Yu Tink se Yu Na “Ɛgzampul . . . bay di We Aw Yu De Tɔk”?

1. Udat mek wi ebul fɔ tɔk?

NA Jiova gi wi di gift fɔ tɔk. Jɔs afta Gɔd bin mek di fɔs man we na Adam, i bin ebul yuz wɔd dɛn fɔ tɔk to in Papa we de na ɛvin. Dɔn bak, i bin ebul fɔ mek nyu wɔd dɛn. Adam bin ebul fɔ du dat we i bin gi nem to ɔl di animal dɛn. (Jɛn. 2:​19) Ɛn i bin rili gladi we i bin ebul fɔ tɔk fɔ di fɔs tɛm to ɔda mɔtalman, we na in fayn wɛf we nem Iv.—Jɛn. 2:​22, 23.

2. Aw dɛn dɔn de yuz di gift fɔ tɔk di rɔng we trade ɛn naw?

² I nɔ te, dɛn bigin fɔ yuz di gift fɔ tɔk, di rɔng we. Setan bin lay to Iv, ɛn da lay de bin mek ɔl mɔtalman sin ɛn bi pipul dɛn we nɔ pafɛkt. (Jɛn. 3:​1-4) Adam bin yuz di gift fɔ tɔk di rɔng we bay we i bin blem Iv, ɛn ivin Jiova, fɔ in yon mistek dɛn. (Jɛn. 3:​12) Ken bin lay to Jiova afta i kil in brɔda, Ebɛl. (Jɛn. 4:​9) Leta, Lemɛk, we kɔmɔt na Ken in famili layn, bin rayt wan pɔym we bin de tɔk bɔt di fɛt-fɛt we bin de insay in yon tɛm. (Jɛn. 4:​23, 24) Aw pipul dɛn tan lɛk tide? Sɔntɛnde, di wan dɛn we de bifo pan pɔlitiks nɔ de shem fɔ yuz bad wɔd dɛn. Ɛn dɛn de yuz bad wɔd dɛn pan bɔku fim dɛn tide. Skulpikin dɛn de yɛri bad wɔd dɛn na skul, ɛn di wan dɛn we dɔn big de yɛri bad wɔd dɛn na wokples. Bikɔs bad wɔd dɛn kɔmɔn tide, dat de sho se di wɔl dɔn rili bad.

3. Wetin wi nid fɔ tek tɛm nɔ fɔ du? Wetin wi go tɔk bɔt insay dis atikul?

³ If wi nɔ tek tɛm, wi go yus fɔ yɛri bad wɔd dɛn te wisɛf bigin fɔ yuz dɛn. Fɔ tru, as Kristian dɛn, wi want fɔ mek Jiova gladi, so wi nɔ go ɛva yuz bad wɔd dɛn. Bɔt wi fɔ yuz di gift fɔ tɔk fayn we, we na fɔ prez wi Gɔd. Insay dis atikul, wi go tɔk bɔt aw wi go du dat (1) we wi de prich, (2) we wi de na mitin, ɛn (3) we wi de tɔk to ɔda pipul dɛn ɛvride. Bɔt fɔs, lɛ wi tɔk bɔt wetin mek Jiova bisin bɔt aw wi de yuz di gift fɔ tɔk.

JIOVA BISIN BƆT AW WI DE TƆK

4. Akɔdin to Malakay 3:​16 (NWT), wetin mek Jiova bisin bɔt aw wi de tɔk?

⁴ Rid Malakay 3:​16, NWT. Jiova gɛt wan “buk . . . fɔ mɛmba,” usay i de rayt di pipul dɛn nem we de tɔk di we we de sho se dɛn de fred am ɛn dɛn de tink gud wan bɔt in nem. Yu ebul tink bɔt wetin mek Jiova de rayt dɛn nem na da buk de? Wetin wi de tɔk de sho wetin de na wi at. Jizɔs bin se: “Na wetin ful-ɔp na pɔsin in at na in i de tɔk.” (Mat. 12:​34) Wetin wi pik fɔ tɔk bɔt de sho aw wi lɛk Jiova. Ɛn Jiova want di wan dɛn we lɛk am fɔ ɛnjɔy layf sote go insay di nyu wɔl.

