulambo byonka byaambile Mizhilo ya Mosesa ne. Kabiji Yehoba waambile’mba wakonsheshetu kutambwila mulambo wa balunda ba kwa Yoba, inge Yoba wibalombelako.d (Yoba 42:8) Kino kyafwainwa kyatekeneshe bingi Yoba mambo Lesa wanji wamutumbijikile ne kwimwena Yehoba byo aolwele bintu.

“Yoba kalume wami usakwimulombelako.”—Yoba 42:8.

Yehoba waketekejile’mba Yoba usa kulondela byo bamukambizhe, ko kuba’mba kulekelako mambo balunda nanji bamwambijile byambo byatama. Kabiji Yoba kechi walengeshe Yehoba bumvu ne. (Yoba 42:9) Yoba wamwesheshe kuba’mba wajinga wa kishinka kwi Yehoba, kechi mu byambotu ne, bino ne mu byo aubile. Kabiji kino kyalengejile Yoba kumupesha mu bwikalo bwanji.

“Wa Kifyele”

Yehoba wamwesheshe Yoba “kifyele ne lusa.” (Yakoba 5:11) Mu ñanyi jishinda? Yehoba wafumishepo bya malwa pe Yoba. Fwanyikizhai Yoba byo aumvwine byo ayukile’mba ‘mubiji wanji wawama kukila byo ajinga mwanyike’ byonka byaawile Elihu! Kisemi kyanji ne balunda nanji bamukwashishe, bamupeele bya bupe ne kumumwesha kifyele. Yehoba wamupele bintu byavula kukila pa byo ajinga nabyo kala. Yehoba waubilepo byepi pa baana ba kwa Yoba bafwile? Nangwa kya kuba Yoba ne mukazhanji baana babo bafwile, bino Yehoba wibatekeneshe pa kwibapa baana bakwabo jikumi. Kabiji Yehoba waubile kyakukumya ne kulengela Yoba kwikala myaka yavula. Yoba waikele myaka 140, kabiji wamwene baana banji ne bankana banji, ko kuba’mba bisemi bina. “Kabiji Yoba wafwile saka aikala myaka yavula ne kutondwa na bumi.” (Yoba 42:10-17) Mu Paladisa, Yoba ne mukazhanji bakamonañana na kisemi kyabo, kubikapotu ne baana babo 10 bo baipaile kwi Satana.—Yoano 5:28, 29.

Mambo ka Yehoba o apelejile Yoba bintu byavula? Baibolo wakumbula’mba: “Mwaumvwine kuchinchika kwa kwa Yoba.” (Yakoba 5:11) Yoba wachinchikile makatazho avula bingi kukila ne byo tulanguluka. Kyambo kya kuba’mba “kuchinchika” kimwesha kuba’mba Yoba wibikileko bingi pa kuba’mba achinchike lumanamo lo apichilengamo. Wachinchikile kabiji watwajijile kwikala na lwitabilo lwakosa ne butemwe bwanji mwi Yehoba. Yoba kechi wazhingijile na mambo a makatazho o apichilengamo ne. Walekejileko mambo balunda nanji bamulubankenye. Kabiji kechi wasankijilepo lwitabilo lwanji ne bulumbuluke bwanji ne.—Yoba 27:5.

Ne atweba bonse twafwainwa kuchinchika. Satana ukatwajijila kwituletela meseko pa kuba’mba etulefule byonka byo aubile kwi Yoba. Bino inge twaikala na lwitabilo ne kuchinchika, kwipelula, kulekelako bakwetu mambo, ne kulama bulumbuluke bwetu, Lesa aketupeshe kulutwe. (Bahebelu 10:36) Inge twaikala bakishinka byonka byajinga Yoba, tukasangajika bingi Yehoba kabiji tukalengesha bumvu Satana!

a Elifwaza, Bilidada ne Zofwala baambijile Yoba byambo byavula bingi. Pano bino, kechi bamutelelepo pa jizhina janji pa kwisamba nanji ne.

b Yehoba byo esambilenga ne Yoba walumbulwilenga bintu byo aambilengapo, kabiji pa bimye bimo waambilenga mu bukifwanyikizho. (Monai Yoba 41:1, 7, 8, 19-21) Yehoba waingijishe ino ñambilo pa kuba’mba akwashe Yoba kunemeka Mulenga wanji.

c Mutumwa Paulo waambile pa byambo byaambile Elifwaza kuba’mba byajinga bya kine. (Yoba 5:13; 1 Kolinda 3:19) Byambo byaambile Elifwaza byajinga bya kine, bino wibitazhizhe kwi Yoba.

d Kafwako bishinka bimwesha’mba Yoba naye bamwambijile kupana mulambo na mambo a mukazhanji byonka byaubile balunda nanji ne.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu