Masaa Tasiaa
7 Mi Sɔlɔmɔŋ taŋgul chiɛiyo le ndupila.+ Wɔsilaŋ 13 o chua ni mbo chii ndu taŋgul.+
2 Nduyɛ mbo taŋgul chiɛiyo ma ke ndu diolaŋ aa, Chiɛi Bundɔɔ Lebanɔŋ.+ Bandii nduɛi wa nɛiyo 150,* toŋgei nɛiyo 75, a helɔɔ nɛiyo 45. Yɔmii sida ve pulaŋ ma hiɔɔlu nda simi ni maa masuŋgbu ma taŋgul ndu lechoo. Nduyɛ, ma pɛŋgɛla pɛŋgɛŋ yɔmii sida woŋ ŋ chelulɛiyoŋ,+ o yɔmii nda simi keŋ le suŋgbuaŋ nde choo. 3 Yɔmii sida ve i cheleŋ wa vɛlɛ i pɛŋgɛlaa o yɔmii wa keŋ o suŋgbuaŋ choo, ma taŋgul chiɛiyo lechoo ve tɛɛŋ. I wa kpou kpou 45. Lepula o lepula, yɔmnde 15. 4 Wundɛila* nda dɔu laŋ la wa pulaŋ ma yaa. Nduyɛ wundɛilaŋ ndaŋ kpou, la wa kpɛɛluŋ kpɛɛluŋ o pulama yaama maŋ. 5 Diola wa o chiɛiyo hoo laŋ kpou, kpeŋgoŋ ŋ hiɔɔlu laa nɔ ni, nduyɛ pɛŋgɛŋ nda lɛɛnduu koŋndaŋ ndoŋ bɛɛ, mɛɛ wundɛila wa o pulama yaa waŋ niŋndaŋ laa nɔ kpeŋgoŋ ŋhiɔɔlu yɛ koni la wa ni.
6 Nduyɛ mbo taŋgul toŋgoo ma ke ndu diolaŋ aa Toŋgo maSuŋgboo. Toŋgoo hoo, bandii nduɛi wa nɛiyo 75, toŋgei nɛiyo 45. Mbo soli vɛlɛ toŋgo pɔmbɔɔ o toŋgoo hoo lachi, ndu bɛɛ a suŋgbuaŋ. Okoŋ, mbo handu yindɔɔ o toŋgolaŋ ndaŋ choo.
7 Mbo taŋgul vɛlɛ Chiɛi Kpeŋgbei* leMasaa,+ naa ndoo nɔ le waa sɔɔŋ dimioo wa. Chiɛiyo hoo ndaa veelu vɛlɛ ni aa Toŋgo Kɔɔsɔɔ.+ Ndu bɛɛ chɔŋ lɛŋ haaa mbo kua o yindɔɔ, a yɔmii sida ve nda kumbu ndu ni.
