BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w25 December pp. 8-13
  • Buku wa Yoba byo Akonsha Kwimukwasha pa Kufundako Bakwenu

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Buku wa Yoba byo Akonsha Kwimukwasha pa Kufundako Bakwenu
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • BALUNDA BASATU BA KWA YOBA BYO BAMUFUNJILEKO
  • ELIHU BYO AFUNJILEKO YOBA
  • TWAJIJILAI KUFUNJILAKO KU BUKU WA YOBA
  • Yehoba Wamubukile
    Londelainga Lwitabilo Lwabo
  • Bishinka Bikatampe Kufuma mu Buku wa Yoba
    Kyamba kya Usopa—2006
  • Buku wa Yoba Wakonsha Kwimukwasha Inge Mubena Kumanama
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
  • “Anweba Mwaumvwine Kala Mambo A Butekanye Bwa Yoba”
    Kyamba kya Usopa—2006
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2025
w25 December pp. 8-13

MUTWE WA KUFUNDA 49

LWIMBO 44 Lulombelo lwa Mulanda

Buku wa Yoba byo Akonsha Kwimukwasha pa Kufundako Bakwenu

“Pano anweba Yoba, umvwai byambo byami.”​—YOBA 33:1.

BYO TUSAKWISAMBAPO

Buku wa Yoba byo etukwasha kuyuka bya kufundako bakwetu bulongo.

1-2. Ñanyi kintu kyakatazha kyafwainwe kuba balunda ba kwa Yoba basatu?

BANTU bavula bekala ku musela baumvwine nkuwa ya bintu byatama byamwekejile Yoba. Yoba mwanamulume wanonkele bingi ne kutumbalala, bintu byanji byonse byaonaikile. Balunda nanji basatu abo ba Elifwaza, Bilidada ne Zofwala byo baumvwine byamwekejile Yoba, bayile ku muzhi wa Uze na kumutekenesha. Pano bino byo bafikile, bakuminye bingi pa bintu byo bamwene.

2 Akifwanyikizhai byo kyajinga. Yoba wamanamine bingi mambo bintu byonse byo ajinga nabyo byaonaikile. Bilelwa byonse byo ajinga nabyo, matanga a mikooko, bañombe, bangamela ne bambongolo bebepayile nangwa kwibeba. Baana banji bonse bafwile kabiji bakalume banji bavula bebepayile. Kabiji nzubo yaponejile baana banji yashajiletu yakunduka. Panyuma ya bino bintu byonse, Yoba wakolelwe bingi. Mubiji wanji yense wakumbenetu bipute. Bano banabalume bamwene Yoba palepa byobya saka aikala mu buto ubena kulenga ne lusa. Pano baubile byepi? Pa moba atanu na abiji kechi bamwambijilepo kyambo ne, mambo bamwene’mba misongo yanji yabayile bingi. (Yoba 2:12, 13) Byo papichile moba, nsongwalume aye Elihu naye wafikile ne kwikala kwipi ne Yoba. Kepo Yoba atendekele kufinga juba jo asemekelwe ne kukeba kufwa. (Yoba 3:1-3, 11) Kwambatu kine, Yoba wakebewenga kumutekenesha. Byambo byaambile bano banabalume ne jishinda jo bebyambijilemo jakonsheshe kumwesha inge bajinga balunda ba kwa Yoba kabiji bamutele muchima nangwa ne.

3. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo mu uno mutwe?

3 Yehoba watangijile Mosesa kunemba byaambile ne byaubile balunda ba kwa Yoba basatu ne Elihu. Kyamweka byambo bimo byaambile Elifwaza byafumine ku mupashi watama. Pakuba Elihu waambile byambo byafumine kwi Yehoba. (Yoba 4:12-16; 33:24, 25) O ene mambo mu buku wa Yoba o mwaikela lutundaiko lwawama bingi ne lutundaiko lwatama. Kishinka kikatampe kyo tusakwisambapo mu buku wa Yoba ke byo twafwainwa kufunjilako bya kufundako bakwetu bulongo. Patanshi tusakwisamba pa bintu byatama byaambile balunda ba kwa Yoba basatu. Kepo tusakwisamba pa bintu byawama byaubile Elihu. Mu bino byonse, tusakumona bena Isalela byo bakonsheshe kufunjilako ne byo twakonsha kufunjilako ku buku wa Yoba mu ano moba.

