MUTWE WA KUFUNDA 31
“Ikalai Bashikimana, Babula Kutelengela”
“Balongo bami, ikalai bashikimana, babula kutelengela.” —1 KO. 15:58.
LWIMBO 122 Ikalai Bashikimanatu, Babula Kutelengela!
BIJI MU UNO MUTWEa
1-2. Mwina Kilishitu wafwainwa kwikala byepi nobe kishimikwa kyalepa? (1 Kolinda 15:58)
MU MWAKA wa 1978, bashimikile kishimikwa kyalepa mu muzhi wa Tokyo, mu kyalo kya Japan. Bantu bavula baakaminwe inge kino kishimikwa kechi kikakunduka ne, mambo mu yewa muzhi mupita bingi bitentanshi. Bashayuka bekilengele byepi pa kuba’mba kibulenga kukunduka inge kwapita kitentanshi? Bekishimikile mu jishinda ja kuba’mba inge kwapita kitentanshi kisunkenatu, kechi kikukunduka ne. Bena Kilishitu nabo baji nobe kino kishimikwa. Mu ñanyi jishinda?
2 Mwina Kilishitu wafwainwa kushikimana ne kubula kutelengela. Wafwainwa kukosa ne kutwajijila kukookela mizhilo ya Yehoba ne byo akeba. (Tangai 1 Kolinda 15:58.) Wikala wa “lukookelo” ubula kupeezha bikeba Yehoba. Kabiji kechi ‘uminatu pa kintu kyo akeba’ ne, bino umvwe bintu byaaluka naye walula milanguluko. (Yako. 3:17) Mwina Kilishitu wafunda kuba bino, kechi ukosesha mizhilo nangwa kuba kyonse kyo akeba mwine ne. Mu uno mutwe, tusakwisamba pa byo twafwainwa kubula kutelengela. Kabiji tusakufunda bintu bitanu Satana byo engijisha pa kuba’mba etulengele kubula kushikimana ne byo twafwainwa kukana byubilo byanji.
TWAKONSHA KUSHIKIMANA BYEPI?
3. Ñanyi mizhilo yalengele Yehoba iji pa Byubilo 15:28, 29?
3 Yehoba ye uji na luusa lukatampe lwa kulenga mizhilo, kabiji mizhilo yanji yapeela kumvwa. (Isa. 33:22) Jibumba jatangijilanga mu kimye kya bena Kilishitu batanshi jaambilepo bintu bisatu byakwashishe bena Kilishitu kutwajijila kwikala bakosa: (1) kechi bapopwejilenga bankishi ne, bapopwejilenga Yehoba kwapwa, (2) bakookejilenga muzhilo wa Yehoba waamba’mba mashi azhila, ne (3) bakookejile mukambizho wa mu Baibolo waamba pa kuchinuzhuka bulalelale. (Tangai Byubilo 15:28, 29.) Bena Kilishitu ano moba bakookela byepi Yehoba mu bino bintu bisatu?
4. Tumwesha byepi amba tupopwelatu Yehoba yenka kwapwa? (Lumwekesho 4:11)
4 Tupopwelatu Yehoba yenka kwapwa, kechi tupopwela bankishi ne. Yehoba wakambizhe bena Isalela kupopwelatu aye yenka kwapwa. (Mpitu. 5:6-10) Kabiji Yesu byo bamwesekele kwi Diabola waambile’mba twafwainwa kupopwelatu Yehoba yenka kwapwa. (Mat. 4:8-10) Onkao mambo, kechi tupopwela bankishi ne. Kabiji kechi tupopwela bantu, nabiji bantangi ba bupopweshi, bamulwila ntanda, nangwa bantu baya nkuwa mu bya makayo, mu mafilimu, nangwa banyimbi ne kwibamona nobe balesa ne. Tukookela bitubuula Yehoba ne kumupopwelatu aye yenka mambo ye ‘walengele bintu byonse.’—Tangai Lumwekesho 4:11.