8 Chiɛi o taŋgul le mi ndupila wa leniŋ ndo wa o luŋndo o pilɔɔ,+ o Chiɛi Kpeŋgbei leMasaa hoo kɔɔli. Nduyɛ, maa chiɛiyo hoo koni o taŋgul chiɛi ndɔ ndupilaa ni. Mi Sɔlɔmɔŋ taŋgul vɛlɛ chiɛi suu waa lende le chua Feloo o chua o nɔɔ niŋndo.+
9 Chiɛilaŋ ndaŋ kpou, ma taŋgul taŋ a pouta baa kala kalalaŋ+ chɔŋ o chiiye haaa hel o bolleŋ, a chɔŋ o bɛɛ haaa kɔ o luŋ bɛndoo. Ma sial poutaŋ ndaŋ mɛɛ laa nɔ le waa yɛ. Ma siimaŋ ndaŋ nyɛkɛndɛi o kpeŋgoŋ a nyɛ nda kialu poutaŋ ndo.+ 10 Pouta nda dɔu chiiyuŋ chiɛilaŋ ndaŋ lɛŋ ndaŋ bɛɛ, la wa la bɛndu bɛndu, nduyɛ baa pila laa kendu ni. Poutaŋ lapum, la wa nɛiyo 15. Lapum yɛ, nɛiyo 12. 11 Nduyɛ, ma taŋgul chiɛiyo o poutaŋ ndaŋ choo a pouta baa kala kalala cheleŋnda nda sɛl nyɛkɛndɛi laŋ vɛlɛ a yɔmii sida ve. 12 Ma taŋgul kpakioo o luŋ bɛndoo balɔɔ silɔ a pouta sialaalaŋ pulaŋ ma yaa, okoŋ ma handu pɛŋgɛŋ yɔmii sida woŋ ŋ chelulɛiyoŋ lechoo pulaleŋ le pilɛ. Mɛɛ nda taŋgul kpakioo leniŋ di o luŋ+ balu chiɛi Chɛhowa wo a toŋgo ndɔɔ yɛ koni o wa ni.+
13 Mi Masaa Sɔlɔmɔŋ yooŋgu le Hiluam,+ nduyɛ mbo chaŋ Taaya mbo huŋ. 14 Hiluam ndo hoo yɛ, kala ndɔ ndoo vii niŋ paandu pɔnɔɔ o kaale Nafitalii leŋ choo. Taaya finya ndɔ fula ni, nduyɛ sumnɔ ndoo tosa wallo a chiliŋii siaŋɛi yo o wa ni.+ Wali kɛ kɛ wa a chiliŋii siaŋɛi* okɔɔ, Hiluam ndoo chaa ndu tosaa. Ndoo nɔ kɔl kaloo a sinapɛŋgoo leniŋ tau.+ Le hei, mbo huŋ o Masaa Sɔlɔmɔŋ ndo, mbo tosal ndu wali ndɔɔ kpou.
15 Mbo teeŋgiaa chiliŋii siaŋɛi, mbo toosiaa suŋgbuaŋ ma miɔɔŋ a ndi.+ Suŋgbule kɛ kɛ, bandii nduɛi wa nɛiyo 27. Yoole tuwaaleŋ le suŋgbule kɛ kɛ bɔŋaa silɔ, le wa bandei nɛiyo 18.+ 16 Mbo teeŋgiaa vɛlɛ chiliŋii siaŋɛi mbo toosiaa nyɛlaŋ la tiɔɔŋ a ndi, le handɔɔ o suŋgbuaŋ maŋ bolle. Nyɛlaŋ ndaŋ o pilɔɔ bandii nduɛi wa nɛiyo le ŋɔmmɛu a tɛndaa tɛɛŋ, nduyɛ o pilɔɔ bɛɛ nɛiyo le ŋɔmmɛu a tɛndaa tɛɛŋ. 17 Nyɛla nda handu laŋ o suŋgbuaŋ bolle laŋ, o kɛ kɛ ma kiŋi kiŋi nyɔɔ lechoo mɛɛ nda luaa nuaa yalaa yɛ, nduyɛ ma tuuliaa yɔlɔŋ lechoo.+ O pilɔɔ ndoo nɔ yɔlɔŋ ŋɔmmɛu, o pilɔɔ bɛɛ ndoo nɔ yɔlɔŋ ŋɔmmɛu. 