BALUNDA BASATU BA KWA YOBA BYO BAMUFUNJILEKO

4. Mambo ka balunda ba kwa Yoba basatu o bakankejilwe kumutekenesha? (Monai ne kipikichala.)

4 Baibolo waamba’mba balunda basatu ba kwa Yoba bayile “na kutekenesha ne kukosesha Yoba” byo baumvwine bintu byatama byamumwekejile. (Yoba 2:11) Nangwa byonkabyo, bakankelwe kumutekenesha. Mambo ka? Ke na mambo a bintu bisatu. Kitanshi, bamuzhachishe bukiji kwakubula kuyuka bishinka byonse. Balangulukilenga’mba Yoba bamumanyikilenga mambo walengele mambo.a (Yoba 4:7; 11:14) Kya bubiji, byambo bano banabalume basatu byo baambijile Yoba, kechi byamukwashishe ne, mambo byajinga bya kubula lusa byamukozhezhengatu ku muchima. Byambo byaambile bano banabalume bonse basatu byaumvwanyikilenga nobe bijitu bulongo, pano bino kechi byamukwashishe ne. (Yoba 13:12) Bilidada waambijile Yoba bimye bibiji amba wakizhamotu kwamba. (Yoba 8:2; 18:2) Kabiji byambo byatama byaambile Zofwala byalumbulwilenga’mba Yoba kechi ‘wajinga na maana ne.’ (Yoba 11:12) Nangwa kya kuba kechi bapaachilenga pa kwambila Yoba ne, bino byambo byo baambile byajinga bya kumulengulula, bya mukeyu ne kumuzhachisha. (Yoba 15:7-11) Kyamwekeshatu patoka kuba’mba bano banabalume bakebelengatu kushinawina Yoba kuba’mba walengele mambo, kechi kubuka muchima wanji nangwa kukosesha lwitabilo lwanji ne.

Mulunda wa kwa Yoba umo ubena kumwambila na bukaji, bakwabo babiji saka batalako. Yoba waikala panshi na kuteleka byo babena kumwambila saka aji na bilonda mubiji yense.

Inge mubena kufundako muntu, chinuzhukainga kumulengela kulanguluka’mba mwamukila koloka. Pakuba kintu kyo mwafwainwa kutapo muchima ke kumukwasha (Monai jifuka 4)


5. Byambo Yoba byo bamwambijilenga ku balunda nanji byamulengejile kumvwa byepi?

5 O ene mambo byambo Yoba byo bamufunjileko ku balunda nanji o byabujijile kumukwasha. Byambo byo bamwambijilenga byamukozhezhengatu ku muchima. (Yoba 19:2) Kino kyo kyalengejile Yoba kutendeka kwibingisha. Bamulengejile kupelelwa ne kutendeka kwabauka. (Yoba 6:3, 26) Byambo byaambile balunda ba kwa Yoba, kechi byaimenejile pa maana a Yehoba ne, kabiji kechi bamumvwijilenga lusa ne. Onkao mambo, bebengijishenga kwi Satana kwakubula kuyuka. (Yoba 2:4, 6) Jino jishimikila jakonsheshe kukwasha byepi bantu ba Lesa bajingako kala, kabiji jakonsha kwitukwasha byepi ne mu ano moba?

6. Bakulumpe ba bena Isalela bakonsheshe kufunjilako ka ku bintu byatama byaubile balunda basatu ba kwa Yoba?

6 Bintu byakonsheshe kufunjilako bena Isalela. Yehoba byo alengele kisaka kya bena Isalela, watongwele banabalume nangwa amba bakulumpe ba kuchibila mambo kino kisaka monka mwayila mizhilo yanji yaoloka. (Mpitu. 1:15-18; 27:1) Bano banabalume bafwainwe kutelekesha saka bakyangye kuchiba mambo. (2 Moba 19:6) Kechi bafwainwe kulangulukanga’mba bayuka bishinka byonse ne, pakuba bafwainwe kwipuzhanga mepuzho pa kuba’mba bayuke bishinka byonse. (Mpitu. 19:18) Bano banabalume bachibilanga mambo bena Isalela bafwainwe kuchinuzhuka kwambila byatama bantu baiyanga ko baji kuba’mba bebakwashe. Mambo ka? Mambo kuzhingila ne kubula kwibatekenya kulengela bantu kubula kwamba biji ku muchima wabo. (Lupu. 22:22-24) Abino byo bintu bimo bakulumpe ba bena Isalela byo bafwainwe kufunjilako ku buku wa Yoba.