5. Mambo ka o twafwainwa kukookela muzhila wa Yehoba waamba’mba bumi ne mashi byazhila?
5 Tukookela muzhilo wa Yehoba waamba’mba bumi ne mashi byazhila. Mambo ka? Mambo Yehoba waamba’mba mashi emenako bumi, kabiji bumi ke bupe bwanema bingi bo etupa. (Levi 17:14) Yehoba byo aswishishe bantu kutendeka kuja nyama, wibakambizhe’mba kechi bafwainwe kuja mashi ne. (Nte. 9:4) Uno mukambizho wamwambilepo ne jikwabo mu Mizhilo ya Mosesa yo apele bena Isalela. (Levi 17:10) Kabiji watangijile jibumba jatangijilanga mu myaka kitota kitanshi kukambizha bena Kilishitu bonse “kukana . . . mashi.” (Byu. 15:28, 29) Tukookela uno mukambizho kimye kyo tufuukulapo mashinda a kubukilwamo.b
6. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kukookela muzhilo wa Yehoba waamba pa kuchinuzhuka bulalelale?
6 Tukookela muzhilo waamba pa kuchinuzhuka bulalelale. (Hebe. 13:4) Mutumwa Paulo witutundaika ‘kwipaya’ binungwa bya mibiji yetu. Kino kibena kulumbulula’mba twafwainwa kubanga bintu byakonsha kwitulengela kubula kwikala na milanguluko yatama. Twafwainwa kuchinuzhuka kutala nangwa kuba bintu byakonsha kwitulengela kuba bulalelale. (Kolo. 3:5; Yoba 31:1) Umvwe twaesekwa kuba kintu kyatama, ponkapotu twafwainwa kuleka kulanguluka nangwa kuba kintu kyakonsha konauna bulunda bwetu ne Lesa.
7. Twafwainwa kufuukulapo kuba ka, kabiji mambo ka?
7 Yehoba ukeba atweba kumukookela “na muchima yense.” (Loma 6:17) Tumwenamo byawama mu byonse byo etubuula kuba, kabiji kechi twakonsha kupimpula mizhilo yanji ne. (Isa. 48:17, 18; 1 Ko. 6:9, 10) Twibikako kuba bintu bitokesha Yehoba ku muchima ne kumwesha muchima wajingapo na nyimbi wa masalamo waambile’mba: “Nafuukulapo kukookela malamuna enu kimye kyonse kukafikatu ne ku mpelo.” (Sala. 119:112) Nangwa byonkabyo, Satana kechi ukeba atweba kuba kyo twafuukula ne. Ñanyi mashinda o engijisha?
ÑANYI BINTU BYUBA SATANA PA KWITULENGELA KUBULA KUBA BYO TWAFUUKULA?
8. Ñanyi bintu Satana byoengijisha bitulengela kubula kuba byo twafuukula?
8 Lumanamo. Diabola wingijisha bukapondo ne meseko pa kuba’mba etulengela kubula kuba byo twafuukula. Satana ukeba ‘kwituja,’ nangwa’mba konauna bulunda bwetu ne Yehoba. (1 Pe. 5:8) Bena Kilishitu batanshi bebazakamishenga, kwibapuma, ne kwibepaya mambo bafuukwilepo kukookela Lesa. (Byu. 5:27, 28, 40; 7:54-60) Nangwatu lelo jino, Satana watwajijila na kwitumanyika. Tubena kumona balwanyi byo babena kuba ku balongo mu Russia ne mu byalotu bikwabo. Kabiji mwaya ntanda yonse, balwanyi betu babena kumanyika balongo ne banyenga mu mashinda avula.
9. Lumbululai ene mambo o twafwainwa kuyukila bya bujimuku bya kwa Satana.
9 Bujimuku. Kununga pa kwingijisha lumanamo, Satana wingijisha “bya bujimuku.” (Efi. 6:11) Langulukai pa kyamwekejile mulongo wa jizhina ja Bob, wajinga mu kipatela kuba’mba bamutumbule. Wabuujile badokotala amba kechi usa kuswa kumubika mashi ne. Dokotala umo waswile kunemeka byo afuukwilepo. Nangwa byonkabyo, bufuku saka bakyangye kumutumbula, dokotala mukwabo waishile na kumumona aku balongo banji bayatu. Wamubuujile’mba badokotala kechi basakwingijisha mashi ne, bino basakwikalatu nao pa kuba’mba inge kyakebewa beengijishe. Kampe uno dokotala walangulukilenga’mba byo ashala bunke kwa kubula balongo banji, usakuswa kumubika mashi. Pano bino, Mulongo Bob wakainetu nsalansala kumubika mashi ne.