18 Mbo tuuliaa vɛlɛ pɔmɛkilanetiiyaŋ pulaŋ ma miɔɔŋ o nyɛla wa laŋ o suŋgbuaŋ bolle laŋ balɔɔ silɔ. Mɛɛ o tuuliaa maŋ o o pilɔɔ choo yɛ koni o tuuliaa vɛlɛ o o pilɔɔ choo ni. 19 O suŋgbuma wa o toŋgoo hɔlndɔ waŋ bolle nda kɛsi nyɛlaŋ ndaŋ ni, nduyɛ la wa la bɛɛndiaa maa lapeeŋge. Naa nda tuuliaa peeŋgelaŋ nda wa nɛiyo le ŋɔmpum. 20 Nyɛla nda kɛsi laŋ o suŋgbuaŋ bolle laŋ, naa nda bɛɛndiaa maa lapeeŋge wa wa amaluaŋ, mi nyɛ nda kiŋi kiŋi maa yala wo kumbu laŋ naa la tiilaŋ lebɛŋgu wa. Nduyɛ nyɛlaŋ ndaŋ o kɛ kɛ balɔɔ silɔ, ma tuuliaa pɔmɛkilanetiiyaŋ 200 o pulaŋ niŋ.+
21 Mbo simi suŋgbuaŋ maŋ o toŋgo wa o chiɛi Mɛlɛkaa* hɔlndɔ wo.+ Mbo ke suŋgbule o simi o ba kɛndɔɔ* choo leŋ diolaŋ aa Chakiŋ,* okoŋ mbo ke le o simi o ba miallo* choo leŋ diolaŋ aa Bowaa.*+ 22 Nyɛla wa laŋ o suŋgbuaŋ bolle laŋ, la wa la bɛɛndiaa maa lapeeŋge. Mbo chii wali suŋgbuaŋ maŋ kpou tosa.
23 Mbo toosiaa vɛlɛ Hɛŋgɛiyo le Mɛŋndaŋ kɛsioo leniŋ a chiliŋii teeŋgiɛi.+ O wa o tiilaŋ tiu. Nduyɛ chɔŋ kpeŋgei i pilɛ mbo kuɛ kpeŋgei i pilɛi, o wa bandei nɛiyo 15, helɔɔ nɛiyo le ŋɔmmɛu a tɛndaa tɛɛŋ. Nduyɛ le Hɛŋgɛiyo hoo bɔŋaa, mbo chua yoole tuwaale cho bandei nɛiyo 45 leŋ.+ 24 Nyɛlaŋ la wa la tuuliaa pulaŋ ma miɔɔŋ maa la hem+ o Hɛŋgɛiyo hoo balɔɔ silɔ. Nyɛlaŋ ndaŋ tɔ la wa la balaa o Hɛŋgɛiyo hoo bɛŋgu ni, laa wa nɛiyo le pilɛ a tɛndaa tɛɛŋ. Nduyɛ, lende nda tuuliaa laŋ o Hɛŋgɛiyo hoo balɔɔ silɔ ni. A chiliŋii nda teeŋgiaa le Hɛŋgɛiyo hoo toosiaa ve diompilɛ nda toosiaa laŋ ni. 25 Ma kɛsi ndu nauwa 12 o kɔɔ.+ Mi a yaa muli hɔlla ba luaŋ ndo, a yaa ba paaleŋ le del lo, a yaa ba tou wo, nduyɛ mi a yaa muli hɔlla ba paaleŋ le chaŋ ndo. Nda kpou, ma muli tumndaŋ tɛɛŋ. 26 Chiliŋii nda toosiaa ndu ve, chelul ndɔɔ wa a toŋgii baa* kinɛi. Nduyɛ ma toosiaa sondo ndɔɔ maa sondo taala ɔɔ mɛɛ bil lapeeŋgoo pɛɛŋga nuaa yɛ. Hɛŋgɛiyo hoo ndoo chua bafuiyo 2,000.*