7. Kununga pa bakulumpe ba bena Isalela bañanyi bakwabo bafwainwe kufundako bakwabo, kabiji bafunjijileko ka ku jishimikila ja kwa Yoba? (Byambo bya Maana 27:9)

7 Nangwa byonkabyo, bakulumpe ba bena Isalela kechi bo bonkatu bafundangako bakwabo ne. Bena Isalela bonsetu, banyike nangwa bakulumpe, banabalume nangwa banabakazhi bakonsheshe kufundako bakwabo pa kuba’mba bebakwashe kupopwela Lesa bulongo nangwa kuwamishako byubilo byabo. (Sala. 141:5) Abino byo byuba balunda ba kine befundako kufuma panshi ya muchima. (Tangai Byambo bya Maana 27:9.) Bintu byatama byaubile balunda ba kwa Yoba basatu, byakonsheshe kukwasha bena Isalela kuyuka byo bafwainwe kubula kwamba ne byo bafwainwe kubula kuba pa kufundako bakwabo.

8. Ñanyi bintu byo twafwainwa kubula kuba pa kufundako bakwetu? (Monai ne bipikichala.)

8 Bintu byo twakonsha kufunjilako. Twafwainwa kukwashanga balongo ne banyenga inge babena kupita mu makatazho. Nangwa byonkabyo, twafwainwa kuchinuzhuka bintu byaubile balunda ba kwa Yoba basatu. Kitanshi, twafwainwa kumonanga kuba’mba byo tubena kwamba byaimena pa bishinka, kechi kufikenatu kwibazhachisha ne. Kya bubiji, byo tufundako bakwetu kechi byafwainwa kwimenanga pa bintu byo twapitamo byonka byaubile Elifwaza ne, pakuba byafwainwa kwimena pa Mambo a Lesa. (Yoba 4:8; 5:3, 27) Kya busatu, twafwainwa kuchinuzhukanga kwambila bakwetu byambo byatama bya kubula lusa nangwa kwibazhachisha. Vulukainga’mba byambo bimo byaambile Elifwaza ne balunda nanji byajinga bya kine. Byambo bimo byo baambile bebyambilepo ne ku nembi mukwabo wa Baibolo. (Esakanyaiko Yoba 5:13 na 1 Kolinda 3:19.) Nangwa byonkabyo, byambo byavula byo baambile pe Lesa byajinga bya bubela kabiji byakozhezhenga Yoba ku muchima. O ene mambo Yehoba o aambijile’mba byambo byo baambile pe aye kechi byajinga bya kine ne. (Yoba 42:7, 8) Pa kufundako bakwetu kechi twafwainwa kwibalengela kumona Yehoba ne bakalume banji amba bakanama ne. Pano twayai twisambe pa byo twakonsha kufunjilako ku byaubile Elihu.

Bipikichala: Mulongo ubena kufundako na butemwe mulongo wazhingila. 1. Mulongo ubena kuteleka saka atekanya, mulongo wazhingila byo abena kwamba biji ku muchima saka baikala pangye na kutoma bintobyantobya. 2. Mulongo ubena kuteleka saka azhikula Baibolo. 3. Mulongo ubena kumufundako na butemwe kwingijisha Baibolo kabiji ubena kuteleka saka atekanya.

Inge mubena kufundako muntu (1) ambainga byambo byaimena pa bishinka (2) ingijishainga Mambo a Lesa kabiji (3) ambainga mu jishinda jimwesha’mba mwamutemwa (Monai jifuka 8)


ELIHU BYO AFUNJILEKO YOBA

9. Lumbululai ene mambo Yoba o akebewenga kumukwasha byo alekele kwipachika na balunda nanji, kabiji Yehoba wamukwashishe byepi?