10. Mambo ka o twafwainwa kujimukila na milanguluko ya bantu? (1 Kolinda 3:19, 20)
10 Milanguluko ya bantu babula kunemeka mizhilo ya Yehoba. Inge ke tulanguluke byonka bilanguluka bantu babula kunemeka mizhilo ya Yehoba, twakonsha kuleka kumukookela ne mizhilo yanji. (Tangai 1 Kolinda 3:19, 20.) “Maana a ba pano pa ntanda” alengela bantu kubula kukookela Lesa. Bena Kilishitu bamo bajinga mu Pelegamuma ne mu Tiyatila batendekele kuba bintu byatama ne kupopwela bankishi byonka byaubanga bantu bo baikalanga nabo kinkalankulo. Yesu wibajimwineko kyakosa bajinga mu byobya bipwilo bibiji mambo baswishishenga byubilo bya bulalelale. (Lum. 2:14, 20) Lelo jino, bantu ba mu kinkalankulo bakonsha kwitulengela kwikala na milanguluko yatama. Balongo betu ne bayukane bakonsha kutendeka kwitwambila’mba tukosesha bingi mizhilo ne kukeba’mba tubulenga kunemeka mizhilo ya Yehoba. Bakonsha kutendeka kwamba’mba kechi kyawama kutwajijila kwikala na byubilo byawama ne, ne kuba’mba mizhilo ya mu Baibolo yakanya kuba bulalelale ya kala kechi ingila luno ne.
11. Ñanyi bintu byo twafwainwa kuchinuzhuka pa kuba’mba tutwajijile kwikala bashikimana?
11 Bimye bimo, twakonsha kulanguluka’mba mizhilo ya Yehoba kechi twiyumvwisha ne. Twakonsha ne ‘kupitaila pa bintu byanembwa.’ (1 Ko. 4:6) Bantangi ba bupopweshi bajingako mu moba a kwa Yesu bazhachilwe na ano mambo. Banungileko mizhilo yabo ku Mizhilo ya Lesa, kabiji balengejile bantu kukankalwa kukookela ino mizhilo. (Mat. 23:4) Yehoba witupa mikambizho kwingijisha Mambo anji ne jibumba janji. Kechi tunungako mizhilo yetu ne. (Maana 3:5-7) Onkao mambo, kechi tupitaila pa bintu byanembwa mu Baibolo nangwa kulengela mizhilo balongo ne banyenga pa bintu byo babula kwambapo mu Baibolo ne.
12. Satana wingijisha byepi “bujimbijimbi”?
12 Bujimbijimbi. Satana wingijisha “bujimbijimbi” ne “bya bwanyike bya pano pa ntanda” kutwala mungi bantu ne kwibalengela kwabenamo. (Kolo. 2:8) Mu myaka kitota kitanshi, kino kyavwangilemo buntemwamaana bwa milanguluko ya bantu, ne mafunjisho a Bayudea abujile kwimena pa Binembelo, ne kufunjisha’mba bena Kilishitu bafwainwa kulondelanga Mizhilo ya Mosesa. Buno bwajinga bujimbijimbi mambo bwalengejilenga bantu kubula kukookela Nsulo ya maana aye Yehoba. Ano moba, Satana ubena kulengela bantu kwamba bintu byo babulapo bishinka ne masawakya a bubela amba bantangi ba bumulwila ntanda kwingijisha Intaneti, mapepala a byambo, ne bintutu bikwabo. Mu kimye kya mwalo wa COVID-19 bantu baambilenga bintu byavula bya bubela. Bakamonyi ba kwa Yehoba balondejilenga mikambizho kufuma ku jibumba ja Lesa kechi bajinga na bijikila byajingapo na bantu balondejilenga byambo bya bubela ne.—Mat. 24:45.
13. Mambo ka o twafwainwa kwizhikijila ku bintu byafwainwa kwituvulañanya?
13 Kwituvulañanya. Twafwainwa kuta muchima ku “bintu byanemesha.” (Fili. 1:9, 10) Bya kwituvulañanya inge byavula byakonsha kwitupwishisha kimye ne bulume bwa kuba bintu byanema. Bintu byo tuba mu bwikalo, nabiji kuja, kutoma, bya kisangajimbwe, ne nkito, byakonsha kwitusendela kimye kyabaya ne bulume inge twibinemekesha. (Luka 21:34, 35) Kabiji pa juba pa juba tumvwa ne kutanga masawakya a bantu bemena kafulumende ne kwipachika kwa bipanyi bya bumulwila ntanda. Twafwainwa kumona’mba ano mapata kechi etuvulañanya ne. Inge twabula kujimuka, tukatendeka kutundaika kipanyi kimo nangwa kikwabo mu muchima wetu. Satana wingijisha ano mashinda o twaambapo kuba’mba etulengele kubula kutwajijila kuba kyawama. Pano twayai twisambe pa byo twakonsha kuchinuzhuka ano mashinda pa kuba’mba tutwajijile kwikala bashikimana.