27 Okoŋ kɔɔli, mbo toosiaa vɛlɛ nyɛla viliaa mamɛŋndaŋ tɔ+ a chiliŋii siaŋɛi. Nyɛlaŋ ndaŋ o kɛ kɛ bandii nduɛi wa nɛiyo le ŋɔmpum, toŋgei nɛiyo le ŋɔmpum, a helɔɔ nɛiyo le hiɔɔlu a tɛndaa tɛɛŋ. 28 Mɛɛ nda toosiaa nyɛlaŋ ndaŋ yɛ wa hoo ni: Chiliŋuŋ siaŋaŋ wa o kpeŋgoŋ kpou ni, nduyɛ o chiliŋuŋ siaŋaŋ wa o sɔŋgilaŋ ndoŋ tɛɛŋ nda hol muŋ ni. 29 Ma tuuliaa kpɔkuŋnda,*+ nauwaa towaa, a chɛlɔbiiya+ o kpeŋgoŋ, a o chiliŋuŋ wa o sɔŋgilaŋ ndoŋ. Chiliŋii wa o nauwa a kpɔkuŋnda amaluaŋ nde, a i wa amatou ve, ma tuuliaa nyɔɔŋ lechoo maa yɔlɔŋ nda toosiaa a bil lapeeŋgoo woŋ. 30 Nyɛlaŋ ndaŋ o kɛ kɛ ndoo nɔ peloŋ ŋ hiɔɔlu a chiliŋndoŋ tɛɛŋ le hiŋnɔŋndo. Muŋ kpou a chiliŋii siaŋɛi nda toosiaa muŋ ni. Chiliŋuŋ wa o sɔŋgila hiɔɔlu laŋ ndoŋ muŋ saa peloŋ muŋ ni. Ma kɛsi hɛŋgɛiyo o nyɛ viliaa mamɛŋndo hoo choo, a chiliŋndoŋ lebɛŋgu le ndu saa. Nyɔɔŋ wa ŋ tuuliaa o chiliŋndoŋ muŋ maa ŋyɔlɔ. 31 Ndoo nɔ chiliŋii sondo ndɔɔ chal leniŋ amaluaŋ nde. Chɔŋ amatou haaa amaluaŋ, o wa bandei nɛiyo le pilɛ a tɛndaa tɛɛŋ. Chiliŋii keŋ wa i tiilaŋnde o sondoo. Bandii nduɛi a chiliŋuŋ saa ndu woŋ kpou, o wa nɛiyo le diiŋ a tɛndaa tɛɛŋ. Ma tuuliaa nyɔɔŋ o chiliŋnde hei balɔɔ chɛ chɛ. Nduyɛ kpeŋguŋ siimaŋ ndoŋ ŋ hiɔɔlu ndii nɔ o kɔɔ ni. I ve i tiilaŋ te. 32 Nyɛ viliaa mamɛŋndo hoo, ndoo nɔ peloŋ ŋ hiɔɔlu o kpeŋgoŋ. Nduyɛ chiliŋuŋ saa peloŋ muŋ vellaa velle le hiŋnɔŋndo woŋ, lebɛŋgu ŋ wa ni. Peluŋ ndɔŋ muŋ i kɛ kɛ, bandii nduɛi wa nɛiyo le diiŋ a nyɛ lechoo. 33 Ma toosiaa peluŋ ndɔŋ maa peluŋ nyɛm nyaanaŋ suaa naŋndoŋ. Chiliŋuŋ saa peloŋ muŋ tɛɛŋ ndoŋ ni, chiliŋuŋ wa o peloŋ muŋ maa ŋkela le chiliŋuŋ pɔmbɔŋ saa woŋ ni, a chiliŋuŋ cheleŋ o peloŋ muŋ kpou, chiliŋii siaŋɛi nda teeŋgiaa ni ma toosiaa muŋ. 34 Ndoo nɔ vɛlɛ chiliŋndoŋ ŋ hiɔɔlu le ndu saa o kpeŋguŋ hiɔɔloŋ. Nduyɛ chiliŋuŋ wa muŋ le ndu saa woŋ kpou, teeŋgiaa nda teeŋgiaa muŋ ni ma toosiaa muŋ diompilɛ a ndu. 35 Chiliŋii wa o nyɛ viliaa mamɛŋndo hoo amaluaŋ mi i saa sondo hɛŋgɛiyo ve, i tiilaŋnde i wa ni, nduyɛ helɔɔ ndɔɔ ndoo wa le nɛiyo le pilɛ. Sondo nyɔɔ hoo, chɔŋ a chiliŋuŋ wa o kpeŋgoŋ ndoŋ, vɛlɛ a chiliŋuŋ pɔmbɔŋ wa loŋ le muŋ saa woŋ, chiliŋii siaŋɛi nda teeŋgiaa ni ma toosiaa muŋ diompilɛ. 36 Chiliŋuŋ wa muŋ o kpeŋgoŋ ndoŋ, vɛlɛ a chiliŋuŋ pɔmbɔŋ wa muŋ ŋ holaa le muŋ saa woŋ, mbo tuuliaa chɛlɔbiiya, kpɔkuŋnda, a wauwaŋ lechoo, mɛɛ kpɛ fondaa wa o chiliŋii kɛ kɛ yɛ. Mbo tuuliaa vɛlɛ nyɔɔ maa yɔlɔŋ nda toosiaa a bil lapeeŋge woŋ o sondo ndɔɔ balɔɔ silɔ.+ 37 Nyɛla viliaa mamɛŋnda tɔ laŋ ndaŋ kpou, naa nda toosiaa laŋ ni.+ Nduyɛ, chiliŋnde nda teeŋgiaa ni ma toosiaa laŋ nyɛ pilɛ kpe.+ Bandei ni, toŋgei ni, nyɛ pilɛ kpe la wa ni.
38 Mbo toosiaa vɛlɛ hɛŋgɛila bɛndulaŋ tɔ a chiliŋii siaŋɛi.+ O kɛ kɛ ndoo chua mɛŋndaŋ bafuiyo 40, nduyɛ kumbiŋ ndɔɔ wa nɛiyo le ŋɔmpum. Nyɛ viliaa mamɛŋ kɛ kɛ ndoo nɔ hɛŋgɛi bɛndoo o pilɛ. 39 Okoŋ, mbo kɛsi nyɛla viliaa mamɛŋndaŋ ndaŋ la ŋuɛɛnu o chiɛiyo kpeŋgii ba kɛndɛi, mbo kɛsi vɛlɛ la ŋuɛɛnu laŋ la pilɛ laŋ kpeŋgii ba mialle. Mbo kɛsi Hɛŋgɛiyo kpeŋgii chiɛiyo o ba kɛndɔɔ choo, ba tou wo a ba paaleŋ le chaŋ ndo tɛɛŋ.+
40 Mi Hiluam+ toosiaa vɛlɛ hɛŋgɛila bɛndula cheleŋ, siɔbuiilaŋ,*+ a hɛŋgɛila pɔmbɔlaŋ.+ Okoŋ, mbo chii wali o wali ndoo nɔ le Sɔlɔmɔŋ tosallo o chiɛi Chɛhowa wo.+ Nyɛm o toosiaa woŋ wa muŋ ni: 41 Suŋgbuaŋ ma miɔɔŋ+ a nyɛla o toosiaa la tiilaŋ mi la wa o suŋgbuma maŋ bolle laŋ, mbo kiŋi kiŋi nyɔɔ nyɛkɛndɛi maa yala+ o nyɛla tiɔɔŋnda wa laŋ o suŋgbuaŋ bolle laŋ choo. 42 Mbo tuuliaa vɛlɛ pɔmɛkilanetiiyaŋ 400,+ naa o kiŋi kiŋi nyɔɔ maa yala o nyɛla wa laŋ o suŋgbuaŋ bolle laŋ choo. Nduyɛ nyɛlaŋ ndaŋ o kɛ kɛ, pɔmɛkilanetiiyaŋ pulaŋ ma miɔɔŋ ma wa lechoo ni. 43 Mbo toosiaa nyɛla viliaa mamɛŋndaŋ tɔ+ a hɛŋgɛila bɛndulaŋ tɔ.+ Nyɛ viliaa mamɛŋ kɛ kɛ, hɛŋgɛi bɛndoo o pilɛ. 44 Mbo toosiaa Hɛŋgɛiyo le Mɛŋndaŋ kɛsioo leniŋ+ a nauwaa towaa 12, mbo kɛsi nda Hɛŋgɛiyo hoo o kɔɔ. 45 Mi Hiluam toosial vɛlɛ Masaa Sɔlɔmɔŋ hɛŋgɛilaŋ le pultaŋ dɔwɔɔ, siɔbuiilaŋ, hɛŋgɛila pɔmbɔlaŋ, vɛlɛ a nyɛm laanduŋ cheleŋ le chiɛi Chɛhowa wo. Nyɔɔŋ muŋ kpou, mbo toosiaa muŋ nyɛ kɛndɛ ŋɛlɛŋgi ŋɛlɛŋgi a chiliŋii siaŋɛi. 46 O tanda Chɔɔdaŋ ndo niŋ, Sukɔti tɛɛŋ a Saluɛtaŋ nda teeŋgiaa chiliŋnde ni, ma toosiaa muŋ le masaa. Chiliŋii nda teeŋgiaa keŋ nde, o kowiila* puuloo niŋ nda hulu ndi ni le muŋ toosiaa.