5. (a) Aw wi wɔship gɛt sɔntin fɔ du wit wetin wi de se? (b) Akɔdin to wetin de na di pikchɔ, wetin wi fɔ avɔyd we i kam to di we aw wi de tɔk?

⁵ Di we aw wi de tɔk go sho if Jiova go gladi fɔ wi wɔship. (Jems 1:​26) Sɔm pan di wan dɛn we nɔ lɛk Gɔd kin tɔk wit wamat, dɛn kin ash, ɛn tɔk we we de sho se dɛn prawd. (2 Tim. 3:​1-5) Fɔ tru, wi nɔ want fɔ bi lɛk dɛn. Wi rɛdi fɔ mek Jiova gladi wit di we aw wi de tɔk. Bɔt yu tink se Jiova go gladi wit wi if wi yuz fayn wɔd dɛn we wi de na mitin ɔ we wi de prich, bɔt wi tɔk ash we to wi fambul dɛn we ɔda pipul dɛn nɔ de si ɛn yɛri wi?—1 Pit. 3:​7.

6. Us gud tin bin apin bikɔs Kimbali bin de tɔk fayn?

⁶ We wi de yuz di gift fɔ tɔk fayn wan, wi de sho ɔda pipul dɛn se wi na Jiova in savant dɛn. Wi de ɛp di wan dɛn we de arawnd wi fɔ si klia wan di difrɛns “bitwin udat de du wetin PAPA GƆD want ɛn udat nɔ de du wetin PAPA GƆD want.” (Mal. 3:​18) Na dat bin apin to wan sista we nem Kimbali.b Dɛn bin gi in ɛn in klasmet wok fɔ du togɛda na skul. Afta we dɛn dɔn wok togɛda, di klasmet bin notis se Kimbali bin difrɛn frɔm ɔda skulpikin dɛn. I nɔ bin de tɔk bad bɔt ɔda pipul dɛn biɛn dɛn bak, i bin de tɔk fayn we, ɛn i nɔ bin de yuz bad wɔd dɛn. Kimbali in klasmet bin kɔle ɛn i bin leta stat fɔ stɔdi di Baybul wit Kimbali. Jiova kin rili gladi we wi de tɔk di kayn we we de mek pipul dɛn want fɔ lan bɔt am.

7. Wetin yu rɛdi fɔ du wit di gift we Gɔd gi yu, we na fɔ tɔk?

⁷ Wi ɔl want fɔ tɔk di kayn we we go briŋ ɔnɔ to Jiova ɛn mek wi gɛt tayt padi biznɛs wit wi brɔda ɛn sista dɛn mɔ ɛn mɔ. So naw, lɛ wi tɔk bɔt sɔm fayn we dɛn we wi go kɔntinyu fɔ bi “ɛgzampul . . . bay di we aw wi de tɔk.”

BI GUD ƐGZAMPUL WE YU DE PRICH

8. Us fayn ɛgzampul Jizɔs sɛt fɔ wi we i kam pan di we aw i bin de tɔk to pipul dɛn we i bin de prich?

⁸ Tɔk wit rɛspɛkt ɛn tek tɛm tɔk we pipul dɛn mek yu vɛks. Di tɛm we Jizɔs bin de prich na di wɔl, dɛn bin lay pan am se in na pɔsin we de chak, i bigyay, na di Dɛbul bin de gi am pawa, i nɔ bin de kip di Sabat, ɛn i bin de ivin tɔk bad bɔt Gɔd. (Mat. 11:​19; 26:​65; Lyuk 11:​15; Jɔn 9:​16) Bɔt Jizɔs nɔ bin tɔn-am-gi ɛn tɔk wit wamat. Lɛk Jizɔs, wi nɔ fɔ ɛva tɔn-am-gi if dɛn tɔk to wi ash we. (1 Pit. 2:​21-23) Fɔ tru, i nɔ kin izi fɔ tɔk fayn to pipul dɛn we dɛn nɔ tɔk fayn to wi. (Jems 3:​2) Wetin go ɛp wi?