ÑANYI BINTU BYO TWAFWAINA KUBA PA KUBA’MBA TUTWAJIJILE KWIKALA BASHIKIMANA?
Pa kuba’mba mwikale bashikimana, langulukainga pa kwipana kwenu ne lubatizhilo, tangainga Mambo a Lesa ne kulanguluka langulukapo ne kwikala na muchima washikimana kabiji ketekelainga mwi Yehoba (Monai mafuka 14-18)
14. Ñanyi kintu kyakonsha kwimukwasha kutwajijila kwikala ku lubaji lwa Yehoba?
14 Langulukainga pa ene mambo o mwipaine kwi Yehoba ne kubatizhiwa. Mwaubile bino, mambo mwakebelenga kwikala ku lubaji lwa Yehoba. Vulukai kimukwashishe kushiinwa’mba mwataana bukine. Mwamuyukile Yehoba ne kutendeka kumunemeka kabiji mwamutemenwe kuba’mba ye Shenu wa mwiulu. Kino kimulengejile kwitabila ne kulapila. Mwalekele kuba bintu byashikwa Yehoba ne kutendeka kuba bintu bimutokesha ku muchima. Mwaumvwine bingi bulongo pa kuyuka’mba Lesa wimulekelako mambo. (Sala. 32:1, 2) Mwatendekele kupwila ne kwisamba na bakwenu bintu byawama byo mwafunjilenga. Byo mwipana ne kubatizhiwa kwikala mwina Kilishitu, mwatwajijila kwenda mu jishinda jiya ku bumi, kabiji muba bintu bimulengela kutwajijila kwenda monka.—Mat. 7:13, 14.
15. Mambo ka kufunda ne kulanguluka langulukapo o kwanemena?
15 Fundainga Mambo a Lesa ne kulanguluka langulukapo. Kichi kikosa bingi inge kyatwala mizhazhi panshi pene. Ne atweba inge twaikala na lwitabilo lwakosa mwi Yehoba, tukatwajijila kushikimana. Kichi inge kibena kukoma mizhazhi itwajijila kuya panshi pene ne kutaaba. Ne atweba umvwe saka tufunda ne kulanguluka langulukapo, tukosesha lwitabilo lwetu kabiji tushiinwa’mba mashinda a Lesa o awama. (Kolo. 2:6, 7) Vulukainga mikambizho, maana ne luzhikijilo lwa Yehoba byo byakwashishe bakalume banji ba kala. Ezikyo wateleko muchima malaika byo apiminenga nzubo ya Lesa yo amwene mu kimwesho. Kino kimwesho kyamukoseshe bingi Ezikyo, kabiji kino kimwesho kitufunjisha byavula pa byo twafwainwa kukookela mafunde a Yehoba aamba pa bupopweshi bwa kine.c (Ezi. 40:1-4; 43:10-12) Ne atweba tumwenamo inge twafunda ne kulanguluka languluka pa bintu byanema biji mu Mambo a Lesa.
16. Kwikala na muchima washikimana kwakwashishe byepi Bob? (Salamo 112:7)
16 Ikalai na muchima washikimana. Mfumu Davida waambile’mba kechi ukaleka kutemwa Yehoba ne. Waimbile’mba: “Muchima wami washikimana, anweba Lesa.” (Sala. 57:7) Ne atweba twafwainwa kwikala na muchima washikimana ne kuketekela mwi Yehoba na muchima yense. (Tangai Salamo 112:7.) Monai kino byo kyakwashishe Bob ye twaambapo kala. Byo bamubuujile’mba mashi basakwialama ne kwiengijishatu inge akebewa, ponkapotu wakumbwile’mba inge baji na mulanguluko wa kumubika mashi, usakufumamo mu kipatela. Palutwe kacheche, Bob waambile’mba, “Kechi nazhinaukilenga pa kintu kyo nafwainwe kuba ne, kabiji kechi naakaminwe pa kyakonsheshe kummwekela ne.”
Inge twaikala na lwitabilo lwakosa, tukatwajijila kwikala bashikimana nangwatu inge tubena kupita mu makatazho (Monai jifuka 17)
17. Twakonsha kufunjilako ka ku byapichilemo Bob? (Monai ne kipikichala.)
17 Bob watwajijile kushikimana mambo wafuukwijile jimo kwikala wakosa saka akyangye kuya mu kipatela. Kitanshi, wakebeshe bingi kusangajika Yehoba. Kya bubiji, wafunjile Baibolo ne mabuku alumbulula Baibolo byo aamba pa bumi ne mashi amba byazhila. Kya busatu, washiinwe’mba Yehoba ukamufweta inge walondela mizhilo yanji. Ne atweba twakonsha kwikala na muchima washikimana inge tubena kupita mu meseko.
Balaka ne bantu banji babujile moyo bapupijile nzhita ya kwa Sisela (Monai jifuka 18)
18. Ñanyi kintu kyo tufunjilako ku byaubile Balaka? (Monai kipikichala kya pa nkupiko.)
18 Ketekelai mwi Yehoba. Langulukai pa bintu byawama byamwenejilemo Balaka na mambo a kutwajijila kuketekela mu lutangijilo lwa Yehoba. Pa kyo kya kimye bantu ba mu Isalela kechi benengezhezhe kulwa nkondo ne. Kabiji kechi bajinga na bilwilo ne. Bino Yehoba waambijile Balaka kuya na kulwa na mfumu wa bena Kenana aye Sisela ne nzhita yanji yajinga na bilwilo byavula. (Mito. 5:8) Ngauzhi wamukazhi aye Debola waambijile Balaka kukunkulukila munshi ya mutumba kuya na kulwa ne Sisela ne makalaki anji 900. Kyakonsheshe kwibakatazha bingi bena Isalela kulwa na bantu bajinga na makalaki aendanga lubilo na mambo a ko balwijilenga. Nangwa kya kuba Balaka wayukile kino, bino wakookejile. Bashilikale byo bakunkulukijilenga munshi ya mutumba wa Tabola, Yehoba wanokeshe mvula mukatampe. Makalaki a kwa Sisela atapamine mu mateshi kabiji Yehoba walengejile Balaka kushinda. (Mito. 4:1-7, 10, 13-16) Nangwatu lelo jino, Yehoba uketulengela kushinda inge twamuketekela ne kuketekela mizhilo ifuma ku jibumba janji.—Mpitu. 31:6.
UBAINGA BINTU BIKEMULENGELA KUTWAJIJILA KWIKALA BASHIKIMANA
19. Mambo ka o twafwainwa kutwajijila kwikala bashikimana?
19 Twafwainwa kwibikako bingi kuba bintu biketulengela kutwajijila kwikala bashikimana mu buno bwikalo. (1 Timo. 6:11, 12; 2 Pe. 3:17) Twayai tutwajijile kubula kukumpaulwa na mambo lumanamo, bya bujimuku, milanguluko ya bantu, bujimbijimbi, ne bintu byakonsha kwituvulañanya. (Efi. 4:14) Kabiji twayai tutwajijile kwikala bashikimana kutwajijila kutemwa Yehoba ne kukookela mikambizho yanji. Kabiji kechi twafwainwa kukosela ku milanguluko yetu ne. Mu mutwe walondelapo, tukesamba pa byo twafwainwa kufunjilako kwi Yehoba ne Yesu pa byo bakoka muchima.
LWIMBO 129 Tutwajijiletu kuchinchika
a Kufuma mu moba a kwa Adama ne Evwa, Satana watwajijila na kutundaika bantu kwifuukwila abo bene kyawama ne kyatama. Byo byo akeba ne atweba kulangulukanga pa mizhilo ya Yehoba ne mikambizhotu ikwabo ifuma ku jibumba ja Lesa. Uno mutwe usakwitukwasha kubula kwikala na milanguluko ya bantu ba kwa Satana ya kubula kukookela mizhilo ya Yehoba, kabiji usakwitukwasha kukookelanga Yehoba kimye kyonse.
b Pa kuba’mba muyukilepo bikwabo pa bena Kilishitu byo bafwainwa kumonanga mashi byonka biamona Lesa, monai lufunjisho 39 mu buku wa kuba’mba Mukekala Myaka ne Myaka!
c Pa kuba’mba muyukilepo byavula, monai bitango 13 ne 14 mu buku wa kuba’mba Yehoba Pano Wabwezha Bupopweshi bwa Kine!