9 Yoba ne balunda nanji bafwainwa bazhingijile bingi kimye kyo balekele kwipachika. Bano banabalume baambile byambo byavula bingi biji mu bitango 28 mu buku wa Yoba, kabiji byambo byavula byo baambile bebyambile saka bazhingila. O ene mambo byambo byo baambile o byamulefwijile Yoba. Wakebewenga kumutekenesha ne kumufundako. Yehoba wakwashishe byepi Yoba? Waingijishe Elihu kumufundako. Pano mambo ka Elihu o abujijile kwamba bukiji? Waambile’mba: “Amiwa nemwanyike pakuba anweba mwi bakulumpe. Onkao mambo, nemunemekele ne kuzhindamatu, kabiji nachiine kwimubuula bintu byo nayuka.” (Yoba 32:6, 7) Elihu wayukile kishinka kyanema bingi kyayuka ne bantu bavula kya kuba’mba: Bakulumpe baikala myaka yavula kabiji bayuka bintu byavula. Onkao mambo, baji na maana kabiji bapita mu bintu byavula kukila banyike. Pano bino, byo atelekele kimye kyabaya ku byaambilenga Yoba ne balunda nanji, Elihu wakankelwe kuzhindamapotu. Waambile’mba: “Kukoma kechi ko kulengela muntu kwikala na maana ne, kabiji bakote kechi bo bonkatu bayuka bintu byaoloka ne.” (Yoba 32:9) Ñanyi byambo bikwabo byaambile Elihu, kabiji wibyambile byepi?

10. Elihu waubile byepi saka akyangye kufundako Yoba? (Yoba 33:6, 7)

10 Elihu saka akyangye kufundako Yoba, wamulengejile kukasuluka. Mu ñanyi jishinda? Patanshi aye mwine wapembejile bukaji bwafwomoka. Twayuka bino mambo Baibolo waamba’mba patanshitu Elihu wazhingijile bingi. (Yoba 32:2-5) Nangwa byonkabyo, Elihu kechi waambijilepo Yoba byambo byatama na mambo a kuzhingila ne. Pakuba wipelwile ne kwisamba nanji mu meso anteka. Waambijile Yoba amba: “Umvwai! Amiwa njitu nobe anweba kwi Lesa wa kine.” (Tangai Yoba 33:6, 7.) Kepo Elihu abuujile Yoba kuba’mba watelekelenga byo besambilenga. Ne kya kine Elihu wabwezhezhepo bishinka bimo byaambile Yoba pa kumutekenesha. (Yoba 32:11; 33:8-11) Kabiji Elihu waubile kintutu kimo ne pa kufundako Yoba.​—Yoba 34:5, 6, 9; 35:1-4.

11. Elihu wafunjileko byepi Yoba? (Yoba 33:1)

11 Pa kufundako Yoba, Elihu wanemekele uno mwanamulume wa kishinka. Elihu watelelenga Yoba pa jizhina kyabujile kubapo balunda nanji basatu. (Tangai Yoba 33:1.) Kabiji na mambo a kukebesha kwambapo kimye Yoba kyo esambilenga na balunda nanji, Elihu wayukile byo kyumvwanyika ku muchima mambo wakebelenga kwambapo kimye Yoba kyo esambilenga na balunda nanji. Kino kyamulengejile kutekenya Yoba ne kumupa kimye kya kwambapo byo amufunjilengako. (Yoba 32:4; 33:32) Kabiji Elihu wajimwineko Yoba kuba’mba bintu bimo byo alangulukilenga kechi byajinga ibyo ne. Kabiji wamuvulwilemo bulume, maana, bunchibamambo bwaoloka ne butemwe bwa Yehoba. (Yoba 36:18, 21-26; 37:23, 24) Jishinda Elihu jo afunjijilemo Yoba jamulengejile kukasuluka ne kunengezha muchima kulondela byamubuujile Mulenga wanji. (Yoba 38:1-3) Bintu byaubile Elihu byakonsheshe kukwasha byepi bantu ba Lesa bajingako kala kabiji byakonsha kwitukwasha byepi ne mu ano moba?

12. Yehoba waingijishanga byepi bangauzhi kukwasha bantu banji, kabiji byaubile Elihu byakonsheshe kukwasha byepi bena Isalela?

12 Bintu byakonsheshe kufunjilako bena Isalela. Kufumatu ne kala, Yehoba watongolanga bangauzhi bafundangako bena Isalela ne kwibakwasha kwingijila Lesa bulongo. Nabiji mu moba a Bamitonyi, Debola wajinga nobe inabo mu bena Isalela wibatundaikanga kwingijila Lesa. Kabiji Samwela waingilanga na ngovu mwingilo wa kwambilako Yehoba kufumatu ku bwanyike. (Mito. 4:4-7; 5:7; 1 Sam. 3:19, 20) Kabiji mu kimye kya bamfumu, Yehoba watongwele bangauzhi bapusana pusana batundaikanga bantu banji ne kufundako basatukanga mu bupopweshi bwa kine. (2 Sam. 12:1-4; Byu. 3:24) Byaubile Elihu byakonsheshe kukwasha banabalume ne banabakazhi bakishinka kuyuka bya kwamba pa kufundako bakwabo.