47 Nyɛm laanduŋ nda toosiaa woŋ kpou, Masaa Sɔlɔmɔŋ tuu muŋ le lusul ndɔɔ sinaa le, kanifuule ŋ waŋnuŋ tau tau. Nduyɛ chiliŋii siaŋɛi nda soliŋ kpeku le nyɔɔŋ muŋ toosiaa ve bɛɛ, ndaa sina mɛɛ kpeekpei lusul ndɔɔ wa yɛ le.+ 48 Mi Sɔlɔmɔŋ toosiaa nyɛm laandoŋ muŋ kpou le chiɛi Chɛhowa wo. Muŋ cho ni: Bandu luamaa lasala+ ikooliiyo, tibii ikooliiyo+ le beedii cho o yɔŋgaŋ o Mɛlɛka lo wo kɛsioo lechoo, 49 a nyɛla kɛsiaala lambuila+ nda toosiaa a koolii kɛndɛ kɛndɛi laŋ. Nyɛlaŋ ndaŋ, la ŋuɛɛnu wa o ba kɛndɔɔ choo, mi la ŋuɛɛnu wa o ba miallo choo, o lumui wa leniŋ di wo hɔlndɔ. Ma toosiaa nyɛlaŋ maa bil lapeeŋge,+ a lambuilaŋ vɛlɛ a kpanyalaŋ. Laŋ kpou a kooliiye nda toosiaa laŋ ni.+ 50 Ma toosiaa hɛŋgɛila bɛndulaŋ, nyɛla nyumiaa leyiŋndaŋ,+ hɛŋgɛila pɔmbɔlaŋ, taalalaŋ,+ a nyɛla chuaa leyiŋndaŋ.+ Nyɔɔŋ muŋ bɛɛ, a koolii kɛndɛ kɛndɛi nda toosiaa muŋ ni. Ma toosiaa vɛlɛ koŋjiiyoŋ le diolaŋ o lumui wa leniŋ di wo,+ koŋ cho ni, Fondaŋ Hiou Diondɔɔ Wo, vɛlɛ a le diolaŋ o lumui bɛndoo.+ Koŋjiiyoŋ muŋ bɛɛ a kooliiye nda toosiaa muŋ ni.
51 Okoŋ, mi Masaa Sɔlɔmɔŋ chii wali o wali ndoo nɔ le tosaa o chiɛi Chɛhowa wo. Mbo luei nyɛm Deeve finya ndɔ ndoo dindi woŋ+ o chiɛiyo hoo niŋ. Mbo kɛsi kaniŋ humboŋ, kooliiyoŋ, a nyɛm baa kalaŋ cheleŋ o fondaŋ nda kɛsi nyɛm baa kalaŋ o chiɛi Chɛhowa wo niŋndo.+