9. Wetin go ɛp wi fɔ kɔntrol di we aw wi de tɔk we wi de prich?

⁹ Tray nɔ fɔ pe atɛnshɔn pan di bad we aw di pɔsin we yu de prich to, tɔk to yu. Wan brɔda we nem Sam tɔk se, “A kin tray fɔ tink se di pɔsin rili nid fɔ lan di tru bɔt Gɔd, ɛn a kin mɛmba se i pɔsibul fɔ lɛ i chenj.” Sɔntɛnde, di wan we wi go prich to kin vɛks jɔs bikɔs wi nɔ go di rayt tɛm. We wi de tɔk to pɔsin we vɛks, lɛ wi du wetin wan sista we nem Lusia kin du. I kin pre shɔt wan ɛn aks Jiova fɔ ɛp am nɔ fɔ vɛks ɔ tɔk sɔntin we nɔ fayn ɛn we nɔ de sho rɛspɛkt. Wisɛf kin falamakata Lusia in ɛgzampul we wi de tɔk to pɔsin we vɛks.

10. Akɔdin to 1 Timoti 4:​13, us gol wi fɔ gɛt?

¹⁰ Bi pɔsin we sabi tich gud gud wan. Timoti bin rili sabi fɔ prich, bɔt insɛf bin nid fɔ kɔntinyu fɔ du mɔ pan di we aw i de tich. (Rid 1 Timoti 4:​13.) Aw wi go bi gud ticha dɛn we wi de prich? Wi nid fɔ pripia fayn. Wi gladi bikɔs wi gɛt bɔku tul dɛn we go ɛp wi fɔ bi gud ticha dɛn. I go fayn fɔ mek yu rid di brosho we nem Kɔntinyu fɔ De Rid ɛn Tich ɛn di “Du Wetin Yu Dɔn Lan we Yu De Prich” sɛkshɔn na Wi Kristian Layf ɛn Prichin Wok Mitin Buk, bikɔs dɛn gɛt infɔmeshɔn we go rili ɛp yu. Yu de yuz dɛn tul dɛn de? We wi pripia fayn wan, dat go mek wi gɛt kɔnfidɛns ɛn nɔ fred we wi de tɔk.

11. Aw sɔm Kristian dɛn dɔn ebul fɔ bi gud ticha dɛn?

¹¹ Wi go ebul fɔ bi gud ticha dɛn bay we wi de wach ɔda pipul dɛn we de na di kɔngrigeshɔn ɛn tray fɔ lan frɔm dɛn. Sam, we wi bin dɔn tɔk bɔt, kin aks insɛf wetin mek sɔm ɔda brɔda ɛn sista dɛn rili sabi fɔ tich. I kin tek tɛm lisin to di we aw dɛn de tich ɛn tray fɔ falamakata dɛn. Wan sista we nem Talia kin pe atɛnshɔn to di we aw di wan dɛn we gɛt ɛkspiriɛns de gi pɔblik tɔk. We i de du dat, i dɔn lan aw fɔ tɔk bɔt patikyula tɔpik dɛn we pipul dɛn kin want fɔ no bɔt na fil savis.

BI GUD ƐGZAMPUL WE YU DE NA MITIN

12. Wetin nɔ izi fɔ sɔm pipul dɛn fɔ du?

¹² Wi ɔl go mek di mitin kɔmɔt fayn bay we wi de siŋ lawd wan ɛn gi fayn kɔmɛnt dɛn we wi dɔn tek tɛm pripia. (Sam 22:​22) I nɔ kin izi fɔ sɔm pipul dɛn fɔ siŋ ɔ gi kɔmɛnt na mitin. Na so i bi fɔ yu bak? If na so i bi, we yu no wetin dɔn ɛp ɔda pipul dɛn nɔ fɔ fred fɔ gi kɔmɛnt ɔ fɔ siŋ na mitin, dat go ɛp yu.

13. Wetin go ɛp yu fɔ siŋ wit ɔl yu at we yu de na mitin?

¹³ Siŋ wit ɔl yu at. Di men rizin we mek wi kin siŋ wi Kiŋdɔm siŋ dɛn na fɔ prez Jiova. Wan sista we nem Sera kin si insɛf as pɔsin we nɔ sabi siŋ. Bɔt i want fɔ prez Jiova bay we i de siŋ. So i dɔn kam fɔ si se i kin ɛp am mɔ we i de tek tɛm pripia fɔ di siŋ dɛn we i de pripia fɔ di mitin. I kin lan di siŋ dɛn ɛn tray fɔ si aw di wɔd dɛn na di siŋ dɛn gɛt sɔntin fɔ du wit wetin dɛn go tɔk bɔt na di mitin. I tɔk se, “Dis dɔn ɛp mi fɔ pe atɛnshɔn pan di wɔd dɛn, nɔto pan di we aw a de siŋ.”

14. If yu na pɔsin we de shem, wetin go ɛp yu fɔ gi kɔmɛnt na mitin?

¹⁴ Kɔmɛnt ɔltɛm. Fɔ tɔk tru, dis nɔ kin rili izi fɔ sɔm pipul dɛn. Talia, we wi bin dɔn tɔk bɔt, tɔk se, “A kin rili fred we a de tɔk bifo ɔda pipul dɛn, pan ɔl we dɛn nɔ kin notis dat bikɔs mi vɔys nɔ kin trimbul we a de tɔk. So fɔ gi kɔmɛnt nɔ kin rili izi fɔ mi.” Bɔt Talia nɔ kin alaw dat fɔ stɔp am fɔ mek i nɔ gi kɔmɛnt dɛn. We i de pripia fɔ mitin, i kin mɛmba se di fɔs kɔmɛnt fɔ shɔt ɛn i fɔ bi dayrɛkt ansa to di kwɛstyɔn. I tɔk se: “Dis min se i oke if mi kɔmɛnt shɔt, simpul, ɛn i go stret to di pɔynt, bikɔs na dis kayn ansa di wan we de kɔndɔkt de luk fɔ.”

15. Wetin wi fɔ mɛmba bɔt wi kɔmɛnt dɛn?

¹⁵ Ivin Kristian dɛn we nɔ de shem nɔ kin want fɔ gi kɔmɛnt sɔntɛnde. Wetin mek? Wan sista we nem Juliɛt ɛksplen se, “Sɔntɛnde, a nɔ kin want fɔ gi kɔmɛnt bikɔs a kin fred se mi kɔmɛnt tu simpul ɛn i nɔ fayn bɛtɛ.” Bɔt mɛmba se Jiova want wi fɔ gi wi bɛst kɔmɛnt.c I kin rili gladi we wi du wi bɛst fɔ gi kɔmɛnt dɛn na mitin pan ɔl we wi de shem.

BI GUD ƐGZAMPUL WE YU DE TƆK WIT ƆDA PIPUL DƐN ƐVRIDE

16. Uskayn tin dɛn wi fɔ avɔyd fɔ tɔk?

¹⁶ Wi fɔ avɔyd ɔlkayn “kɔs.” (Ɛfi. 4:​31) As wi bin dɔn lan, Kristian nɔ fɔ ɛva tɔk bad wɔd. Bɔt sɔm kɔs dɛn de we nɔ tan lɛk kɔs we wi nid fɔ avɔyd. Fɔ ɛgzampul, wi nid fɔ tek tɛm nɔ fɔ tɔk bad tin dɛn bɔt ɔda pipul dɛn kɔlchɔ, dɛn trayb, ɔ di say we dɛn kɔmɔt. Ɛn bak, wi nɔ ɛva want fɔ mek ɔda pipul dɛn fil bad bikɔs ɔf di bad tin dɛn we wi de tɔk bɔt dɛn. Wan brɔda tɔk se: “Sɔntɛnde, a dɔn tɔk tin dɛn we a bin tink se fɔni ɛn we nɔ gɛt prɔblɛm, bɔt we rili dɔn mek ɔda pipul dɛn fil bad. Insay di ia dɛn we dɔn pas, mi wɛf dɔn rili ɛp mi fɔ no di rud tin dɛn we a kin tɔk, ɛn di tin dɛn we kin mek in ɛn ɔda pipul dɛn fil bad. I kin du dat di tɛm we na mi ɛn in nɔmɔ de togɛda.”

17. Akɔdin to Ɛfishians 4:​29, aw wi go ɛp ɔda pipul dɛn fɔ tinap tranga wan?

¹⁷ Tɔk di kayn we we go ɛp ɔda pipul dɛn fɔ tinap tranga wan. Bifo yu bi pɔsin we kwik fɔ kɔmplen ɔ fɔ tɔk bad bɔt ɔda pipul dɛn, bi pɔsin we kwik fɔ tɛl tɛnki. (Rid Ɛfishians 4:​29.) Di Izrɛlayt dɛn bin gɛt bɔku tin dɛn fɔ tɛl tɛnki fɔ, bɔt bɔku tɛm dɛn bin de kɔmplen. We wi de kɔmplen ɔltɛm, dat kin mek ɔda pipul dɛn bak bigin fɔ kɔmplen. Mɛmba se na di bad ripɔt we di tɛn spay dɛn kam wit mek “ɔl di Izrɛlayt dɛn . . . grɔmbul pan Mozis.” (Nɔm. 13:​31–14:​4) Bɔt fɔ tɛl tɛnki na sɔntin we kin mek ɔlman gladi. Wi shɔ se Jɛfta in galpikin bin rili gladi fɔ kɔntinyu wit in asaynmɛnt bikɔs ɔf di tɛnki we in padi dɛn bin de kam tɛl am. (Jɔj. 11:​40, NWT) Sera, we wi bin dɔn tɔk bɔt, tɔk se: “We wi tɛl ɔda pipul dɛn tɛnki, wi kin mek dɛn no se Jiova lɛk dɛn ɛn di brɔda ɛn sista dɛn na di kɔngrigeshɔn lɛk dɛn.” So luk fɔ we dɛn fɔ tɛl yu brɔda ɛn sista dɛn tɛnki.

18. Akɔdin to Sam 15:​1, 2, wetin mek wi fɔ tɔk tru? Wetin dat rili min?

¹⁸ Tɔk tru. Wi nɔ go mek Jiova gladi if wi nɔ de tɔk tru. I et ɔlkayn lay. (Prɔv. 6:​16, 17) Pan ɔl we bɔku pipul dɛn tide de si lay as nɔmal tin, wi de si lay di we aw Jiova de si am. (Rid Sam 15:​1, 2.) Na tru se wi nɔ go lay, bɔt wi fɔ avɔyd fɔ tɔk tin dɛn we go mek pipul dɛn tink di rɔng we bɔt sɔntin.

19. Us ɔda tin wi fɔ tek tɛm wit?

¹⁹ Avɔyd fɔ kongosa. (Prɔv. 25:​23; 2 Tɛs. 3:​11) Juliɛt, we wi bin dɔn tɔk bɔt, ɛksplen aw kongosa tɔk kin afɛkt am. I tɔk se: “We a kin lisin to kongosa tɔk, dat kin mek a fil bad, ɛn i kin mek a nɔ trɔst di pɔsin we de kongosa. Aw a no se i nɔ go kongosa misɛf to ɔda pipul dɛn?” If yu si se di tɔk dɔn tɔn to kongosa, tray fɔ tɔk bɔt ɔda tin we nɔ bad.—Kol. 4:​6.

20. Wetin yu dɔn mekɔp yu maynd fɔ du wit di we aw yu de tɔk?

²⁰ Bikɔs wi de na dis wɔl we bɔku pipul dɛn de yuz bad wɔd, wi nid fɔ wok tranga wan fɔ mek shɔ se di tin dɛn we wi de tɔk de mek Jiova gladi. Mɛmba se di tɔk we wi ebul fɔ tɔk na gift frɔm Jiova, ɛn i bisin bɔt aw wi de yuz dis gift. I go blɛs wi we wi tray tranga wan fɔ tɔk di we we go briŋ prez to am we wi de prich, we wi de na mitin, ɛn we wi de tɔk to ɔda pipul dɛn ɛvride. We Jiova go dɔn faynali dɔnawe wit dis wɔl, i go izi fɔ mek wetin wi de tɔk ɔnɔ Jiova. (Jud 15) Bɔt te da tɛm de, mekɔp yu maynd fɔ mek Jiova gladi wit ɔl wetin de “kɔmɔt na [yu] mɔt.”—Sam 19:​14.