13. Bena Kilishitu bakonsha kutundaika byepi balongo ne banyenga lelo jino?

13 Bintu byo twakonsha kufunjilako. Ne atweba bena Kilishitu, tubuula bantu kyaswa muchima wa Lesa kupichila mu kusapwila byambo biji mu Baibolo. Jishinda jikwabo jo tubilamo bino ke kwamba byambo bitundaika balongo ne banyenga. (1 Ko. 14:3) Kikatakata bakulumpe mu kipwilo bafwainwa ‘kutekeneshanga’ balongo ne banyenga, kuvwangakotu ne boba bazhingila zhingila nangwa batemwa ‘kwabaukatu.’​—1 Tesa. 5:14; Yoba 6:3.

14-15. Lumbululai mukulumpe mu kipwilo byo akonsha kulondela byaubile Elihu pa kufundañanako.

14 Fwanyikizhai bino, mukulumpe mu kipwilo umo wayuka kuba’mba nyenga umo mu kipwilo walefulwa bingi. Aye ne mulongo mukwabo bafuukulapo kuya na kufwakesha uno nyenga kuba’mba bamutundaike. Byo bamufwakesha uno nyenga, watendeka kwamba’mba nangwa kya kuba ngya na kusapwila ne na kupwila, bino kechi nji na lusekelo ne. Uno mukulumpe mu kipwilo wakonsha kuba byepi?

15 Patanshi, wafwainwa kuyuka kibena kulengela uno nyenga kulanguluka bino. Pa kuba’mba obe bino, wafwainwa kuteleka saka atekanya ne kwiipuzha mepuzho nabiji a kuba’mba: Nanchi uzhinauka’mba Lesa kechi wamutemwa nenyi? Nanchi “bijikila bya mu buno bwikalo” byo bibena kumulefula nyi? (Luka 21:34) Kya bubiji, mukulumpe mu kipwilo wafwainwa kusanchila uno nyenga pa bintu byawama byo oba. Mambo watwajijila kutanwa ku kupwila ne kuya mu mwingilo wa kusapwila nangwa kya kuba walefulwa. Kya busatu, inge mukulumpe mu kipwilo wayuka bibena kupitamo uno nyenga ne bibena kumulengela kulefulwa, popo akonsha kwingijisha bulongo Baibolo kumukwasha kushiinwa’mba Lesa wamutemwa bingi.​—Nga. 2:20.

TWAJIJILAI KUFUNJILAKO KU BUKU WA YOBA

16. Twakonsha kutwajijila byepi kufunjilako ku buku wa Yoba?

16 Tufunjilako bintu byavula bingi ku buku wa Yoba. Byonkatu byo twafunjile mu mutwe wafumako, uno buku witukwasha kuyuka ene mambo Lesa o aswishisha buyanji ne byo twakonsha kutwajijila kuchinchika inge tubena kupita mu makatazho. Kabiji byonkatu byo twafunda, atweba bonse twakonsha kufundako bakwetu bulongo kupichila mu kubula kulondela byaubile balunda ba kwa Yoba basatu. Pakuba twafwainwa kulondela byaubile Elihu pa kufundako bakwetu. Kimye kyonse twafwainwa kupitulukanga mu buku wa Yoba saka tukyangye kuya na kukwasha bakwetu. Kabiji inge papita kimye kufuma po mwatangilepo buku wa Yoba, ibikilai kikonkwanyi kya kutanga jikwabo uno buku. Kwambatu kine, mukafunjilako bintu byavula bingi.

MUSAKUKUMBULA’MBA KA?

  • Ñanyi bintu byo mwafunjilako ku balunda ba kwa Yoba basatu pa byo mwafwainwa kubula kuba pa kufundako bakwenu?

  • Elihu wamwesheshe byepi maana byo afunjilengako Yoba?

  • Twakonsha kutwajijila byepi kufunjilako ku buku wa Yoba?

LWIMBO 125 “Ba Lusekelo Aba Baji na Lusa!”

a Kyamweka mupashi watama ye walengejile Elifwaza kulanguluka’mba kafwako bantu Yehoba bo amona’mba baoloka ne, kabiji kafwako muntu wakonsha kumutokesha ku muchima ne. Elifwaza waitabijile ino milanguluko yatama, mambo wiibwezhezhepo pa bimye byonse bisatu byo aambile.​—Yoba 4:17; 15:15, 16; 22:2.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu